II SA/Bk 9/14

Uzasadnienie

Postanowieniem z dnia [...] listopada 2013 r. nr[...], Dyrektor Izby Celnej w B.utrzymał w mocy postanowienie Naczelnika Urzędu Celnego w Ł. z dnia [...] sierpnia 2013 r. nr [...]o nałożeniu na B. G. M. Sp. z o.o. w B. kary porządkowej w kwocie 1500 zł.

Postanowienie Dyrektora Izby Celnej w B. wydane zostało przy następujących ustaleniach stanu faktycznego i ocenie prawnej sprawy.

Naczelnik Urzędu Celnego w Ł. pismem z dnia [...] lipca 2013 r. wezwał B. G. M.Sp. z o .o. w B. do poddania automatu do gier o niskich wygranych o nazwie S. B., nr fabryczny[...], nr poświadczenia rejestracji[...], badaniu sprawdzającemu przez jednostkę badającą upoważnioną przez Ministra Finansów do przeprowadzania badań technicznych automatów i urządzeń do gier – Wydział Laboratorium Celne Izby Celnej w B., posiadającą upoważnienie Ministra Finansów [...]z dnia [...] listopada 2012 r. Organ wyznaczył właścicielowi automatu 14 – dniowy termin na dostarczenie automatu do wskazanej jednostki badającej oraz poinformował, że niewywiązanie się z obowiązku skutkować będzie nałożeniem kary porządkowej w oparciu o art. 262 § 1 pkt 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.). Zaś jako podstawę prawną poddania ww. automatu badaniu wskazano art. 23b ust. 1 ustawy z 19 listopada 2009 r. o grach hazardowych (Dz.U. z 2009 r. Nr 201, poz. 1540 ze zm.). Postępowanie zostało wszczęte, albowiem w wyniku badania poprzedzającego rejestrację ww. automatu ustalono, że automat może dopuszczać możliwość urządzania pojedynczej gry za stawkę wyższą niż dopuszczalna stawka określona w art. 129 ustawy o grach hazardowych.

W dniu [...] sierpnia 2013 r. organ uzyskał informację, że automat nie został dostarczony do jednostki badającej. Wobec powyższego w dniu [...]sierpnia 2013 r. wydał postanowienie nr[...], mocą którego z powołaniem się na art. 262 § 1 pkt 2 i § 5 Ordynacji podatkowej, nałożył na B.G. M. Sp. z o.o. w B. karę porządkową w kwocie 1500 złotych.

W uzasadnieniu postanowienia organ wskazał, że wezwanie strony do poddania automatu badaniu sprawdzającemu było konieczne dla wyjaśnienia stanu faktycznego w prowadzonym postępowaniu, w którym zebranie materiału dowodowego jest obowiązkiem organu, dla wypełnienia którego to obowiązku organ ma uprawnienie procesowe do żądania od strony, aby przedstawiła dowód będący w jej posiadaniu. Zgodnie zaś z art. 262 § 1 pkt 2 Ordynacji podatkowej strona, pełnomocnik strony, świadek lub biegły, którzy mimo prawidłowego wezwania organu, bezzasadnie odmówili złożenia wyjaśnień, zeznań, wydania opinii, czy okazania przedmiotu oględzin lub udziału w innej czynności, mogą zostać ukarani karą porządkową do 2.800 zł. Organ wskazał, że niniejszy obowiązane nałożony na spółkę ma charakter czynności dowodowej, zaś art. 262 § 1 Ordynacji podatkowej przewiduje możliwość ukarania strony postępowania karą porządkową za bezzasadną odmowę złożenia wyjaśnień, zeznań, wydania opinii, okazania przedmiotu oględzin lub udziału w innej czynności. Skoro zaś dokonanie przez uprawnioną jednostkę badania sprawdzającego wymaga współdziałania strony polegającego na dostarczeniu przedmiotu badania do jednostki, odmowa jej dokonania jest równoznaczna z odmową udziału w innej czynności.

Organ wskazał przy tym, że wezwanie do poddania automatu badaniu sprawdzającemu przez upoważnioną jednostkę, wynika z art. 23 b ustawy o grach hazardowych.

Dyrektor Izby Celnej w B. postanowieniem z dnia [...] listopada 2013 r. nr [...]utrzymał w mocy zaskarżone powyższe postanowienie. W uzasadnieniu swego orzeczenia organ wskazał, że strona mimo nałożonego obowiązku w sposób uporczywy nie dostarczała automatu do badań upoważnionej do ich przeprowadzenia jednostce, co uniemożliwiło prowadzenie dalszego postępowania. Spółka ponadto nie zajęła stanowiska odnośnie kompetencji jednostki badającej do przeprowadzania przedmiotowych badań wskazując, że jednostka ta nie figuruje na liście jednostek badających opublikowanych przez Ministerstwo Finansów. Taka argumentacja, w ocenie organu II instancji, nie może przemawiać za uprawnieniem podmiotu eksploatującego automat do gry o decydowaniu o statusie jednostek badających. Organ podtrzymał także argumentację przedstawioną przez organ I instancji.

W skardze wywiedzionej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku na powyższe postanowienie, B. G. M.Sp. z o.o. w B.podniosła następujące zarzuty:

1) naruszenie art. 262 § 1pkt 2 ordynacji podatkowej w związku z art. 23 b ust. 1 i 2 ustawy o grach hazardowych poprzez uznanie, że skarżącą wezwano do

dostarczenia wskazanego automatu do jednostki badającej w sytuacji gdy tego nie uczyniono, a w konsekwencji nałożenie na skarżącą kary porządkowej za działanie, do którego podjęcia skarżąca nie była obowiązana; poprzez uznanie, że jednostka badająca Laboratorium Celne Izby Celnej w B.jest uprawniona do przeprowadzania badania sprawdzającego w sytuacji, gdy ww. jednostka nie została akredytowana do badania urządzeń elektronicznych zgodnie z treścią Zakresu Akredytacji[...],

2) naruszenie art. 262 § 1 pkt 2 ordynacji podatkowej w związku z art. 8 ustawy o

grach hazardowych poprzez jego błędną wykładnię i uznanie, że stanowi on

podstawę do nałożenia na skarżącą kary porządkowej za działanie polegające

na odmowie dostarczenia przez skarżącą na swój koszt automatu do gier o niskich wygranych jednostce badającej w celu przeprowadzenia badania sprawdzającego, o którym mowa w art. 23b ustawy o grach hazardowych,

3) naruszenie art. 262 § 1 pkt 2 ordynacji podatkowej w związku z art. 8 ustawy o grach hazardowych poprzez jego błędną wykładnię i uznanie, że odmowa dostarczenia przez skarżącą automatu do gier o niskich wygranych jednostce ba-dającej w celu przeprowadzenia badania sprawdzającego, o którym mowa w art. 23b ustawy o grach hazardowych, stanowi "odmowę udziału w innej czynności", podczas gdy badanie sprawdzające nie jest inną czynnością, gdyż nie przewiduje czynnego udziału strony postępowania,

4) naruszenie art. 120 ordynacji podatkowej poprzez nałożenie na skarżącą kary porządkowej za działanie, które w świetle obowiązujących przepisów prawa nie stanowi działania karalnego,

5) naruszenie art. 42 ust. 1 Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej poprzez nałożenie na skarżącą pieniężnej kary porządkowej za czyn nieokreślony w ustawie,

6) naruszenie art.120 ordynacji podatkowej oraz 23 f ust. 1 pkt 3 i 4 ustawy o grach hazardowych poprzez uznanie, że skarżąca bez uzasadnionej przyczyny nie dostarczyła automatu jednostce badającej.

Mając na uwadze powyższe, skarżąca wniosła o uchylenie zaskarżonego postanowienia oraz poprzedzającego orzeczenia wydanego w I instancji.

W odpowiedzi na skargę organ wniósł o jej oddalenie.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku zważył, co następuje.

Skarga jest niezasadna i podlegała oddaleniu.

Zgodnie z art. 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. - Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz. 1269 ze zm.) sąd administracyjny sprawuje kontrolę działalności administracji publicznej pod względem zgodności z prawem. Oznacza to, że w zakresie dokonywanej kontroli sąd zobowiązany jest zbadać, czy organy administracji orzekając w sprawie nie naruszyły prawa zarówno materialnego, jak i przepisów postępowania administracyjnego, według stanu faktycznego i prawnego obowiązującego w dacie wydania tej decyzji. Zatem kontrola sądowoadministracyjna sprowadza się do zbadania, czy organy wydając zaskarżony akt nie naruszyły przepisów prawa w stopniu mogącym mieć wpływ na wynik sprawy. Ocena dokonywana jest natomiast według stanu faktycznego i prawnego na dzień wydania aktu oraz na podstawie materiału dowodowego zebranego w toku postępowania administracyjnego.

Ponadto, zgodnie z treścią art. 134 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz. U. z 2012 r., poz. 270, dalej: "p.p.s.a."), sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy, nie będąc jednak związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną. Zakres tej kontroli wyznaczają zatem nie zarzuty skargi, ale granice sprawy administracyjnej rozstrzygniętej przez organ zaskarżonym aktem. Podkreślenia przy tym wymaga, że uszczegółowieniem zasady niezwiązania sądu granicami skargi jest przepis art. 135 p.p.s.a., zgodnie z którym, sąd stosuje przewidziane ustawą środki w celu usunięcia naruszenia prawa w stosunku do aktów lub czynności wydanych lub podjętych we wszystkich postępowaniach prowadzonych w granicach sprawy, której dotyczy skarga, jeżeli jest to niezbędne dla końcowego jej załatwienia. Działania takie służyć mają bowiem zapewnieniu ostatecznego i pełnego załatwienia sprawy, czyli stworzenia takiego stanu, w którym w obrocie prawnym nie będzie funkcjonował żaden akt organu administracji publicznej niezgodny z prawem.

Przedmiotem kontroli dokonywanej przez Sąd w niniejszej sprawie z punktu widzenia kryterium legalności jest zaskarżone postanowienie Dyrektora Izby Celnej w Białymstoku z dnia [...] listopada 2013 r. nr[...], które utrzymało w mocy postanowienie Naczelnika Urzędu Celnego w Ł. z dnia [...] sierpnia 2013 r. nr [...]o nałożeniu na B. G.M. Sp. z o.o. w B. kary porządkowej w kwocie 1500 zł.

Na samym początku stwierdzić należy, że stanowiący podstawę prawną zaskarżonego postanowienia przepis art. 262 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2012 r., poz. 749 zez zm., dalej: O.p.) wbrew twierdzeniom skarżącej mógł mieć zastosowanie w prowadzonym przez organy celne postępowaniu w sprawie cofnięcia rejestracji automatu do gier o niskich wygranych. Z art. 8 ustawy z dnia 1 listopada 2009 r. o grach hazardowych (Dz. U. z 2009 r., nr 201, poz. 1540 ze zm., dalej: u.g.h.) wynika bowiem wprost, że do postępowań określonych w ustawie stosuje się odpowiednio przepisy ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa. Postępowanie w sprawie cofnięcia rejestracji automatu do gier o niskich wygranych jest jednym z postępowań przewidzianych ustawą o grach hazardowych (vide: art. 23 "a" i 23 "b" u.g.h., dodane ustawą zmieniającą ustawę o grach hazardowych oraz niektóre inne ustawy z dnia 26 maja 2011 r. – Dz. U. z 2011 r. nr 134, poz. 779), a zatem od strony proceduralnej, w kwestiach nieuregulowanych odrębnie w ustawie o grach hazardowych, ma zastosowanie procedura przewidziana przepisami Ordynacji podatkowej.

Również wbrew zarzutowi skarżącej spółki, czynność związana z poddaniem automatu do gier - przez podmiot eksploatujący - badaniu sprawdzającemu, wynikająca z obowiązku nałożonego przez właściwego miejscowo naczelnika urzędu celnego na podstawie art. 23 "b" ust. 1 u.g.h., mieści się w katalogu czynności objętych możliwością nałożenia kary porządkowej w przypadku bezzasadnej odmowy jej wykonania. Z przepisu art. 262 § 1 pkt 2 O.p. wynika bowiem, że możliwość ukarania między innymi strony postępowania, karą porządkową została przewidziana za bezzasadną odmowę złożenia wyjaśnień, zeznań, wydania opinii, okazania przedmiotu oględzin lub udziału w innej czynności. Obowiązek poddania automatu do gier badaniu, nałożony na podstawie art. 23 "b" ust. 1 u.g.h., jest właśnie inną czynnością dowodową, o jakiej mowa w art. 262 § 1 pkt 2 O.p. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku odrzucając skargi podmiotów eksploatujących automaty do gier na wezwania wystosowane przez organy celne do poddania automatów badaniu sprawdzającemu, oparte na treści art. 23 "b" ustawy o grach hazardowych, stwierdził, że wezwanie do poddania automatu badaniu sprawdzającemu ma charakter czynności dowodowej, a nie czynności rozstrzygającej o uprawnieniach i obowiązkach administracyjnoprawnych strony (vide: prawomocne postanowienia WSA w Białymstoku w sprawach II SA/Bk 463/12, II SA/Bk 464/12, II SA/Bk 465/12 i II SA/Bk 466/12). Skoro badanie sprawdzające automatu, przeprowadzane przez uprawnioną do tego jednostkę badającą, wymaga współdziałania strony polegającego na dostarczeniu przedmiotu badania do jednostki, odmowa wykonania powyższej czynności będzie równoznaczna z odmową strony "udziału w innej czynności", o jakiej mowa w art. 262 § 1 pkt 2 O.p.

Przepis art. 262 § 1 pkt 2 O.p. stanowi o dopuszczalności dyscyplinowania strony nałożeniem kary porządkowej w przypadku bezzasadnej odmowy dokonania czynności dowodowej. Jak stwierdził Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 21 października 2011 r. sygn. II FSK 775/10 (Lex 964529) bezzasadna odmowa strony udziału w czynności dowodowej, to odmowa nieznajdująca potwierdzenia w obowiązujących przepisach. Powyższe oznacza, jak z kolei wskazał WSA w Szczecinie w wyroku z dnia 19 stycznia 2012 r. sygn. I SA/Sz 875/11 (Lex 1109673), że przed nałożeniem sankcji na stronę za odmowę udziału w czynności dowodowej, istnieje obowiązek organu ustalenia, czy w konkretnym stanie faktycznym strona zobowiązana do dokonania czynności podjęła starania celem wyjaśnienia przyczyn niewykonania wezwania oraz czy wskazane przez nią przyczyny były obiektywnie uzasadnione.

W okolicznościach niniejszej sprawy, o ile nie można odmówić stronie skarżącej starań w wyjaśnianiu przyczyn, dla których nie dostarczyła automatu do wskazanej przez organ jednostki celem poddania badaniu sprawdzającemu, o tyle przyczyny usprawiedliwiające taką postawę, nie znajdują potwierdzenia w obowiązujących przepisach a tym samym nie mogą być uznane za obiektywnie uzasadnione. Izba Celna w B. została upoważniona przez Ministra Finansów do przeprowadzania badań automatów i urządzeń do gier i sporządzania opinii technicznych upoważnieniem z dnia [...] listopada 2012 r., na które powołuje się organ I instancji w wezwaniu kierowanym do strony. Upoważnienie to zostało wydane w oparciu o właściwą podstawę prawną i przez właściwy organ i wskazuje zakres upoważnienia.

Organy prowadzące postępowanie wpadkowe dotyczące nałożenia kary porządkowej nie mają uprawnienia do podważania czy weryfikacji upoważnień Ministra Finansów udzielonych jednostkom badającym do przeprowadzania badań automatów. Stąd zastrzeżenia strony, co do obiektywizmu jednostki badającej, pozostającej w strukturach Służby Celnej, a także dotyczące jej akredytacji, nie mogły stanowić dla organu wystarczającego uzasadnienia dla odmowy poddania automatu badaniu przez wyznaczoną jednostkę. Zgodnie z art. 23f ust. 1 u.g.h. upoważnienia do badań technicznych automatów i urządzeń do gier udziela minister właściwy do spraw finansów publicznych jednostce badającej, która spełnia warunki: akredytacji PCA lub innego państwa UE; zapewnia odpowiedni standard przeprowadzanych badań; osoby zarządzające tą jednostką oraz osoby przeprowadzające badania automatów i urządzeń do gier posiadają nienaganną opinię; posiada autonomiczność względem podmiotów prowadzących działalność w zakresie gier hazardowych oraz ich organizacji i stowarzyszeń. Z kolei według art. 23f ust. 2 u.g.h. upoważnienie do badań technicznych automatów i urządzeń do gier jest udzielane na wniosek jednostki badającej, do którego dołącza się dokumenty potwierdzające spełnienie warunków określonych w ust. 1, w szczególności: 1) certyfikat akredytacji; 2) certyfikaty lub inne dokumenty określające standard przeprowadzanych badań; 3) aktualne zaświadczenia, że osoby wymienione w ust. 1 pkt 3 nie były skazane za umyślne przestępstwo lub umyślne przestępstwo skarbowe; 4) oświadczenia złożone, pod rygorem odpowiedzialności karnej, przez osoby wymienione w ust. 1 pkt 3, że nie pozostają z podmiotem prowadzącym działalność w zakresie gier hazardowych ani z osobami: a) zarządzającymi takim podmiotem lub go reprezentującymi, b) będącymi akcjonariuszami (wspólnikami) takiego podmiotu lub jego pracownikami – w stosunku prawnym lub faktycznym, który może wywoływać uzasadnione zastrzeżenia do ich bezstronności. Ponadto według art. 23f ust. 3 u.g.h. upoważnienie do badań technicznych automatów i urządzeń do gier jest udzielane na okres nie dłuższy niż do upływu okresu ważności akredytacji.

W świetle powołanych przepisów trudno uznać argumenty skarżącej za trafne, bowiem udzielenie upoważnienia przez Ministra Finansów Jednostce Badającej Izby Celnej w B. wymagało przeprowadzenia przez ten organ ustaleń w zakresie spełnienia wymogów z art. 23 f ust. 1 u.g.h., co mogło nastąpić po przedłożeniu wniosku przez Izbę spełniającego wymogi z art. 23f ust. 2 u.g.h. Na tym etapie postępowania by rozstrzygnąć o zasadności skargi tut. Sąd nie widział potrzeb by badać przygotowanie merytoryczne i akredytację Jednostki Badawczej, powołanej zgodnie z procedurą przez Ministra Finansów. W ocenie Sądu kwestia oceny legalności upoważnienia dla danej jednostki organizacyjnej przez Ministra Finansów do przeprowadzenia badań automatów lub urządzeń do gier może być rozstrzygana jedynie w postępowaniu głównym dotyczącym cofnięcia rejestracji automatu (vide: wyrok WSA w Gorzowie Wielkopolskim z 18 grudnia 2013 r., II SA/Go 952/13, pub. http://orzeczenia.nsa.gov.pl). Sprawa niniejsza jest natomiast sprawą incydentalną w głównym postępowaniu dotyczącym cofnięcia rejestracji automatu.

W ocenie Sądu, orzeczenia organów zawierają także uzasadnienie wysokości wymierzonej kary. Mając na względzie całokształt okoliczności sprawy, w tym okres, w którym działanie skarżącego uniemożliwiało prowadzenie postępowania w sprawie, stwierdzić należy, że jej wysokość nie jest dowolna.

Reasumując, zdaniem Sądu, postępowanie przed organami zostało przeprowadzone należycie i poprawnie, zaś zgromadzony w sprawie materiał oceniono właściwie. Mające zastosowanie w sprawie przepisy zostały także prawidłowo zinterpretowane i zastosowane. Sąd w legalnych i mających oparcie w obowiązujących przepisach prawa działaniach organu podatkowego nie dopatrzył się naruszenia przywoływanych w skardze przepisów prawa, tj.: art. 262 § 1 pkt 2 O.p. w zw. z art. 23b ust. 1 i 2 u.g.h., art. 262 § 1 pkt 2 O.p. w zw. z art. 8 u.g.h., art. 120 O.p., art. 120 w zw. z art. 23f ust. 1 pkt 3 i 4 u.g.h. i art. 42 ust. 1 Konstytucji RP.

Mając powyższe na uwadze, na mocy art. 151 p.p.s.a., należało orzec jak w sentencji.