II GSK 601/13

Uzasadnienie

Wojewódzki Sąd Administracyjny w W. wyrokiem z dnia 21 listopada 2012 r. sygn. akt VI SA/Wa 1650/12 oddalił skargę W. K. na decyzję Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia z dnia [...] lipca 2012 r. nr [...] w przedmiocie ustalenia podlegania obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego.

Sąd I instancji za podstawę rozstrzygnięcia przyjął następujące ustalenia:

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w K. pismem z dnia [...] listopada 2011 r. nr [...] zwrócił się do Ś. Oddziału Wojewódzkiego Narodowego Funduszu Zdrowia z wnioskiem o wydanie decyzji w sprawie podlegania obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego przez W. K. z tytułu prowadzenia przez niego pozarolniczej działalności gospodarczej.

Dyrektor Ś. Oddziału Wojewódzkiego Narodowego Funduszu Zdrowia decyzją z dnia [...] kwietnia 2012 r. nr [...] stwierdził, że W. K.:

• w okresie od dnia 1 stycznia 1999 r. do dnia 31 grudnia 2000 r. został objęty ubezpieczeniem zdrowotnym, a w okresie od dnia 1 stycznia 2001 r. do dnia 31 marca 2001 r. nie został objęty ubezpieczeniem zdrowotnym z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej jako wspólnik spółki cywilnej na podstawie wpisu nr [...] do ewidencji działalności gospodarczej prowadzonej przez Prezydenta Miasta K.;

• w okresie od dnia 1 stycznia 1999 r. do dnia zawieszenia lub zaprzestania prowadzenia działalności gospodarczej, stosownie do przepisów ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jednolity- Dz. U. z 2010 r., Nr 220, poz. 1447 z późn. zm.), został objęty ubezpieczeniem zdrowotnym z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej zarejestrowanej pod nazwą – [...].

Po rozpatrzeniu odwołania od powyższej decyzji Prezes Narodowego Funduszu Zdrowia zaskarżoną decyzją z dnia [...] lipca 2012 r. utrzymał w mocy rozstrzygnięcie organu I instancji.

W uzasadnieniu decyzji organ wskazał, że Urząd Miasta K. pismem z dnia [...] grudnia 2011 r. nr [...] poinformował, że W. K. posiada wpis do ewidencji działalności gospodarczej pod nr [...] z datą rozpoczęcia prowadzenia działalności od dnia 10 września 1998 r. i z określonym przedmiotem działalności gospodarczej: Obsługa prawna podmiotów gospodarczych w zakresie prowadzonej działalności gospodarczej. Do dnia [...] grudnia 2011 r. ww. wpis nie został wykreślony z ewidencji. Organ podniósł, iż ww. urząd poinformował, że W. K. figurował również w ewidencji działalności gospodarczej pod numerem [...] jako wspólnik spółki cywilnej od dnia 1 sierpnia 1998 r. do dnia 1 kwietnia 2001 r. Z informacji zamieszczonych w systemie Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG) wynika natomiast, że W. K. figuruje w ewidencji jako aktywny przedsiębiorca prowadzący działalność gospodarczą zarejestrowaną pod nazwą – [...] i brak jest informacji o zawieszeniu prowadzonej działalności gospodarczej. Z kolei Naczelnik [...] Urzędu Skarbowego w K. pismem z dnia [...] stycznia 2012 r. nr [...] poinformował, że W. K. figuruje w ewidencji podatników z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej pod nazwą: K. W. [...] z adresem prowadzenia działalności gospodarczej w miejscu zamieszkania od dnia 3 sierpnia 1998 r. Natomiast od dnia 1 sierpnia 1998 r. do 1 stycznia 2001 r. skarżący figurował w ewidencji podatników jako wspólnik spółki cywilnej pod nazwą: [...]. Ponadto, W. K. za lata 2000-2010 złożył zeznania roczne o wysokości osiągniętego przychodu (poniesionej straty) PIT-36 dla osób opodatkowanych na zasadach ogólnych, w których wykazywał przychody (dochody).

Prezes NFZ wskazał także, że skarżący w piśmie z dnia [...] grudnia 2012 r. poinformował, iż prowadzi działalność gospodarczą od dnia 10 września 1998 r. do chwili obecnej. W trakcie prowadzonej działalności nie zgłaszał przerw ani zawieszeń, składkę zdrowotną opłacał do końca 2002 r. oraz zatrudniał pracownika do końca 2001 r., w okresie od dnia 1 stycznia 2002 r. do dnia 31 sierpnia 2002 r. pracownik przebywał na urlopie bezpłatnym. W trakcie prowadzenia działalności gospodarczej pobierał rentę, a od dnia 21 marca 2003 r. pobiera świadczenie emerytalne.

Uwzględniając powyższe organ odwoławczy stwierdził, że brak jest podstaw do uchylenia bądź zmiany decyzji organu I instancji albowiem skarżący podlegał obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego w okresach wskazanych w tej decyzji.

Odnosząc się do zarzutów strony zawartych w odwołaniu Prezes NFZ stwierdził, iż zgodnie z art. 82 ust. 1 ustawy o świadczeniach w przypadku, gdy ubezpieczony uzyskuje przychody z więcej niż jednego tytułu do objęcia obowiązkiem ubezpieczenia zdrowotnego, o którym mowa w art. 66 ust. 1 tej ustawy, składka na ubezpieczenie zdrowotne opłacana jest z każdego z tych tytułów odrębnie. Ponadto w myśl art. 24 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniu w NFZ oraz zgodnie z art. 22 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniu zdrowotnym, w brzmieniu obowiązującym od 27 września 2001 r. - jeżeli spełnione są przesłanki do objęcia obowiązkiem ubezpieczenia, o którym mowa w art. 9 ust. 1 (art. 8 ustawy o ubezpieczeniu zdrowotnym) z więcej niż jednego tytułu, składka na ubezpieczenie zdrowotne opłacana jest z każdego z tych tytułów odrębnie.

Z przedstawionych wyżej względów, w ocenie organu, zarzut dwukrotnego opłacania składki przez osobę będącą na emeryturze należało uznać za niezasadny. Jednocześnie organ podkreślił, że zgodnie z art. 82 ust. 8 ustawy o świadczeniach oraz art. 24 ust. 5 ustawy o ubezpieczeniu w NFZ składka na ubezpieczenie zdrowotne nie jest opłacana przez osobę, której świadczenie emerytalne lub rentowne nie przekracza miesięcznie kwoty minimalnego wynagrodzenia, od tytułu do objęcia obowiązkiem ubezpieczenia zdrowotnego, o którym mowa w art. 66 ust. 1 pkt 1 lit.c (prowadzenie działalności gospodarczej), w przypadku, gdy osoba ta uzyskuje dodatkowe przychody z tego tytułu (z działalności gospodarczej) w wysokości nieprzekraczającej miesięcznie 50% kwoty najniższej emerytury lub opłaca podatek dochodowy w formie karty podatkowej.

W odniesieniu do zarzutu przedawnienia Prezes NFZ podniósł, że w przepisach brak jest wyraźnego unormowania ustanawiającego przedawnienie w stosunku do ustalania podlegania obowiązkowemu ubezpieczeniu zdrowotnemu. Zarzut przedawnienia może być natomiast podniesiony przez skarżącego przed organami ZUS określającymi wysokość składek na ubezpieczenie zdrowotne. Prezes NFZ stwierdził, że w myśl art. 109 ust. 2 ustawy o świadczeniach, sprawy z zakresu wymierzania i pobierania składek na ubezpieczenie zdrowotne, ewentualnego ich umorzenia bądź rozłożenia na raty, należą do właściwości organów ubezpieczeń społecznych. Tym samym, organem zobowiązanym do prawidłowego ustalenia składek na ubezpieczenie zdrowotne dla skarżącego był Zakład Ubezpieczeń Społecznych.

Zdaniem organu odwoławczego, skarżący nie może uchylić się od obowiązku podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu, powołując się na okoliczność, iż Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie poinformował go o obowiązku opłacania składek z tego tytułu. Organ wskazał, że W. K. jako przedsiębiorca miał obowiązek zaznajomienia się z przepisami prawnymi regulującymi jego obowiązki z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności, a brak wiedzy w tym zakresie nie upoważnia do zwolnienia z ich wypełnienia.

Powyższa decyzja została zaskarżona przez W. K. do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w W. Skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonej decyzji w całości.

W odpowiedzi na skargę organ wniósł o jej oddalenie, podtrzymując dotychczasowe stanowisko w sprawie.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w W. wyrokiem z dnia 21 listopada 2012 r. oddalił skargę.

Przedstawiając stan prawny sprzed i po nowelizacji ustaw o świadczeniach opieki zdrowotnej oraz o systemie ubezpieczeń i o swobodzie działalności gospodarczej ustawą z dnia 10 lipca 2008 r. o zmianie ustawy o swobodzie działalności gospodarczej oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. 2008 r., Nr 141, poz. 888, dalej: ustawą o zmianie ustawy o swobodzie działalności gospodarczej) Sąd wskazał, że w okresie od 1 stycznia 1999 r. do 31 grudnia 2000 r. skarżący prowadził działalność gospodarczą jako wspólnik spółki cywilnej na podstawie wpisu nr [...] do ewidencji działalności gospodarczej prowadzonej przez Prezydenta Miasta K., ponadto od 1 stycznia 1999 r. do chwili wydania decyzji przez organ odwoławczy prowadził działalność gospodarczą pod nazwą [...]. Faktom tym skarżący nie zaprzeczył, a także je potwierdził w toku prowadzonego postępowania administracyjnego. Wynikały one również z pozostałych dowodów zgromadzonych w sprawie. Ustalenia faktyczne poczynione przez organ na podstawie informacji uzyskanych od skarżącego oraz z Urzędu Miasta K., Urzędu Skarbowego pozwalały, zdaniem Sądu, na przyjęcie cezury czasowej prowadzenia przez skarżącego działalności gospodarczej, którą wskazano w zaskarżonej decyzji. Dowody te zostały ocenione w sposób kompleksowy i spójny, a wyprowadzone z nich wnioski były, w ocenie Sądu, logiczne. Zdaniem Sądu, dokonana przez organ ocena zgromadzonego materiału dowodowego nie nosi znamion oceny dowolnej. Sąd doszedł do przekonania, że w rozpatrywanej sprawie organy obu instancji wyczerpująco zbadały wszystkie istotne okoliczności faktyczne związane z niniejszą sprawą, przeprowadziły dowody służące ustaleniu stanu faktycznego zgodnie z zasadami prawdy obiektywnej oraz oparły się na materiale prawidłowo zebranym w toku prowadzonego postępowania, dokonując jego wszechstronnej oceny.

Sąd nie zgodził się ze stanowiskiem strony skarżącej, która usiłowała wykazać, że nie ma możliwości i podstaw do wielokrotnego ubezpieczenia społecznego tej samej osoby.

Nawiązując do Konstytucyjnych zasad (sprawiedliwości społecznej, państwa socjalnego i równości) oraz do orzecznictwa sądowoadministracyjnego Sąd I instancji wyjaśnił, że jednolitemu (co do treści) prawu każdego obywatela do ochrony zdrowia, niezależnemu od sytuacji materialnej, nie musi towarzyszyć zasada ekwiwalentności świadczeń na ten cel. Nierówności w tym zakresie, których przejawem jest m.in. art. 82 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, są uzasadnione wieloma względami faktycznymi i życiowymi, związanymi m.in. z posiadanym wykształceniem, dostępem do pracy, zaradnością życiową itp. Nierówności te nie niweczą jednak konstytucyjnej zasady równości wobec prawa, równego traktowania przez władze publiczne i zasady niedyskryminacji. Są one natomiast przejawem konieczności ograniczania interesu indywidualnego na rzecz dobra wspólnego, jakim jest Rzeczpospolita Polska i wyrazem solidarności z innymi (solidarności społecznej).

Sąd zaznaczył, że (zgodnie z art. 1a pkt 1 ustawy z 1997 r. o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym) ubezpieczenie zdrowotne zostało oparte w szczególności na zasadzie solidarności społecznej. Oznacza to, że zgodnie z art. 22 ust. 1 wymienionej ustawy jeżeli spełnione zostały przesłanki do objęcia obowiązkiem ubezpieczenia, o którym mowa w art. 8, z więcej niż jednego tytułu, składka na ubezpieczenie zdrowotne powinna być opłacana z każdego z tych tytułów odrębnie, z zastrzeżeniem ust. 3-7. Odpowiednikiem tego przepisu jest obecna regulacja w art. 82 ust. 1 ustawy o świadczeniach zdrowotnych z 2004 r., który stanowi, iż w przypadku, gdy ubezpieczony uzyskuje przychody z więcej niż jednego tytułu do objęcia obowiązkiem ubezpieczenia zdrowotnego, o którym mowa w art. 66 ust. 1, składka na ubezpieczenie zdrowotne opłacana jest z każdego z tych tytułów odrębnie. Sąd przypomniał, że w myśl art. 66 ust. 1 pkt 1 lit.c ustawy o świadczeniach zdrowotnych obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego podlegają osoby spełniające warunki do objęcia ubezpieczeniami społecznymi lub ubezpieczeniem społecznym rolników, które są osobami prowadzącymi działalność pozarolniczą lub osobami z nimi współpracującymi, z wyłączeniem osób, które zawiesiły wykonywanie działalności gospodarczej na podstawie przepisów o swobodzie działalności gospodarczej.

Sąd zaznaczył również, że w kontekście ustawy o ubezpieczeniu zdrowotnym i ustawy systemowej z dnia 13 października 1998 r. kategoria osób objętych ubezpieczeniem społecznym jest szersza niż podlegających temu ubezpieczeniu. Objęcie ubezpieczeniem to przynależność do określonej kategorii podmiotów w razie spełnienia ustawowych przesłanek, natomiast podleganie oznacza przyznanie (na ogół z mocy ustawy, czasem tylko na wniosek) prawa powiązanego z nałożeniem obowiązku. W związku z powyższym Sąd zaznaczył, że na gruncie obecnie obowiązujących przepisów według art. 66 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej, obowiązek ubezpieczenia zdrowotnego powiązany został nie z objęciem ubezpieczeniami społecznymi, a ze spełnieniem warunków do objęcia nimi, o czym stanowi m.in. lit. c) tego przepisu i ten warunek skarżący spełniał wykonując gospodarczą działalność pozarolniczą w okresach wskazanych w decyzji. W oparciu o powyższe Sąd zaznaczył, że obowiązek opłacania składek jest skutkiem podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu przez objęcie tym ubezpieczeniem ubezpieczonego. Natomiast zgodnie z ust. 1 pkt 16 art. 66 ustawy o świadczeniach w kręgu osób podlegających obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego znajdowały się też osoby pobierające emeryturę.

Sąd zwrócił uwagę, że zgodnie z art. 82 ust. 1 i art. 82 ust. 8 ustawy o świadczeniach w przypadku uzależnienia podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu od spełnienia warunków do objęcia ubezpieczeniem społecznym z określonego tytułu - składka na ubezpieczenie zdrowotne odprowadzana jest zarówno wówczas, gdy ubezpieczenie społeczne z danego tytułu jest obowiązkowe jak i wówczas, gdy określona osoba spełnia jedynie warunki do podlegania z danego tytułu dobrowolnemu ubezpieczeniu społecznemu.

W związku z powyższym Sąd wyjaśnił, że jeśli skarżący prowadził pozarolniczą działalność gospodarczą i jednocześnie pobierał emeryturę to podlegał obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego zarówno jako emeryt jak i jako osoba prowadząca działalność gospodarczą.

Sąd zaznaczył też, że emeryt lub rencista, uzyskujący dodatkowe przychody z tytułu działalności gospodarczej, nie przestaje być (zgodnie z art. 82 ust. 8 ustawy o świadczeniach) objęty ubezpieczeniem zdrowotnym, lecz może być zwolniony z obowiązku opłacania składki. W tej kwestii orzeka Zakład Ubezpieczeń Społecznych, gdyż w zakresie kompetencji Prezesa NFZ leży jedynie ustalenie, czy skarżący był objęty obowiązkowym ubezpieczeniem zdrowotnym. Ustalenie tej okoliczności przez Fundusz jest kwestią niejako wstępną dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, który dopiero po stwierdzeniu przez NFZ objęcia ubezpieczeniem zdrowotnym ubezpieczonego może ustalać należną składkę i ewentualną jej wysokość.

Sąd I instancji wskazał, że powszechny obowiązek ubezpieczenia zdrowotnego w zakresie pozarolniczej działalności gospodarczej w okresie, którego dotyczy rozpoznawana sprawa, wynikał z różnych aktów prawnych i znacząco się zmieniał.

W osobiście wniesionej skardze kasacyjnej W. K. wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i decyzji go poprzedzającej oraz ustalenie, że jako emeryt podlega zabezpieczeniu społecznemu z mocy art. 67 Konstytucji RP, a wszystkie przepisy powoływane i cytowane w orzeczeniu i jego uzasadnieniu są sprzeczne z art. 67 Konstytucji RP.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Skarga kasacyjna nie zasługuje na uwzględnienie.

Stosownie do art. 183 § 1 zd. pierwsze p.p.s.a. zakres kontroli Naczelnego Sądu Administracyjnego w stosunku do zaskarżonego orzeczenia jest zdeterminowany, poza przypadkami nieważności postępowania, które w niniejszej sprawie nie występują, granicami środka zaskarżenia.

Przystępując do rozpoznania niniejszej skargi kasacyjnej wypada przypomnieć, iż wnoszący skargę kasacyjną wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i decyzji go poprzedzającej oraz ustalenie, że jako emeryt podlega zabezpieczeniu społecznemu z mocy art. 67 Konstytucji RP, a wszystkie przepisy powoływane i cytowane w orzeczeniu i jego uzasadnieniu są sprzeczne z art. 67 Konstytucji RP.

Tak sformułowany zarzut oraz wniosek nie odpowiadają wymogom ustawowym.

Skarga kasacyjna jest środkiem odwoławczym o szczególnym charakterze i w ślad za tym o szczególnych wymaganiach formalnych.

W myśl art. 174 p.p.s.a skargę kasacyjną można oprzeć na naruszeniu prawa materialnego przez błędną jego wykładnię lub niewłaściwe zastosowanie (pkt 1) lub naruszeniu przepisów postępowania, jeżeli uchybienie to mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy (pkt 2).

Skarga kasacyjna, stosownie do art. 176 p.p.s.a. powinna czynić zadość wymaganiom przepisanym dla pisma w postępowaniu sądowym oraz zawierać oznaczenie zaskarżonego orzeczenia ze wskazaniem czy jest ono zaskarżone w całości, czy w części, przytaczać podstawy kasacyjne i ich uzasadnienie, zawierać wniosek o uchylenie lub zmianę orzeczenia z oznaczeniem zakresu żądanego uchylenia lub zmiany.

Prawidłowe wskazanie podstaw kasacyjnych (konkretnego przepisu prawa materialnego lub procesowego) wraz z ich uzasadnieniem należy więc do zasadniczych elementów konstrukcyjnych skargi kasacyjnej i nie ulega sanacji. Podobnie, jeśli chodzi o wniosek co do treści rozstrzygnięcia. Przy czym powinien on zostać sformułowany z uwzględnieniem treści art. 184, art. 185, art. 186, art. 188 i art. 189 p.p.s.a.

W doktrynie jak i w orzecznictwie przyjmuje się, że prawidłowe sformułowanie zarzutów kasacyjnych wymaga zawsze przytoczenia konkretnego numeru artykułu, paragrafu, ustępu, a nie tylko odwołania się w sposób ogólny do przepisów mających zastosowanie w sprawie, jak uczynił skarżący. Wymagane jest również wykazanie na czym to naruszenie miałoby polegać oraz jaki wpływ mogło wywrzeć na treść kwestionowanego wyroku. W przypadku postawienia zarzutu naruszenia prawa materialnego wnoszący skargę kasacyjną powinien wskazać formę naruszenia oraz wykazać na czym miałaby ona polegać. W literaturze przedmiotu przyjmuje się, że błędna wykładnia prawa materialnego, polega na mylnym rozumowaniu treści określonej normy prawnej. Zarzucając zatem naruszenie prawa materialnego przez błędną jego wykładnię, wnoszący skargę kasacyjną powinien wskazać, jak według niego przepis powinien być rozumiany, co niewątpliwie wymaga powołania konkretnej normy prawa. Natomiast niewłaściwe zastosowanie prawa jest rozumiane jako tzw. błąd w subsumcji, co wyraża się w tym, że stan faktyczny ustalony w sprawie błędnie uznano za odpowiadający stanowi hipotetycznemu przewidzianemu w normie prawnej, względnie, że ustalonego stanu faktycznego błędnie nie "podciągnięto" pod hipotezę określonej normy prawnej. Zatem ocena czy doszło do prawidłowego zastosowania określonej normy prawnej jest możliwa jedynie pod warunkiem, że nie jest kwestionowany stan faktyczny sprawy.

Z przytoczonych powyżej względów podniesiony w skardze kasacyjnej zarzut nie pozwalał na merytoryczne jego rozpoznanie.

Na marginesie, odnosząc się do treści skargi kasacyjnej, wypada jedynie zauważyć, iż sąd administracyjny, zgodnie z art. 178 ust. 1 Konstytucji RP, podlega Konstytucji i ustawom, co oznacza, że sąd może samodzielnie odmówić zastosowania aktu niższej rangi, w stosunku do którego stwierdza niezgodność z normą ustawową. Natomiast w przypadku przepisów rangi ustawy, jeśli poweźmie uzasadnioną wątpliwość powinien wystąpić z pytaniem prawym. Domniemanie zgodności ustawy z Konstytucją może być obalone jedynie wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego, a związanie sędziego ustawą, przewidziane w art. 178 ust. 1 Konstytucji, obowiązuje dopóty, dopóki ustawie tej przysługuje moc obowiązująca.

W kwestii skierowania pytania prawnego do Trybunału Konstytucyjnego sędziowie zachowują pewnego rodzaju samodzielność. Zgodnie z art. 193 Konstytucji RP każdy sąd może przedstawić Trybunałowi Konstytucyjnemu pytanie prawne co do zgodności aktu normatywnego z Konstytucją, ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi lub ustawą, jeżeli od odpowiedzi na pytanie prawne zależy rozstrzygnięcie sprawy toczącej się przed sądem. Zatem warunkiem skierowania pytania prawnego do Trybunału Konstytucyjnego jest powzięcie przez sąd uzasadnionych wątpliwości, co do konstytucyjności aktu normatywnego. Ocena w tym zakresie należy wyłącznie do sądu.

Zdaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego podniesione w skardze kasacyjnej okoliczności nie uzasadniają twierdzenia, że zaskarżony wyrok został oparty na niekonstytucyjnych przepisach. Pomijając fakt, że nie zostały wskazane konkretne przepisy prawa, to trzeba zauważyć, iż w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego (v. wyroki z dnia: 22 czerwca 1999 r., sygn. akt K. 5/99, OTK ZU nr 5/1999, poz. 100, 27 stycznia 2003 r., sygn. akt SK 27/02, LEX nr 74914; 7 września 2004 r., sygn. akt SK 30/03, LEX nr 122366 i 29 maja 2012 r., sygn. akt SK 17/09, LEX nr 1164088) jest prezentowany pogląd, że z art. 67 Konstytucji RP nie wynikają wyraźnie prawa podmiotowe dla beneficjentów, a regulacja ta stanowi przede wszystkim o kierunku polityki państwa i jest adresowana głównie do jego organów – w tym prawodawczych. Zatem do ustawodawcy należy wybór rozwiązań, które uważa za optymalne z punktu widzenia potrzeb obywateli oraz wymogów rozwoju gospodarczego kraju. Podkreśla się też, że prawo do zabezpieczenia społecznego zależy od spełnienia warunków określonych w ustawie. Zdaniem TK prawo do świadczeń z ubezpieczenia społecznego jest związane z systemem składek ubezpieczeniowych i odpowiednim okresem ubezpieczenia, a niespełnienie ustawowych wymogów dotyczących ubezpieczenia wyklucza skorzystanie ze świadczeń. Według TK z przepisu tego nie da się wyprowadzić konstytucyjnego prawa do konkretnej postaci świadczenia społecznego. Podstawą ewentualnych roszczeń osób ubiegających się o rentę, emeryturę czy inną formę zabezpieczenia społecznego mogą być przepisy ustaw regulujące szczegółowo te kwestie, a nie art. 67 ust. 1 Konstytucji RP.

Dodatkowo należy również zauważyć, iż podniesiona w skardze kasacyjnej argumentacja nie odnosi się bezpośrednio do przedmiotu postępowania, tj. uznania podleganiu przez stronę obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego. Nie zmienia to jednak istoty rzeczy. Podobne poglądy są bowiem wyrażane na tle art. 68 Konstytucji RP wyradzającego konstytucyjnej zasadę równego dostępu do świadczeń opieki zdrowotnej finansowanej ze środków publicznych. Uważa się bowiem, z uwagi na zamieszczoną w zdaniu drugim ust. 2 tego przepisu wzmiankę, że warunki i zakres udzielania świadczeń określa ustawa, że określenie zasad, trybu oraz finansowanie świadczeń należy do ustawodawcy.

Konkludując, należy stwierdzić, iż konkretyzacja konstytucyjnych zasad wyrażonych w art. 67 i art. 68 Konstytucji RP następuje w przepisach rangi ustawy, której niekonstytucyjności wnoszący skargę kasacyjną nie wykazał. Natomiast Naczelny Sąd Administracyjny nie powziął wątpliwości co do konstytucyjności przepisów prawa, które znalazły zastosowanie w sprawie, co uzasadniałoby wystąpienie do Trybunału Konstytucyjnego z pytaniem prawnym.

Mając powyższe na względzie Naczelny Sąd Administracyjny, na podstawie art. 184 p.p.s.a., orzekł jak w sentencji wyroku. O kosztach Sąd orzekł na podstawie art. 204 pkt 1 p.p.s.a.

.