I FPP 14/13

Uzasadnienie

W piśmie z 14 listopada 2013 r. pełnomocnik M. Sp. z o.o. wniósł skargę na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki – skarga ta dotyczyła postępowania przed Wojewódzkim Sądem Administracyjnym w Warszawie w sprawie o sygn. akt III SA/Wa 335/13.

Zarządzeniem z dnia 11 grudnia 2013 r. pełnomocnik spółki został na podstawie art. 49 § 1 w zw. z art. 46 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. z 2012 r., poz. 270 ze zm., dalej jako "P.p.s.a.") oraz w zw. z art. 8 ust. 2 ustawy z dnia 17 czerwca 2004 r. o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki (Dz.U. nr 179, poz. 1843 ze zm., dalej jako "ustawa o skardze na przewlekłość postępowania") w zw. z art. 197 § 2 i art. 193 P.p.s.a. wezwany do uzupełnienia braków formalnych wskazanej skargi w terminie 7 dni pod rygorem odrzucenia tej skargi, przez złożenie: a) odpisu z rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego, z którego wynikałaby zmiana siedziby spółki (w skardze na przewlekłość postępowania pełnomocnik spółki wskazał jako jej siedzibę K., podczas gdy z akt sprawy wynikało, że siedzibą spółki jest W.); b) pełnomocnictwa upoważniającego doradcę podatkowego D. K. do występowania w imieniu spółki przed Naczelnym Sądem Administracyjnym w sprawie o sygn. akt I FPP 14/13, z uwagi na to, że znajdujące się w aktach sprawy pełnomocnictwo obejmuje umocowanie go do działania w imieniu tej spółki przed Naczelnym Sądem Administracyjnym wyłącznie w sprawach wywołanych skargą kasacyjną.

Wezwanie do uzupełnienia wskazanych braków formalnych skargi zostało doręczone 16 grudnia 2013 r. W zakreślonym w wezwaniu terminie braki formalne skargi nie zostały uzupełnione.

W piśmie z 19 grudnia 2013 r. doradca podatkowy D. K. wyjaśnił przyczyny niewypełnienia wezwania, wyrażając wątpliwości co do jego zgodności z prawem, jak i zasadności.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Skarga strony na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki podlega odrzuceniu.

Zgodnie z art. 8 ust. 2 ustawy o skardze na przewlekłość postępowania w sprawach nieuregulowanych w ustawie do postępowania toczącego się na skutek skargi sąd stosuje odpowiednio przepisy o postępowaniu zażaleniowym obowiązujące w postępowaniu, którego skarga dotyczy. W przedmiotowej sprawie – z uwagi na treść art. 6 ust. 1 wskazanej ustawy – oznacza to obowiązek zastosowania m.in. przepisów zawierających wymogi, które musi spełniać pismo strony w postępowaniu sądowoadministracyjnym (por. art. 45-49 P.p.s.a.). Do wymogów tych należy m.in. zawarcie w piśmie oznaczenia siedziby strony (art. 46 § 2 P.p.s.a.) i dołączenie do niego pełnomocnictwa, jeżeli pismo wnosi pełnomocnik, który przedtem nie złożył pełnomocnictwa (art. 46 § 3 P.p.s.a.). W okolicznościach sprawy wstępne badanie skargi strony skutkowało dostrzeżeniem, że podana w skardze na przewlekłość postępowania siedziba skarżącej spółki jest inna od podawanej w toku postępowania przed Wojewódzkim Sądem Administracyjnym, a pełnomocnictwo, na które powoływał się autor skargi, nie obejmuje swym zakresem umocowania do reprezentacji spółki przed Naczelnym Sądem Administracyjnym w postępowaniu ze skargi na przewlekłość postępowania. Uwzględniając treść art. 49 § 1 P.p.s.a. należy stwierdzić, że w sytuacji, gdy skarga na przewlekłość postępowania nie może otrzymać prawidłowego biegu wskutek niezachowania warunków formalnych, strona (jej pełnomocnik) wzywana jest o jej uzupełnienie lub poprawienie pod rygorem odrzucenia tejże skargi (ten rygor, zamiast pozostawienia pisma bez rozpoznania, wynika z art. 180 w zw. z art. 178 P.p.s.a., znajdujących zastosowanie w sprawie z uwagi na art. 197 § 2 tej ustawy). To, że wezwanie nie zostało w okolicznościach przedmiotowej sprawy wypełnione, nie ulega wątpliwości.

Autor skargi usprawiedliwia nieuzupełnienie stwierdzonych braków pisma odwołując się do następujących argumentów:

- do złożenia pełnomocnictwa wezwał go sekretariat, a nie Sąd,

- skarga jest elementem postępowania przed WSA,

- zakres umocowania pełnomocnika obejmuje – zgodnie z treścią pełnomocnictwa, na podstawie którego działa pełnomocnik – reprezentowanie Spółki przed "Wojewódzkimi Sądami Administracyjnymi do reprezentowania i podpisywania skargi w sprawach ze skargi na decyzje, postanowienia i wszelkie akty organów podatkowych; - Naczelnym Sądem Administracyjnym w sprawach ze skargi kasacyjnej od wyroków postanowień i zarządzeń Sądów administracyjnych oraz do podpisywania skargi kasacyjnej w imieniu Spółki", co zdaniem autora pisma oznacza, że jest on umocowany do działania w zakresie skargi na przewlekłość postępowania,

- pismo sekretariatu Sądu ma na celu niedopuszczenie do postępowania w sprawie ze skargi na przewlekłość przez rozstrzyganie, czy osoba wnosząca skargę ma do tej czynności wąsko zakreślone uprawnienie formalne.

Odnosząc się do tak sformułowanych argumentów należy przede wszystkim podkreślić, że w przedmiotowej sprawie zostało 11 grudnia 2013 r. wydane prawidłowe i zgodne z art. 49 § 1 P.p.s.a. zarządzenie (k. 112 akt sprawy), a jedynie jego wykonanie zostało powierzone pracownikowi sekretariatu. O tym, że pracownik ten nie działał z własnej inicjatywy, informuje jasno adnotacja w skierowanym do pełnomocnika wezwaniu o dokonaniu tej czynności "na zarządzenie". Ewentualne wątpliwości pełnomocnika w tym zakresie mogły być wyjaśnione czy to w drodze telefonicznej czy to poprzez przejrzenie akt sprawy w siedzibie sądu i nie usprawiedliwiają one niepodjęcia czynności, do których zobowiązany został adresat pisma, tym samym nie chroniąc go od skutków nieuzupełnienia braków, o których to skutkach został on prawidłowo pouczony.

Nie można się też zgodzić z autorem pisma z 19 grudnia 2013 r., że znajdujący się w aktach sprawy dokument pełnomocnictwa świadczy o objęciu umocowaniem działań podejmowanych przez niego w zakresie przedmiotowej skargi na przewlekłość postępowania. Bezzasadne jest przede wszystkim stanowisko, że skarga ta jest "elementem postępowania przed WSA". Choć niezaprzeczalny jest związek skargi z postępowaniem, któremu zarzucana jest przewlekłość, założenie, że tym samym wystarczające jest pełnomocnictwo do reprezentowania strony przed WSA, nie znajduje podstaw prawnych, gdyż podejmując czynności przed Naczelnym Sądem Administracyjnym pełnomocnik musi mieć odpowiednie umocowanie do działania właśnie przed tym Sądem. To, czy postępowanie przed WSA nadal się toczy, czy też nie, nie ma w tym względzie żadnego znaczenia. Natomiast oceniając fragment dokumentu pełnomocnictwa (k. 20 i 97 akt sprawy) zakreślający granice umocowania do działania pełnomocnika przed Naczelnym Sądem Administracyjnym należy mieć na względzie art. 36 P.p.s.a., zgodnie z którym pełnomocnictwo może być: 1) ogólne – do prowadzenia spraw przed sądami administracyjnymi; 2) do prowadzenia poszczególnych spraw; 3) do niektórych tylko czynności w postępowaniu. Znajdujący się w aktach sprawy dokument pełnomocnictwa nie stanowi pełnomocnictwa, o którym mowa w art. 36 pkt 1 czy 2 P.p.s.a., gdyż wyraźnie ogranicza umocowanie pełnomocnika w zakresie reprezentowania spółki przed Naczelnym Sądem Administracyjnym do postępowań toczących się ze skarg kasacyjnych. Takie ograniczenie umocowania jest jak najbardziej dopuszczalne i oznacza, że doradca podatkowy nie może powołując się na nie np. wnieść zażalenia, skargi o wznowienie postępowania czy skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia. Tak zakreślone granice umocowania nie uprawniają doradcy podatkowego D. K. także do wniesienia skargi na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki, stąd wezwanie go do uzupełnienia braku skargi poprzez przedłożenie odpowiedniego pełnomocnictwa było zasadne, a niewypełnienie wezwania w tym zakresie skutkuje zajściem przesłanki do odrzucenia skargi.

Odpowiadając na uwagi autora pisma z 19 grudnia 2013 r. sugerujące nadmierny formalizm i celowe utrudnianie dostępu do zaskarżenia działania władzy sądowniczej należy jedynie wskazać, że sam charakter środka prawnego, jakim jest skarga na przewlekłość postępowania, nie oznacza, iż sąd ma prawo (czy wręcz obowiązek) odstąpienia od badania spełnienia przez tę skargę przepisanych prawem wymogów formalnych. Nie ulega wątpliwości, że skarżąca spółka, jako strona postępowania toczącego się przed Wojewódzkim Sądem Administracyjnym, była podmiotem uprawnionym do wniesienia skargi na przewlekłość tego postępowania (art. 3 pkt 6 ustawy o skardze na przewlekłość postępowania). Wezwanie do uzupełnienia braków formalnych w zakresie pełnomocnictwa spowodowane było zatem nie tyle kwestionowaniem legitymacji wskazanego podmiotu do wniesienia tego typu skargi, co działaniem w jego imieniu przez osobę, która nie wykazała, że spółka ją do podjęcia takiej czynności upoważniła. Dalsze procedowanie w sytuacji, gdy autor skargi uchyla się od przedłożenia pełnomocnictwa obejmującego umocowanie do działania w zakresie tejże skargi mogłoby stanowić podstawę do wznowienia postępowania (brak należytej reprezentacji – art. 271 pkt 2 P.p.s.a.). Nie mamy zatem do czynienia z celowym niedopuszczeniem do rozpoznania skargi, a z podjęciem działań zmierzających do zapewnienia, że spółka takie działania swojego pełnomocnika akceptuje (przez umocowanie go w tym zakresie).

Niezależnie od powyższego należy stwierdzić, że w żaden sposób strona nie wyjaśniła niewypełnienia wezwania w zakresie zobowiązania do przedłożenia odpisu z rejestru przedsiębiorców KRS.

Z uwagi na powyższe przedmiotowa skarga, na podstawie art. 8 ust. 2 ustawy o skardze na przewlekłość postępowania w zw. z art. 197 § 2 i art. 180 w zw. z art. 178 P.p.s.a., podlega odrzuceniu.

O zwrocie kwoty wpisu sądowego uiszczonego od skargi orzeczono na podstawie art. 17 ust. 3 ustawy o skardze na przewlekłość postępowania.