II SA/Go 190/14

Uzasadnienie

Decyzją z dnia [...] listopada 2013 r. nr [...] Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego (dalej PINB), działając na podstawie art. 51 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 7 lipca 1994r. Prawo budowlane (tekst jedn. Dz. U. z 2010r., nr 243, poz. 1623) oraz art. 104 ustawy z dnia 14 czerwca 1960r. Kodeks postępowania administracyjnego (tekst jedn. Dz. U. z 2013r., poz. 267) nakazał B.S. odłączenie od przewodu kominowego i doprowadzenie przewodu w miejscu podłączenia do stanu poprzedniego, w lokalu nr 1 w budynku mieszkalnym w [...].

W uzasadnieniu organ I instancji wskazał, że podczas oględzin przeprowadzonych w dniu [...] marca 2013 r. zostało ustalone, iż właścicielami lokalu nr 1 w budynku wielorodzinnym o trzech kondygnacjach mieszkalnych, usytuowanym przy ul. [...], są B.S. i M.R.-S..

W pomieszczeniu pokoju zamontowano kominek z zamkniętym wkładem. Urządzenie zamontowano w miejscu po piecu kaflowym. Pomieszczenie, w którym zamontowano kominek nie posiada wentylacji nawiewno-wywiewnej. Organ podkreślił, że w dniu kontroli nie okazano protokołów potwierdzających prawidłowość wykonania robót. Zgodnie z oświadczeniem J.R.-S. roboty wykonano ok. 10 lat temu, inwestorem robót była B.S.. Do budowy użyto materiałów pochodzących z rozbiórki pieca kaflowego, a miejsce podłączenia wskazał uprawniony kominiarz.

W trakcie postępowania ustalono, że zarówno B.S. jak i M.R.-S. nie uzyskali wymaganego pozwolenia na montaż przedmiotowego kominka.

Następnie organ I instancji podniósł, że zasadą prawa budowlanego jest, iż wykonywanie robót budowlanych wymaga uzyskania pozwolenia na budowę lub rozbiórkę (art. 28 ust. 1 Prawo budowlane). Z obowiązku tego zostały wyłączone jedynie roboty wskazane w art. 29 ust. 1 i 2 ustawy Prawo budowlane. Zdaniem organu, z punktu widzenia ustawy Prawo budowlane, budowę kominka opalanego drewnem z zamkniętym paleniskiem należy zakwalifikować jako przebudowę obiektu budowlanego. Wymaga ona uzyskania pozwolenia na budowę, gdyż nie została wymieniona w art. 29 Prawo budowlane. Tego rodzaju prace nie stanowią remontu w rozumieniu przepisów Prawa budowlanego. Możliwość zainstalowania kominka opalanego drewnem z zamkniętym paleniskiem w lokalu mieszkalnym zależy od typu budynku, w którym lokale te są wyodrębnione. W budynkach wielorodzinnych istnieje taka możliwość jedynie w odniesieniu do niskich budynków wielorodzinnych, a więc takich, których wysokość wynosi do 4 kondygnacji nadziemnych włącznie, przy jednoczesnym spełnieniu wymogów technicznych, o których mowa w przepisach szczególnych prawa budowlanego. W świetle przepisów rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. Nr 75, poz. 690 z późn. zm.) kominki opalane drewnem z otwartym paleniskiem lub zamkniętym wkładem kominkowym mogą być instalowane wyłącznie w budynkach jednorodzinnych, mieszkalnych w zabudowie zagrodowej i rekreacji indywidualnej oraz niskich budynkach wielorodzinnych.

Następnie organ, przywołał treść § 132 ust. 3, § 140 ust. 1 i 2 oraz § 145 ust. 1 w/w rozporządzenia i stwierdził, że wentylacja nawiewno-wywiewna pełni niezwykle ważne funkcje: umożliwia wymianę mas powietrza wewnątrz obiektu i odprowadza wilgoć na zewnątrz (funkcje wentylacji i klimatyzacji) oraz dodatkowo - przy korzystaniu z kominków - dostarcza tlen niezbędny do procesów spalania.

PINB podniósł też, że urządzenia kominowe wykorzystują zależne od zmian temperatury właściwości ruchu molekuł powietrza i gazów cieplarnianych: dla ogrzanych mas - prądy wznoszące, dla oziębionych - opadające. Cyrkulacja obu tych warstw wewnątrz budynku pozwala na wymianę powietrza, a w zainstalowanym np. kominku umożliwia sprawną pracę. Ogrzane masy powietrza i gazów cieplarnianych wydostają się przez wentylację wywiewną na zewnątrz, gdzie są rozwiewane, dołem zaś - kanałami nawiewnymi - napływa zimne powietrze dostarczające tlen niezbędny do procesów spalania. Podciśnienie, jakie tworzy się u wierzchołka komina, dodatkowo "zasysa" napływającą z dołu cieplejszą warstwę powietrza i gazów, przyspieszając tym samym wymianę powietrza wewnątrz obiektu.

Bez sprawnej wentylacji kominki mogą powodować silne podciśnienie, a w konsekwencji cofanie się do pomieszczenia dymu a tym samym przyczyniać się do zaczadzenia. Sprawność techniczna wentylacji nawiewno-wywiewnej ma więc, zdaniem organu, znaczenie nadrzędne, od niej bowiem zależy bezpieczeństwo ludzi.

Podsumowując organ I instancji stwierdził, że nakaz rozbiórki obiektu budowlanego lub jego części na podstawie art. 51 ust. 1 pkt 1 Prawa budowlanego może być nałożony dopiero wtedy, gdy zostanie ustalone, że wykonanych robót budowlanych nie można doprowadzić do stanu zgodnego z prawem. Wzorca zgodności z prawem robót budowlanych należy poszukiwać w art. 5 Prawa budowlanego, który zawiera generalną dyrektywę dotyczącą projektowania, budowania i utrzymania obiektów budowlanych. Stosując zatem na podstawie art. 51 ust. 4 Prawa budowlanego odpowiednio art. 51 ust. 1 - 3 do wykonanych robót budowlanych organ administracyjny winien ustalić, czy roboty budowlane zostały wykonane zgodnie z warunkami techniczno-budowlanymi, Polskimi Normami oraz zasadami wiedzy technicznej oraz ustalić czy ich wykonanie nie narusza uzasadnionych interesów osób trzecich.

Od powyższej decyzji organu I instancji B.S. oraz M.R.-S. złożyli odwołanie, w którym zarzucili przeprowadzenie niepoprawnej analizy technicznej, dokonanej m. in. podczas wizji lokalnej, niewłaściwe ustalenie okoliczności faktycznych oraz zdefiniowanie kwestionowanego przedmiotu jako kominka z zamkniętym wkładem oraz błędne zastosowanie przepisów nieobowiązujących w czasie dokonywania przez odwołujących remontu oraz ich błędną wykładnię. Skarżący wnieśli o uchylenie decyzji organu I instancji.

W uzasadnieniu strony podniosły, że organ błędnie zakwalifikował zwykły remont jako przebudowę, chociaż poza walorami ozdobnymi pieca, nic nie uległo zmianie. Odwołujący się wskazali też, że "przestawienie" pieca kaflowego wypełnia definicję remontu, na który to może się składać: rozebranie, czyszczenie, wymiana szamotu, ewentualnie wymiana drzwiczek i ponowne złożenie, a nie przestawienie w inne miejsce. Sporny piec stoi od 1927 roku w tym samym miejscu, a jego remont przeprowadzony pod koniec lat 80 polegał jedynie na tym, że zdun wymienił szamot, popękane kafle oraz zamienił zużyte drzwiczki żeliwne na drzwiczki ze szkła hartowanego w ramie żeliwnej. Skarżący podkreślili, że jest to ten sam piec, wykonany z tych samych kafli i podłączony do tego samego samodzielnego otworu kominowego. Niezrozumiała jest zatem dla skarżących decyzja PINB nakazująca odłączenie od przewodu kominowego i doprowadzenie przewodu w miejsce podłączenia do stanu poprzedniego, skoro to właśnie zostało zrobione. Podnieśli też, że przekrój oraz wysokość pieca są właściwe i wyczerpują wymagania przepustowości, a nadto piec wykonany jest z materiałów niepalnych.

Decyzją z dnia [...] stycznia 2014r. nr [...] Wojewódzki Inspektor Nadzoru Budowlanego uchylił zaskarżoną decyzję organu I instancji w części dotyczącej określenia zakresu nakazu i orzekł w tej części, że nakaz obejmuje doprowadzenie do stanu poprzedniego pomieszczenia w lokalu nr 1 w budynku mieszkalnym wielorodzinnym przy ul. [...], w którym zamontowano kominek na paliwo stałe poprzez: odłączenie kominka zainstalowanego w tym pomieszczeniu od przewodu kominowego oraz zamurowanie otworu w przewodzie kominowym po odłączeniu kominka, a w pozostałej części utrzymał zaskarżoną decyzję w mocy.

W uzasadnieniu organ odwoławczy w pierwszej kolejności zauważył, że przedmiotem postępowania jest doprowadzenie do stanu zgodnego z prawem wykonanego w warunkach samowoli budowlanej w lokalu nr 1 w budynku wielorodzinnym zlokalizowanym przy ul. [...], montażu kominka z zamkniętym wkładem w miejscu po wcześniej istniejącym piecu kaflowym. Podkreślił też, że prace polegające na montażu kominka z zamkniętym wkładem w budynku mieszkalnym wielorodzinnym stanowią roboty budowlane, które należy zakwalifikować jako wykonanie urządzenia budowlanego.

Organ podniósł, że na gruncie ustawy Prawo budowlane wykonywanie robót budowlanych polegających na montażu instalacji bądź urządzeń w użytkowanym legalnie obiekcie budowlanym nie zostało na mocy art. 29 ust. 2 zwolnione z obowiązku uzyskania pozwolenia na budowę. Stwierdził zatem, że w świetle regulacji zawartej w art. 28 ust. 1 roboty budowlane (do których zgodnie z art. 3 pkt 7 tej ustawy należy budowa, a także prace polegające na przebudowie, montażu, remoncie lub rozbiórce obiektu budowlanego) można rozpocząć jedynie na podstawie ostatecznej decyzji o pozwoleniu na budowę, wykonywanie tych robót budowlanych bez wymaganego pozwolenia stanowi natomiast przypadek, o jakim mowa w art. 50 ust. 1 pkt 1 ustawy Prawo budowlane. Zaznaczył przy tym, że postępowanie prowadzone w trybie art. 51 ustawy Prawo budowlane ma na celu doprowadzenie określonych robót budowlanych wykonanych z naruszeniem prawa, to jest w warunkach samowoli budowlanej, do stanu zgodnego z prawem.

Organ stwierdził też, że ocena zgodności z przepisami techniczno-budowlanymi omawianych robót może być dokonana wyłącznie w oparciu o przepisy, które obecnie obowiązują, a zatem skoro inwestor nie złożył wniosku o pozwolenie na budowę, organ nadzoru budowlanego przy doprowadzeniu do zgodności z prawem samowolnych robót zobligowany jest do posługiwania się przy ich ocenie przepisami obowiązującymi w dniu orzekania w sprawie. Zaznaczył również, że przeprowadzenie samowolnych robót budowlanych w świetle prawa budowlanego nie podlega przedawnieniu i w razie powzięcia ustaleń o wykonaniu robót z naruszeniem prawa organ nadzoru budowlanego, niezależnie od daty ich wykonania, jest zobowiązany do podjęcia stosownych działań administracyjnych przewidzianych ustawą Prawo budowlane. WINB uznał, że prawidłowy był przyjęty w omawianej sprawie przez PINB tryb postępowania w oparciu o przepisy art. 50-51 ustawy Prawo budowlane.

Organ odwoławczy nie podzielił twierdzeń skarżących zawartych w odwołaniu, dotyczących błędnego zakwalifikowania przez organ wykonanych robót w przedmiotowym lokalu jako przebudowy. Wskazał, że stosownie do treści art. 3 pkt 7 ustawy Prawo budowlane przez roboty budowlane należy rozumieć budowę, a także prace polegające na przebudowie, montażu, remoncie lub rozbiórce obiektu budowlanego. Przebudowa oznacza zaś zgodnie z definicją zawartą w ustawie: wykonanie robót budowlanych, w wyniku których następuje zmiana parametrów użytkowych lub technicznych istniejącego obiektu budowlanego, z wyjątkiem charakterystycznych parametrów, jak: kubatura, powierzchnia zabudowy, wysokość, długość, szerokość lub liczba kondygnacji (art. 3 pkt 7a tej ustawy). Z kolei przez pojęcie remontu, o którym mowa w art. 3 pkt 8 ustawy Prawo budowlane rozumieć należy wykonanie w istniejącym obiekcie budowlanym robót budowlanych polegających na odtworzeniu stanu pierwotnego, a niestanowiącej bieżącej konserwacji, przy czym dopuszcza się stosowanie wyrobów budowlanych innych, niż użyto w stanie pierwotnym, jednakże te roboty budowlane muszą być wykonywane w istniejącym obiekcie budowlanym. Biorąc powyższe pod uwagę organ odwoławczy stwierdził, że nie mamy do czynienia z remontem, jeśli roboty budowlane polegają na wykonaniu faktycznie nowego obiektu budowlanego, choć z wykorzystaniem elementów konstrukcyjnych pozostałych po innym obiekcie budowlanym, który uległ rozbiórce. W związku z powyższym, zdaniem organu nie można przyjąć, że w sprawie inwestorka dokonała remontu, skoro rozebrano istniejący piec kaflowy i w to miejsce zainstalowano kominek, a więc nie miało miejsce odtworzenie stanu pierwotnego.

Ponadto organ wskazał, że efektem budowy polegającej na przebudowie jest zawsze powstanie nowej substancji budowlanej. Dokonanie rozbiórki, a następnie wzniesienie obiektu budowlanego (lub części lub elementu obiektu) w tym samym miejscu, nawet o takich samych gabarytach traktuje się jako budowę, a nie remont.

Organ odwoławczy stwierdził, że z ustaleń dokonanych przez PINB, w szczególności z protokołu oględzin, a w tym - z oświadczenia M.R.-S. - wynika, że roboty wykonane zostały przez B.S., około 10 lat temu. Powyższe ustalenia nie były negowane w dniu oględzin o czym świadczy podpis uczestnika oględzin, który stanowi akceptację treści protokołu oględzin. W związku z powyższym WINB uznał, że brak jest podstaw do uznania, że przyjęta data budowy kominka przez organ I instancji jest niezgodna ze stanem faktycznym.

W ocenie organu II instancji, w świetle zgromadzonych w sprawie dowodów, a w tym protokołu oględzin przeprowadzonych przez PINB, są podstawy do przyjęcia, że wykonanie w warunkach samowoli budowlanej robót budowlanych polegających na montażu urządzenia grzewczego - kominka z zamkniętym wkładem w miejscu po byłym piecu kaflowym, w pomieszczeniu pokoju w lokalu nr 1 w budynku mieszkalnym wielorodzinnym przy ul. [...], nastąpiło z naruszeniem obowiązujących przepisów techniczno-budowlanych, w sposób uniemożliwiający doprowadzenie wykonanych robót do stanu zgodnego z prawem poprzez wydanie nakazu wykonania określonych robót lub czynności naprawczych. Organ zauważył, że kominek zamontowany został w pomieszczeniu, w którym brak jest wentylacji nawiewno-wywiewnej, co powoduje naruszenie przepisu § 132 ust. 3 pkt 4 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, jak również wymagań normy PN-83/B-03430 Wentylacja w budynkach mieszkalnych zamieszkania zbiorowego i użyteczności publicznej - Wymagania (zmienionej normą PN-83/B-03430/Az3 luty 2000).

Zdaniem WINB ewentualne roboty zmierzające do wydzielenia pomieszczenia technicznego spełniającego wymagania przepisów techniczno-budowlanych, pomijając aspekt technicznej możliwości ich wykonalności, nie dotyczyłyby bezpośrednio zakresu robót już wykonanych i nie mogłyby być uznane za działania naprawcze. Stanowiłyby natomiast działania polegające na wykonaniu robót mających na celu wykonanie odrębnego od już wykonanego zamierzenia inwestycyjnego. W związku z tym zauważyć należy, że jak wynika z akt sprawy inwestorka przedmiotowych robót wykonała je około 10 lat temu, poprzestając na wykonanym zakresie, który nie spełnia wymagań przepisów techniczno-budowlanych. Natomiast żaden przepis ustawy Prawo budowlane nie uprawnia organ nadzoru budowlanego do podejmowania decyzji w kwestii podjęcia procesu inwestycyjnego w sytuacji, gdy inwestor nie wyraził takiej woli, tym bardziej gdy roboty budowlane zostały już wykonane.

Organ odwoławczy stwierdził ponadto, że w sentencji zaskarżonej decyzji organ I instancji nieprecyzyjnie określił nałożony na B.S. nakaz, wskazując przy tym nieprawidłowy adres budynku, w którym wykonano roboty. W związku z tym organ odwoławczy orzekł w rozpatrywanej sprawie na podstawie art. 138 § 1 pkt 2 Kpa. Przy czym zakres zmian wynikających z takiego rozstrzygnięcia posiada charakter korygujący i porządkujący rozstrzygnięcie wydane przez PINB i w żadnym razie nie powoduje naruszenia przez organ II instancji art. 139 Kpa.

WINB wyjaśnił, że nie ma żadnych przeszkód, aby po wykonaniu nakazu orzeczonego w drodze decyzji organów nadzoru budowlanego, a następnie po uzyskaniu stosownych pozwoleń w organie administracji architektoniczno-budowlanej skarżący zrealizowali przedmiotową inwestycję w taki sposób, aby służyła ona założonemu celowi i jednocześnie spełnia wymagania obowiązujących przepisów oraz poszanowania praw osób trzecich.

Na powyższą decyzję WINB B.S. oraz M.R.-S. złożyli skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gorzowie Wlkp., w której zarzucili naruszenie przepisów postępowania, mogący mieć istotny wpływ na wynik spraw, tj.:

- art. 7 i art. 77 § 1 Kodeksu postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2013r., poz. 267) poprzez niewyjaśnienie stanu faktycznego oraz braku poczynienia niezbędnych w sprawie ustaleń oraz niepodjęcia wszelkich niezbędnych kroków do dokładnego wyjaśnienia sprawy,

- art. 80 i art. 107 § 3 kpa poprzez niedokonanie właściwej oceny zgromadzonego materiału dowodowego i brak właściwego wyjaśnienia w uzasadnieniu decyzji podjętego przez organ rozstrzygnięcia, a w szczególności nieodniesienie się do zarzutów skarżącego,

- art. 136 kpa poprzez jego niezastosowanie i nieuzupełnienie materiału dowodowego przez WINB,

- art. 138 § 1 pkt 1 kpa poprzez utrzymanie w mocy decyzji organu I instancji w części oraz jej zmianę, pomimo braku wyczerpującego materiału dowodowego, podczas gdy obowiązkiem organu było przeprowadzenie uzupełniającego postępowania dowodowego.

Skarżący wnieśli o uchylenie zaskarżonej decyzji w całości oraz poprzedzającej ją decyzji organu I instancji.

W uzasadnieniu skargi podnieśli, że definicja remontu w pełni wyczerpuje działania przytoczone w niniejszej sprawie, ponieważ po dokonaniu wymiany nie zmieniły się w żaden sposób parametry techniczne urządzenia. Nie wprowadzono też żadnych innowacji technicznych, a jedynie konserwowano istniejący i działający bez zarzutu piec kaflowy. Sporny piec używany był sporadycznie do dogrzania pomieszczenia i miał znaczenie głównie ozdobne.

Skarżący zarzucili, że organy orzekające w sprawie nie zbadały kwestionowanego urządzenia pod kątem bezpieczeństwa użytkowników. Wskazali też, że uzasadnienia decyzji organów obu instancji zostały napisane w sposób niejasny, nielogiczny i brak im wyraźnej spójności. Ich zdaniem organ nie skonkretyzował jaka jest przyczyna decyzji o zamurowaniu otworu w przewodzie kominowym i odłączeniu pieca. Nie wykazał na czym miałoby polegać niebezpieczeństwo użytkowania pieca, nie ustosunkował się też w żaden sposób do jego parametrów technicznych.

W odpowiedzi na skargę organ II instancji wniósł o jej oddalenie podtrzymując argumentację zawartą w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje.

W myśl art. 1 i art. 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. z 2012r., poz. 270 ze zm. - dalej p.p.s.a.) sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę działalności administracji publicznej, przy czym kontrola ta sprawowana jest pod względem zgodności z prawem. Sąd administracyjny, w zakresie swej właściwości, ocenia zatem zaskarżoną decyzję administracyjną pod względem jej zgodności z prawem materialnym i procesowym, według stanu faktycznego i prawnego obowiązującego w dacie wydania orzeczenia.

Sąd uwzględnia skargę na decyzję lub postanowienie w sytuacji, gdy stwierdzi naruszenie prawa materialnego, jeżeli miało ono istotny wpływ na wynik sprawy, lub naruszenie przepisów postępowania, jeżeli mogło mieć ono istotny wpływ na wynik sprawy (art. 145 § 1 p.p.s.a.). Nadto - w myśl ar. 134 § 1 p.p.s.a. - sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy, nie będąc związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skarga nie mogła zostać uwzględniona.

Przedmiotem niniejszego postępowania pozostawała decyzja Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego z dnia [...] stycznia 2014r. nr [...], którą organ uchylił decyzję Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego z dnia [...] listopada 2013r. w części dotyczącej określenia nakazu i orzekł w tej części, że nakaz obejmuje doprowadzenie do stanu poprzedniego pomieszczenia w lokalu nr 1 w budynku mieszkalnym wielorodzinnym przy ul. [...], w którym zamontowano kominek na paliwo stałe poprzez odłączenie kominka zainstalowanego w tym pomieszczeniu od przewodu kominowego oraz zamurowanie otworu w przewodzie kominowym po odłączeniu kominka, a w pozostałej części utrzymał decyzję organu I instancji w mocy.

Bezsporne w niniejszej sprawie jest, że skarżąca B.S. przeprowadziła w lokalu nr 1 w budynku mieszkalnym wielorodzinnym, usytuowanym w [...], roboty budowlane polegające na zamontowaniu kominka z zamkniętym wkładem w miejscu wcześniej istniejącego pieca kaflowego. Roboty te, zgodnie z ustaleniami dokonanymi w trakcie przeprowadzonych w dniu [...] marca 2013r. oględzin, wykonane zostały 10 lat temu, a więc zastosowanie w niniejszej sprawie znajdują przepisy ustawy z dnia 7 lipca 1994r. Prawo budowlane (Dz. U. z 2013r., poz. 1409 ze zm. – dalej Prawo budowlane). Wbrew twierdzeniom przeciwnym skargi, ustaleń dotyczących daty przeprowadzenia robót budowlanych nie sposób w sprawie pominąć, albowiem oświadczenie skarżącego w tym zakresie jest jednoznaczne, a w toku postępowania skarżący swego stanowiska na powyższą okoliczność nie zweryfikował.

W ocenie Sądu zakres wykonanych przez inwestora robót budowlanych był taki, że nie można zakwalifikować ich jako remontu, jak tego chcieli skarżący, lecz jako roboty budowlane, o których mowa w art. 3 pkt 7 Prawa budowlanego. Zgodnie z tym przepisem roboty budowlane to budowa, a także prace polegające na przebudowie, montażu, remoncie lub rozbiórce obiektu budowlanego.

Zgodzić się należy również z organem odwoławczym, że roboty budowlane polegające na montażu urządzenia budowlanego (w niniejszej sprawie kominka z zamkniętym wkładem), przez które art. 3 pkt 9 Prawa budowlanego nakazuje rozumieć urządzenia techniczne związane z obiektem budowlanym, zapewniające możliwość użytkowania obiektu zgodnie z jego przeznaczeniem, jak przyłącza i urządzenia instalacyjne, w tym służące oczyszczaniu lub gromadzeniu ścieków, a także przejazdy, ogrodzenia, place postojowe i place pod śmietniki, wymagały uprzedniego uzyskania pozwolenia na budowę. Roboty te nie zostały bowiem ujęte w zamkniętym katalogu obiektów budowlanych oraz robót budowlanych, których wykonywanie nie musi poprzedzać uzyskanie pozwolenia na budowę (art. 29-30 Prawa budowlanego).

Wykonanie robót budowlanych polegających na montażu urządzenia budowlanego bez wymaganego prawem pozwolenia, a więc w warunkach samowoli budowlanej, wymaga przeprowadzenia postępowania naprawczego, uregulowanego w art. 50-51 Prawa budowlanego, które to przepisy normują szczególny tryb legalizacji wszystkich robót budowlanych wykonanych z naruszeniem przepisów Prawa budowlanego innych niż budowa obiektu lub jego części bez wymaganego pozwolenia lub zgłoszenia bądź pomimo wniesienia sprzeciwu przez właściwy organ.

Przepis art. 51 ust. 1 dotyczy trzech alternatywnych przypadków prowadzenia postępowania legalizacyjnego: 1) samowolnych robót budowlanych, których nie można zalegalizować, 2) samowolnych robót budowlanych podlegających legalizacji oraz 3) istotnego odstąpienia od zatwierdzonego projektu budowlanego lub warunków pozwolenia na budowę.

Zgodnie z treścią art. 51 ust. 1 właściwy organ, po przeprowadzeniu postępowania wyjaśniającego, ma obowiązek wydać którąś z trzech poniższych decyzji:

1) nakazującą zaniechanie dalszych robót budowlanych bądź rozbiórkę obiektu budowlanego lub jego części, bądź doprowadzenie obiektu do stanu poprzedniego,

2) nakładającą obowiązek wykonania określonych czynności lub robót budowlanych w celu doprowadzenia wykonywanych robót budowlanych do stanu zgodnego z prawem, określając jednocześnie termin ich wykonania, albo

3) w przypadku istotnego odstąpienia od zatwierdzonego projektu budowlanego lub innych warunków pozwolenia na budowę – decyzję nakładającą obowiązek sporządzenia i przedstawienia projektu budowlanego zamiennego, uwzględniającego zmiany wynikające z dotychczas wykonanych robót budowlanych oraz – w razie potrzeby – wykonania określonych czynności lub robót budowlanych w celu doprowadzenia wykonywanych robót budowlanych do stanu zgodnego z prawem; przepisy dotyczące projektu budowlanego stosuje się odpowiednio do zakresu tych zmian.

Istotą postępowania legalizacyjnego prowadzonego w oparciu o wskazane powyżej przepisy jest doprowadzenie obiektu budowlanego do stanu zgodnego z prawem poprzez wykonanie określonych czynność lub robót budowlanych. Jeżeli jednak w trakcie prowadzonego przez organ nadzoru budowlanego postępowania okaże się, że wykonane samowolnie roboty budowlane naruszają prawo w sposób niedający się usunąć, wówczas organ jest zobowiązany zastosować art. 51 ust. 1 pkt 1 i wydać decyzję zakazującą prowadzenia dalszych robót budowlanych, nakazującą rozbiórkę obiektu budowlanego lub jego części, bądź doprowadzenie obiektu do stanu poprzedniego. Decyzja taka kończy postępowanie naprawcze.

Kwestią zasadniczą w niniejszej sprawie podlegającą rozważeniu pozostawała zatem możliwość doprowadzenia wykonanych robót budowlanych polegających na zamontowaniu kominka z wkładem zamkniętym do stanu zgodności z przepisami prawa, a w tym z przepisami techniczno-budowlanymi, do których należą przepisy rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. z 2002r., nr 75, poz. 690 ze zm.).

Zgodnie z treścią przepisu § 132 ust. 3pkt 4 w/w rozporządzenia kominki opalane drewnem z otwartym paleniskiem lub zamkniętym wkładem kominkowym mogą być instalowane wyłącznie w budynkach jednorodzinnych, mieszkalnych w zabudowie zagrodowej i rekreacji indywidualnej oraz niskich budynkach wielorodzinnych, w pomieszczeniach, w których możliwy jest dopływ powietrza do paleniska kominka w ilości co najmniej 10 m3/h na 1 kW nominalnej mocy cieplnej kominka - dla kominków o obudowie zamkniętej i zapewniającej nie mniejszą prędkość przepływu powietrza w otworze komory spalania niż 0,2 m/s - dla kominków o obudowie otwartej.

Podczas oględzin spornego kominka ustalono, że w pomieszczeniu pokoju, w którym się on znajduje brak jest niezbędnej wentylacji nawiewno-wywiewnej, a zatem w ocenie Sądu, słuszne było stanowisko zaprezentowane przez organy obydwu instancji, że nie zostały spełnione wymogi wskazane w powyższym przepisie, które umożliwiłyby uznanie, iż wykonane samowolnie roboty budowlane mogą zostać doprowadzone do zgodności z prawem i tym samym zalegalizowane.

Poza tym w świetle § 150 ust. 9 rozporządzenia w pomieszczeniu z paleniskami na paliwo stałe, płynne lub z urządzeniami gazowymi pobierającymi powietrze do spalania z pomieszczenia i z grawitacyjnym odprowadzeniem spalin przewodem od urządzenia stosowanie mechanicznej wentylacji wyciągowej jest zabronione.

Rację ma organ odwoławczy twierdząc, że zakres robót, które musiałby wykonać inwestor celem doprowadzenia pomieszczenia, w którym posadowiony został sporny kominek do stanu zgodnego z prawem jest tak szeroki, że wiązałby

się z koniecznością wykonania nowej inwestycji, co dodatkowo implikowałoby konieczność uzyskania stosownych zezwoleń. Tymczasem organy nadzoru budowlanego nie są uprawnione – w ramach postępowania prowadzonego na podstawie art. 50-51 Prawa budowlanego – do nakładania na inwestora obowiązku wykonania kolejnej inwestycji wymagającej uprzedniej zgody właściwego organu administracji architektoniczno-budowlanej. Również w orzecznictwie przyjmuje

się, że przepisy Prawa budowlanego nie dają podstawy do wydania decyzji nakładającej na osobę fizyczną lub prawną obowiązku ubiegania się o pozwolenie na budowę w sytuacji, gdy osoba ta nie wyraża woli podejmowania takiej działalności inwestycyjnej. Zastępowanie w tej kwestii woli inwestora i zmuszanie go do podejmowania działalności inwestycyjnej wykracza poza zadania i uprawnienia organu nadzoru budowlanego (zob. wyrok WSA w Krakowie z dnia 16 września 2013r., sygn. akt II SA/Go 232/13; wyrok WSA w Gorzowie Wlkp. z dnia 24 lipca 2013r., sygn. akt II SA/Go 233/13, www.orzeczenia.nsa.gov.pl).

Mając na uwadze powyższe ustalenia Sąd uznał, że odpowiada prawu rozstrzygnięcie o przywróceniu do stanu poprzedniego pomieszczenia, w którym zamontowano przedmiotowy kominek - poprzez odłączenie kominka od przewodu kominowego oraz zamurowanie otworu w przewodzie kominowym po odłączeniu kominka, choć poprzednio w miejscu, gdzie obecnie znajduje się kominek wcześniej stał piec kaflowy. Nie ulega bowiem wątpliwości, że ze względu na naruszenie przepisów techniczno-budowlanych przedmiotowy kominek nie może być użytkowany w pomieszczeniu, w którym się znajduje, ponieważ jego eksploatacja zagrażałaby życiu i bezpieczeństwu ludzi. Należy również zasadnie przyjąć, że poprzednio istniał stan faktyczny, w którym ze względu na podjęcie wyżej wykazanych robót budowlanych, piec kaflowy nie był już użytkowany.

Przedłożona łącznie ze skargą, jako dowód w sprawie, ekspertyza techniczna nie mogła mieć wpływu na ocenę legalności zaskarżonej decyzji. Ekspertyza sporządzona została w lutym 2014 r., a zatem z datą póżniejszą, aniżeli data wydana zaskarżonej decyzji, tym samym nie stanowiła dowodu w postępowaniu administracyjnym. Jednocześnie należy przypomnieć, że w ramach wyznaczonej kognicji, sąd administracyjny nie jest powołany do tego, aby w ramach prowadzonego postępowania czynić ustalenia co do istotnych okoliczności faktycznych sprawy.

Z tych wszystkich względów, na podstawie art. 151 p.p.s.a., Sąd oddalił skargę jako niezasadną.