I SA/Wr 1233/14
Postanowienie
Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu
2014-06-17Nietezowane
Artykuły przypisane do orzeczenia
Do tego artykulu posiadamy jeszcze 13 orzeczeń.
Kup dostęp i zobacz, do jakich przepisów odnosi się orzeczenie. Znajdź inne potrzebne orzeczenia.
Skład sądu
Michał Kazek /przewodniczący sprawozdawca/Sentencja
Referendarz sądowy w Wojewódzkim Sądzie Administracyjnym we Wrocławiu Michał Kazek po rozpoznaniu w dniu 17 czerwca 2014 r. na posiedzeniu niejawnym w Wydziale I wniosku strony skarżącej o przyznanie prawa pomocy w zakresie częściowym obejmującym zwolnienie od kosztów sądowych w sprawie ze skargi J. M. na decyzję Dyrektora Izby Celnej we W. z dnia [...] nr [...] w przedmiocie podatku akcyzowego z tytułu wewnątrzwspólnotowego nabycia samochodu osobowego postanawia odmówić przyznania prawa pomocy.
Uzasadnienie
Skarżący J. M., reprezentowany przed Wojewódzkim Sądem Administracyjnym we Wrocławiu przez adwokata, wniósł o przyznanie prawa pomocy w zakresie częściowym, obejmującym zwolnienie od kosztów sądowych. W jego uzasadnieniu skarżący podał, że utrzymuje się z prac dorywczych i pracy w gospodarstwie rolnym, osiągając z tego tytuły dochód na poziomie 400-500 zł miesięcznie. Jego konkubina pracuje w niepełnym wymiarze czasy pracy na stanowisku księgowej i osiąga z tego tytułu dochód netto na poziomie 356,67 zł. Na ich utrzymaniu pozostają dwie córki, małoletnia, uczennica szkoły podstawowej i pełnoletnia, studiująca. Jedynym składnikiem majątkowym wnioskodawcy jest nieruchomość lokalowa o powierzchni 88,6 m² o wartości 100.000 zł, w której mieszka z rodziną, i na której ustanowiono zabezpieczenie majątkowe w postaci hipoteki przymusowej.
Jak wynika ze zwrotnego potwierdzenia odbioru przesyłki sądowej w dniu 19 maja 2014 r. pełnomocnikowi procesowemu skarżącego doręczono wezwanie do uzupełnienia wniosku o przyznanie prawa pomocy poprzez przedłożenie w terminie czternastu dni, pod rygorem rozpoznania wniosku na podstawie akt sprawy, dodatkowych informacji i dokumentów źródłowych dotyczących jego sytuacji materialnej i rodzinnej.
Z akt sprawy wynika, że wnioskodawca nie zareagował na to wezwanie.
W sprawie zważono, co następuje.
Stosownie do art. 245 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowa-niu przed sądami administracyjnymi (tekst jednolity w Dz. U. z 2012 r. poz. 270 ze zm.) prawo pomocy może być przyznane w zakresie całkowitym lub częściowym. Prawo pomocy w zakresie częściowym obejmuje zwolnienie tylko od opłat sądowych w całości lub w części albo tylko od wydatków albo od opłat sądowych i wydatków lub obejmuje tylko ustanowienie adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego lub rzecznika patentowego (art. 245 § 3 Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi). W przypadku osób fizycznych prawo pomocy może być przyznane w zakresie częściowym – gdy osoba ta wykaże, iż nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania, bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny (art. 246 § 1 pkt 2) cyt. wyżej ustawy).
Wyżej powołane unormowania winny być odczytywane w kontekście treści art. 199 ustawy procesowej, zgodnie z którym strony ponoszą koszty postępowania zwią-zane ze swym udziałem w sprawie, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej. Nale-ży zatem przyjąć, iż zwolnienie z obowiązku uiszczenia kosztów sądowych stanowi wyjątek od reguły wykonania przez stronę tego obowiązku, który sprzyja rozwadze w wyborze sądowej drogi dochodzenia swoich praw. W konsekwencji przepisy Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi określające przesłanki przyznania prawa pomocy nie mogą być interpretowane według reguł wykładni rozszerzającej. Nadto zastosowanie przez ustawodawcę wskazanej wyżej formuły uregulowania instytucji prawa pomocy obliguje wnioskodawcę do zachowania szczególnej staranności przy wykazywaniu podstaw, które uzasadniają jego żądanie.
Z regulacji prawnych dotyczących kosztów sądowych można wysnuć wniosek, że są one zasadą natomiast zwolnienie z ich uiszczenia winno nastąpić w sytuacjach wyjątkowych. Instytucja zwolnienia od kosztów sądowych jest instytucją stosowaną w przypadku osób charakteryzujących się ubóstwem, tj. całkowicie pozbawionych środ-ków do życia ze względu na okoliczności życiowe. Zdaniem referendarza sądowego ubiegający się o taką pomoc powinni poczynić oszczędności we własnych wydatkach, do granic zabezpieczenia koniecznych kosztów utrzymania.
W sprawie wszczętej wnioskiem o przyznanie prawa pomocy w zakresie czę-ściowym, obejmującym zwolnienie od kosztów sądowych przedmiotem oceny jest stan faktyczny wynikający ze złożonych oświadczeń i przedłożonych dokumentów, zaś oce-na ta musi być odnoszona do poziomu życia i statusu majątkowego innych obywateli Państwa, na których – w razie przyznania prawa pomocy - ciężar zwolnienia strony od kosztów sądowych zostałby przeniesiony. Badanie zasadności zwolnienia wnioskodawców od kosztów sądowych oparte jest na ocenie, czy stan faktyczny, na który składają się okoliczności wynikające z akt sprawy, odpowiada hipotezie normy prawnej wynikającej z art. 246 § 1 pkt 2) Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, tj. wykazaniu niemożności ponoszenia pełnych kosztów postępowania, bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i swojej rodziny.
Na mocy art. 255 ustawy procesowej, jeżeli oświadczenie strony zawarte we wniosku, o którym mowa w art. 252, okaże się niewystarczające do oceny jej rzeczywi-stego stanu majątkowego i możliwości płatniczych oraz stanu rodzinnego lub budzi wątpliwości, strona jest obowiązana złożyć na wezwanie, w zakreślonym terminie, do-datkowe oświadczenie lub przedłożyć dokumenty źródłowe dotyczące jej stanu mająt-kowego, dochodów lub stanu rodzinnego.
Postępowanie w sprawie przyznania prawa pomocy wszczynane jest wyłącznie na wniosek strony, co oznacza, iż to wnioskodawca winien wskazać na okoliczności uzasadniające jego żądanie. Tymczasem w niniejszej sprawie skarżący w sposób lako-niczny umotywował swoje żądanie, a nadto nie dostarczył, mimo wezwania i przedłużenia na jego wniosek terminu do jego wykonania, informacji wskazanych przez referendarza sądowego. Jednocześnie nie przedstawił innych dokumentów, których treść uprawdopodobniłaby, iż jego aktualna sytuacja materialna uzasadnia uwzględnienie złożonego wniosku. W konsekwencji nie było możliwe ustalenie w sposób wyczerpujący i nie budzący wątpliwości sytuacji majątkowej i rodzinnej wnioskodawcy, podlegającej ocenie w postępowaniu wpadkowym, wszczętym wnioskiem o przyznanie prawa pomocy. W tej sytuacji przedmiotem oceny jest stan faktyczny wynikający ze złożonych przez skarżącego oświadczeń.
Oceniając zasadność wniosku o przyznanie prawa pomocy w świetle powołanych regulacji prawnych i wynikających z nich zasad, referendarz sądowy doszedł do przekonania, że skarżący nie wykazał, że jego sytuacja materialna i rodzinna spełnia przesłanki do przyznania prawa pomocy. Złożone przez skarżącego oświadczenie, o którym mowa w art. 252 § 1 Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, nie zawiera dostatecznych danych koniecznych do oceny jego rzeczywistych możliwości płatniczych. W treści wniosku skarżący ograniczył się jedynie do przedstawienia takich danych, które mogły świadczyć o braku wystarczających dochodów na jednoczesne ponoszenie kosztów utrzymania siebie i swojej rodziny oraz kosztów sądowych. Uchylił się natomiast od ich wykazania i uzupełnienia w sposób określony w doręczonym wezwaniu. Szczególne znaczenie miało przedstawienie strony dochodowej budżetu gospodarstwa domowego skarżącego w dłuższym okresie czasu poprzez przedstawienie zeznań podatkowych wnioskodawcy i jego konkubiny (partnerki) oraz strony wydatkowej poprzez przedłożenie zestawienia wydatków skarżącego i jego gospodarstwa ponoszonych miesięcznie z zadeklarowanej kwoty dochodu brutto tego gospodarstwa w kwocie 913,13 zł.
Istotne znaczenie dla oceny wykazania podstaw przyznania prawa pomocy ma fakt, że strona skarżąca samodzielnie podjęła decyzję o sfinansowaniu udziału w sprawie profesjonalnego pełnomocnika w pierwszej kolejności, tj. przed zabezpieczeniem środków na opłacenie wpisu sądowego od wnoszonej skargi. Istotny w tym zakresie jest fakt, że dla wszczęcia postępowania przed sądem administracyjnym pierwszej instancji nie jest konieczny, w przeciwieństwie do uiszczenia wpisu sądowego, udział profesjonalnego pełnomocnika. Zdaniem referendarza sądowego nie można przenosić na budżet państwa i ogół podatników ewentualnych konsekwencji wyboru dokonanego w przez stronę skarżącą w wyżej wskazanym zakresie, tj. braku środków pieniężnych na opłacenie m. in. wpisu sądowego od skargi.
W tym stanie rzeczy uzasadnione jest stwierdzenie, że na obecnym etapie po-stępowania strona skarżąca nie wykazała, stosownie do brzmienia art. 246 § 1 pkt 2) Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, podstaw do przyznania prawa pomocy. W konsekwencji, na podstawie powołanych wyżej przepisów oraz art. 258 § 1 i § 2 pkt 7) Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, referendarz sądowy postanowił, jak w sentencji, o odmowie przyznania J. M. prawa pomocy.
Nietezowane
Artykuły przypisane do orzeczenia
Kup dostęp i zobacz, do jakich przepisów odnosi się orzeczenie. Znajdź inne potrzebne orzeczenia.
Skład sądu
Michał Kazek /przewodniczący sprawozdawca/Sentencja
Referendarz sądowy w Wojewódzkim Sądzie Administracyjnym we Wrocławiu Michał Kazek po rozpoznaniu w dniu 17 czerwca 2014 r. na posiedzeniu niejawnym w Wydziale I wniosku strony skarżącej o przyznanie prawa pomocy w zakresie częściowym obejmującym zwolnienie od kosztów sądowych w sprawie ze skargi J. M. na decyzję Dyrektora Izby Celnej we W. z dnia [...] nr [...] w przedmiocie podatku akcyzowego z tytułu wewnątrzwspólnotowego nabycia samochodu osobowego postanawia odmówić przyznania prawa pomocy.
Uzasadnienie
Skarżący J. M., reprezentowany przed Wojewódzkim Sądem Administracyjnym we Wrocławiu przez adwokata, wniósł o przyznanie prawa pomocy w zakresie częściowym, obejmującym zwolnienie od kosztów sądowych. W jego uzasadnieniu skarżący podał, że utrzymuje się z prac dorywczych i pracy w gospodarstwie rolnym, osiągając z tego tytuły dochód na poziomie 400-500 zł miesięcznie. Jego konkubina pracuje w niepełnym wymiarze czasy pracy na stanowisku księgowej i osiąga z tego tytułu dochód netto na poziomie 356,67 zł. Na ich utrzymaniu pozostają dwie córki, małoletnia, uczennica szkoły podstawowej i pełnoletnia, studiująca. Jedynym składnikiem majątkowym wnioskodawcy jest nieruchomość lokalowa o powierzchni 88,6 m² o wartości 100.000 zł, w której mieszka z rodziną, i na której ustanowiono zabezpieczenie majątkowe w postaci hipoteki przymusowej.
Jak wynika ze zwrotnego potwierdzenia odbioru przesyłki sądowej w dniu 19 maja 2014 r. pełnomocnikowi procesowemu skarżącego doręczono wezwanie do uzupełnienia wniosku o przyznanie prawa pomocy poprzez przedłożenie w terminie czternastu dni, pod rygorem rozpoznania wniosku na podstawie akt sprawy, dodatkowych informacji i dokumentów źródłowych dotyczących jego sytuacji materialnej i rodzinnej.
Z akt sprawy wynika, że wnioskodawca nie zareagował na to wezwanie.
W sprawie zważono, co następuje.
Stosownie do art. 245 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowa-niu przed sądami administracyjnymi (tekst jednolity w Dz. U. z 2012 r. poz. 270 ze zm.) prawo pomocy może być przyznane w zakresie całkowitym lub częściowym. Prawo pomocy w zakresie częściowym obejmuje zwolnienie tylko od opłat sądowych w całości lub w części albo tylko od wydatków albo od opłat sądowych i wydatków lub obejmuje tylko ustanowienie adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego lub rzecznika patentowego (art. 245 § 3 Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi). W przypadku osób fizycznych prawo pomocy może być przyznane w zakresie częściowym – gdy osoba ta wykaże, iż nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania, bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny (art. 246 § 1 pkt 2) cyt. wyżej ustawy).
Wyżej powołane unormowania winny być odczytywane w kontekście treści art. 199 ustawy procesowej, zgodnie z którym strony ponoszą koszty postępowania zwią-zane ze swym udziałem w sprawie, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej. Nale-ży zatem przyjąć, iż zwolnienie z obowiązku uiszczenia kosztów sądowych stanowi wyjątek od reguły wykonania przez stronę tego obowiązku, który sprzyja rozwadze w wyborze sądowej drogi dochodzenia swoich praw. W konsekwencji przepisy Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi określające przesłanki przyznania prawa pomocy nie mogą być interpretowane według reguł wykładni rozszerzającej. Nadto zastosowanie przez ustawodawcę wskazanej wyżej formuły uregulowania instytucji prawa pomocy obliguje wnioskodawcę do zachowania szczególnej staranności przy wykazywaniu podstaw, które uzasadniają jego żądanie.
Z regulacji prawnych dotyczących kosztów sądowych można wysnuć wniosek, że są one zasadą natomiast zwolnienie z ich uiszczenia winno nastąpić w sytuacjach wyjątkowych. Instytucja zwolnienia od kosztów sądowych jest instytucją stosowaną w przypadku osób charakteryzujących się ubóstwem, tj. całkowicie pozbawionych środ-ków do życia ze względu na okoliczności życiowe. Zdaniem referendarza sądowego ubiegający się o taką pomoc powinni poczynić oszczędności we własnych wydatkach, do granic zabezpieczenia koniecznych kosztów utrzymania.
W sprawie wszczętej wnioskiem o przyznanie prawa pomocy w zakresie czę-ściowym, obejmującym zwolnienie od kosztów sądowych przedmiotem oceny jest stan faktyczny wynikający ze złożonych oświadczeń i przedłożonych dokumentów, zaś oce-na ta musi być odnoszona do poziomu życia i statusu majątkowego innych obywateli Państwa, na których – w razie przyznania prawa pomocy - ciężar zwolnienia strony od kosztów sądowych zostałby przeniesiony. Badanie zasadności zwolnienia wnioskodawców od kosztów sądowych oparte jest na ocenie, czy stan faktyczny, na który składają się okoliczności wynikające z akt sprawy, odpowiada hipotezie normy prawnej wynikającej z art. 246 § 1 pkt 2) Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, tj. wykazaniu niemożności ponoszenia pełnych kosztów postępowania, bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i swojej rodziny.
Na mocy art. 255 ustawy procesowej, jeżeli oświadczenie strony zawarte we wniosku, o którym mowa w art. 252, okaże się niewystarczające do oceny jej rzeczywi-stego stanu majątkowego i możliwości płatniczych oraz stanu rodzinnego lub budzi wątpliwości, strona jest obowiązana złożyć na wezwanie, w zakreślonym terminie, do-datkowe oświadczenie lub przedłożyć dokumenty źródłowe dotyczące jej stanu mająt-kowego, dochodów lub stanu rodzinnego.
Postępowanie w sprawie przyznania prawa pomocy wszczynane jest wyłącznie na wniosek strony, co oznacza, iż to wnioskodawca winien wskazać na okoliczności uzasadniające jego żądanie. Tymczasem w niniejszej sprawie skarżący w sposób lako-niczny umotywował swoje żądanie, a nadto nie dostarczył, mimo wezwania i przedłużenia na jego wniosek terminu do jego wykonania, informacji wskazanych przez referendarza sądowego. Jednocześnie nie przedstawił innych dokumentów, których treść uprawdopodobniłaby, iż jego aktualna sytuacja materialna uzasadnia uwzględnienie złożonego wniosku. W konsekwencji nie było możliwe ustalenie w sposób wyczerpujący i nie budzący wątpliwości sytuacji majątkowej i rodzinnej wnioskodawcy, podlegającej ocenie w postępowaniu wpadkowym, wszczętym wnioskiem o przyznanie prawa pomocy. W tej sytuacji przedmiotem oceny jest stan faktyczny wynikający ze złożonych przez skarżącego oświadczeń.
Oceniając zasadność wniosku o przyznanie prawa pomocy w świetle powołanych regulacji prawnych i wynikających z nich zasad, referendarz sądowy doszedł do przekonania, że skarżący nie wykazał, że jego sytuacja materialna i rodzinna spełnia przesłanki do przyznania prawa pomocy. Złożone przez skarżącego oświadczenie, o którym mowa w art. 252 § 1 Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, nie zawiera dostatecznych danych koniecznych do oceny jego rzeczywistych możliwości płatniczych. W treści wniosku skarżący ograniczył się jedynie do przedstawienia takich danych, które mogły świadczyć o braku wystarczających dochodów na jednoczesne ponoszenie kosztów utrzymania siebie i swojej rodziny oraz kosztów sądowych. Uchylił się natomiast od ich wykazania i uzupełnienia w sposób określony w doręczonym wezwaniu. Szczególne znaczenie miało przedstawienie strony dochodowej budżetu gospodarstwa domowego skarżącego w dłuższym okresie czasu poprzez przedstawienie zeznań podatkowych wnioskodawcy i jego konkubiny (partnerki) oraz strony wydatkowej poprzez przedłożenie zestawienia wydatków skarżącego i jego gospodarstwa ponoszonych miesięcznie z zadeklarowanej kwoty dochodu brutto tego gospodarstwa w kwocie 913,13 zł.
Istotne znaczenie dla oceny wykazania podstaw przyznania prawa pomocy ma fakt, że strona skarżąca samodzielnie podjęła decyzję o sfinansowaniu udziału w sprawie profesjonalnego pełnomocnika w pierwszej kolejności, tj. przed zabezpieczeniem środków na opłacenie wpisu sądowego od wnoszonej skargi. Istotny w tym zakresie jest fakt, że dla wszczęcia postępowania przed sądem administracyjnym pierwszej instancji nie jest konieczny, w przeciwieństwie do uiszczenia wpisu sądowego, udział profesjonalnego pełnomocnika. Zdaniem referendarza sądowego nie można przenosić na budżet państwa i ogół podatników ewentualnych konsekwencji wyboru dokonanego w przez stronę skarżącą w wyżej wskazanym zakresie, tj. braku środków pieniężnych na opłacenie m. in. wpisu sądowego od skargi.
W tym stanie rzeczy uzasadnione jest stwierdzenie, że na obecnym etapie po-stępowania strona skarżąca nie wykazała, stosownie do brzmienia art. 246 § 1 pkt 2) Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, podstaw do przyznania prawa pomocy. W konsekwencji, na podstawie powołanych wyżej przepisów oraz art. 258 § 1 i § 2 pkt 7) Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, referendarz sądowy postanowił, jak w sentencji, o odmowie przyznania J. M. prawa pomocy.
