I SA/Wr 2091/13

Uzasadnienie

Uzasadnienie:

W odpowiedzi na wezwanie do uiszczenia wpisu sądowego, skarżąca spółka wniosła o przyznanie prawa pomocy w zakresie częściowym, obejmującym zwolnienie od kosztów sądowych. W uzasadnieniu wniosku podała, że obecnie nie dysponuje żadnymi środkami finansowymi, gdyż jej rachunki bankowe zostały zajęte w ramach egzekucji należności publicznoprawnych w kwocie ponad 5.000.000 zł. Natomiast w wyniku zajęcia przez Urząd Celny towaru, o wartości ponad 300.000 zł, w 2011 r. spółka została pozbawiona możliwości uzyskania zapłaty za ten towar od kontrahenta. Ponadto spółka we wniosku oświadczyła, że wysokość jej kapitału zakładowego wynosi 400.000 zł, wartość środków trwałych 0 zł, a wysokość straty za ostatni rok obrotowy (2012) 72.117,31 zł. Zaś stan jej trzech rachunków bankowych - na koniec miesiąca poprzedzającego złożenie wniosku - wynosił 0 zł. Spółka nadto przedstawiła swoje wyniki finansowe za lata 2010, 2011 i 2012, które w ramach pierwszych dwóch lat były dodatnie i wynosiły odpowiednio 195.307,98 zł i 185.573,46 zł, zaś w 2012 r. została odnotowana strata w kwocie 72.117,31 zł. Zarządzeniem z dnia 5 lutego 2014 r. referendarz sądowy wezwał stronę do przedłożenia, w terminie 7 dni, dokumentów świadczących o jej stanie finansowym. Z akt sprawy wynika, że wezwanie zostało doręczone pełnomocnikowi 10 lutego 2014 r. Pismem z dnia 17 lutego 2014 r. pełnomocnik strony wniósł o przedłużenie terminu do przedłożenia żądanych dokumentów. Zarządzeniem z dnia 20 lutego 2014 r. referendarz przychylił się do przedmiotowego wniosku pełnomocnika. Kolejnym pismem z dnia 6 marca 2014r. pełnomocnik strony skarżącej wniósł o przedłużenie terminu do przedłożenia żądanych dokumentów. W dniu 14 kwietnia 2014 r. referendarz sądowy odmówił przyznania prawa pomocy we wnioskowanym zakresie. W treści postanowienia wskazał, że strona - mimo przedłużenia terminu - nie przesłała żądanych dokumentów, które potwierdziłyby jej sytuację finansową. Na powyższe postanowienie strona wniosła sprzeciw, w którym zawarła polemikę z orzeczeniem referendarskim. Do sprzeciwu załączyła pismo Dyrektora Izby Celnej we W. z dnia 26 marca 2013 r., z którego wynika, że do tej pory wyegzekwowano należności w kwocie około 35 tysięcy złotych. Treść pisma potwierdza, że egzekucja ze składników majątkowych spółki jest bezskuteczna. Ze względu na to, że strona nie zareagowała na wezwanie referendarza, do rozpatrzenia niniejszego wniosku przyjęte zostały dane z dokumentów złożonych w sprawie o sygn. akt I SA/Wr 458/13, z których wynika, że za 2012 r. spółka uzyskała przychód w kwocie 1.604.787,16 zł. Natomiast na koniec 2012 r. należności krótkoterminowe spółki wynosiły 1.870.374,21 zł, zaś zobowiązania krótkoterminowe 1.214.567,86 zł. Zgodnie z deklaracjami VAT-7 za sierpień, wrzesień i październik 2013 r. wartość sprzedanych towarów i usług wynosiła odpowiednio 575.325 zł, 440.412 zł i 176.356 zł. Do końca października 2013 r. spółka odnotowała natomiast zysk netto w kwocie 344.349,56 zł. Z urzędu wskazać trzeba, że strona wniosła do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu kilkadziesiąt skarg (sygn. akt I SA/Wr 457-466/13,I SA/Wr 511-517/13 i I SA/Wr 2084-2110/13), w związku z czym zobligowana jest do uiszczenia wpisów sądowych w łącznej kwocie 49.640 zł.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Zgodnie z brzmieniem art. 246 § 2 pkt 2 w zw. z art. 245 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm., dalej: p.p.s.a.), prawo pomocy w zakresie zwolnienia od kosztów sądowych, czyli w zakresie częściowym, w przypadku osób prawnych, może być przyznane, gdy wnioskodawca wykaże, że nie ma dostatecznych środków na poniesienie pełnych kosztów postępowania. Powyższa regulacja stanowi odstępstwo od zasady ustanowionej w art. 199 p.p.s.a., stosownie do której strony ponoszą koszty postępowania związane ze swym udziałem w sprawie, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej. Tak więc, przytoczone we wniosku okoliczności, jak i przedstawione dokumenty, powinny uzasadniać wyjątkowe traktowanie, o jakim mowa w powołanym wyżej przepisie. O ewentualnym przyznaniu prawa pomocy przesądza zatem przesłanka zobiektywizowana, o czym świadczy słowo "wykazanie", które nakłada na stronę nie tylko powinność uprawdopodobnienia, ale więcej – formułuje obowiązek wskazania przez nią obiektywnie zaistniałych przesłanek stanu rzeczywistego (por. P. Dobosz, Procedury administracyjne, model sądownictwa administracyjnego a "prawo pomocy" [w:] (red.) J. Stelmasiak, J. Niczyporuk, S. Fundowicz, Polski model sądownictwa administracyjnego, Lublin 2003, s. 120). Oznacza to, że inicjatywa dowodowa w stosunku do okoliczności, z których strona wnioskująca zamierza wywieść skutki prawne, leży po stronie wnioskodawcy, a nie rozpoznającego wniosek. Nie budzi zatem wątpliwości, że rozstrzygnięcie wniosku zależy od tego, co zostanie udowodnione przez stronę (por. J. P. Tarno, Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz, Warszawa 2004, s. 319). Podkreślić trzeba, że rola Sądu (referendarza sądowego) ogranicza się jedynie do wezwania do przedłożenia dodatkowych oświadczeń i dokumentów, gdy informacje udzielone na urzędowym formularzu wniosku, dotyczące stanu finansowego, majątkowego, czy rodzinnego wnioskodawcy okażą się niewystarczające lub budzą wątpliwości, stosownie do treści art. 255 p.p.s.a. W takich też warunkach spółka została wezwana do przedłożenia dokumentów – zwłaszcza tych, które dotyczą aktualnej sytuacji finansowej. Tymczasem strona nie nadesłała ani wydruków historii rachunków bankowych, które pozwoliłyby na weryfikację oświadczenia złożonego na urzędowym formularzu wniosku, ani wydruków z księgi podatkowej, umożliwiających zbadanie jej obecnej kondycji finansowej na podstawie wysokości obrotów osiągniętych w ostatnich miesiącach bieżącego roku. Do sprzeciwu załączyła jedynie pismo Dyrektora Izby Celnej we W. dotyczące prowadzonej egzekucji. Natomiast dane wynikające z dokumentów przedłożonych do sprawy o sygn. akt I SA/Wr 458/13 nie dają podstaw do uznania, że spółka nie jest w stanie zgromadzić środków na opłacenie kosztów sądowych w niniejszej sprawie, nawet przy uwzględnieniu konieczności ich ponoszenia jednocześnie we wszystkich sprawach zawisłych przed tutejszym Sądem. Zauważyć trzeba, że dotychczas, tj. w latach 2010 i 2011, strona odnotowywała znaczne zyski. Dopiero w 2012 r. poniosła stratę, która stanowiła niewielki ułamek osiągniętego przychodu (ponad 1.600.000 zł). Poza tym odnotowanie straty nie jest jednoznaczne z brakiem środków finansowych. Wartości, takie jak koszty uzyskania przychodu, dochód lub strata, są bowiem powiązane wyłącznie z rozliczeniami w podatku dochodowym i zwykle nie stanowią odzwierciedlenia rzeczywistej sytuacji finansowej przedsiębiorcy. Zauważyć też trzeba, że spółce - na koniec 2012 r. -przysługiwały należności krótkoterminowe w wysokości ponad 1.800.000 zł i - co istotne - przewyższały one wartość zobowiązań krótkoterminowych o ponad 600.000 zł. Co się zaś tyczy prowadzonej egzekucji przez organy podatkowe (na kwotę ponad 5.000.000 zł), należy stwierdzić, że nie wiadomo, jakie środki egzekucyjne zostały zastosowane. Strona wskazała jedynie na zajęcie towaru o wartości powyżej 300.000 zł, które jednak miało miejsce w 2011 r. Natomiast przedstawione przez stronę wyniki finansowe wskazują jednoznacznie, że okoliczność ta nie miała istotnego wpływu na funkcjonowanie spółki na rynku. Fakt ten potwierdzają także dane z deklaracji VAT-7. Z kolei z przedłożonego przez stronę pisma Dyrektora Izby Celnej wynika, że - mimo braku składników majątkowych - egzekucja wobec spółki jest częściowo skuteczna. Strona więc bezpodstawnie twierdzi, że nie posiada żadnych środków finansowych.

Końcowo należy wskazać, że ponoszenia kosztów swego udziału w sprawie strona winna się spodziewać najpóźniej z dniem wniesienia skargi. Co za tym idzie, obowiązana jest, w miarę możliwości finansowych, gromadzić środki na ten cel. Skarga w niniejszej sprawie jest datowana na 23 października 2013 r. Przedstawione wyżej dane finansowe nie pozostawiają zaś wątpliwości, że spółka była w stanie - w tej dacie - zgromadzić środki na opłacenie kosztów sądowych. W tym stanie rzeczy nie było podstaw do stwierdzenia, że strona wykazała przesłanki przyznania prawa pomocy w zakresie częściowym. Wobec tego, na podstawie art. 246 § 2 pkt 2 p.p.s.a., postanowiono jak w sentencji.