II SA/Rz 305/12

Uzasadnienie

Wnioskiem z dnia 26 stycznia 2009 r. A. S. – zastępowany przez pełnomocnika rad. pr. C. S. zwrócił się do Kierownika Urzędu Stanu Cywilnego o uzupełnienie aktów zgonu P. S., zmarłego 22 lipca 2007 r. w miejscowości W. – nr aktu [...]; A. S. zmarłej 22 lipca 2007r. w miejscowości W. – nr aktu [...] oraz M. S. zmarłego 22 lipca 2007 r. w miejscowości W. - nr aktu [...], poprzez ustalenie i zamieszczenie w nich precyzyjnej godziny i minuty śmierci zmarłych. Wnioskodawca podał, że ww. wymienieni zginęli tragicznie w wypadku lotniczym. On sam jest bratem P. S. Nieżyjący P. i A. S. pozostawili drugiego syna, który jest małoletni i pozostaje pod opieką dziadków A. i L. P. A. S. podał, że uzupełnienie aktów zgonów wyżej wymienionych jest niezbędna w celu ustalenia porządku dziedziczenia i ustalenia osób uposażonych z tytułu polisy ubezpieczeniowej nr [...] zawartej przez A. S. z Towarzystwem Ubezpieczeń [...]. Wnioskodawca zwrócił się również o wystąpienie przez Kierownika USC w L. do sądu opiekuńczego celem wyznaczenia kuratora dla reprezentowania interesów małoletniego A. S.

Po przeprowadzeniu postępowania decyzją z dnia [...] października 2011 r. nr [...] Kierownik Urzędu Stanu Cywilnego w L. działając na podstawie art. 7 ust. 4, art. 21 ust. 2 w zw. z art. 36 ustawy z dnia 29 września 1986 r. Prawo o aktach stanu cywilnego (Dz.U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071) - dalej zwanej p.a.s.c. odmówił uzupełnienia treści aktu zgonu nr [...] sporządzonego w Urzędzie Stanu Cywilnego w L. na nazwisko S. A. w zakresie wpisania godziny i minuty zgonu.

W uzasadnieniu organ I instancji wskazał, że w toku postępowania wyjaśniającego uzyskano informację z Prokuratury Rejonowej [...] (która prowadziła postępowanie w sprawie katastrofy lotniczej), z której wynika, że w aktach sprawy brak jest dokumentów określających dokładną godzinę i minutę zgonu poszczególnych ofiar katastrofy. Najprawdopodobniej zginęły one jednocześnie

w wyniku zderzenia samolotu z przeszkodą naziemną i późniejszego pożaru. Ustalono jedynie, że katastrofa miała miejsce pomiędzy godziną 12.45 a 12.50. Organ podał także, że w celu ustalenia godziny śmierci zwrócono się do Państwowej Komisji Badań Wypadków Lotniczych przy Ministerstwie Infrastruktury w Warszawie, jak również do biegłego lekarza patomorfologa dr n. med. M. H. o wydanie opinii w sprawie ustalenia dokładnej godziny i minuty śmierci. W nadesłanej informacji Państwowa Komisja Badań Wypadków Lotniczych przy Ministerstwie Infrastruktury w Warszawie podała nie jest możliwym udzielenie informacji w zakresie godziny i minuty śmierci, gdyż postępowanie komisji nie było prowadzone w tym zakresie. Natomiast w wydanej w dniu 2 czerwca 2011 r., uzupełnionej 20 września 2011 r., opinii biegłego lekarza patomorfologa wskazano, że zgromadzony materiał dowodowy nie pozwala jednoznacznie określić dokładnego czasu zgonu osób wypadku lotniczego, gdyż brak jest dokumentów, które potwierdziłyby, że zgon A. S. i M. S. nastąpił wcześniej niż zgon pilota P. S. Po katastrofie pobrano krew jedynie od P. S., brak jest badań krwi pozostałych pasażerów samolotu. Biegły stwierdził, że jeżeli po wypadku nie została zabezpieczona krew na zawartość hemoglobiny tlenkowęglowej, to aktualnie nie ma możliwości przeprowadzenia takiego badania ani pozyskania takiego materiału.

Powołując się na powyższe ustalenia organ wskazał, że nie jest możliwym ustalenie dokładnej godziny i minuty śmierci P. S., A. S. i M. S., co skutkuje wydaniem decyzji odmownej. Kierownik USC podkreślił także, że toku postępowania nie uwzględniono wniosków dowodowych wnioskodawcy, z uwagi na fakt, że dotyczyły one okoliczności już stwierdzonych innymi dowodami, bądź też miały na celu wykazanie odmiennej oceny zebranego materiału dowodowego.

Odwołanie od powyższej decyzji wniósł działający przez profesjonalnego pełnomocnika A. S., zaskarżając jednocześnie postanowienie organu

I instancji w zakresie odmowy dopuszczenia dodatkowych dowodów w sprawie. Odwołujący wniósł o uchylenie decyzji i przekazanie sprawy do ponownego rozpatrzenia, ewentualnie uchylenie i rozstrzygnięcie co do istoty sprawy oraz zawiadomienie prokuratora o toczącym się postępowaniu. Zawnioskował także, by przed wydaniem rozstrzygnięcia, przeprowadzono rozprawę przy udziale biegłych. Zaskarżonej decyzji zarzucił naruszenie art. 36 p.a.s.c. w zw. z art. 67 p.a.s.c. poprzez uznanie, że nie jest możliwe ustalenie godziny i minuty śmierci tragicznie zmarłych w wypadku lotniczym w W. w dniu 22 lipca 2007 r. oraz naruszenie art. 7. art. 77 § 1, art. 78 § 1, art. 80, art. 84 k.p.a. poprzez nierozpoznanie istoty sprawy, z uwagi na nieuwzględnienie wniosków dowodowych zgłoszonych przez stronę.

W obszernym uzasadnieniu zakwestionował dokonane przez organ ustalenia

i podał, że wydana przez biegłego M. H. opinia nasuwa wątpliwości co do jej treści, jak również nie wyjaśnia ich w sposób jednoznaczny. Zdaniem wnioskodawcy kluczową kwestią dla rozstrzygnięcia sprawy jest wyjaśnienie czy aktualnie istnieją metody umożliwiające ustalenie dokładnej godziny i minuty śmierci tragicznie zmarłych w wypadku lotniczym. Odwołujący podał, że w wydanej opinii biegła poddała wątpliwość jednoczesność śmierci ww. osób stwierdzając, że: "gdyby w aktach sprawy znajdował się wynik badania zawartości hemoglobiny tlenkowęglowej we krwi pasażerów i byłby on równy 0%, można by było stwierdzić, że najprawdopodobniej śmierć pasażerów A. S. i M. S. poprzedziła na kilka sekund śmierć P. S." Zarzucił organowi, że zwracając się do poszczególnych instytucji w zakresie udzielenie informacji czy możliwe jest ustalenie daty i minuty zgonu, zwracał się o udostępnienie dokumentów, nie wystąpił natomiast o udostępnienie informacji czy pomimo, że nie przeprowadzono sekcji zwłok A. S. i M. S., to czy zabezpieczono po wypadku krew umożliwiającą przeprowadzenie dokładnych badań w celu ustalenia godziny i minuty śmierci. Wskazał nadto, że organ miał obowiązek zawiadomić prokuratora o wszczęciu postępowania. Jego zdaniem organ nie wyjaśnił należycie sprawy.

Decyzją z dnia [...] stycznia 2012 r. nr [...] Wojewoda [...], działając na podstawie art. 138 § 1 pkt 2 k.p.a. oraz art. 8 ust. 4 i art. 36 p.a.s.c. uchylił zaskarżoną decyzję w całości i jednocześnie orzekł o uzupełnieniu aktu zgonu A. S. o godzinę i minutę zgonu: 12:47.

W uzasadnieniu organ II instancji wskazał na uzupełnienie zebranego materiału dowodowego i podał, że zgodnie z Raportem Końcowym Państwowej Komisji Badania Wypadków Lotniczych (zwana dalej PKBWL) dotyczącym wypadku nr [...], który wydarzył się w dniu 22 lipca 2007 r. w miejscowości W., w wypadku samolotu [...], znak rozpoznawczy [...] zginęli: P. S., A. S. i M. S. Zdarzenie to zostało zarejestrowane przez jednego ze świadków przy pomocy aparatu fotograficznego. Ze zdjęć tych (oznaczonych datą i godziną) wynika jednoznacznie, że wypadek ten miał miejsce o godz. 12:47. Wojewoda powołując się na art. 32 Kodeksu cywilnego oraz wskazując, że godzina ta podana została w oficjalnym raporcie PKBWL oraz nie jest kwestionowana zarówno przez Prokuraturę Rejonową [...] oraz żadną ze stron postępowania prowadzonego przed organem I instancji, przyjąć należy, że jest to godzina, w której (zgodne z brzmieniem art. 32 KC), zmarły wszystkie z osób biorących udział w wypadku samolotu. W sytuacji gdy osoby zginęły w związku z grożącym im wspólnie niebezpieczeństwem, wyłączone jest jakiekolwiek różnicowanie w czasie chwili ich zgonu. Zdaniem organu powyższe ustalenie jest wystarczającym do uzupełnienia aktu zgonu i nie jest konieczne przeprowadzanie dodatkowych dowodów w celu bardziej precyzyjnych ustaleń (co do sekundy).

Organ odwoławczy powołał się na zalegający w aktach prokuratorskich sprawy sygn. [...] protokół sądowo-lekarski oględzin i sekcji zwłok P. S., w którym stwierdzono, że przyczyną zgonu P. S. stało się oparzenie termiczne (aż do zwęglenia) jego ciała. P. S., pilot, był jedyną osobą, którą poddano sekcji zwłok i szczegółowym badaniom. W chwili katastrofy w baku samolotu znajdowało się ok. 185 litrów paliwa, którego zapłon i wybuch nastąpił przy zderzeniu się samolotu z drzewami (raport końcowy PKBWL). Badanie krwi na zawartość hemoglobiny tlenkowęglowej wykluczyło możliwość śmierci z powodu zatrucia tlenkiem węgla. Wykryte stężenie COHb na poziomie 25% nie jest dawką śmiertelną i nie było przyczyną zgonu. Biorąc powyższe ustalenia pod uwagę oraz rozmiar kabiny pilota i kabiny pasażerskiej organ podał, że trudno jest różnicować przyczynę zgonu pilota i pasażerów, w szczególności powołując się na stężenie karboksyhemoglobiny we krwi poszczególnych pasażerów. W ocenie Wojewody zgromadzony materiał dowodowy pozwala stwierdzić, że P. S., A. S. i M. S. zginęli w jednym czasie. Mając na względzie art. 32 KC organ podał, że możliwym było w przeprowadzonym przez organ I instancji postępowaniu ustalenie dokładnej godziny zgonu, zatem w tym zakresie zarzut odwołania okazał się zasadny.

Odnośnie pozostałych zarzutów Wojewoda Podał, że przedstawiane przez stronę wnioski dowodowe mają na celu różnicowanie momentu zgonu każdej z osób zmarłych w wypadku samolotu, a nie ustalenie konkretnej godziny zgonu. Natomiast uzupełnienie aktu stanu cywilnego ma na celu uzupełnienie konkretnego aktu stanu cywilnego o konkretne dane, w tym wypadku o godzinę i minutę zgonu, a rolą Kierownika USC nie jest różnicowanie momentu zgonu kilku osób lecz uzupełnienie konkretnego aktu stanu cywilnego. Zdaniem Wojewody akta prokuratorskie sprawy [...] są wystarczającym materiałem na uzupełnienie aktu zgonu P. S.

Zdaniem organu odwoławczego zaskarżone rozstrzygnięcie nie narusza art. 7

i art. 77 i art. 78 k.p.a., a zebrany materiał dowodowy jest wystarczający do wydania decyzji uzupełniającej akt zgonu. W ocenie organu celem zgłoszonych przez odwołującego wniosków jest ustalenie ewentualnej kolejności zgonów poszczególnych osób (godziny, minuty, sekundy) i powodują one jedynie przewlekłość postępowania. Organ podał, że sekcję zwłok przeprowadzono tylko na zwłokach P. S. brak jest też informacji o zabezpieczeniu próbek krwi innych uczestników wypadku w szczególności na zawartość hemoglobiny tlenkowęglowej, nadto z raportu wynika, że przyczyną śmierci było oparzenie termiczne, a ze szkicu opisującego miejsce wypadku, zamieszonego w raporcie, wynika, że ciała znajdują się w niewielkiej odległości od siebie. Te ustalenia wypełniają dyspozycję art. 32 KC mówiącą o śmierci kilku osób w wyniku grożącego im wspólnie niebezpieczeństwa. Organ zwrócił uwagę, że sąd prowadzący postępowanie spadkowe, będzie uprawniony do podjęcia próby ustalenia chwili śmierci, kiedy w aktach zgonu spadkodawcy i potencjalnych spadkobierców będzie wpisana ta sama data i godzina.

Oceniając podniesiony zarzut naruszenia art. 80 k.p.a. organ odwoławczy stwierdził, że Kierownik USC w L. błędnie ocenił całokształt materiału dowodowego i nie był związany wyłącznie opinią specjalisty patomorfologa. Opinia ta odnosi się do aspektu medycznego, a w momencie orzekania organ I instancji miał dostęp do innych dowodów. Zwrócił uwagę, że wypadek został zarejestrowany przy pomocy aparatu fotograficznego, co pozwalało na jednoznaczne określenie kiedy on nastąpił.

Jako bezzasadny organ uznał podniesiony zarzut naruszenia art. 84 k.p.a. wskazał, że na wniosek strony powołano biegłego, a pozostałe wnioski dowodowe

w kierunku badania na obecność hemoglobiny tlenkowęglowej, zmierzałyby do wydłużenia postępowania. W aktach sprawy znajdowały się już informacje pozwalające uzupełnić akt zgonu A. S. Materiał dowodowy wskazuje, że przyczyną zgonu pilota i pasażerów były oparzenia termiczne, a nie zatrucie tlenkiem węgla (stąd bezcelowym jest przeprowadzanie badań na tą okoliczność).

Odnośnie wniosku o przeprowadzenie, na podstawie art. 89 § 1 i 2 k.p.a., rozprawy przy udziale biegłych organ podał, że uwzględnienie go nie doprowadzi do przyspieszenia lub uproszczenia postępowania, wręcz przeciwnie go wydłuży. Celem prowadzonego postępowania jest uzupełnienie aktu zgonu A. S. o godzinę i minutę zgonu, a zatem można przyjąć, że każda ze stron ma taki sam interes polegający na uzupełnieniu aktu zgonu. Rozprawę przeprowadza się gdy zachodzi potrzeba uzgodnienia interesów stron, a ich interesy wykluczają się. Ponadto zebrany w sprawy materiał dowodowy jest wystarczającym do wydania decyzji.

Reasumując raz jeszcze Wojewoda podkreśli, że zgromadzony w sprawie materiał dowodowy pozwala jednoznacznie stwierdzić, że P. S., A. S. i M. S. zmarli jednocześnie o godzinie 12:47.

Równocześnie Wojewoda wskazał na rażące naruszenie przez organ I instancji art. 35 k.p.a. polegające na niezałatwieniu sprawy w terminie. W trakcie prowadzonego od 4 lutego 2009 r. do 21 października 2011 r. postępowania Kierownik USC tylko raz powiadomił strony o niezałatwieniu sprawy w terminie. Wojewoda podał, że organ I instancji pozostawał w zwłoce od 4 kwietnia 2009 r. Z akt sprawy wynika nadto, że A. P. i L. P. złożyli zażalenie na niezałatwienie sprawy w terminie. Organ I instancji rażąco naruszając prawo, nie przekazał przedmiotowego zażalenia Wojewodzie, lecz pozostawił go w aktach sprawy.

Organ zwrócił uwagę, na fakt, że P. S. i A. S. byli małżeństwem i zmarli jednocześnie, zatem w obu aktach w rubryce "stan cywilny" należało wpisać "wdowiec", "wdowa". Skoro zmarli jednocześnie nie są wzajemnie spadkobiercami i spadkodawcami. Organ Instancji w momencie sporządzania aktów zgonu nie dysponował dokumentami potwierdzającymi, że zgon nastąpił jednocześnie. W momencie uzupełnienia aktów zgonu P. S. i A. S. o godzinę i minutę zgonu akty zgonu nr [...] i [...] podlegają sprostowaniu w zakresie wpisów określających stan cywilny. Organem właściwym do sprostowania ww. danych jest zgodnie z art. 33 p.a.s.c. sąd w postępowaniu nieprocesowym.

Skargę na powyższą decyzję złożył A. S. – zastępowany przez pełnomocnika rad. pr. C. S. i wniósł o uchylenie decyzji organów I i II instancji i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania oraz zasądzenie kosztów postępowania wraz z kosztami zastępstwa procesowego. Zaskarżonej decyzji zarzucił:

1/ naruszenie art. 36 p.a.s.c. w zw. z art. 67 p.a.s.c. poprzez uznanie, że całość zebranego materiału dowodowego pozwala na uzupełnienie, na podstawie art. 32 KC, aktu zgonu P. S. nr [...] o godzinę zgonu tj. 12:47;

2/ naruszenie przepisów postępowania tj. art.. 7 k.p.a., poprzez niewyjaśnienie stanu faktycznego, z uwagi na niedopuszczenie wskazywanych wniosków dowodowych,

a tym samym nieuwzględnienie interesu społecznego i słusznego interesu obywateli, naruszenie art. 75 § 1, art. 77 § 1 i 3, art. 78 § 1, art. 80, art. 84 § 1, art. 89 § 2 k.p.a. poprzez nieuwzględnienie wniosków dowodowych i żądań strony co do przeprowadzenia uzupełniającego dowodu z opinii biegłego, w tym nieprzeprowadzenie rozprawy oraz naruszenie art. 183 § 1 k,p.a. poprzez niezawiadomienie prokuratora o toczącym się postępowaniu i wydaniu decyzji.

W obszernym uzasadnieniu skarżący zakwestionował stanowisko organu i zwrócił uwagę, że dokonane ustalenia są niezgodne z zebranym materiałem dowodowym. W opinii, powołanej na jego wniosek biegłej patomorfolog stwierdzono, że możliwym byłoby ustalenie kolejności zgonów, gdyby znana była zawartość hemoglobiny tlenkowęglowej we krwi pasażerów. Zatem koniecznym było, przed ostatecznym zakończeniem sprawy ustalenie przez organ czy po wypadku lotniczym od pozostałych pasażerów tj. A. S. i M. S. pobrano oraz zabezpieczono krew, a następnie przeprowadzenie badań i ustalenie daty i godziny śmierci tragicznie zmarłych. Z tej przyczyny skarżący wnosił kolejne wnioski dowodowe, w tym o wyjaśnienie czy aktualnie istnieją metody umożliwiające ustalenie dokładnej godziny i minuty śmierci. Organ tymczasem naruszając przepisy k.p.a. uznał przeprowadzenie tych dowodów za zbędne. Ponadto wbrew tej opinii organ, nie mając specjalistycznej wiedzy, poczynił samodzielne ustalenie w zakresie ustalenia godziny i minuty zgonu tragicznie zmarłych. Skarżący zakwestionował także odmowę przeprowadzenia przez organ rozprawy administracyjnej i podał, że gdyby brak było materiału dowodowego w postaci krwi tragicznie zmarłych, ustalenie dokładnej godziny i minuty śmierci możliwe byłoby w następstwie dokonanej ekshumacji zwłok. Skarżący poddał wątpliwości oparcie się przy wydaniu decyzji wyłącznie na raporcie PKBWL. Jego zdaniem organ odwoławczy nie tylko nie podjął z urzędu czynności zmierzających do pełnego wyjaśnienia stanu faktycznego lecz także nie uwzględnił wniosków dowodowych w zakresie wskazanym przez skarżącego.

W odpowiedzi na skargę Wojewoda wniósł o jej oddalenie, podtrzymując swe stanowisko zawarte w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji. Dodatkowo podał, że kierowane przez skarżącego wnioski dowodowe zmierzają jedynie do przedłużenia postępowania i działają na szkodę małoletniego A. S., a ponadto nie prowadzą do ustalenia godziny i minuty zgonu, a jedynie do ustalenia, że śmierć A. S. i M. S. poprzedziła na kilka sekund śmierć P. S. Ustalenia te nie leżą w gestii ani kierownika USC, ani Wojewody, lecz ewentualnie sądu w postępowaniu spadkowym.

W piśmie procesowym z dnia 14 maja 2012 r. skarżący zaprzeczył jakoby podejmowane działania były podyktowane jego interesem związanym z wypłatą środków z polisy ubezpieczeniowej. Ustalenie godziny i minuty zgonu tragicznie zmarłych skutkowałoby wejściem praw z polis w całości do masy spadkowej, a która przypadłaby w całości małoletniemu A. S.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie zważył, co następuje:

Uprawnienia wojewódzkich sądów administracyjnych, określone przepisami art. 1 § 1 i 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. – Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz.U. Nr 153, poz. 1269 ze zm.) oraz art. 3 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz.U. z 2012 r., poz. 270) zwanej dalej P.p.s.a., sprowadzają się do kontroli działalności administracji publicznej pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej. Kontrola ta obejmuje badanie zgodności z prawem indywidualnych aktów administracyjnych (tu decyzja), przy czym chodzi tu zarówno o przepisy prawa materialnego, jak i procesowego.

Aby usunąć z obrotu prawnego akt wydany przez organ administracyjny (tu decyzja) konieczne jest stwierdzenie, że doszło w nim do naruszenia przepisu prawa materialnego o wpływie na wynik sprawy, albo też przepisu postępowania w stopniu mogącym mieć istotny wpływ na wynik sprawy, albo też przepisu prawa dającego podstawę do wznowienia postępowania administracyjnego (art. 145 § 1 pkt 1 litera a – c P.p.s.a.). Uwzględnienie skargi następuje również w przypadku stwierdzenia, że zaskarżony akt jest dotknięty jedną z wad wymienionych w art. 156 Kodeksu postępowania administracyjnego lub w innych przepisach (art. 145 § 1 pkt 2 P.p.s.a.).

Stosownie do przepisu art. 134 § 1 P.p.s.a, Sąd dokonując oceny zaskarżonego aktu orzeka w granicach danej sprawy, nie będąc jednak związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Kierując się tymi przesłankami i badając zaskarżoną decyzję w granicach określonych przepisami ustaw powołanych wyżej, Sąd uznał, że skarga nie zasługuje na uwzględnienie, bowiem kwestionowana w niej decyzja nie naruszyła prawa.

Postępowanie administracyjne w sprawie niniejszej prowadzone było na podstawie ustawy z dnia 29 września 1986 r. Prawo o aktach stanu cywilnego (t.j. Dz.U. z 2011 r., Nr 212, poz. 1264) nazywanej dalej p.a.s.c. Zainicjowane zostało wnioskiem skarżącego – skierowanym do Kierownika Urzędu Stanu Cywilnego w L. – o uzupełnienie aktów zgonu P. S., A. S. i M. S., zmarłych w dniu 22 lipca 2007 r. w miejscowości W., poprzez "ustalenie i zamieszczenie w nich precyzyjnej godziny i minuty śmierci zmarłych".

Stosownie do przepisu art. 1 p.a.s.c. ustawa reguluje sprawy związane z rejestracją urodzeń, małżeństw oraz zgonów, a także sprawy dotyczące innych zdarzeń, które mają wpływ na stan cywilny osób. Na podstawie aktów sporządzonych w księgach stanu cywilnego stwierdza się stan cywilny osoby (art. 3 p.a.s.c.).

Z kolei art. 4 p.a.s.c. przewiduje, że akty stanu cywilnego stanowią wyłączny dowód zdarzeń w nich stwierdzonych, a ewentualna niezgodność z prawdą może być udowodniona jedynie w postępowaniu sądowym. Oznacza to, że udowodnienie faktu urodzenia, małżeństwa, zgonu jest dopuszczalne tylko na podstawie aktu stanu cywilnego.

Zgodnie zaś z treścią art. 36 p.a.s.c. akt stanu cywilnego niezawierający wszystkich danych, które powinny być w nim zamieszczone, podlega uzupełnieniu.

Do aktu zgonu (art. 67 ust. 1 p.a.s.c.) wpisuje się:

1) nazwisko, imię (imiona), nazwisko rodowe, stan cywilny, miejsce i datę urodzenia, miejsce zamieszkania zmarłego;

2) datę, godzinę oraz miejsce zgonu lub znalezienia zwłok;

3) nazwisko, imię (imiona) oraz nazwisko rodowe małżonka osoby zmarłej;

4) nazwiska rodowe i imiona rodziców zmarłego;

5) nazwisko, imię (imiona), miejsce zamieszkania osoby zgłaszającej zgon lub dane dotyczące szpitala albo zakładu, o których mowa w art. 65 ust. 2.

Według zatem cyt. wyżej art. 67 ust. 1 pkt 2 p.a.s.c. ustawowe wymagania co do określenia chwili zgonu kończą się na obowiązku wskazania godziny tego zdarzenia. Nadmienić jednak wypada, że nie zawsze jest to wystarczająco precyzyjne określenie i dlatego podzielić należy wyrażaną w literaturze opinię, że zasada wyłączności mocy dowodowej aktu stanu cywilnego nie może być rozumiana krańcowo, tj. nie może rozciągać się na dane, które nie zostały objęte treścią prawidłowo sporządzonego aktu zgonu.

Prawidłowe rozstrzygnięcie indywidualnej sprawy, wiążące się z właściwym zastosowaniem odpowiednich norm prawa materialnego, uzależnione jest od uprzedniego dokładnego ustalenia stanu faktycznego, zgromadzenia materiału dowodowego oraz jego wszechstronnego rozważenia i oceny, w myśl zasad określonych w przepisach k.p.a. regulujących postępowanie dowodowe. Ustawodawca nakłada na organy administracji publicznej obowiązek między innymi podejmowania wszelkich kroków do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego sprawy, zebrania i rozpatrzenia w sposób wyczerpujący całego materiału dowodowego, umożliwienia stronom wypowiedzenia się co do zebranych dowodów i materiałów przed wydaniem decyzji oraz do wskazania w uzasadnieniu faktycznym decyzji okoliczności, które organ uznał za udowodnione, dowodów, na których się oparł i przyczyn, z powodu których innym dowodom odmówił wiarygodności i mocy dowodowej. Prawidłowo przeprowadzone postępowanie dowodowe pozwala dopiero na ocenę, czy w sprawie zostały właściwie zastosowane odpowiednie przepisy prawa materialnego (zob. wyrok NSA z dnia 11.03.1981 r., I SA 272/81/ONSA1981/1/19).

Nadto, jak wcześniej wyjaśniono, Sąd uchyla decyzję tylko wówczas, gdy stwierdzone naruszenie przepisów postępowania – w skardze podniesiono zarzut naruszenia szeregu przepisów k.p.a. – mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy (art. 145 § 1 pkt 1 litera c P.p.s.a.).

Trzeba też podkreślić, że przez możliwość istotnego wpływania na wynik sprawy należy rozumieć prawdopodobieństwo oddziaływania naruszeń prawa procesowego na treść decyzji (postanowienia), a więc na ukształtowanie w nich stosunku administracyjnoprawnego materialnego lub procesowego (zob. T. Woś , H. Knysiak – Molczyk "Postępowanie sądowo – administracyjne", Wyd. Prawnicze LexisNexis, W-wa 2004, str. 305). Postępowanie sądowe nie dostarczyło podstaw do uznania, że przy wydawaniu zaskarżonej decyzji (merytoryczno – reformacyjnej z art. 138 § p1 pkt 2 zd. pierwsze) organ naruszył prawo w zakresie wskazanym w art. 145 § 1 pkt 1 litera c P.p.s.a.).

W ocenie Sądu, organ odwoławczy uzupełnił postępowanie dowodowe w sposób umożliwiający prawidłowe ustalenie stanu faktycznego sprawy. Zebrany przez ten organ materiał dowodowy, z uwzględnieniem wymogów określonych w art. 75 i nast. k.p.a., a także zgodnie z regułą wyrażoną w art. 7 k.p.a., pozwolił na jego ocenę zgodną z regułami art. 77 § 1 i art. 80 k.p.a. W rezultacie dawał więc organowi podstawę do jednoznacznego ustalenia, że w sprawie zachodzą przesłanki do uzupełnienia aktu zgonu P. S., tj. o godzinę i minutę zgonu: 12:47. Z Raportu Końcowego Państwowej Komisji Badania Wypadków Lotniczych (dalej w skrócie PKWBWL) dotyczącego wypadku nr [...] w dniu 22 lipca 2007 r. w miejscowości W. wynika bowiem, że w wypadku samolotu [...], znak rozpoznawczy [...] zginęli P. S., A. S. i M. S. Zdarzenie to zostało zarejestrowane przez jednego ze świadków wypadku aparatem fotograficznym i ze zdjęć (posiadających oznaczenie daty i godziny) wynika w sposób wyraźny, że wypadek miał miejsce o godzinie 12:47. Jest to godzina podana w powołanym wyżej raporcie PKBWL (str. 2, 3 i 6 zał. nr 1) i jest to godzina, w której zmarły wszystkie osoby biorące udział w wypadku samolotu [...], znak rozpoznawczy [...] (art. 32 Kodeksu cywilnego).

Nadto z akt prokuratorskich sprawy [...] Prokuratora Prokuratury Rejonowej [...] wynika jednoznacznie, że przyczyną śmierci P. S. było oparzenie termicznie ciała (aż do jego zwęglenia), zaś szkic sytuacyjny wypadku obrazuje, iż ciała P. S. (pilota) oraz A. S. i M. S. (pasażerów) znajdują się w niewielkiej odległości. W świetle tych akt niewątpliwe też jest, że sekcja zwłok została przeprowadzona tylko na zwłokach P. S., badanie krwi na zawartość hemoglobiny tlenkowęglowej wykluczyło możliwość śmierci z powodu zatrucia tlenkiem węgla i nie budzi też wątpliwości brak informacji o zabezpieczeniu próbek krwi innych uczestników wypadków.

W ocenie Sądu, uzasadnienie zaskarżonej decyzji, odpowiadając wymogom z art. 107 § 3 k.p.a., w sposób dostatecznie klarowny wskazuje na motywy, jakimi kierował się organ odwoławczy rozstrzygając o uzupełnieniu aktu zgonu (art. 36 w zw. z art. 67 ust. 1 pkt 2 p.a.s.c.) i szczegółowo wyjaśnia powody nieuwzględnienia zgłaszanych przez skarżącego wniosków dowodowych, zmierzających w istocie do ustalenia kolejności zgonu uczestników wypadku. Nie jest to jednak możliwe w postępowaniu przed organem administracji o uzupełnienie aktu zgonu, stąd też "zaniechanie" organu w tym zakresie nie może być poczytane jako niedopełnienie obowiązków wynikających z przepisów postępowania, ani też uniemożliwienie stronie skorzystania z przysługujących jej uprawnień procesowych. Jak trafnie wyjaśniono w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji, to sąd prowadzący postępowanie spadkowe uprawniony będzie do podjęcia próby ustalenia chwili śmierci, gdy w aktach zgonów spadkodawcy i potencjalnych spadkobierców będzie wpisana ta sama data i godzina zgonu (ustanowione w art. 32 K.c. domniemanie jednoczesnej śmierci nie jest domniemaniem nieusuwalnym – praesumptio iuris ac de iure ).

Nie jest rzeczą (kompetencją) Sądu ocena motywów, jakimi kierował się skarżący występując o uzupełnienie aktu zgonu swojego brata P. S. – i nie miało to rzecz jasna żadnego wpływu na ocenę skarżonej decyzji – ale zważywszy na treść uzasadnienia wniosku skarżącego z dnia 26 stycznia 2009 r. (uzupełnienie aktów zgonów jest niezbędne w celu ustalenia porządku dziedziczenia) i pism skierowanych bezpośrednio do Sądu, widoczna jest niekonsekwencja w twierdzeniach skarżącego. W żadnym jednak razie nie dają one podstaw do uznania, że w ustalonym przez organ odwoławczy stanie niniejszej sprawy nie było dopuszczalne uzupełnienie aktu zgonu P. S.

Zarzut naruszenia art. 183 § 1 k.p.a. poprzez niezawiadomienie przez organ odwoławczy prokuratora o toczącym się postępowaniu w celu wydania rozstrzygnięcia w sprawie zgodnie z prawem nie został w uzasadnieniu skargi bliżej rozwinięty, stąd też – i z uwagi na treść regulacji zawartej w art. 183 § 2 k.p.a. – nie zasługuje na uwzględnienie.

Z tych wszystkich względów i na podstawie art. 151 P.p.s.a., Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie orzekł jak w sentencji.