Ustawa o szczególnym postępowaniu wobec sprawców niektórych przestępstw

Art. 1. Zakres regulacji ustawy

Do popełnionych przed dniem 17 lipca 1986 r. przestępstw przeciwko państwu lub porządkowi publicznemu może być zastosowane szczególne postępowanie przewidziane w niniejszej ustawie, jeżeli istnieją podstawy uzasadniające przypuszczenie, że sprawcy tych przestępstw włączą się do czynnego udziału w życiu kraju i nie powrócą na drogę przestępstwa.

Art. 2. Zakres stosowania ustawy

1.

W sprawach o przestępstwa wymienione w art. 1 zakres regulacji ustawy, orzeczone prawomocnie kary zasadnicze i dodatkowe, nie ściągnięte grzywny, opłaty oraz koszty sądowe daruje się w całości.

2.

Podlegają jednak wykonaniu prawomocne orzeczenia o przepadku rzeczy, degradacji i obniżeniu stopnia wojskowego, nawiązce i zasądzonym odszkodowaniu.

3.

W sprawach o przestępstwa, o których mowa w ust. 1, postępowanie karne umarza się. W takim wypadku orzeka się przepadek narzędzi i innych przedmiotów, które służyły lub były przeznaczone do popełnienia przestępstwa, a także przedmiotów pochodzących bezpośrednio lub pośrednio z przestępstwa, jak również przedmiotów, których posiadanie jest zakazane lub wymaga zezwolenia.

4.

Przepis art. 1 zakres regulacji ustawy, nie ma zastosowania do przestępstw określonych w art 122-124, art. 127 zamach stanu, art. 128 zamach na organ konstytucyjny RP, w związku z art. 122 niedopuszczalne sposoby lub środki walki, i art. 123 zamach na życie lub zdrowie jeńców wojennych albo ludności cywilnej, oraz w art. 132 dezinformacja wywiadowcza, art. 134 zamach na życie Prezydenta RP, art. 135 czynna napaść lub znieważenie Prezydenta RP, art. 220 narażenie życia albo zdrowia pracownika, art. 276 niszczenie lub ukrywanie dokumentu bez prawa do jego rozporządzaniem, i art. 278 kradzież, Kodeksu karnego.

Art. 3. Stosowanie ustawy wobec sprawców przestępstw, którym nie przedstawiono zarzutów o przestępstwo

1.

Jeżeli sprawca, któremu do dnia 17 lipca 1986 r. nie przedstawiono zarzutów o przestępstwo przeciwko państwu lub porządkowi publicznemu, dobrowolnie zgłosi się do dnia 31 grudnia 1986 r. do organu powołanego do ścigania przestępstw i oświadczy do protokołu, że zaniecha przestępczej działalności oraz ujawni rodzaj popełnionego czynu, czas i miejsce jego popełnienia - postępowania karnego nie wszczyna się, a wszczęte umarza.

2.

Wobec sprawcy przestępstwa określonego w art 122-124, art. 127 zamach stanu, i art. 128 zamach na organ konstytucyjny RP, Kodeksu karnego przepis ust. 1 stosuje się, jeżeli ujawni on nadto wszystkie istotne okoliczności popełnionego czynu oraz wyda narzędzia i inne przedmioty, o których mowa w art. 2 zakres stosowania ustawy, ust. 3.

3.

W razie pobytu sprawcy za granicą, czynności, o których mowa w ust. 1 i 2, powinny być dokonane w polskim przedstawicielstwie dyplomatycznym lub urzędzie konsularnym. W tym wypadku postanowienie o zastosowaniu ustawy wydaje właściwy prokurator.

Art. 4. Szczególne przypadki stosowania ustawy

W szczególnie uzasadnionych wypadkach Sąd Najwyższy, na wniosek Prokuratora Generalnego Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, może umorzyć postępowanie o przestępstwo popełnione przed dniem 17 lipca 1986 r., określone w art 122-124, art. 127 zamach stanu, art. 128 zamach na organ konstytucyjny RP, w związku z art. 122 niedopuszczalne sposoby lub środki walki, i art. 123 zamach na życie lub zdrowie jeńców wojennych albo ludności cywilnej, oraz w art. 132 dezinformacja wywiadowcza, art. 220 narażenie życia albo zdrowia pracownika, art. 276 niszczenie lub ukrywanie dokumentu bez prawa do jego rozporządzaniem, i art. 278 kradzież, Kodeksu karnego, a także o inne przestępstwo oraz darować prawomocnie orzeczoną karę za takie przestępstwo.

Art. 5. Darowanie lub złagodzenie prawomocnie orzeczonych kar pozbawienia wolności

1.

W sprawach o przestępstwa inne niż wymienione w art. 1 zakres regulacji ustawy, oraz przestępstwa skarbowe popełnione przed dniem 17 lipca 1986 r.:

1)

prawomocnie orzeczone kary pozbawienia wolności do 1 roku - daruje się,

2)

prawomocnie orzeczone kary pozbawienia wolności od roku do lat 2 - łagodzi się o połowę,

3)

podlegają wykonaniu orzeczone prawomocnie kary grzywny, kary dodatkowe i nawiązki, jak również zasądzone koszty, opłaty i odszkodowania.

2.

W sprawach o przestępstwa wymienione w ust. 1 postępowanie umarza się, jeżeli z okoliczności sprawy wynika, że należałoby za nie orzec tylko karę pozbawienia wolności, która uległaby darowaniu. W innych wypadkach orzeczoną karę pozbawienia wolności, o której mowa w ust. 1, sąd daruje lub łagodzi w wyroku; przepis ust. 1 pkt 3 stosuje się odpowiednio.

3.

Umarzając postępowanie w sprawie o przestępstwo z oskarżenia prywatnego, zwraca się oskarżycielowi prywatnemu wpłaconą przez niego zryczałtowaną równowartość kosztów postępowania.

Art. 6. Warunkowe przedterminowe zwolnienie

W sprawach o przestępstwa inne niż wymienione w art. 1 zakres regulacji ustawy, oraz przestępstwa skarbowe popełnione przed dniem 17 lipca 1986 r. sąd może na wniosek prokuratora zastosować warunkowe przedterminowe zwolnienie bez zachowania wymogów określonych w art. 91 ciąg przestępstw, § 1 i 2 Kodeksu karnego, jeżeli sprawca:

1)

do dnia wejścia w życie ustawy ukończył - kobieta 50, a mężczyzna 60 lat,

2)

sprawuje bądź powinien sprawować sam pieczę nad dzieckiem do lat 16, do której wykonywania są obowiązani rodzice,

3)

w chwili popełnienia czynu nie ukończył 21 lat,

4)

popełnił przestępstwo nieumyślne.

Art. 7. Wyłączenie stosowania przepisów ustawy

Przepisów art. 5 darowanie lub złagodzenie prawomocnie orzeczonych kar pozbawienia wolności, i art. 6 warunkowe przedterminowe zwolnienie, nie stosuje się do przestępstw, w tym przestępstw skarbowych:

1)

popełnionych w warunkach określonych w art. 60 nadzwyczajne złagodzenie kary, Kodeksu karnego lub art. 24 ustawy karnej skarbowej z dnia 26 października 1971 r. (Dz. U. z 1984 r. Nr 22, poz. 103 i z 1985 r. Nr 23, poz. 100),

2)

popełnionych w stanie nietrzeźwości,

3)

o charakterze chuligańskim,

4)

popełnionych przez sprawców prowadzących pasożytniczy tryb życia, którzy w czasie przestępstwa nie pracowali lub nie uczyli się, czerpiąc środki utrzymania w sposób sprzeczny z prawem bądź z zasadami współżycia społecznego,

5)

stanowiących zbrodnię,

6)

określonych w:
a) art. 168 karalność przygotowania do przestępstwa , § 1 Kodeksu karnego,
b) art 3-5, art. 6 ust. 1, art. 7 i art. 8 ustawy z dnia 22 kwietnia 1959 r. o zwalczaniu niedozwolonego wyrobu spirytusu (Dz. U. Nr 27, poz. 169 i z 1985 r. Nr 23, poz. 101 i Nr 25, poz. 111),
c) art. 43 odpowiedzialność karna za niezgodną z prawem sprzedaż lub podawanie napojów alkoholowych, ust. 1 i 2 oraz art. 44 odpowiedzialność karna za naruszenie przepisów ustawy o zakazach obowiązujących w zakładach pracy, ustawy z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz. U. Nr 35, poz. 230 i z 1984 r. Nr 34, poz. 184),
d) art. 27 ust. 2, art. 29 ust. 1 i 3, art. 30 ust. 1 i 3, art. 32 ust. 1 ustawy z dnia 31 stycznia 1985 r. o zapobieganiu narkomanii (Dz. U. Nr 4, poz. 15 i Nr 15, poz. 66),
e) art. 9 ustawy z dnia 10 maja 1985 r. o szczególnej odpowiedzialności karnej (Dz. U. Nr 23, poz. 101 i Nr 25, poz. 111).

Art. 8. Nowe przestępstwo sprawcy wobec którego zastosowano ustawę

1.

Jeżeli sprawca przestępstwa, do którego zastosowano ustawę, popełni w okresie do dnia 31 grudnia 1987 r. nowe umyślne przestępstwo podobne, za które orzeczono karę pozbawienia wolności, wydane orzeczenie o zastosowaniu ustawy ulega uchyleniu; w takim wypadku postępowanie karne podejmuje się na nowo, darowane lub złagodzone kary podlegają wykonaniu odpowiednio w całości lub części, a warunkowe przedterminowe zwolnienie odwołuje się.

2.

Organ stosujący ustawę jest obowiązany pouczyć o treści ust. 1 osobę, wobec której ustawa została zastosowana.

Art. 9. Darowanie orzeczonych kar lub umorzenie postępowania w sprawach o wykroczenia

1.

W sprawach o wykroczenia, w tym skarbowe, popełnione przed dniem 17 lipca 1986 r. orzeczone prawomocnie: kary aresztu, ograniczenia wolności i zastępcze kary aresztu daruje się.

2.

W sprawach, o których mowa w ust. 1, nie zakończonych prawomocnym orzeczeniem, postępowanie umarza się, jeżeli z okoliczności sprawy wynika, że należałoby orzec za nie tylko karę, która uległaby darowaniu.

Art. 10. Stosowanie ustawy w razie zbiegu przestępstw,, zasady orzekania kary łącznej

1.

W razie zbiegu przestępstw ustawę stosuje się do tych tylko, które jej podlegają.

2.

Przy stosowaniu ustawy orzeka się w miarę potrzeby karę łączną na ogólnych zasadach.

Art. 11. Stosowanie przepisów ustawy do kar już złagodzonych w drodze amnestii lub łaski

1.

Do kar już złagodzonych w drodze amnestii lub łaski stosuje się przepisy ustawy, biorąc za podstawę karę złagodzoną.

2.

Jeżeli w drodze amnestii lub łaski złagodzono jedynie karę łączną, uważa się, że kary wymierzone za poszczególne zbiegające się przestępstwa zostały złagodzone do wysokości złagodzonej kary łącznej.

Art. 12. Właściwość organów i tryb postępowania w sprawie stosowania ustawy

1.

Ustawę stosuje sąd właściwy do rozpoznania danej sprawy.

2.

O darowaniu kar lub umorzeniu postępowania przed sądem na podstawie art. 2 zakres stosowania ustawy, sąd orzeka na wniosek prokuratora.

3.

W postępowaniu przygotowawczym ustawę stosuje prokurator, jednakże sąd orzeka na wniosek prokuratora o przepadku przedmiotów, o których mowa w art. 2 zakres stosowania ustawy, ust. 3.

4.

W sprawach o przestępstwa, o których mowa w art. 1 zakres regulacji ustawy, sąd lub prokurator mogą uzależnić zastosowanie ustawy od złożenia przez sprawcę pisemnego oświadczenia, że nie powróci na drogę przestępstwa.

5.

W sprawach o przestępstwa skarbowe oraz o wykroczenia i wykroczenia skarbowe ustawę stosuje organ właściwy do rozpoznania danej sprawy.

6.

W stosunku do osób odbywających karę pozbawienia wolności lub karę aresztu, jeśli nie zachodzi potrzeba orzeczenia kary łącznej, ustawę stosuje sąd wojewódzki, w którego okręgu skazany odbywa karę, a w zakresie właściwości sądów wojskowych - sąd wojskowy; sąd orzeka na posiedzeniu w składzie jednego sędziego.

Art. 13. Orzeczenia w sprawach stosowania ustawy, środki odwoławcze

1.

Orzeczenia w przedmiocie zastosowania ustawy zapadają w formie postanowień, chyba że ustawę zastosowano w wyroku; w sprawach rozpoznawanych na rozprawie o umorzeniu postępowania, darowaniu lub złagodzeniu kary orzeka się w wyroku.

2.

Od orzeczenia o odmowie zastosowania ustawy przysługuje środek odwoławczy; od orzeczenia o zastosowaniu ustawy środek odwoławczy przysługuje tylko prokuratorowi. Zażalenia w wypadkach, o których mowa w art. 12 właściwość organów i tryb postępowania w sprawie stosowania ustawy, ust. 6, właściwy sąd wojewódzki lub sąd wojskowy rozpoznaje w składzie trzech sędziów.

Art. 14. Postępowanie w razie popełnienia nowego przestępstwa przez sprawcę wobec którego zastosowano ustawę

1.

W wypadkach, o których mowa w art. 8 nowe przestępstwo sprawcy wobec którego zastosowano ustawę, orzeka organ właściwy do rozpoznania sprawy, w której na podstawie ustawy darowano lub złagodzono karę, a jeżeli umorzono postępowanie - organ, który je umorzył; o odwołaniu warunkowego przedterminowego zwolnienia, zastosowanego na podstawie art. 6 warunkowe przedterminowe zwolnienie, orzeka właściwy sąd penitencjarny.

2.

Sąd orzeka na posiedzeniu, chociażby ustawę zastosowano w wyroku.

3.

Na postanowienie przysługuje zażalenie.