I SA/Sz 705/13

Uzasadnienie

Dyrektor Urzędu Kontroli Skarbowej w Olsztynie wydał w dniu 5 grudnia 2012 r. decyzję, w której określił J D za okres od stycznia do marca 2007 r. zobowiązanie w podatku od towarów i usług oraz należny podatek od towarów

i usług podlegający wpłacie na rachunek urzędu skarbowego z tytułu wystawienia faktur VAT, o których mowa w art. 108 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług. Została ona utrzymana w mocy przez Dyrektora Izby Skarbowej w Szczecinie decyzją z dnia 20 maja 2013 r. nr [...]. Skarga J D na powyższą decyzję została oddalona przez WSA w Szczecinie wyrokiem z dnia 30 października 2013 r. o sygn. akt I SA/Sz 706/13 (fakt znany Sądowi z urzędu).

Naczelnik Pierwszego Urzędu Skarbowego w Szczecinie wystawił w dniu

19 marca 2013 r. tytuł wykonawczy nr [...] w stosunku do J D odnośnie należności z tytułu podatku od towarów i usług za styczeń, luty i marzec 2007 r. Organ egzekucyjny wszczął egzekucję z majątku J D, doręczając mu odpis tytułu wykonawczego wraz z zawiadomieniami o zajęciu rachunków bankowych. Zobowiązany złożył zarzut egzekucyjny w postaci nieistnienia obowiązku z powodu przedawnienia zobowiązania podatkowego.

Naczelnik Pierwszego Urzędu Skarbowego w Szczecinie wydał w dniu

29 kwietnia 2013 r. postanowienie, w którym uznał za nieuzasadniony zarzut wniesiony przez zobowiązanego. Organ egzekucyjny przytoczył treść art. 33 i art. 34 ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz. U. z 2012 r., poz. 1015), dalej "upea" oraz art. 70 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r., poz. 749 ze zm.), dalej "op". Organ egzekucyjny wskazał, że decyzja Dyrektora Urzędu Kontroli Skarbowej w Olsztynie została podatnikowi doręczona w dniu 20 grudnia 2012 r., zaś o fakcie wszczęcia postępowania karnego skarbowego (faza in rem), zobowiązany dowiedział się

z zawiadomienia z dnia 11 grudnia 2012 r. o zawieszeniu biegu terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego, które otrzymał w dniu 20 grudnia 2012 r. Zdaniem organu egzekucyjnego, wobec powyższego bieg terminu przedawnienia zobowiązań podatkowych z tytułu podatku od towarów i usług za styczeń, luty i marzec 2007 r. uległ zawieszeniu na podstawie art. 70 § 6 op.

J D złożył zażalenie na powyższe postanowienie. Wskazał, że otrzymał ww. zawiadomienie, lecz nie wystąpiła przesłanka z art. 70 § 6 op, gdyż do dnia wniesienia zażalenia Dyrektor Urzędu Kontroli Skarbowej w Olsztynie nie przedstawił mu żadnych zarzutów.

Dyrektor Izby Skarbowej w Szczecinie wydał w dniu 10 czerwca 2013 r. postanowienie, w którym utrzymał w mocy postanowienie Naczelnika Pierwszego Urzędu Skarbowego w Szczecinie. Organ odwoławczy przytoczył stan faktyczny

w sprawie. Organ odwoławczy wskazał, że zgodnie z art. 70 § 1 op., zobowiązanie podatkowe przedawnia się z upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego,

w którym upłynął termin płatności podatku. W niniejszej sprawie termin ten upłynąłby

w dniu 31 grudnia 2012 r., jeżeliby nie zaszły okoliczności skutkujące jego przerwaniem lub zawieszeniem. Organ odwoławczy wskazał, że z akt sprawy wynika, iż w dniu 7 grudnia 2012 r. Prokurator Prokuratury Apelacyjnej w Białymstoku uzupełnił postanowienie o wszczęciu śledztwa z 2 listopada 2009 r. w sprawie Ap V Ds.69/09 przez wszczęcie postępowania karnego skarbowego o czyn z art. 56 § 1 kks w zw. z art. 6 § 2 kks przez firmę F J D dotyczący uszczuplenia podatku od towarów i usług za miesiące od stycznia do marca 2007 r. (k. 36-35 akt). Zdaniem organu odwoławczego, nastąpiło zawieszenie biegu terminu przedawnienia zgodnie z art. 70 § 6 op, gdyż zobowiązanemu doręczono zawiadomienie o zawieszeniu biegu tego terminu. Ponadto, organ egzekucyjny przystępując do egzekucji zastosował środek egzekucyjny i zawiadomił o tym zobowiązanego, co spowodowało zaistnienie przesłanki z art. 70 § 4 op.

J D złożył do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie skargę na powyższe postanowienie i wniósł o jego uchylenie. Zarzucił organowi błąd w ocenie stanu faktycznego w sprawie przez nieuznanie, że nie doszło do przedawnienia zobowiązania podatkowego. Zdaniem skarżącego, otrzymanego przez niego zawiadomienie nie spełniało przesłanek z art. 70 § 6 op. Skarżący podał,

że nie przedstawiono mu żadnych zarzutów. Działanie organu było sprzeczne z art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.

W odpowiedzi na skargę, Dyrektor Izby Skarbowej w Szczecinie wniósł o jej oddalenie i podtrzymał dotychczasową argumentację. Ponadto powołał się na treść wyroku Trybunał Konstytucyjnego z dnia 17 lipca 2012 r., sygn. akt P 30/11.

Wojewódzki Sąd Administracyjny z w a ż y ł, co następuje:

Skarga jest niezasadna.

Zgodnie z art. 19 § 1 upea, naczelnik urzędu skarbowego jest organem egzekucyjnym uprawnionym do stosowania wszystkich środków egzekucyjnych

w egzekucji administracyjnej należności pieniężnych. Organ egzekucyjny wszczyna egzekucję administracyjną na wniosek wierzyciela i na podstawie wystawionego przez niego tytułu wykonawczego, sporządzonego według ustalonego wzoru (art. 26 § 1). Organ egzekucyjny bada z urzędu dopuszczalność egzekucji administracyjnej; organ ten nie jest natomiast uprawniony do badania zasadności i wymagalności obowiązku objętego tytułem wykonawczym (art. 29 § 1). Jeżeli obowiązek, którego dotyczy tytuł wykonawczy, nie podlega egzekucji administracyjnej lub tytuł wykonawczy nie spełnia wymogów określonych w art. 27 § 1 i 2, organ egzekucyjny nie przystępuje do egzekucji, zwracając tytuł wierzycielowi (art. 29 § 2). Organ egzekucyjny lub egzekutor, przystępując do czynności egzekucyjnych, doręcza zobowiązanemu odpis tytułu wykonawczego, o ile nie został wcześniej doręczony (art. 32).

Zobowiązany, kwestionując zasadność egzekucji ma prawo wnieść na podstawie art. 33 upea zarzuty. Zarzuty zgłoszone na podstawie art. 33 pkt 1-7, 9 i 10 upea, a przy egzekucji obowiązków o charakterze niepieniężnym - także na podstawie art. 33 pkt 8, organ egzekucyjny rozpatruje po uzyskaniu stanowiska wierzyciela w zakresie zgłoszonych zarzutów, z tym że w zakresie zarzutów, o których mowa w art. 33 pkt 1-5, wypowiedź wierzyciela jest dla organu egzekucyjnego wiążąca (art. 34 § 1).

Zgodnie z art. 70 § 1 op, zobowiązanie podatkowe przedawnia się z upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin płatności podatku.

Wskazać należy, że Trybunał Konstytucyjny w wyroku z 17 lipca 2012 r. w sprawie o sygn. akt P 30/11 orzekł, że art. 70 § 6 pkt 1 op. w brzmieniu nadanym przez art. 1 pkt 58 ustawy z 12 września 2002 r. o zmianie ustawy - Ordynacja podatkowa oraz o zmianie niektórych innych ustaw, w zakresie, w jakim wywołuje skutek w postaci zawieszenia biegu terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego w związku z wszczęciem postępowania karnego lub postępowania w sprawie o przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe, o którym to postępowaniu podatnik nie został poinformowany najpóźniej z upływem terminu wskazanego w art. 70 § 1 op., jest niezgodny z zasadą ochrony zaufania obywatela do państwa i stanowionego przez nie prawa, wynikającą z art. 2 Konstytucji. Trybunał w orzeczeniu tym stwierdził, że wskutek zawieszenia biegu terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego nie ulega ono wygaśnięciu z upływem 5-letniego terminu przedawnienia liczonego od końca roku kalendarzowego, w którym powstał obowiązek podatkowy, lecz istnieje nadal i może być egzekwowane przez wierzyciela podatkowego. Podatnikowi wprawdzie nie przysługuje konstytucyjne prawo do przedawnienia, to jednak z uwagi na treść przepisów Ordynacji podatkowej dotyczących instytucji przedawnienia ma on prawo oczekiwać, że upływ terminu przedawnienia spowoduje wygaśnięcie ewentualnych nieuregulowanych zobowiązań podatkowych. Zawieszenie biegu terminu przedawnienia wydłuża ten termin o okres zawieszenia, a tym samym istotnie zmienia sytuację prawną i faktyczną podatnika. Powstaje wówczas stan niepewności co do sytuacji podatnika, który nie wie, czy jego zobowiązanie podatkowe wygasło. Zasada ochrony zaufania obywatela do państwa i prawa wymaga, by podatnik nie tkwił w owym stanie niepewności przez czas bliżej nieokreślony. Zgodnie z kwestionowanym art. 70 § 6 pkt 1op, skutek w postaci zawieszenia biegu terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego następuje z mocy prawa z dniem wszczęcia postępowania w sprawie o przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe. Wszczęcie takiego postępowania następuje w drodze postanowienia, które nie jest ogłaszane lub doręczane podatnikowi, gdyż do momentu przedstawienia mu zarzutów nie jest on stroną toczącego się postępowania karnoskarbowego. Nie jest mu również doręczane postanowienie

o umorzeniu postępowania "w sprawie", a zatem, jeżeli nie zostaną mu przedstawione zarzuty, może on w ogóle nie dowiedzieć się o tym, że zostało wszczęte postępowanie "w sprawie", które spowodowało zawieszenie biegu terminu przedawnienia jego zobowiązania podatkowego. W ocenie Trybunału Konstytucyjnego, mechanizm ten narusza, wynikającą z art. 2 Konstytucji zasadę ochrony zaufania do państwa i stanowionego przez nie prawa w zakresie, w jakim wywołuje skutek w postaci zawieszenia biegu terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego w związku z wszczęciem postępowania karnego lub postępowania w sprawie o przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe, o którym to postępowaniu podatnik nie został poinformowany najpóźniej z upływem 5-letniego terminu przedawnienia wskazanego w art. 70 § 1 op. Nie znaczy to, że postępowanie w sprawie o przestępstwo (wykroczenie) skarbowe powinno być jawne dla podatnika, a w szczególności, że powinien on być zawiadamiany o wszczęciu postępowania in rem. Naruszenie zasady ochrony zaufania obywatela do państwa i prawa nie polega więc na tym, że podatnik nie jest informowany o wszczęciu postępowania w sprawie o przestępstwo (wykroczenie) skarbowe. Co więcej, organy skarbowe w trakcie 5-letniego okresu przedawnienia mają prawo wszcząć i prowadzić postępowanie w sprawie o przestępstwo (wykroczenie) skarbowe, co skutkować będzie, zgodnie

z zakwestionowanym przepisem, zawieszeniem biegu terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego. Jednakże z chwilą upływu 5-letniego terminu przedawnienia podatnik musi zostać poinformowany, że przedawnienie nie następuje, bo jego bieg został zawieszony w związku z wszczęciem postępowania karnoskarbowego. Zasada ochrony zaufania do państwa i stanowionego przez nie prawa wymaga, żeby podatnik wiedział, czy jego zobowiązanie podatkowe przedawniło się, czy nie. Trybunał zaznaczył przy tym, że wyrok ten dotyczy art. 70 § 6 pkt 1 op. w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2003 r. do 31 sierpnia 2005 r., nadanym ustawą z 12 września 2002 r. Jednak zwrócił uwagę, że zakwestionowany przepis w obecnie obowiązującym brzmieniu również zawiera normę uznaną za niekonstytucyjną, co skutkuje koniecznością nowelizacji art. 70 § 6 pkt 1 op.

Sąd w pełni podzielił pogląd wyrażony ww. wyroku przez Trybunał Konstytucyjny i uznał, że ww. orzeczenie ma zastosowanie do niniejszej sprawy. Termin przedawnienia płatności podatku w sprawie upływał w dniu 31 grudnia 2012 r. Z akt sprawy wynikało, że w dniu 7 grudnia 2012 r. Prokurator Prokuratury Apelacyjnej w Białymstoku uzupełnił postanowienie o wszczęciu śledztwa z 2 listopada 2009 r.w sprawie Ap V Ds.69/09 przez wszczęcie postępowania karnego skarbowego o czyn z art. 56 § 1 kks w zw. z art. 6 § 2 kks przez firmę F J D dotyczący uszczuplenia podatku od towarów i usług za miesiące od stycznia do marca 2007 r. Skarżący został zawiadomiony przez organ podatkowy pierwszej instancji przed upływem ww. terminu o zawieszeniu biegu tego terminu z uwagi na wszczęcie postępowania karnego skarbowego.

Zdaniem Sądu, w świetle ww. orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego, nastąpiło zawieszenie biegu terminu przedawnienia zgodnie z art. 70 § 6 op. W ocenie Sądu, organy w swoim działaniu nie naruszyły przepisów prawa materialnego i procesowego oraz przepisów Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Tym samym, Sąd uznał zarzut skargi za nieuzasadniony.

Nadmienić należy, że kwestię przedawnienia ww. zobowiązań badał również WSA w Szczecinie w wyroku z dnia 30 października 2013 r. o sygn. akt I SA/Sz 706/13 (orzeczenie nieprawomocne, dostępne na www.orzeczenia.nsa.gov.pl) ze skargi J D na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w Szczecinie z dnia 20 maja 2013 r. nr [...], którą utrzymano w mocy decyzję Dyrektora Urzędu Kontroli Skarbowej w Olsztynie z dnia 5 grudnia 2012 r. decyzję, w której określono J D za okres od stycznia do marca 2007r. zobowiązanie w podatku od towarów i usług oraz należny podatek od towarów i usług podlegający wpłacie na rachunek urzędu skarbowego z tytułu wystawienia faktur VAT, o których mowa w art. 108 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług. Ww. postępowaniu WSA w Szczecinie stwierdził zaistnienie przesłanki z art. 70 § 6 op. w związku z doręczeniem skarżącemu zawiadomienia o toczącym się postępowaniu karnym skarbowym, które miało wpływ na zawieszenie biegu terminu przedawnienia płatności przedmiotowego podatku.

Mając na uwadze powyższe, wobec braku stwierdzenia w sprawie uchybień procesowych, jak i naruszeń przepisów prawa materialnego, Sąd na podstawie art. 151 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r. poz. 270) skargę, jako nieuzasadnioną, oddalił.