II SO/Op 30/14

Uzasadnienie

Działająca jako kurator, w imieniu częściowo ubezwłasnowolnionego M. M., jego matka – J. M., złożyła za pośrednictwem poczty w dniu 17 marca 2014 r. (data stempla pocztowego), wniosek do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Opolu o przyznanie prawa pomocy w zakresie zwolnienia od kosztów sądowych oraz ustanowienia radcy prawnego bądź adwokata z urzędu. Z formularza wniosku wynika, że J. M. domaga się udzielenia pomocy w związku z wydaną przez Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Opolu decyzją z dnia 13 lutego 2014 r., nr [...], a w szczególności przez ustanowienie pełnomocnika, który udzieli pomocy w celu wniesienia prawidłowo sporządzonej skargi do sądu na ww. przywołane orzeczenie. Uzasadniając swoje żądanie J. M. podniosła, że jest osobą "przeciętną", nie mającą przygotowania prawniczego, zaś sprawa z uwagi na jej zawiłość wymaga dogłębnej znajomości prawa, której to wiedzy jej brakuje. Dodała, że "jest zainteresowana ustanowieniem takiego pełnomocnika, który bez sporządzania jakiejkolwiek opinii, jeśli będzie zachodziła taka konieczność, będzie reprezentował interes strony do wyczerpania wszystkich środków odwoławczych". W oświadczeniu o stanie rodzinnym, majątkowym i uzyskiwanych dochodach podała, że M. M. tworzy samodzielne gospodarstwo domowe, którego źródłami dochodu jest zasiłek stały w wysokości 529 zł. Wskazała także, że z uzyskiwanych dochodów M. M. jest potrącane 70 % tytułem kosztów pobytu w Domu Pomocy Społecznej w [...] (woj. łódzkie), a zasiłek pielęgnacyjny jest wstrzymywany ze względu na bark wykładni czy jest on świadczeniem stanowiącym podstawę w naliczaniu kryterium dochodowego. W złożonym wniosku nie wykazano innych źródeł dochodu, ani jakichkolwiek składników majątkowych należących do wnioskodawcy.

Działając na podstawie art. 258 § 2 pkt 7 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r., poz. 270 z późn. zm.) – zwanej dale w skrócie: "P.p.s.a." zważono, co następuje:

Zgodnie z art. 239 pkt 1 lit. a P.p.s.a., strona skarżąca działanie lub bezczynność organu w sprawach z zakresu pomocy i opieki społecznej nie ma obowiązku uiszczenia kosztów sądowych. Skoro M. M., z mocy samej ustawy P.p.s.a., jako strona skarżąca decyzję dotyczącą zasiłku celowego, będzie korzystał z ustawowego zwolnienia od obowiązku uiszczenia kosztów sądowych, to postępowanie z jego wniosku o zwolnienie od kosztów sądowych jest bezprzedmiotowe. Stąd, referendarz ograniczył się jedynie do rozpoznania wniosku w zakresie ustanowienia pełnomocnika z urzędu.

Stosownie do art. 245 P.p.s.a., prawo pomocy może być przyznane w zakresie całkowitym, obejmującym zwolnienie od kosztów sądowych oraz ustanowienie adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego lub rzecznika patentowego, a także w zakresie częściowym, obejmującym m.in. tylko ustanowienie adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego lub rzecznika patentowego.

Wnioskodawca, jak wyżej wykazano, został z mocy samej ustawy P.p.s.a. zwolniony od kosztów sądowych, zatem jego wniosek o udzielenie prawa pomocy należało rozpatrzyć jako wniosek o udzielenie prawa pomocy w zakresie częściowym, obejmujący wyłącznie ustanowienie pełnomocnika z urzędu.

Zważyć przeto należy, że stosownie do art. 246 § 1 pkt 2 P.p.s.a., określającego przesłanki warunkujące udzielenie prawa pomocy w zakresie częściowym, przyznanie prawa pomocy osobie fizycznej następuje, gdy osoba ta wykaże, że nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania, bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny. Naczelny Sąd Administracyjny wyraził pogląd, który to pogląd referendarz podziela, iż przez uszczerbek utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny, o którym mowa w przywołanym przepisie, należy rozumieć zachwianie sytuacji materialnej i bytowej strony skarżącej w taki sposób, iż nie jest ona w stanie zapewnić sobie minimum warunków socjalnych (por. postanowienie NSA z dnia 12 stycznia 2005 r., sygn. akt FZ 424/04, niepublikowane). Zauważyć także należy, że przy rozpoznawaniu wniosku o przyznanie prawa pomocy, sąd (referendarz sądowy) dokonuje oceny sytuacji materialnej wnioskującego na podstawie zebranego materiału dowodowego, a w szczególności na podstawie złożonych przez niego oświadczeń, w urzędowym formularzu wniosku. Wniosek ten bowiem, powinien zawierać oświadczenie strony obejmujące dokładne dane o stanie majątkowym i dochodach, a jeżeli wniosek składa osoba fizyczna, ponadto dokładne dane o stanie rodzinnym (art. 252 § 1 P.p.s.a.).

Uwzględniając powyższe regulacje, referendarz sądowy dokonał oceny sytuacji bytowej wnioskodawcy opierając się na oświadczeniu zawartym w formularzu wniosku, mając na uwadze, że po pierwsze, sam formularz wniosku uwzględnia swym zakresem, stosownie do wyżej przywołanego art. 252 § 1 P.p.s.a., dokładne dane o sytuacji wnioskodawcy. Ponadto, okoliczności związane z jego sytuacją bytową, które podniesione zostały w formularzu wniosku, znalazły potwierdzenie w treści decyzji Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Opolu z dnia 13 lutego 2014 r., nr [...], mającej stanowić w przyszłości przedmiot skargi do sądu administracyjnego. W szczególności dotyczy to faktu niepełnosprawności M. M. i przebywania wnioskodawcy w domu pomocy społecznej oraz uzyskiwaniu przez niego świadczeń z pomocy społecznej, w podanej we wniosku wysokości.

Z powyższych względów rozpoznający wniosek, mając na względzie ekonomię postępowania, uznał o braku konieczności wzywania w trybie art. 255 P.p.s.a., do złożenia dodatkowych wyjaśnień i przedłożenia stosownych dokumentów.

Referendarz przyjął zatem, że wysokość miesięcznego dochodu wnioskodawcy oraz wykazana sytuacja majątkowa, nie dają M. M. podstaw do wygospodarowania środków na opłacenie profesjonalnego pełnomocnika. Pogląd o konieczności udzielenia wnioskodawcy pomocy potęguje także okoliczność, że wnioskodawca jest osobą niepełnosprawną i częściowo ubezwłasnowolnioną, niezdolną do pracy zarobkowej. Wobec tego, przyznanie mu prawa pomocy przez ustanowienie radcy prawnego z urzędu, jest zasadne.

Mając na uwadze powyższe, referendarz sądowy działając na podstawie art. 258 § 1 pkt 7 P.p.s.a., orzekł jak w sentencji.