III SAB/Kr 11/12
Postanowienie
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie
2012-09-21Nietezowane
Artykuły przypisane do orzeczenia
Do tego artykulu posiadamy jeszcze 13 orzeczeń.
Kup dostęp i zobacz, do jakich przepisów odnosi się orzeczenie. Znajdź inne potrzebne orzeczenia.
Skład sądu
Grzegorz Karcz /przewodniczący sprawozdawca/Sentencja
Referendarz Sądowy Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie – Grzegorz Karcz po rozpoznaniu w dniu 21 września 2012 r. na posiedzeniu niejawnym wniosku Dziekan Rady Okręgowej Izby Radców Prawnych o zmianę postanowienia Referendarza Sądowego Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z dnia 22 czerwca 2012 r. sygn. akt. III SAB/Kr 11/12 w sprawie ze skargi J. J. na bezczynność Okręgowego Sądu Dyscyplinarnego Okręgowej Izby Radców Prawnych w przedmiocie nie nadania dalszego biegu odwołaniu od orzeczenia postanawia: oddalić wniosek.
Uzasadnienie
Postanowieniem z dnia 22 czerwca 2012 r. ustanowiono dla skarżącego, zgodnie z żądaniem jego wniosku (vide: k. 35) radcę prawnego (vide: k. 41 i n.). Po uprawomocnieniu się tego postanowienia zawiadomiono Radę Okręgowej Izby Radców Prawnych.
Pismem złożonym w dniu 24 lipca 2012 r. Dziekan Rady OIRP wniosła o zwolnienie Okręgowej Izby Radców Prawnych z obowiązku wyznaczenia radcy prawnego w ramach prawa pomocy i ustanowienie dla skarżącego adwokata, którego wyznaczy Okręgowa Rada Adwokacka.
Uzasadniając swój wniosek Dziekan Rady OIRP powołała się na zapisy ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych (Dz. U. z 2010 r., Nr 10, poz. 65 z późn. zm.) oraz Kodeks Etyki Radcy Prawnego stanowiącej załącznik do uchwały nr 8/VIII/Prezydium Krajowej Rady Radców Prawnych z dnia 28 grudnia 2010 r. wywodząc, że ponieważ przedmiotem postępowania w sprawie jest bezczynność Okręgowego Sądu Dyscyplinarnego OIRP, którego członkami są radcowie prawni zamieszkali na terenie danego okręgu, którzy tworzą okręgową izbę radców prawnych, wiec w praktyce wyznaczony imiennie przez tut. izbę radca prawny działałby nie tylko przeciwko przedstawicielom tej samej grupy zawodowej, lecz przede wszystkim przeciwko organowi samorządu radcowskiego izby gdzie jest wpisany na listę. W ocenie Dziekan Rady OIRP sytuacja taka powodowałaby powstanie konfliktu interesów, zaś stosownie do zapisu art. 8 Kodeksu Etyki Radcy Prawnego "Unikanie konfliktu interesów jest jednym z podstawowych obowiązków radcy prawnego wobec klientów". Wyznaczony radca prawny mógłby bowiem zostać podejrzany o stronniczość i narazić się na zarzut braku bezstronności w reprezentowaniu z urzędu skarżącego pozostającego w sporze z organem samorządu radcowskiego.
Ponadto zdaniem Dziekan Rady OIRP nie ulega też wątpliwości, że zastępowanie z urzędu przez radcę prawnego skarżącego w sprawie dotyczącej jego sporu z organem samorządu radcowskiego stanowiłoby także naruszenie ciążącego na każdym radcy prawnym obowiązku szacunku i lojalności wobec organów samorządu radców prawnych. Zgodnie zaś z art. 45 oraz art. 11 ust. 3 zd. 2 Kodeksu Etyki Radcy Prawnego "Radca prawny powinien unikać wszelkich ograniczeń własnej niezależności i nie może odstępować od zasad etyki w celu spełnienia oczekiwań klienta, sądu lub osób trzecich."
Z uwagi na sygnalizowane perturbacje zarządzeniem z dnia 27 lipca 2012 r. zwrócono się do skarżącego o rozważenie i ewentualne zgłoszenie zmiany postanowienia z dnia 22 czerwca 2012 r. poprzez wyrażenie żądania ustanowienia na jego rzecz adwokata, którego wyznaczy Okręgowa Rada Adwokacka. W załączeniu przesłano skarżącemu kopię pisma Dziekan Rady OIRP z dnia 24 lipca 2012 r. wyjaśniając równocześnie stronie w oparciu o przepis art. 6 ppsa, że w aktualnym stanie prawnym sąd ani referendarz nie mogą narzucać stronie czegokolwiek, gdyż wybór rodzaju pełnomocnika, o ustanowienie którego strona się ubiega jest dla sądu wiążący (por. postan. NSA z 28 lutego 2006 r. I OZ 248/06) i żaden przepis nie uprawnia sądu czy referendarza rozpoznającego wniosek o przyznanie prawa pomocy do samodzielnej zmiany wniosku w tym zakresie.
Wezwanie pozostało jednak bez odpowiedzi i skarżący nie wniósł o zmianę postanowienia RWSA z dnia 22 czerwca 2012 r.
Mając na uwadze powyższe zaważyć należało, co następuje:
Jakkolwiek przepis art. 165 ppsa otwiera możliwość dokonania zmiany prawomocnego postanowienia w razie "zmiany okoliczności sprawy" zaszłej po uprawomocnieniu się takiego postanowienia, pod pojęciem którego to wyrażenia należy rozumieć wszelkie zmiany występujące zarówno w okolicznościach faktycznych sprawy, jak i obowiązującym prawie, które uzasadniają zmianę dotychczasowego rozstrzygnięcia (tak. J.P. Tarno "Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz" Wyd. 2 Lexis Nexis Warszawa 2006 s. 352) to jednak nie można tracić z pola widzenia, że na gruncie aktualnie obowiązującego prawa żaden przepis nie uprawnia sądu ani referendarza rozpoznającego wniosek o przyznanie prawa pomocy do samodzielnej zmiany wniosku w tym zakresie. Skoro zaś skarżący wnosił był swego czasu o ustanowienie radcy prawnego, to referendarz rozpoznając ten wniosek miał obowiązek ustanowić pełnomocnika wybranego przez stronę.
Okoliczność, że dokonany przez skarżącego wybór może być niewygodny dla Rady Okręgowej Izby Radców Prawnych jest natomiast prawnie nierelewantna. Nikt bowiem inny jak tylko beneficjent prawa pomocy posiada wyłączną kompetencję do określania czy chce korzystać z pomocy adwokata czy też radcy prawnego. Wybór rodzaju pełnomocnika, o ustanowienie którego strona się ubiega jest zaś dla sądu wiążący (por. postan. NSA z 28 lutego 2006 r. I OZ 248/06).
Nie wchodząc przy tym w zbędną polemikę z wyrażonymi przez Dziekan Rady OIRP obawami, zauważyć jedynie można, że zakres niezależności radcy prawnego przy wykonywaniu zawodu przydany ustawą o radcach prawnych oraz chroniące radcę prawnego wewnętrzne unormowania samorządowe wynikające z Kodeksu Etyki Radcy Prawnego powodują, iż sygnalizowany "konflikt interesów" jest bardziej problemem pozornym aniżeli rzeczywistym.
Chociaż bowiem na każdym radcy prawnym ciąży obowiązek szacunku i lojalności wobec organów samorządu radców prawnych a unikanie konfliktu interesów jest jednym z jego podstawowych obowiązków to jednak nie można tracić z pola widzenia, że zawarte w kodeksie etyki zawodowej zasady maja na celu zapewnienie właściwego wypełniania przez radcę prawnego funkcji uznanej za niezbędną w demokratycznym państwie prawnym (art. 2 KERP) a nie jego krępowanie. Niezależność radcy prawnego jest bowiem gwarancją ochrony praw i wolności obywatela i sprawowania wymiaru sprawiedliwości, co oznacza, że radca prawny musi być wolny od wszelkich wpływów a szczególnie tych, które mogą wynikać z jego osobistych interesów czy nacisków zewnętrznych, ograniczeń, nakłaniania, gróźb ingerencji bezpośredniej lub pośredniej z jakiejkolwiek strony lub z jakiegokolwiek powodu.(art. 7 KERP).
Po drugie, radca prawny obowiązany jest przy wykonywaniu obowiązków zawodowych chronić swoja niezależność i kierować się wyłącznie prawem gdyż żadne okoliczności pozaprawne, nie mające bezpośredniego związku z obiektywnie ocenionym stanem faktycznym sprawy, albo wyrażone przez kogokolwiek polecenia czy wskazówki, nie zwalniają radcy prawnego z obowiązku rzetelnego i uczciwego wykonywania czynności zawodowych. Od radcy prawnego wymaga się też nieulegania wpływom – zwłaszcza tym, które mogą wynikać z jego osobistych interesów lub nacisków z zewnątrz (art. 11 KERP).
Po trzecie, negatywne nastawienie klienta do strony przeciwnej nie powinno mieć wpływu na postawę radcy prawnego gdyż kształtując swoje zachowanie w stosunku do tej strony powinien on postępować w zgodzie z ogólnymi standardami etyki zawodowej. Radca Prawny powinien też starać się przeciwdziałać zaostrzeniu konfliktu oraz działać na rzecz pojednawczego rozwiązania sporu przez taktowne i wyzbyte uprzedzeń podejście do strony przeciwnej (art. 27 ust. 3 KERP).
Wreszcie nie można zapominać, że zgodnie z art. 21 Kodeksu Etyki Radcy Prawnego konflikt interesów ma miejsce tylko wówczas, gdy radca prawny: a) zobowiązany jest do działania w interesie dwóch lub większej liczby klientów w zakresie tych samych lub związanych ze sobą spraw a obowiązki te stoją ze sobą w sprzeczności lub istnieje znaczne ryzyko, iż mogłyby one stać ze sobą w sprzeczności, b) ma obowiązek działania w interesie klienta w danej sprawie a obowiązek ten stoi w sprzeczności lub istnieje znaczne ryzyko, iż mógłby stać w sprzeczności z interesem radcy prawnego w danej sprawie lub z nią związanej.
Na koniec zwrócenia uwagi wymaga, że ponieważ do postanowień referendarza sądowego stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące postanowień sądu (art. 258 §3 ppsa) więc prawomocne postanowienie referendarskie ma moc wiążącą jak orzeczenie sądu przez co wiąże nie tylko strony lecz również sąd i inne organy państwowe, a w przypadkach w ustawie przewidzianych także inne osoby (art. 170 ppsa). Odesłanie więc do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego takiego postanowienia nie znajdowało dla siebie wystarczających podstaw normatywnych.
Mając na uwadze powyższe orzeczono jak w sentencji na podstawie art. 165 w związku z art. 258 §1 i §2 pkt. 7 oraz art. 243 §1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.).
Nietezowane
Artykuły przypisane do orzeczenia
Kup dostęp i zobacz, do jakich przepisów odnosi się orzeczenie. Znajdź inne potrzebne orzeczenia.
Skład sądu
Grzegorz Karcz /przewodniczący sprawozdawca/Sentencja
Referendarz Sądowy Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie – Grzegorz Karcz po rozpoznaniu w dniu 21 września 2012 r. na posiedzeniu niejawnym wniosku Dziekan Rady Okręgowej Izby Radców Prawnych o zmianę postanowienia Referendarza Sądowego Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z dnia 22 czerwca 2012 r. sygn. akt. III SAB/Kr 11/12 w sprawie ze skargi J. J. na bezczynność Okręgowego Sądu Dyscyplinarnego Okręgowej Izby Radców Prawnych w przedmiocie nie nadania dalszego biegu odwołaniu od orzeczenia postanawia: oddalić wniosek.
Uzasadnienie
Postanowieniem z dnia 22 czerwca 2012 r. ustanowiono dla skarżącego, zgodnie z żądaniem jego wniosku (vide: k. 35) radcę prawnego (vide: k. 41 i n.). Po uprawomocnieniu się tego postanowienia zawiadomiono Radę Okręgowej Izby Radców Prawnych.
Pismem złożonym w dniu 24 lipca 2012 r. Dziekan Rady OIRP wniosła o zwolnienie Okręgowej Izby Radców Prawnych z obowiązku wyznaczenia radcy prawnego w ramach prawa pomocy i ustanowienie dla skarżącego adwokata, którego wyznaczy Okręgowa Rada Adwokacka.
Uzasadniając swój wniosek Dziekan Rady OIRP powołała się na zapisy ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych (Dz. U. z 2010 r., Nr 10, poz. 65 z późn. zm.) oraz Kodeks Etyki Radcy Prawnego stanowiącej załącznik do uchwały nr 8/VIII/Prezydium Krajowej Rady Radców Prawnych z dnia 28 grudnia 2010 r. wywodząc, że ponieważ przedmiotem postępowania w sprawie jest bezczynność Okręgowego Sądu Dyscyplinarnego OIRP, którego członkami są radcowie prawni zamieszkali na terenie danego okręgu, którzy tworzą okręgową izbę radców prawnych, wiec w praktyce wyznaczony imiennie przez tut. izbę radca prawny działałby nie tylko przeciwko przedstawicielom tej samej grupy zawodowej, lecz przede wszystkim przeciwko organowi samorządu radcowskiego izby gdzie jest wpisany na listę. W ocenie Dziekan Rady OIRP sytuacja taka powodowałaby powstanie konfliktu interesów, zaś stosownie do zapisu art. 8 Kodeksu Etyki Radcy Prawnego "Unikanie konfliktu interesów jest jednym z podstawowych obowiązków radcy prawnego wobec klientów". Wyznaczony radca prawny mógłby bowiem zostać podejrzany o stronniczość i narazić się na zarzut braku bezstronności w reprezentowaniu z urzędu skarżącego pozostającego w sporze z organem samorządu radcowskiego.
Ponadto zdaniem Dziekan Rady OIRP nie ulega też wątpliwości, że zastępowanie z urzędu przez radcę prawnego skarżącego w sprawie dotyczącej jego sporu z organem samorządu radcowskiego stanowiłoby także naruszenie ciążącego na każdym radcy prawnym obowiązku szacunku i lojalności wobec organów samorządu radców prawnych. Zgodnie zaś z art. 45 oraz art. 11 ust. 3 zd. 2 Kodeksu Etyki Radcy Prawnego "Radca prawny powinien unikać wszelkich ograniczeń własnej niezależności i nie może odstępować od zasad etyki w celu spełnienia oczekiwań klienta, sądu lub osób trzecich."
Z uwagi na sygnalizowane perturbacje zarządzeniem z dnia 27 lipca 2012 r. zwrócono się do skarżącego o rozważenie i ewentualne zgłoszenie zmiany postanowienia z dnia 22 czerwca 2012 r. poprzez wyrażenie żądania ustanowienia na jego rzecz adwokata, którego wyznaczy Okręgowa Rada Adwokacka. W załączeniu przesłano skarżącemu kopię pisma Dziekan Rady OIRP z dnia 24 lipca 2012 r. wyjaśniając równocześnie stronie w oparciu o przepis art. 6 ppsa, że w aktualnym stanie prawnym sąd ani referendarz nie mogą narzucać stronie czegokolwiek, gdyż wybór rodzaju pełnomocnika, o ustanowienie którego strona się ubiega jest dla sądu wiążący (por. postan. NSA z 28 lutego 2006 r. I OZ 248/06) i żaden przepis nie uprawnia sądu czy referendarza rozpoznającego wniosek o przyznanie prawa pomocy do samodzielnej zmiany wniosku w tym zakresie.
Wezwanie pozostało jednak bez odpowiedzi i skarżący nie wniósł o zmianę postanowienia RWSA z dnia 22 czerwca 2012 r.
Mając na uwadze powyższe zaważyć należało, co następuje:
Jakkolwiek przepis art. 165 ppsa otwiera możliwość dokonania zmiany prawomocnego postanowienia w razie "zmiany okoliczności sprawy" zaszłej po uprawomocnieniu się takiego postanowienia, pod pojęciem którego to wyrażenia należy rozumieć wszelkie zmiany występujące zarówno w okolicznościach faktycznych sprawy, jak i obowiązującym prawie, które uzasadniają zmianę dotychczasowego rozstrzygnięcia (tak. J.P. Tarno "Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz" Wyd. 2 Lexis Nexis Warszawa 2006 s. 352) to jednak nie można tracić z pola widzenia, że na gruncie aktualnie obowiązującego prawa żaden przepis nie uprawnia sądu ani referendarza rozpoznającego wniosek o przyznanie prawa pomocy do samodzielnej zmiany wniosku w tym zakresie. Skoro zaś skarżący wnosił był swego czasu o ustanowienie radcy prawnego, to referendarz rozpoznając ten wniosek miał obowiązek ustanowić pełnomocnika wybranego przez stronę.
Okoliczność, że dokonany przez skarżącego wybór może być niewygodny dla Rady Okręgowej Izby Radców Prawnych jest natomiast prawnie nierelewantna. Nikt bowiem inny jak tylko beneficjent prawa pomocy posiada wyłączną kompetencję do określania czy chce korzystać z pomocy adwokata czy też radcy prawnego. Wybór rodzaju pełnomocnika, o ustanowienie którego strona się ubiega jest zaś dla sądu wiążący (por. postan. NSA z 28 lutego 2006 r. I OZ 248/06).
Nie wchodząc przy tym w zbędną polemikę z wyrażonymi przez Dziekan Rady OIRP obawami, zauważyć jedynie można, że zakres niezależności radcy prawnego przy wykonywaniu zawodu przydany ustawą o radcach prawnych oraz chroniące radcę prawnego wewnętrzne unormowania samorządowe wynikające z Kodeksu Etyki Radcy Prawnego powodują, iż sygnalizowany "konflikt interesów" jest bardziej problemem pozornym aniżeli rzeczywistym.
Chociaż bowiem na każdym radcy prawnym ciąży obowiązek szacunku i lojalności wobec organów samorządu radców prawnych a unikanie konfliktu interesów jest jednym z jego podstawowych obowiązków to jednak nie można tracić z pola widzenia, że zawarte w kodeksie etyki zawodowej zasady maja na celu zapewnienie właściwego wypełniania przez radcę prawnego funkcji uznanej za niezbędną w demokratycznym państwie prawnym (art. 2 KERP) a nie jego krępowanie. Niezależność radcy prawnego jest bowiem gwarancją ochrony praw i wolności obywatela i sprawowania wymiaru sprawiedliwości, co oznacza, że radca prawny musi być wolny od wszelkich wpływów a szczególnie tych, które mogą wynikać z jego osobistych interesów czy nacisków zewnętrznych, ograniczeń, nakłaniania, gróźb ingerencji bezpośredniej lub pośredniej z jakiejkolwiek strony lub z jakiegokolwiek powodu.(art. 7 KERP).
Po drugie, radca prawny obowiązany jest przy wykonywaniu obowiązków zawodowych chronić swoja niezależność i kierować się wyłącznie prawem gdyż żadne okoliczności pozaprawne, nie mające bezpośredniego związku z obiektywnie ocenionym stanem faktycznym sprawy, albo wyrażone przez kogokolwiek polecenia czy wskazówki, nie zwalniają radcy prawnego z obowiązku rzetelnego i uczciwego wykonywania czynności zawodowych. Od radcy prawnego wymaga się też nieulegania wpływom – zwłaszcza tym, które mogą wynikać z jego osobistych interesów lub nacisków z zewnątrz (art. 11 KERP).
Po trzecie, negatywne nastawienie klienta do strony przeciwnej nie powinno mieć wpływu na postawę radcy prawnego gdyż kształtując swoje zachowanie w stosunku do tej strony powinien on postępować w zgodzie z ogólnymi standardami etyki zawodowej. Radca Prawny powinien też starać się przeciwdziałać zaostrzeniu konfliktu oraz działać na rzecz pojednawczego rozwiązania sporu przez taktowne i wyzbyte uprzedzeń podejście do strony przeciwnej (art. 27 ust. 3 KERP).
Wreszcie nie można zapominać, że zgodnie z art. 21 Kodeksu Etyki Radcy Prawnego konflikt interesów ma miejsce tylko wówczas, gdy radca prawny: a) zobowiązany jest do działania w interesie dwóch lub większej liczby klientów w zakresie tych samych lub związanych ze sobą spraw a obowiązki te stoją ze sobą w sprzeczności lub istnieje znaczne ryzyko, iż mogłyby one stać ze sobą w sprzeczności, b) ma obowiązek działania w interesie klienta w danej sprawie a obowiązek ten stoi w sprzeczności lub istnieje znaczne ryzyko, iż mógłby stać w sprzeczności z interesem radcy prawnego w danej sprawie lub z nią związanej.
Na koniec zwrócenia uwagi wymaga, że ponieważ do postanowień referendarza sądowego stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące postanowień sądu (art. 258 §3 ppsa) więc prawomocne postanowienie referendarskie ma moc wiążącą jak orzeczenie sądu przez co wiąże nie tylko strony lecz również sąd i inne organy państwowe, a w przypadkach w ustawie przewidzianych także inne osoby (art. 170 ppsa). Odesłanie więc do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego takiego postanowienia nie znajdowało dla siebie wystarczających podstaw normatywnych.
Mając na uwadze powyższe orzeczono jak w sentencji na podstawie art. 165 w związku z art. 258 §1 i §2 pkt. 7 oraz art. 243 §1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.).
