Zasady Etyki Zawodowej Maklerów i Doradców

§ 1. Zakres podmiotowy obowiązywania Zasad

1.

Zasady Etyki Zawodowej Maklerów i Doradców, zwane dalej „Zasadami Etyki Zawodowej”, wynikają z ogólnych norm moralnych mających zastosowanie do zawodów maklera papierów wartościowych, maklera giełd towarowych oraz doradcy inwestycyjnego.

2.

Zasady Etyki Zawodowej obowiązują wszystkich maklerów papierów wartościowych i maklerów giełd towarowych, zwanych dalej łącznie "maklerami", oraz doradców inwestycyjnych, zwanych dalej "doradcami", będących jednocześnie Członkami Zwyczajnymi Związku Maklerów i Doradców.

§ 2. Używanie tytułów zawodowych przez maklerów i doradców

Maklerzy i doradcy mogą używać tytułów zawodowych, odpowiednio: "makler papierów wartościowych", „makler giełd towarowych” lub "doradca inwestycyjny". Tytułów tych należy używać w sposób zasadny i godny. Użycie tytułu zawodowego może być uzupełnione wyjaśnieniem wymogów koniecznych do jego uzyskania.

§ 3. Zasady działania maklerów i doradców

1.

Maklerzy i doradcy obowiązani są działać zgodnie z przepisami prawa i zasadami uczciwego obrotu oraz mieć na względzie słuszne interesy klientów.

2.

W przypadkach nieuregulowanych przepisami prawa lub Zasadami Etyki Zawodowej należy kierować się zasadami ustalonymi w uchwałach organów Związku Maklerów i Doradców, w orzecznictwie dyscyplinarnym oraz w zwyczajach ukształtowanych przez środowisko maklerów i doradców.

§ 4. Zasady zachowania, postępowania i wykonywania pracy przez maklerów i doradców

1.

Maklerzy i doradcy powinni postępować uczciwie i zachowywać się sposób godny i budzący zaufanie, dbając o dobre imię Związku Maklerów i Doradców oraz etos zawodów maklera i doradcy.

2.

Maklerzy i doradcy powinni postępować w sposób etyczny i profesjonalny w swoich kontaktach zawodowych, w szczególności z klientami, pracodawcami, współpracownikami oraz innymi maklerami i doradcami.

3.

Maklerzy i doradcy powinni wykonywać swoje obowiązki według najlepszej wiedzy i z należytą starannością, dążąc do osiągnięcia najwyższych standardów pracy oraz kierując się niezależnym osądem zawodowym.

4.

Maklerzy i doradcy powinni dążyć do stałego podnoszenia swoich kwalifikacji i doskonalenia swoich umiejętności zawodowych.

§ 5. Zakaz podejmowania niektórych działań i stosowania reklamy porównawczej

1.

Maklerzy i doradcy nie mogą podejmować działań, które mogłyby wprowadzić w błąd lub wywołać fałszywe wyobrażenia o ich kwalifikacjach, umiejętnościach lub kompetencjach.

2.

Maklerzy i doradcy nie mogą stosować reklamy porównawczej, chyba że zawiera informacje rzeczowe, prawdziwe i użyteczne dla osób mogących z niej skorzystać i pod warunkiem, że nie jest ona stosowana w sposób wybiórczy.

§ 6. Dbałość o przestrzeganie Zasad

1.

Maklerzy i doradcy powinni dbać o to, aby Zasady Etyki Zawodowej były przestrzegane przez Członków Związku Maklerów i Doradców. Maklerzy i doradcy są uprawnieni do zwrócenia uwagi maklerowi lub doradcy naruszającemu te Zasady.

2.

Maklerzy i doradcy nie mogą nakłaniać innych osób do naruszania prawa lub Zasad Etyki Zawodowej.

§ 7. Pojęcie pracodawcy w rozumieniu Zasad

1.

Pracodawcą w rozumieniu Zasad Etyki Zawodowej jest podmiot, u którego makler lub doradca wykonuje zawód maklera papierów wartościowych, maklera giełd towarowych lub doradcy inwestycyjnego.

2.

Pracodawcą w rozumieniu Zasad Etyki Zawodowej jest również inny podmiot prowadzący działalność na rynku finansowym lub odpowiadający za jego funkcjonowanie, w którym makler lub doradca jest zatrudniony, lub w którego organach pełni funkcję, oprócz Związku Maklerów i Doradców.

§ 8. Dbałość o dobre imię pracodawcy

1.

Maklerzy i doradcy powinni dbać o dobre imię pracodawcy.

2.

Przy wykonywaniu zadań wynikających z zatrudnienia u pracodawcy lub pełnienia funkcji w jego organach, maklerzy i doradcy powinni działać w interesie pracodawcy, wykorzystując w pełni posiadaną wiedzę i umiejętności.

§ 9. Ograniczenia w zakresie podejmowania działalności zarobkowej lub przynoszącej inne korzyści

1.

Z zastrzeżeniem ust. 2, bez pisemnej zgody pracodawcy maklerzy i doradcy nie mogą podejmować działalności zarobkowej lub przynoszącej inne korzyści, która mogłaby stanowić konkurencję wobec działalności prowadzonej przez pracodawcę.

2.

Działalność na rzecz Związku Maklerów i Doradców nie wymaga zgody pracodawcy. Jeżeli umowa z pracodawcą nie stanowi inaczej, nie wymaga takiej zgody również działalność dydaktyczna lub naukowa, pod warunkiem, że nie wiąże się ona z wykorzystaniem informacji stanowiących własność pracodawcy.

3.

Maklerzy i doradcy powinni informować swojego pracodawcę o wszelkich dodatkowych świadczeniach uzyskanych w związku z wykonywaniem u niego zawodu.

4.

Bez zgody pracodawcy maklerzy i doradcy nie mogą wykorzystywać miejsca pracy, wyposażenia, znaków firmy lub jej renomy do prowadzenia innej działalności na własny rachunek.

§ 10. Pojęcie klienta w rozumieniu Zasad Etyki Zawodowej

Klientem w rozumieniu Zasad Etyki Zawodowej jest podmiot, dla którego pracodawca świadczy lub zamierza świadczyć usługi na rynku finansowym lub utrzymuje inne relacje zawodowe w związku z prowadzoną przez pracodawcę działalnością.

§ 11. Zasady postępowania wobec klientów

1.

Maklerzy i doradcy powinni działać w najlepszym interesie klientów.

2.

Maklerzy i doradcy obowiązani są stosować wobec klientów jednolite kryteria oraz postępować wobec wszystkich klientów uczciwie i obiektywnie.

3.

Maklerzy i doradcy powinni podejmować wszelkie niezbędne działania mające na celu zabezpieczenie klientów przed możliwymi stratami wynikającymi z zakończenia działalności przez nich lub przez ich pracodawcę.

§ 12. Udostępnianie klientom informacji niezbędnych do podjęcia decyzji inwestycyjnej

1.

Maklerzy i doradcy powinni udostępniać klientowi informacje niezbędne do podjęcia przez niego decyzji inwestycyjnej, w szczególności dotyczące ryzyka inwestycyjnego oraz sposobu realizacji transakcji.

2.

Udostępnienie informacji klientom może polegać w szczególności na wskazaniu źródeł informacji, literatury fachowej lub innych materiałów edukacyjnych, a także na ich omówieniu.

3.

Maklerzy i doradcy powinni dokładać starań, aby informacje przekazywane klientom były rzetelne, dokładne i kompletne oraz by fakty były oddzielone od opinii, a prognozy wyraźnie oznaczone.

4.

Udostępniając informacje maklerzy i doradcy powinni przestrzegać zasady wyrażania realistycznych przewidywań zmian cen papierów wartościowych i innych instrumentów finansowych.

5.

Na ile jest to możliwe, analizy przygotowywane na zlecenie kilku klientów powinny być im dostarczane w tym samym czasie, tak aby poszczególni klienci nie mogli odnieść szczególnych korzyści wynikających z wcześniejszego, uprzywilejowanego otrzymania informacji.

§ 13. Dostosowanie przekazywanych informacji do sytuacji klienta

1.

W celu dostosowania przekazywanych informacji do sytuacji konkretnego klienta, maklerzy i doradcy powinni podejmować odpowiednie starania, aby uzyskać od klienta informacje na temat jego sytuacji finansowej, statusu podatkowego, celów i ograniczeń inwestycyjnych, a także inne informacje, które mogą być istotne dla przekazywanej rekomendacji lub podejmowanej decyzji inwestycyjnej.

2.

Maklerzy i doradcy nie powinni zachęcać klientów do dokonywania transakcji, które są niezgodne z ich celami i ograniczeniami inwestycyjnymi, a w szczególności takich, które mogłyby poważnie zagrozić sytuacji finansowej klienta.

§ 14. Ograniczenia w podejmowaniu decyzji inwestycyjnych w imieniu klienta

1.

Maklerzy i doradcy nie powinni świadczyć na rzecz klientów usług, do których nie są uprawnieni zgodnie z przepisami prawa.

2.

W granicach określonych przez klienta oraz przez przepisy prawa, maklerzy mogą decydować o sposobie i terminie realizacji zleceń składanych przez klienta, kierując się przy tym interesem klienta oraz zasadami uczciwego obrotu.

3.

W przypadku realizacji zleceń do dyspozycji maklera złożonych przez różnych klientów, maklerzy i doradcy obowiązani są zwrócić szczególną uwagę, by sposób ich realizacji nie prowadził do preferowania któregokolwiek z tych klientów.

§ 15. Podejmowanie decyzji inwestycyjnych w imieniu klienta

1.

Podejmując decyzje inwestycyjne w imieniu klienta, doradcy powinni w szczególności:
a. mieć obiektywne i racjonalne podstawy, poparte odpowiednimi analizami i badaniami,
b. wykazywać się niezależnością, starannością i sumiennością,
c. mieć na względzie adekwatność podejmowanej decyzji do sytuacji klienta,
d. uwzględniać racjonalne czynniki istotne dla podejmowanej decyzji,
e. zachować dokumentację stanowiącą podstawę podjętej decyzji.

2.

Maklerzy i doradcy powinni ujawniać klientom i potencjalnym klientom ogólne zasady i metody stanowiące podstawę decyzji inwestycyjnych oraz informować o istotnych zmianach w zakresie tych zasad i metod, a także ujawniać wszelkie istotne fakty i czynniki ryzyka.

§ 16. Uprzedzanie o opłatach i skrupulatność w rozliczeniach finansowych z klientami

1.

Maklerzy i doradcy powinni uprzedzić klientów o wszelkich ponoszonych przez nich opłatach z tytułu świadczonych usług.

2.

Maklerów i doradców obowiązuje szczególna skrupulatność w rozliczeniach finansowych z klientami.

§ 17. (uchylony)

§ 18. Przygotowywanie raportu badawczego lub rekomendacji inwestycyjnej

Przygotowując raport badawczy lub rekomendację inwestycyjną maklerzy i doradcy powinni w szczególności:
a. mieć obiektywne i racjonalne podstawy, poparte odpowiednimi analizami i badaniami,
b. wykazywać się niezależnością, starannością i sumiennością,
c. uwzględniać racjonalne czynniki istotne dla raportu lub rekomendacji,
d. odróżniać w sposób wyraźny fakty, na których oparty jest raport lub rekomendacja od interpretacji, ocen, opinii oraz innego rodzaju sądów wartościujących,
e. podejmować wszelkie uzasadnione działania mające na celu ograniczenie ryzyka fałszywego odczytania raportu lub rekomendacji,
f. zachować dokumentację stanowiącą podstawę sporządzanego raportu lub rekomendacji.

§ 19. Przedstawianie raportu badawczego lub rekomendacji inwestycyjnej

1.

Przedstawiając raport badawczy lub rekomendację inwestycyjną maklerzy i doradcy powinni mieć na uwadze najlepiej pojęty interes osób, do których jest ona adresowana, a także podejmować wszelkie uzasadnione działania mające na celu ograniczenie ryzyka fałszywego odczytania raportu lub rekomendacji.

2.

Przedstawiając raport badawczy lub rekomendację inwestycyjną maklerzy lub doradcy powinni przedstawić podstawowe zasady i metody zastosowane przy opracowaniu raportu lub rekomendacji oraz istotne zmiany tych zasad lub metod, a także powinni w pełni ujawnić wszystkie istotne fakty oraz czynniki ryzyka.

§ 20. Kopiowanie i wykorzystywanie materiałów innych osób

Przedstawiając swoją pracę pracodawcy, współpracownikom, klientom lub opinii publicznej, maklerzy i doradcy nie mogą kopiować ani wykorzystywać materiałów przygotowanych przez inne osoby bez podania autora, źródła informacji oraz wskazania sposobu wykorzystania materiału. Nie dotyczy to wykorzystania materiałów publikowanych przez służby statystyczne.

§ 21. Kontakty ze środkami masowego przekazu

1.

W kontaktach ze środkami masowego przekazu maklerów i doradców powinny cechować szczególna dbałość o godność zawodu, rzetelność i odpowiedni poziom merytoryczny wypowiedzi, rozsądek i umiarkowanie.

2.

Maklerzy i doradcy nie powinni udzielać anonimowych wypowiedzi dla środków masowego przekazu.

§ 22. Unikanie podejmowania nieuzasadnionych decyzji inwestycyjnych

Maklerzy i doradcy zarządzający własnym lub cudzym portfelem instrumentów finansowych powinni unikać podejmowania nieuzasadnionych decyzji inwestycyjnych sprzecznych z osobistymi, aktualnymi rekomendacjami lub wypowiedziami publicznymi.

§ 23. Zakaz przyjmowania dodatkowych świadczeń

Maklerzy i doradcy nie powinni przyjmować dodatkowych świadczeń, których wysokość mogłaby mieć wpływ na obiektywność ich raportów badawczych, rekomendacji inwestycyjnych lub wypowiedzi publicznych.

§ 24. Obowiązek zachowania tajemnicy zawodowej i zakaz wykorzystywania informacji nią objętych dla osobistych celów

1.

Z zastrzeżeniem ust. 2 oraz § 26, maklerzy i doradcy obowiązani są do zachowania tajemnicy zawodowej i nieujawniania informacji poufnych w obrocie instrumentami finansowymi.

2.

Maklerzy i doradcy, którzy uzyskali informację poufną w wyniku naruszenia obowiązków przez inną osobę lub w wyniku sprzeniewierzenia informacji poufnej, powinni podjąć działania mające na celu zastosowanie zgodnych z prawem procedur.

3.

Maklerzy i doradcy nie mogą świadczyć usług, których realizacja wiązałaby się ze sprzecznym z prawem wykorzystaniem informacji poufnej, tajemnicy zawodowej lub środków pochodzących z przestępstwa.

4.

Maklerzy i doradcy nie mogą dla osobistych celów wykorzystywać informacji objętych tajemnicą zawodową ani informacji poufnych.

§ 25. Prowadzenie dokumentacji klientów

1.

(uchylony)

2.

Maklerzy i doradcy powinni z najwyższą starannością prowadzić dokumentację umożliwiającą ochronę aktywów klientów i ich identyfikację.

§ 26. Zwolnienie z obowiązku zachowania tajemnicy zawodowej lub informacji poufnych

W przypadkach przewidzianych prawem maklerzy i doradcy mogą być zwolnieni z obowiązku zachowania tajemnicy zawodowej lub zakazu ujawniania informacji poufnych.

§ 27. Obowiązek ujawniania czynników mogących powodować konflikt z obowiązkami wobec pracodawcy

1.

Maklerzy i doradcy powinni ujawnić pracodawcy wszelkie fakty i okoliczności, które mogą doprowadzić do powstania sprzeczności pomiędzy ich interesem a ich obowiązkami wobec klientów, potencjalnych klientów lub pracodawcy.

2.

Maklerzy i doradcy obowiązani są poinformować pracodawcę o jakiejkolwiek formie nacisku ze strony innych osób, wywieranej na nich w trakcie wykonywania obowiązków zawodowych.

§ 28. Obowiązek ujawniania klientowi konfliktów interesów lub informacji mogących mieć wpływ na bezstronność działania

Maklerzy i doradcy powinni ujawnić klientowi wszelkie odnoszące się do nich istotne powiązania i okoliczności, które mogą mieć wpływ na ich bezstronność lub obiektywność.

§ 29. Wyznaczenie innej osoby do przejęcia obsługi klienta

Jeżeli pomiędzy klientem a maklerem lub doradcą dochodzi do niemających merytorycznego uzasadnienia konfliktów osobistych, i jeżeli konflikty te mogą mieć niekorzystny wpływ na poziom świadczonych usług, makler lub doradca powinien zwrócić się do pracodawcy o wyznaczenie innej osoby, która mogłaby przejąć obowiązki związane z obsługą tego klienta.

§ 30. Ograniczenia członków władz podmiotu emitującego instrumenty finansowe

Maklerzy i doradcy, którzy pełnią funkcję w organach podmiotu emitującego instrumenty finansowe, nie mogą świadczyć osobiście usług maklerskich lub doradczych związanych z obrotem tymi instrumentami, chyba że czynią to w ramach dokonywania oferty publicznej lub ubiegania się o dopuszczenie instrumentów finansowych do obrotu na rynku zorganizowanym.

§ 31. Rachunki papierów wartościowych maklera lub doradcy

1.

Z zastrzeżeniem ust. 2, makler lub doradca może posiadać tylko jeden rachunek inwestycyjny. W przypadku wykonywania zawodu w firmie inwestycyjnej rachunek ten powinien być umiejscowiony w przedsiębiorstwie, w którym makler lub doradca wykonuje zawód.

2.

Makler lub doradca może posiadać kilka rachunków inwestycyjnych lub rachunki umiejscowione w innych firmach inwestycyjnych, jeżeli wynika to z obowiązujących przepisów prawa lub z praktyki obrotu.

3.

Makler lub doradca może posiadać rachunki inwestycyjne umiejscowione w innej firmie inwestycyjnej, jeżeli jest to niezbędne do korzystania z usług, które nie są świadczone przez jego pracodawcę.

§ 32. Dysponowanie środkami na rachunkach papierów wartościowych innych osób

1.

Z zastrzeżeniem ust. 2-4, maklerzy i doradcy nie mogą dysponować środkami na rachunkach inwestycyjnych innych osób, chyba że wynika to z obowiązków związanych z wykonywaniem zawodu.

2.

Maklerzy i doradcy mogą być umocowani do dysponowania środkami na rachunkach inwestycyjnych osób bliskich. Zarząd Związku Maklerów i Doradców określi w drodze uchwały, jakie osoby uważane są za osoby bliskie w rozumieniu Zasad Etyki Zawodowej.

3.

Z zastrzeżeniem ust. 4, maklerzy i doradcy mogą być umocowani do dysponowania środkami na rachunkach inwestycyjnych osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej, jeżeli są członkami władz tego podmiotu, podmiotu wobec niego zależnego lub dominującego, lub jest to związane z charakterem zatrudnienia w którymkolwiek z tych podmiotów.

4.

Maklerzy i doradcy wykonujący zawód nie mogą wykonywać uprawnień wynikających z ust. 3 w stosunku do osób innych niż pracodawca, u którego wykonują zawód, chyba że jest to Związek Maklerów i Doradców.

5.

W przypadkach określonych w ust. 2-4 stosuje się odpowiednio zasady dotyczące rachunków własnych maklerów i doradców.

§ 32a. Uchylony

§ 33. Pierwszeństwo transakcji na rzecz klientów i pracodawców

1.

Maklerzy i doradcy powinni postępować w taki sposób, aby transakcje na rzecz ich klientów i pracodawców miały pierwszeństwo przed transakcjami na ich rachunkach własnych, oraz by transakcje na rachunkach własnych nie wpływały niekorzystnie na interesy ich klientów lub pracodawców.

2.

Maklerzy i doradcy formułując rekomendacje inwestycyjne powinni dać swoim klientom i pracodawcom możliwość działania w oparciu o te rekomendacje, zanim sami wykorzystają je dla osobistej korzyści.

3.

Maklerzy i doradcy nie mogą składać zleceń dotyczących transakcji na rachunku własnym w oparciu o decyzje inwestycyjne klientów lub pracodawców.

4.

Maklerzy i doradcy nie mogą wykorzystywać posiadanych uprawnień lub stanowiska służbowego w celu uprzywilejowanego nabycia lub zbycia instrumentów finansowych.

§ 34. Składanie zleceń przez maklerów i doradców dotyczących transakcji na ich rachunkach własnych

1.

(uchylony)

2.

Maklerzy i doradcy wykonujący zawód powinni przestrzegać regulacji ustalonych przez pracodawcę, określających warunki składania zleceń i częstotliwość zawierania transakcji dotyczących poszczególnych lub wszystkich instrumentów finansowych.

3.

Maklerzy i doradcy wykonujący zawód nie mogą otwierać pozycji w instrumentach finansowych, dla których uczestniczą w prowadzeniu notowań.

4.

Zarząd Związku Maklerów i Doradców może określić inne przypadki, w których maklerzy lub doradcy nie będą mogli otwierać pozycji z uwagi na pełnienie funkcji związanych z wykonywaniem zawodu.

§ 35. Powierzenie przez maklerów i doradców zarządzania własnym portfelem inwestycyjnym

Maklerzy i doradcy mogą powierzyć swój portfel inwestycyjny w wyłączne zarządzanie podmiotowi prowadzącemu takie usługi. Jeżeli po ustaleniu sposobu zarządzania portfelem inwestycyjnym makler lub doradca nie ma bieżącego wpływu na to zarządzanie, nie stosuje się ograniczeń wynikających z niniejszych Zasad Etyki Zawodowej.

§ 36. Wzajemna pomoc maklerów i doradców

Maklerzy i doradcy powinni udzielać sobie pomocy i służyć radą w sprawach związanych z wykonywaniem zawodu, o ile nie szkodzi to interesom klienta lub pracodawcy.

§ 37. Wypowiadanie opinii o innych maklerach lub doradcach lub o ich pracy

Maklerzy i doradcy nie mogą wypowiadać wobec osób trzecich opinii o innych maklerach lub doradcach ani o ich pracy, które mogą zostać przyjęte jako obraźliwe lub dyskredytujące. Nie dotyczy to sytuacji, w której dokonywana jest uzasadniona okolicznościami, ściśle merytoryczna ocena pracy lub postępowania innego maklera lub doradcy.

§ 38. Czynne prawo wyborcze w wyborach do organów Związku Maklerów i Doradców

Maklerzy i doradcy powinni realizować czynne prawo wyborcze w wyborach do organów Związku Maklerów i Doradców, zwanego dalej "Związkiem" .

§ 39. Wypełnianie obowiązków przez pełniących funkcje w organach Związku

1.

Maklerzy i doradcy, którym powierzone zostały funkcje w organach Związku, powinni rzetelnie i z najwyższą starannością wypełniać obowiązki wynikające z pełnienia tych funkcji.

2.

Podczas pełnienia funkcji w organach Związku maklerzy i doradcy powinni kierować się wolą wyborców, a gdy nie jest im ona znana - dobrze rozumianym interesem i zadaniami Związku.

§ 40. Wymogi wobec pełniących funkcje w organach Związku

Maklerzy i doradcy pełniący funkcje w organach Związku:
a. nie mogą nadużywać powierzonej im funkcji we własnych sprawach, dla własnej korzyści lub dla korzyści osób bliskich,
b. powinni traktować wszystkich maklerów i doradców jako równoprawnych członków Związku,
c. powinni, w granicach swoich zadań i możliwości, służyć członkom Związku informacją, pomocą i radą.

§ 41. Korzystanie z informacji uzyskanych z racji pełnienia funkcji w organach Związku

Członkowie organów Związku, którzy z racji pełnienia funkcji w tych organach uzyskali informacje dotyczące spraw osobistych innego Członka Zwyczajnego Związku, mogą korzystać z tych informacji wyłącznie w celu prawidłowego wykonania swoich obowiązków wynikających z pełnionej funkcji.