I SA/Go 474/13

Uzasadnienie

I SA/Go 474/13

U Z A S A D N I E N I E

Skarżący, K.S. (dalej Skarżący) wniósł skargę na postanowienie Dyrektora Izby Skarbowej z dnia [...] lipca 2013r. nr [...] wydanego w przedmiocie ustalenia kosztów postępowania.

Z akt sprawy wynika że:

Dyrektor Urzędu Kontroli Skarbowej postanowieniem z dnia [...].01.2011r wszczął postępowanie kontrolne wobec Skarżącego w zakresie prawidłowości rozliczenia za lata 2008-2009 podatku dochodowego od osób fizycznych i podatku od towarów i usług.

W toku postępowania Skarżący był wzywane przez organ podatkowy do przedłożenia dowodów i złożenia pisemnych wyjaśnień, celem ustalenia czy przychody uzyskane ze sprzedaży prowadzonej na [...] zostały wykazane w księgach niemieckiej działalności gospodarczej i zeznaniach podatkowych składanych w Niemczech, które były niezbędne do sprawdzenia prawidłowości rozliczenia podatku dochodowego od osób fizycznych i podatku od towarów i usług za 2009r. Skarżący nie dostarczył wymaganych dokumentów.

W związku z powyższym organ podatkowy uzyskał dowody dotyczące zagranicznej działalności Skarżącego od niemieckiej administracji podatkowej. Informacje te uzyskano w dniu 1.08.2012r jednakże zawierały one dokumenty w języku niemieckim. W związku z tym organ podatkowy zlecił tłumaczenie powyższych dokumentów, za wynagrodzeniem. Na skutek tego postanowieniem z dnia [...] marca 2013 roku organ I instancji ustalił Skarżącemu koszty postępowania w kwocie 945,0 złotych wskazując że konieczność zlecenia tłumaczenia wynikała z nieprzedstawienia dowodów przez Skarżącego.

Na skutek rozpatrzenia zażalenia na powyższe postanowienie Dyrektor Izby Skarbowej postanowieniem z dnia [...] lipca 2013r utrzymał zaskarżone postanowienie w mocy.

W uzasadnieniu wskazał iż językiem urzędowym w Polsce jest język Polski. Zgodnie z art. 5 ustawy z dnia 7.10.1999r o języku polskim podmioty wykonujące zadania publiczne na terytorium RP dokonują czynności urzędowych oraz składają

oświadczenia woli w języku polskim. Dotyczy to również oświadczeń woli, podań i innych pism składanych organom o których mowa w art. 4 w/w ustawy.

Z powyższych przepisów zdaniem organu wynika obowiązek prowadzenia czynności w języku polskim do których zalicza się nie tylko czynności dokonane ustnie lecz także prowadzenie w tym języku pełnej dokumentacji postępowania. W związku z tym niezbędne było tłumaczenie dokumentów otrzymanych od niemieckiej administracji podatkowej.

Wskazał również że zasady dotyczące kosztów postępowania podatkowego zostały określone w rozdziale 23 działu IV ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2012 r., poz. 749, dalej ordynacja podatkowa ). W myśl art. 264 tej ustawy koszty postepowania przed organami podatkowymi ponosi Skarb Państwa, województwo, powiat lub gminna chyba że przepisy stanowią inaczej. Obciążenie podatnika kosztami postępowania wynika z art. 267 § 1 pkt 5 lit b ordynacji podatkowej bowiem stronę obciążają koszty powstałe z jej winy a w szczególności koszty wynikłe na skutek zatajenia lub nie przedstawienia dowodu w wyznaczonym terminie.

Zdaniem organu bezsporne jest że organ kontroli skarbowej zwracał się do Skarżącego o przedłożenie dokumentów dotyczących dochodów uzyskanych w Niemczech lub złożenie wyjaśnień lecz Skarżący nie reagował na wezwania. Z tego też powodu organ podatkowy zwrócił się do niemieckiej administracji podatkowej celem uzyskania niezbędnych informacji. Niemieckie organy administracji podatkowej dostarczyły dokumenty w języku niemieckim, które został przetłumaczone na język polski. Tym samym konieczność tłumaczenia dokumentów wynikła z winy Skarżącego i z tego też powodu Skarżący został obciążony kosztami tłumaczenia.

Od powyższego postanowienia skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego złożył Skarżący wnosząc o jego uchylenie oraz zasądzenie na rzecz Skarżącego zwrotu kosztów postępowania.

W uzasadnieniu wskazał iż organ podatkowy naruszył art. 120, art. 121 § 1 i § 2 w zw. z art. 264, art. 265 § 1pkt. 3 i art. 180 ordynacji podatkowej. Wskazał iż kierując się racjonalnym i uzasadnionym rachunkiem ekonomicznym przedsiębiorca stwierdził że w takich okolicznościach nic nie stoi na przeszkodzie aby dokumenty zdobył i przetłumaczył organ podatkowy. Postępowanie to było skutkiem wprowadzenia w błąd i nie przedstawienia odpowiednich przepisów ordynacji podatkowej, bowiem w toku postępowania Skarżący dopytywał jakie przepisy nakładają obowiązek poniesienia kosztów przez Skarżącego.

W odpowiedzi na skargę organ podatkowy podtrzymał argumentację zawartą w uzasadnieniu swojego orzeczenia.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Skarga okazała się uzasadniona.

Zgodnie z treścią art.1 § 1 i §2 ustawy z dnia 25 lipca 2002r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz. 1269 ze zm.), sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości między innymi poprzez kontrolę działalności administracji publicznej, przy czym zasadą jest, że kontrola ta sprawowana jest pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej.

Stosownie zaś do art.134 §1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.- powoływanej dalej jako "P.p.s.a.") sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy nie będąc jednak związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Zgodnie z art.264 ordynacji podatkowej, jeżeli dalsze przepisy nie stanowią inaczej, koszty postępowania przed organami podatkowymi ponosi Skarb Państwa, województwo, powiat lub gmina. Z przepisu tego wynika, że kosztami postępowania podatkowego, co do zasady, obciążony jest podmiot prowadzący postępowanie natomiast strona może być nimi obciążona tylko w przypadkach wyraźnie wskazanych w przepisach prawa.

Stosownie do treści art..265 § 1 pkt 3 ordynacji podatkowej do kosztów postępowania zalicza się wynagrodzenie przysługujące biegłym i tłumaczom.

Natomiast art.267 §1 tej ustawy, stanowiący odstępstwo od zasady wyrażonej

w art.264 ordynacji podatkowej, określa katalog kosztów .które obciążają wyłącznie stronę. Zgodnie bowiem z art.267 §1 ordynacji podatkowej stronę obciążają koszty:

- które zostały poniesione w jej interesie albo na jej żądanie, a nie wynikają z ustawowego obowiązku organów prowadzących postępowanie,

- stawiennictwa uczestników postępowania na rozprawę, która nie odbyła się

w wyniku nieusprawiedliwionego niestawiennictwa strony, która złożyła wniosek

o przeprowadzenie rozprawy,

- sporządzania odpisów lub kopii, o których mowa w art.178,

- przewidziane w odrębnych przepisach,

- powstałe z jej winy, a w szczególności koszty o których mowa w art.268, wynikłe wskutek zatajenia lub nieprzedstawienia dowodu w wyznaczonym terminie, wynikłe wskutek złożenia wyjaśnień lub zeznań niezgodnych z prawdą.

Koszty, o których mowa w art. 267 § 1 pkt 3 ordynacji podatkowej obciążają stronę tylko wówczas, gdy nie wynikają z ustawowego obowiązku organu prowadzącego postępowanie podatkowe art. 267 § 1 pkt 1 ordynacji podatkowej (wyrok NSA z dnia 3 czerwca 2011, II FSK 218/10, LEX nr 1083042).

Jako podstawę zaskarżonego postanowienia organ podatkowy wskazał art. 265 § 1 pkt. 3 i art.267 §1 pkt 5 lit. b ordynacji podatkowej. Podniósł, że Skarżący nie przedstawił, na żądanie organu dokumentów niezbędnych do sprawdzenia prawidłowości rozliczenia za lata 2008-2009. Konsekwencją tegoż było uzyskanie dokumentów od niemieckiej administracji podatkowej w języku niemieckim które należało przetłumaczyć.

W ocenie Sądu, w świetle ustalonego w sprawie stanu faktycznego należało uznać, że stanowisko organu jest nieprawidłowe.

Stosownie do art.27 Konstytucji RP i art.4 ustawy z dnia 7 października 1999r. o języku polskim (Dz. U. Nr 90, poz. 999 ze zm.) językiem urzędowym w Rzeczypospolitej Polskiej jest język polski. Natomiast zgodnie z art.5 ust.1 tej ustawy podmioty wykonujące zadania publiczne na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej dokonują wszelkich czynności urzędowych oraz składają oświadczenia woli w języku polskim, chyba, że przepisy szczególne stanowią inaczej.

Konstytucyjna zasada, której odzwierciedleniem są przepisy ustawy o języku polskim, stanowiąca, że językiem urzędowym jest język polski, warunkuje, aby dokumenty - tak jak w rozpatrywanej sprawie - będące zasadniczym dowodem wpływającym na rozstrzygnięcie sprawy administracyjnej zostały przetłumaczone na język polski, umożliwiając tym samym prawidłową ocenę wyniku badania treści takiego dokumentu. Podkreślić jednocześnie należy iż brak jest przepisów prawa, z których można by było wywieźć zakaz dopuszczenia nieprzetłumaczonego dokumentu obcojęzycznego jako dowodu w postępowaniu przed organami podatkowymi. Przede wszystkim, dopuszczenie takiego dowodu nie jest sprzeczne z art.180 §1 Ordynacji podatkowej, zgodnie z którym jako dowód należy dopuścić wszystko, co może przyczynić się do wyjaśnienia sprawy, a nie jest sprzeczne z prawem.

Podkreślenia wymaga, że czym innym jest dopuszczenie obcojęzycznego środka dowodowego jako dowodu w postępowaniu, a czym innym wynikający z Konstytucji RP i ustawy o języku polskim obowiązek dokonywania czynności urzędowych przez organy administracji publicznej w języku polskim. Jest on realizowany w ten sposób, że czynność urzędowa organu polegająca na badaniu treści dokumentu obcojęzycznego wymaga dokonania tłumaczenia dokumentu. Nie zmienia to jednak faktu, że dowodem będzie nadal dokument obcojęzyczny i jego treść, a nie jego tłumaczenie. Tłumaczenie nie zastępuje bowiem dokumentu sporządzonego w języku obcym, lecz służy jedynie ustaleniu, jaka jest treść tego dokumentu (por. glosa do wyroku WSA z 16 stycznia 2004r., III SA 2719/09, PiP 2005/4/317 – t.1 oraz wyrok NSA z 10 października 2008r. sygn. akt I GSK 1088/07 dostępny w Centralnej Bazie Orzeczeń Sądów Administracyjnych na stronie internetowej cbois.nsa.gov.pl).

Tak więc jeżeli ustawa o języku polskim nakłada na organy państwa, w tym organy podatkowe, obowiązek posługiwania się językiem polskim, to tym samym obliguje je do tłumaczenia wszelkich dokumentów, które stanowią istotny element prowadzonych przez nie urzędowych postępowań. Koszty takich tłumaczeń - co do zasady - ponosi więc organ podatkowy.

Przypadki w których ustawodawca uznał, że koszty tłumaczeń ponosi podatnik, wynikają wprost z ustawy jak ma to miejsce chociażby w przypadku art.287 §1 pkt 2 ordynacji podatkowej z którego wynika, że kontrolowany, osoba upoważniona do reprezentowania kontrolowanego lub prowadzenia jego spraw, pracownik oraz osoba współdziałająca z kontrolowanym są obowiązani umożliwić wykonywanie czynności, o których mowa w art.286, a w szczególności przedstawić, na żądanie kontrolującego, tłumaczenie na język polski sporządzonej w języku obcym dokumentacji dotyczącej spraw będących przedmiotem kontroli. Niemniej jednak, w aktach niniejszej sprawy brak jest wezwania z zastosowaniem tej podstawy prawnej.

Natomiast organ na każdym etapie postępowania, przy dokonywaniu każdej związanej z jego prowadzeniem czynności, zobowiązany jest do wskazania w sposób precyzyjny i właściwy podstawy prawnej trybu podejmowanych względem podatnika działań, nakładanych na niego obowiązków, kierowanych żądań.

Należy zaznaczyć, że z akt administracyjnych zgromadzonych w niniejszej sprawie wynika, że Dyrektor UKS o przedłożenie stosownych dokumentów zwracał się do Skarżącego kilkukrotnie, a jako podstawę prawną wskazywał art.122, art.155 §1, art.180 §1, art.181, art.187 §1 i art.189 Ordynacji podatkowej. Przepisy te dotyczą, zasady postępowania, uprawnienia do wezwania strony, treści takiego wezwania, definicji dowodów, obowiązku zebrania materiału dowodowego i kwestii terminu przedstawienia dowodu.

W aktach sprawy brak jest pisma wezwania skierowanego do strony, z którego wynikałaby wprost podstawa prawna i zasadność wystosowanego do strony żądania, nakładany na nią obowiązek i to mimo żądania skierowanego przez Skarżącego w tym zakresie.

Tym samym nie można przyznać racji organowi, że zostały spełnione warunki sformułowane w dyspozycji art.267 §1 pkt 5 lit. b) ordynacji podatkowej.

Jeżeli nie wskazano podstawy prawnej obowiązku, nie może być mowy o zawinieniu Skarżącego i w konsekwencji obciążeniu go kosztami za tłumaczenia (por. wyrok WSA w Gorzowie Wlkp. z 23 stycznia 2007r. sygn. akt I SA/Go 990/06, cbois.nsa.gov.pl).

Wskazane uchybienia organu powodują również, naruszenie podstawowych zasad postępowania wskazanych w art.120 i art.121 §1 ordynacji podatkowej, zgodnie z którymi organy podatkowe działają na podstawie przepisów prawa a postępowanie organów powinno być prowadzone w sposób budzący zaufanie.

Mając na uwadze powyższe okoliczności, Sąd, na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit.c), uchylił zaskarżone postanowienie. O zwrocie kosztów orzeczono na postawie art. 200 w zw. z art. 205 § 2 P.p.s.a.