III SAB/Gd 67/14

Uzasadnienie

Decyzją z dnia 8 kwietnia 2014 r. [...] Prezydent Miasta odmówił przyznania I. T. i K. T. (dalej: "strony", "skarżący") pomocy w postaci zasiłku okresowego.

Strony złożyły odwołanie od tej decyzji twierdząc, że dochód ich czteroosobowej rodziny jest dużo niższy od kryterium dochodowego. Podkreśliły, że w rodzinie trzy osoby są przewlekle chore, a dwie z nich wymagają stałej opieki.

Pismem z dnia 6 maja 2014 r. strony wniosły ponaglenie prosząc o jak najszybsze rozpatrzenie odwołania, z uwagi na brak środków na utrzymanie rodziny.

W dniu 30 czerwca 2014 r. I. T. i K. T. wnieśli skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego na bezczynność organu odwoławczego w zakresie rozpatrzenia odwołania od ww. decyzji z dnia 8 kwietnia 2014 r.

W odpowiedzi na skargę Samorządowe Kolegium Odwoławcze wniosło o jej uwzględnienie, przyznając, że odwołanie nie zostało rozpatrzone.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku zważył, co następuje:

W myśl art. 1 § 1 i 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. - Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz. 1269 ze zm.) sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę działalności administracji publicznej pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej.

Skarga zasługuje na uwzględnienie.

Stosownie do przepisu art. 35 § 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (t.j.: Dz. U. z 2013, poz. 267 ze zm.), zwanej dalej "k.p.a.", organy administracji publicznej obowiązane są załatwiać sprawy bez zbędnej zwłoki. Niezwłocznie powinny być załatwiane sprawy, które mogą być rozpatrzone w oparciu o dowody przedstawione przez stronę łącznie z żądaniem wszczęcia postępowania lub w oparciu o fakty i dowody powszechnie znane albo znane z urzędu organowi, przed którym toczy się postępowanie, bądź możliwe do ustalenia na podstawie danych, którymi rozporządza ten organ (art. 35 § 2 k.p.a.). Natomiast zgodnie z art. 35 § 3 k.p.a. załatwienie sprawy wymagającej postępowania wyjaśniającego powinno nastąpić nie później niż w ciągu miesiąca, a sprawy szczególnie skomplikowanej - nie później niż w ciągu dwóch miesięcy od dnia wszczęcia postępowania, zaś w postępowaniu odwoławczym - w ciągu miesiąca od dnia otrzymania odwołania.

Samorządowe Kolegium Odwoławcze, jako właściwy organ odwoławczy w niniejszej sprawie (art. 127 § 2 w zw. z art. 17 pkt 1 k.p.a.), rozstrzyga odwołanie według reguł określonych w Rozdziale 10 Dziale II Kodeksu postępowania administracyjnego, przy czym do terminu załatwienia sprawy przez ten organ stosować należy wymogi określone przepisem art. 35 § 3 w zw. z art. 133 k.p.a. Przepis art. 133 k.p.a. ustanawia ustawowy termin, w którym organ pierwszej instancji obowiązany jest przekazać odwołanie organowi odwoławczemu. Termin ten wynosi siedem dni od dnia, w którym organ otrzymał odwołanie. Datą wszczęcia postępowania odwoławczego jest data otrzymania odwołania przez organ odwoławczy, a zatem termin załatwienia sprawy przez organ odwoławczy, o którym mowa w art. 35 § 3 k.p.a. liczy się od dnia wpływu odwołania wraz z aktami sprawy do organu drugiej instancji.

Zasadniczo "załatwienie sprawy" w postępowaniu administracyjnym (w tym postępowaniu odwoławczym) oznacza wydanie przez organ decyzji, chyba że przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego stanowią inaczej (art. 104 § 1 w zw. z art. 138 k.p.a.).

Jeżeli zatem organ administracji zobowiązany do załatwienia sprawy nie wydaje decyzji w prawem przewidzianym terminie, przy czym zwłoka w rozpatrzeniu sprawy nie jest w żaden sposób uzasadniona, wówczas mamy do czynienia z prawną bezczynnością organu.

Należy wskazać, że okoliczności faktyczne niniejszej sprawy pozostawały poza sporem. Skarżący pismem z dnia 24 kwietnia 2014 r. odwołali się od decyzji organu pierwszej instancji w sprawie odmowy przyznania pomocy w postaci zasiłku okresowego. Odwołanie wraz z aktami sprawy wpłynęło do Samorządowego Kolegium Odwoławczego w dniu 5 maja 2014 r..

Pismem z dnia 6 maja 2014 r. skarżący wezwali Samorządowe Kolegium Odwoławcze do wydania ostatecznego rozstrzygnięcia w sprawie.

W tym kontekście należy wskazać, że uruchomienie sądowoadministracyjnej kontroli działalności administracji publicznej obwarowane jest spełnieniem określonych wymogów. Zgodnie z art. 52 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j.: Dz. U. z 2012, poz. 270 ze zm.) – dalej: "p.p.s.a.", skargę można wnieść po wyczerpaniu środków zaskarżenia, jeżeli służyły one skarżącemu w postępowaniu przed organem właściwym w sprawie.

Zdaniem sądu skarżący składając do Kolegium "ponaglenie" zawierające wezwanie do rozpatrzenia odwołania, wypełnili w istocie wskazany wymóg formalny do wniesienia skargi na bezczynność organu, poprzez uprzednie wyczerpanie środków zaskarżenia. Niewątpliwie, za taki środek zaskarżenia, o którym mowa w art. 52 § 1 p.p.s.a., należy uznać przewidziane w art. 37 § 1 k.p.a. zażalenie na niezałatwienie sprawy w terminie wnoszone do organu wyższego stopnia, a w przypadku, gdy nie ma takiego organu (tak, jak w przedmiotowej sprawie) - wezwanie do usunięcia naruszenia prawa.

Przechodząc do merytorycznej oceny skargi, należy uznać jej zasadność.

W myśl art. 3 § 1 p.p.s.a. sądy administracyjne sprawują kontrolę działalności administracji publicznej i stosują środki określone w ustawie. Zgodnie zaś z art. 3 § 2 pkt 8 p.p.s.a. kontrola działalności administracji publicznej przez sądy administracyjne obejmuje orzekanie w sprawach skarg na bezczynność organów między innymi w sprawach podlegających rozstrzygnięciu w drodze decyzji administracyjnej.

W niniejszej sprawie miesięczny termin na załatwienie sprawy upłynął dla organu odwoławczego z dniem 4 czerwca 2014 r., jak bowiem wynika z akt sprawy odwołanie wpłynęło do Kolegium w dniu 5 maja 2014 r. Nie rozpatrzenie odwołania w tym terminie, przewidzianym dla rozpoznania sprawy w postępowaniu odwoławczym (art. 35 § 3 k.p.a.), bezspornie oznacza, że Samorządowe Kolegium Odwoławcze pozostaje w stanie bezczynności.

Zgodnie z art. 149 § 1 p.p.s.a. sąd, uwzględniając skargę na bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania przez organy w sprawach określonych w art. 3 § 2 pkt 1-4a, zobowiązuje organ do wydania w określonym terminie aktu lub interpretacji lub dokonania czynności lub stwierdzenia albo uznania uprawnienia lub obowiązku wynikających z przepisów prawa. Jednocześnie sąd stwierdza, czy bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania miały miejsce z rażącym naruszeniem prawa.

W niniejszej sprawie należy zwrócić uwagę, że skarga została wniesiona przez skarżących 30 czerwca 2014 r., a ustawowy termin do załatwienia sprawy upłynął w dniu 4 czerwca 2014 r. W ocenie Sądu miesięczny termin pozostawania organu odwoławczego w bezczynności nie może przesądzać o rażącym naruszeniu przez ten organ terminu załatwienia sprawy, zważywszy, że Sądowi z urzędu znana jest sytuacja "spiętrzenia" spraw czekających na rozpoznanie w Samorządowym Kolegium Odwoławczym.

Ponieważ sprawa dotyczy zasiłku okresowego, a więc świadczenia z zakresu pomocy społecznej, Sąd zobowiązał organ do rozpoznania odwołania skarżącej w terminie 21 dni od dnia doręczenia organowi odpisu prawomocnego wyroku wraz z aktami sprawy.

Na marginesie wskazać należy, że Samorządowe Kolegium Odwoławcze w odpowiedzi na skargę mylnie wskazało numery decyzji, od których odwoływali się skarżący, co wynika wprost z pisma strony z dnia 26 sierpnia 2014 r.

Z powyższych względów Sąd na mocy art. 149 § 1 p.p.s.a. uwzględnił skargę na bezczynność i zobowiązał organ odwoławczy do rozpatrzenia odwołania skarżących w powyższym terminie, a także stwierdził, że bezczynność nie miała miejsca z rażącym naruszeniem prawa.