LK-IV-4306/1/IN/05/EJ

W dniu 14 lutego 2005r zwróciła się Pani do Naczelnika Urzędu Skarbowego w Zgierzu z wnioskiem o dokonanie interpretacji w zakresie stosowania przepisów prawa podatkowego.

Wątpliwości powstały na tle następującego stanu faktycznego.

Wyrokiem z dnia z dnia 28.04.2004r Sygn. akt II C .../03 Sąd Okręgowy w Łodzi II Wydział Cywilny zasądził od Miasta Łódź na rzecz małoletniej ... odszkodowanie wraz z ustawowymi odsetkami, za bezumowne korzystanie z nieruchomości, położonej w Łodzi przy ul. B...

Pozew o powyższe odszkodowanie został złożony przez męża Pani ... i dotyczył okresu od 01.02.1994r do 30.09.1998r. Jeszcze przed zakończeniem postępowania w powyższej sprawie tj. w dniu 25.11.2000r wnioskodawca zmarł.

Postanowieniem Sądu z dnia 26.08.2003r prawa do spadku po zmarłym ... nabyła córka ..., a nieruchomość położona w Łodzi przy ul. B... została zgłoszona do opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn.

Ponadto spadkobierczyni wystąpiła o następne odszkodowanie należne za okres od 01.10.1998r do 31.05.2004r.

Tym samym, na mocy Wyroku Sądu Okręgowego z dnia 28.04.2004r, skarżąca otrzymała odszkodowanie za okres od 01.02.1994r do 31.05.2004r, w tym odszkodowanie za okres życia spadkodawcy tj. od 01.02.1994r do 25.11.2000r.

W ocenie podatniczki kwota wypłaconego odszkodowania nie podlega podatkowi od spadków i darowizn. Organ podatkowy pierwszej instancji w postanowieniu z dnia 01.04.2005r Nr ... stwierdził, że zasądzone przez Sąd odszkodowanie wraz z odsetkami, za bezumowne korzystanie z nieruchomości wchodzącej w skład masy spadkowej po zmarłym ..., podlega podatkowi od spadków i darowizn za okres od dnia 01.02.1994r do dnia zgonu spadkodawcy tj. 25.11.2000r.

Nie zgadzając się z powyższym, podatniczka złożyła zażalenie.

Po przeanalizowaniu przedłożonych dokumentów oraz obowiązujących przepisów prawa podatkowego i prawa cywilnego, Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi uznaje za prawidłowe stanowisko Naczelnika Urzędu Skarbowego w Zgierzu zawarte w przywołanym wyżej postanowieniu.

W przedmiotowej sprawie chodzi o rozstrzygnięcie, czy zasądzone przez Sąd odszkodowanie za bezumowne korzystanie z nieruchomości do dnia zgonu spadkodawcy podlega podatkowi od spadków i darowizn.

Przepis art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983r o podatku od spadków i darowizn (j.t. Dz. U. z 2004 r. Nr 142, poz. 1514) określa przedmiot opodatkowania w podatku od spadków i darowizn. W myśl powołanego wyżej artykułu nabycie praw majątkowych w drodze spadku podlega podatkowi od spadków i darowizn.

Ustawa o podatku od spadków i darowizn nie wymienia enumeratywnie praw podlegających opodatkowaniu tym podatkiem, jak również nie zawiera definicji legalnej pojęcia prawa majątkowego. Należy zauważyć, że pojęcie prawa majątkowego nie posiada definicji legalnej w obecnie obowiązującym stanie prawnym. Zwrot ten nie jest uregulowany w Kodeksie cywilnym ani w ustawach szczególnych, pomimo tego, że określenie prawo majątkowe jest ściśle związane z prawem cywilnym. Kwestię tę ustawodawca pozostawił do rozstrzygnięcia doktrynie, która dość powszechnie przyjmuje, że majątkowy charakter posiadają przede wszystkim prawa związane z własnością oraz prawa na dobrach niematerialnych oparte na czynniku ekonomicznym. Innymi słowy prawo majątkowe to prawo, które posiada wartość pieniężną. Prawo majątkowe można również określić jako uprawnienie, które rodzi konsekwencję finansową.

Prawo do odszkodowania za bezumowne korzystanie z nieruchomości jest związane z prawem własności, a korzystanie z tego prawa posiada niewątpliwie czynnik ekonomiczny.Biorąc pod uwagę powyższe należy uznać, że organ podatkowy zasadnie uznał zasądzone odszkodowanie za prawo majątkowe.

Ustawa o podatku od spadków i darowizn, jak już wcześniej wspomniano, nie wymienia odrębnie poszczególnych praw majątkowych podlegających temu podatkowi. Zatem w tym zakresie należy posiłkować się przepisami kodeksu cywilnego.

Zgodnie z art. 922 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964r - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.) spadek to ogół praw i obowiązków spadkodawcy, przechodzących w chwili jego śmierci na jego następców prawnych. Z powyższej normy prawnej wynika, że spadkobiercy w zasadzie wchodzą w sytuację prawną, w jakiej pozostawał spadkodawca. Oznacza to, że w skład spadku wchodzą prawa i obowiązki, ale także uzasadnione prawne nadzieje na nabycie prawa.

Jednocześnie § 2 powołanego wyżej artykułu stanowi, że nie należą do spadku prawa i obowiązki zmarłego ściśle związane z jego osobą, jak również prawa, które z chwilą jego śmierci przechodzą na oznaczone osoby niezależnie od tego, czy są one spadkobiercami. W obrębie zakresu pojęcia praw ściśle związanych z osobą spadkodawcy, znajdują się prawa mające służyć zaspokojeniu określonych interesów konkretnej osoby ze względu na jego indywidualną sytuację, np. roszczenia alimentacyjne czy uprawnienie do renty. Natomiast w zakresie praw i obowiązków przechodzących na określone osoby niezależnie od tego, czy są one spadkobiercami chodzi o sytuacje, w których istnieje wyraźny przepis przewidujący taki skutek śmierci osoby uprawnionej lub zobowiązanej.

Odszkodowania za bezumowne korzystanie z nieruchomości nie można zaliczyć ani do pierwszej ani do drugiej przesłanki § 2 art. 922 k.c.

Zatem kwota odszkodowania należnego do dnia zgonu spadkodawcy wraz z odsetkami podlega podatkowi od spadków i darowizn.