V SA/Wa 2657/13

Uzasadnienie

Przedmiotem kontroli sądowoadministracyjnej w niniejszej sprawie jest postanowienie Ministra Pracy i Polityki Społecznej (dalej: "Minister") z dnia [...] października 2013r. nr [...] utrzymujące w mocy postanowienie Prezesa Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnym (dalej: "Prezes PFRON") z dnia [...] sierpnia 2013r. nr [...] odmawiające Z.J. przywrócenia terminu do złożenia wniosku o wypłatę miesięcznego dofinansowania do wynagrodzeń pracowników niepełnosprawnych (Wn-D) za miesiąc kwiecień 2013r.

Zaskarżone orzeczenie zostało wydane w następującym stanie faktycznym:

Pismem z dnia [...] maja 2013r. skarżący Z. J. wystąpił do PFRON z wnioskiem o przywrócenie terminu do złożenia wniosku Wn-D za miesiąc kwiecień 2013r. W uzasadnieniu wyjaśnił, że wniosek został złożony po terminie z powodu nawrotu choroby podczas pobytu u rodziny poza miejscem stałego zamieszkania, natomiast brak możliwości chodzenia i przyjmowanie antybiotyków uniemożliwiły powrót do Lublina przed 20 maja i złożenie wniosku Wn-D w wymaganym terminie.

W wyniku rozpoznania wniosku Prezes PFRON w dniu [...] sierpnia 2013r. wydał postanowienie nr [...], na mocy którego odmówił przywrócenia terminu do złożenia wniosku o wypłatę dofinansowania do wynagrodzeń pracowników niepełnosprawnych (Wn-D) za miesiąc kwiecień 2013r. W uzasadnieniu rozstrzygnięcia wskazano, że wniosek Wn-D za kwiecień 2013r. został przekazany do Funduszu w dniu 24 maja 2013r., natomiast podane przez skarżącego wyjaśnienia nie spełniają przesłanek wymienionych w art. 58 ustawy z dnia 14 czerwca 1960r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz.U. z 2013r., poz.267, dalej: "k.p.a.") umożliwiających przywrócenie wnioskowanego terminu.

Organ wyjaśnił, iż przepis § 5 ust. 4 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 9 stycznia 2009r. w sprawie miesięcznego dofinansowania do wynagrodzeń pracowników niepełnosprawnych (Dz.U. z 2009r. nr 8, poz.43 ze zm., dalej: "rozporządzenie") przewiduje możliwość przywrócenia terminu do złożenia wniosku Wn-D w przypadku uprawdopodobnienia, że uchybienie nastąpiło bez winy wnioskodawcy. Uzupełnieniem tego przepisu są postanowienia zawarte w art. 58 § 1 i 2 k.p.a. Organ podniósł, iż w rozpoznawanej sprawie kryterium braku winy nie zostało spełnione.

Nie zgadzając się z powyższym postanowieniem skarżący złożył zażalenie, wnosząc o przywrócenie terminu na złożenie wniosku Wn-D za kwiecień 2013 r. Powołał argumenty już uprzednio podnoszone we wniosku oraz wskazał, że do kryterium winy nie może być zaliczone niepowierzenie złożenia wniosku osobom trzecim.

W wyniku ponownego rozpoznania sprawy, Minister postanowieniem z dnia [...] października 2013r. nr [...] utrzymał w mocy rozstrzygnięcie organu I instancji. Zdaniem organu odwoławczego, w świetle materiału dowodowego nie ma podstaw do zmiany rozstrzygnięcia i uznania, że istniała obiektywna przeszkoda uniemożliwiająca stronie działanie. Wskazał, iż zgodnie z orzecznictwem istotne jest zachowanie należytej staranności, gdyż każde niedołożenie należytej staranności przy prowadzeniu własnych spraw świadczy o stopniu zawinienia, co w konsekwencji wyłącza możliwość zastosowania art. 58 k.p.a. Organ odwoławczy podkreślił, że o braku winy strony nie przesądza sam fakt choroby, zwłaszcza, gdy strona nie uprawdopodobni nagłego wystąpienia takiej choroby, wskutek której nie mogła dokonać danej czynności. Z pisma strony z dnia 2 lipca 2013r. wynika, że choroba trwała od 17 maja 2013r., co uniemożliwia uznanie jej za chorobę nagłą. Minister zauważył, iż przedstawione przez stronę dowody w postaci kart informacyjnych leczenia szpitalnego czy zaświadczenia z poradni dermatologicznej potwierdzającego objęcie opieką lekarską od dnia 25 kwietnia 2013 r. z powodu choroby przewlekłej i nawrotowej dotyczą innego okresu, a dodatkowo świadczą o tym, iż choroba ma charakter przewlekły.

W skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie skarżący zwrócił się o przywrócenie terminu do złożenia wniosku Wn-D za miesiąc kwiecień 2013r. Wskazał, iż przyczyny niezłożenia wniosku z wymaganym terminie wskazał już uprzednio w pismach kierowanych do organu. Podniósł, iż:

1. Opóźnienie o 3 dni w złożeniu wniosku nie mogło utrudnić procedury rozpatrywania wniosków Wn-D, gdyż termin wypłaty dofinansowań od daty złożenia wniosku wynosi 25 dni;

2. Zatrudnia obecnie 2 osoby niepełnosprawne i jego firma świadczy usługi dla osób niepełnosprawnych w zakresie likwidacji barier architektonicznych;

3. Kwota dofinansowania 1.629,99 zł jest niewielka dla budżetu PFRON i jednocześnie znaczna dla niewielkiej działalności gospodarczej skarżącego.

W odpowiedzi na skargę Minister Pracy i Polityki Społecznej wniósł o jej oddalenie, podtrzymując argumentację przedstawioną w zaskarżonym postanowieniu.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje:

Stosownie do art. 3 § 1 ustawy z 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.; dalej jako: p.p.s.a.) – sądy administracyjne sprawują kontrolę działalności administracji publicznej. Zgodnie z art. 1 § 1 ustawy z 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz. 1269 ze zm.) – sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę działalności administracji publicznej, przy czym w świetle paragrafu drugiego powołanego wyżej artykułu kontrola ta sprawowana jest pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej. Ponadto, co wymaga podkreślenia, wojewódzkie sądy administracyjne rozstrzygają w granicach danej sprawy nie będąc jednak związane zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 134 § 1 p.p.s.a.).

Rozpoznając skargę w świetle powołanych wyżej kryteriów Wojewódzki Sąd Administracyjny doszedł do przekonania, iż skarga jest zasadna i podlega uwzględnieniu, ponieważ przeprowadzona kontrola sądowo-administracyjna wykazała naruszenie prawa uzasadniające uchylenie zaskarżonego postanowienia.

Zgodnie z art. 58 § 1 k.p.a. w razie uchybienia terminu należy przywrócić termin na prośbę zainteresowanego, jeżeli uprawdopodobni, że uchybienie nastąpiło bez jego winy. Zgodnie z § 2 tegoż artykułu prośbę o przywrócenie terminu należy wnieść w ciągu siedmiu dni od dnia ustania przyczyny uchybienia terminu. Jednocześnie z wniesieniem prośby należy dopełnić czynności, dla której określony był termin.

Między stronami bezsporne jest, że dopełnione zostały warunki określone w art. 58 § 2 k.p.a. – czynność została wykonana cztery dni po upływie końcowego terminu do złożenia wniosku, a wraz z wnioskiem została wysłana prośba o przywrócenie terminu . Sporne jest czy Z. J. wykazał, że do uchybienia terminu doszło bez jego winy.

Przeprowadzając rozważania tej kwestii nie można zapominać, że ustawodawca nie wymaga udowodnienia, że do uchybienia doszło bez winy strony, lecz poprzestaje na słabszej formie – uprawdopodobnieniu. Uprawdopodobnienie jest środkiem zastępczym dowodu w znaczeniu ścisłym, nie dającym pewności , lecz tylko wiarygodność (prawdopodobieństwo) twierdzenia o jakimś fakcie. Jest to wyjątek od ogólnej reguły dowodzenia – wyjątkiem na korzyść strony, która powołuje się na pewien fakt ( por. Kodeks Postępowania Administracyjnego. Komentarz Wydawnictwo C.H. Beck wyd. 6 str. 187 ).

W tym miejscu należy zważyć, że brak winy w uchybieniu terminu winien być oceniany w sposób uwzględniający obiektywny miernik staranności, jakiej można wymagać od osoby dbającej należycie o swoje interesy. Od strony postępowania można bowiem oczekiwać i wymagać szczególnej staranności w zakresie prowadzenia swych spraw. Dopuszczenie się przez zainteresowanego choćby lekkiego niedbalstwa daje podstawę do przyjęcia jego zawinienia w uchybieniu terminu i odmowy przywrócenia terminu. O braku winy w uchybieniu terminu można mówić jedynie wtedy, gdy strona (lub jej pełnomocnik) nie mogła usunąć zaistniałej przeszkody nawet przy użyciu największego w danych warunkach wysiłku (por. postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 21 lutego 2006r., sygn. akt I SAB/Wa 78/05, Lex nr 192260). Z drugiej strony Sąd stoi na stanowisku, iż o tym ile można wymagać od strony decydują każdorazowo konkretne okoliczności sprawy. Inny miernik staranności musi być przyjęty dla pracodawcy prowadzącego duży zakład , a inny dla osoby wykonującej działalność gospodarczą w niewielkim rozmiarze ( dwóch pracowników), tak jak to ma miejsce w sprawie niniejszej. Skarżący podnosił, że nie miał komu powierzyć wykonania tej czynności , a sam znajdował się poza miejscem zamieszkania i planując powrót przed upływem terminu do złożenia wniosku, nie miał ze sobą potrzebnych do sporządzenia wniosku Wn-D dokumentów. Należy pamiętać, że oceniając czy uchybienie terminu było niezawinione nie można stawiać stronie wymagań zbyt wygórowanych, praktycznie niemożliwych do spełnienia.

W ocenie Sądu skarżący, wbrew twierdzeniom organów obu instancji, uprawdopodobnił brak winy w uchybieniu terminu. Swoją sytuację wyjaśnił we wniosku o przywrócenie terminu. W odwołaniu dodatkowo podał, że miał zamiar wrócić do domu przed dniem końca terminu, jednak jego samopoczucie się pogorszyło i nie mógł chodzić. Zdaniem Sądu brak jest podstaw do kwestionowania twierdzeń strony. Wersję tę uprawdopodabniają złożone w toku rozpatrywania wniosku o przywrócenie terminu dokumenty : karty informacyjne z leczenia szpitalnego oraz zaświadczenie lekarskie i kopia decyzji ZUS o przyznaniu świadczenia rehabilitacyjnego.. Wynika z nich, że skarżący cierpi na poważne przewlekłe schorzenia, które mogą w każdej chwili spowodować pogorszenie samopoczucia, w sposób nagły i trudny do przewidzenia. Z dokumentów tych wynika bowiem , że w 2012 r. skarżący dwukrotnie przebywał w szpitalu z powodu róży prawego podudzia, od dnia 25 kwietnia 2013 r. pozostaje pod opieką przychodni specjalistycznej z powodu tej choroby, nadto że w 2012 r. przebywał na zasiłku chorobowym aż do jego wyczerpania i w związku ze stanem zdrowia decyzją ZUS z [...].01.2013 r. zostało mu przyznane świadczenie rehabilitacyjne – do 18 marca 2013 r. Dlatego też zarzucanie osobie chorej przewlekle, że nie dopełniła właściwej miary staranności w tych konkretnych warunkach jest nietrafne.

Należy przy tym jeszcze raz podkreślić, że okoliczności na które powołuje się skarżący są prawdopodobne, udokumentowane kopiami kart informacyjnych leczenia szpitalnego oraz zaświadczeniem z przychodni dermatologicznej. Organy, o czym już wspomniano wcześniej, nie kwestionowały faktów podawanych przez skarżącego.. Dlatego też , w ocenie Sądu, organy obu instancji przeprowadziły postępowanie z naruszeniem art. 7, 77 § 1 oraz 80 k.p.a., co w konsekwencji doprowadziło do błędnego uznania, że w sprawie nie zachodzą przesłanki do przywrócenia terminu określone w art. 58 § 1 k.p.a.

Z wymienionych powodów, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. c ustawy z 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, orzekł jak w sentencji.

Orzeczenie o kosztach zapadło na podstawie art. 200 p.p.s