VI SA/Wa 1358/12

Uzasadnienie

Zaskarżoną decyzją z dnia [...] kwietnia 2012 r. Prezes Narodowego Funduszu Zdrowia, po rozpatrzeniu odwołania M.S. utrzymał w mocy decyzję Dyrektora [...] Oddziału Wojewódzkiego NFZ z dnia [...] kwietnia 2009 r. odmawiającą uchylenia ostatecznej decyzji Dyrektora [...] Oddziału Wojewódzkiego NFZ z dnia [...] stycznia 2008 r. ustalającej obowiązek ubezpieczenia zdrowotnego w/w z tytułu prowadzenia działalności pozarolniczej.

W uzasadnieniu swojego stanowiska organ odwoławczy wyjaśnił, iż dyrektor Ś. Oddziału Wojewódzkiego Narodowego Funduszu Zdrowia decyzją z dnia [...] stycznia 2008 r., stwierdził, iż M. S. jest objęty obowiązkowym ubezpieczeniem zdrowotnym z tytułu prowadzenia działalności pozarolniczej:

-jednoosobowego Przedsiębiorstwa Handlowo-Usługowego "C." od 1 stycznia 1999 r. do nadal,

-jako wspólnik spółki cywilnej "M." od 27 września 2001 r. do 4 maja 2003 r.

Pismem z dnia [...] lutego 2009 r. M. S. wystąpił do organu I instancji z wnioskiem o wznowienie postępowania w związku z zaistnieniem przesłanek określonych w art. 145 § 1 pkt 5 kpa. Postanowieniem z dnia [...] lutego 2009 r. organ I instancji wznowił postępowanie administracyjne w sprawie zakończonej ostateczną decyzją i po rozpatrzeniu wniosku odmówił jej uchylenia.

Prezes podniósł, iż w niniejszej sprawie nie zaszła żadna z przesłanek określonych w art. 145 kpa. W szczególności nie wystąpiły żadne nowe, istotne dla sprawy okoliczności czy też dowody. Zeznania G. i K. B. nie stanowią nowych okoliczności faktycznych oraz dowodów na okoliczność ustalenia okresu prowadzenia przez M. S. działalności pozarolniczej: Przedsiębiorstwa Handlowo-Usługowego "C." i spółki cywilnej "M." w rozumieniu art. 145 § 1 pkt 5 k.p.a.

Prezes wskazał także, iż przedstawiony wyrok Sądu Apelacyjnego w K. III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia [...] maja 2010 r. sygn. akt [...], oddalający apelację M. S. od wyroku Sądu Okręgowego - Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w B. z dnia [...] czerwca 2009 r. sygn. akt [...] nie stanowi podstawy do uchylenia decyzji ostatecznej dyrektora Ś. Oddziału Wojewódzkiego NFZ z dnia [...] stycznia 2008 r. ustalającej obowiązek ubezpieczenia zdrowotnego z tytułu prowadzenia działalności pozarolniczej.

W skardze złożonej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie M. S., zwany dalej skarżącym, zaskarżył decyzję Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia w W. z dnia [...] kwietnia 2012 r., w tej części, w której dotyczy ona stwierdzenia obowiązku ubezpieczenia zdrowotnego z tytułu prowadzenia działalności pozarolniczej pod firmą jednoosobowego Przedsiębiorstwa Handlowo-Usługowego C. od 1 stycznia 1999 r. do nadal.

Skarżący wniósł o:

- ustalenie, że obowiązek ubezpieczenia zdrowotnego z tytułu prowadzenia działalności pozarolniczej pod firmą jednoosobowego Przedsiębiorstwa Handlowo-Usługowego C. istniał tylko w okresie, kiedy działalność ta była przez niego prowadzona, to jest w okresie od dnia 15 stycznia 1996 r. do dnia 30 maja 1998 r.; a zatem, ze obowiązek ten nie istniał po dniu 30 maja 1998 r., to jest od dnia zaprzestania prowadzenia tej działalności; a tym bardziej, że obowiązek ten nie istniał jeszcze później, to jest w okresie od dnia 1 stycznia 1999 r. do nadal,

-ustalenie, że w przedmiotowej sprawie zachodzą ustawowe przesłanki do częściowego wznowienia postępowania w sprawie; w związku, z czym wniósł o ustalenie, że podanie z dnia [...] lutego 2008 r. o wznowienie postępowania w sprawie, w opisanej wyżej części zasługiwało na uwzględnienie przez Dyrektora Ś. OW NFZ.

-częściowe uchylenie w/w decyzji Prezesa NFZ w W. z dnia [...] 2012 r., jako bezzasadnej i niesłusznej w wyżej opisanej części oraz o częściowe uchylenie w/w decyzji Dyrektora Ś. OW NFZ z dnia [...] kwietnia 2009 r. i z dnia [...] stycznia 2008 r., jako bezzasadnych i niesłusznych w wyżej opisanej części, jak również o częściowe uchylenie w/w decyzji tego Dyrektora z dnia [...] kwietnia 2009 r.

Nadto z ostrożności prawnej skarżący wniósł ewentualnie o częściowe uchylenie w/w decyzji Prezesa NFZ, jako bezzasadnej i niesłusznej w wyżej opisanej części i przekazanie sprawy w tej części Prezesowi NFZ w W. do ponownego rozpatrzenia.

Skarżący wniósł nadto o zwrócenie się do Sądu Okręgowego w B., VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych oraz ewentualnie również do Sądu Apelacyjnego w K., III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, o przesłanie akt spraw, odpowiednio: o sygn. akt [...] i o sygn. [...], celem włączenia tych akt do materiału dowodowego przedmiotowej sprawy oraz o wezwanie na rozprawę G. B., zam. pod adresem: [...] B., ul. Z. [...] oraz pana K. B., zam. pod adresem [...] B., pl. S. [...] celem ich uzupełniającego przesłuchania w charakterze świadków.

Skarżący podniósł, że tak Dyrektor Ś. OW NFZ, wydając w/w decyzję z dnia [...] stycznia 2008 r. i z dnia [...] kwietnia 2009 r., jak i Prezes NFZ w W., utrzymując na mocy te decyzję naruszyli interes prawny strony, przez to, że niezgodnie ze stanem faktycznym stwierdzili obowiązek ubezpieczenia zdrowotnego strony, z tytułu prowadzenia działalności pozarolniczej, pod firmą PH-U C. od dnia 1 stycznia 1999 r. do nadal, to jest w okresie, kiedy strona na pewno już od siedmiu miesięcy tej działalności nie prowadziła, przez co również naruszyli materialne przepisy prawa, na które powołali się w swoich decyzjach, na skutek tego, że nie dokonali wykładni tych przepisów z uwzględnieniem, podanego przeze niego, orzeczenia WSA w Warszawie z dnia 21 czerwca 2007 roku, sygn. akt VII SA/Wa 615/07, co spowodowało, że zastosowanie tych przepisów nie było uzasadnione okolicznościami faktycznymi sprawy.

Nadto tak Dyrektor Ś. OW NFZ, jak i Prezes NFZ w W. naruszyli interes prawny strony przez to, że naruszyli przepisy proceduralne, to jest:

1) przepis art. 145 §1 pkt 5 KPA, na skutek odmowy wznowienia postępowania, nieuzasadnionej okolicznościami faktycznymi sprawy;

2) przepisy art. 75 §1, art. 76 §1 i art. 77 §1 KPA, na skutek nieuzasadnionego nie uwzględnienia wniosków dowodowych strony lub jej pełnomocnika, to jest:

-wniosku z dnia [...] stycznia 2009 roku, ponowionego dnia [...] lutego 2011 r., o uzupełniające przesłuchanie, w toku przedmiotowego postępowania administracyjnego, dwóch świadków: G. B. i K. B.;

-wniosku z dnia [...] lutego 2011 r., przesłanego do Prezesa NFZ w W. o zwrócenie się przez niego do Sądu Okręgowego w B., o przesłanie akt sprawy o sygn. akt VI W [...] oraz do Sądu Apelacyjnego w K. o przesłanie akt sprawy o sygn. akt [...]; a następnie o włączenie ich do materiału dowodowego przedmiotowej sprawy.

Skarżący zarzucił zaskarżonej decyzji sprzeczności nawet z zebranym w sprawie materiałem dowodowym, a Prezesowi NFZ w W. i Dyrektorowi Ś. OW NFZ, że zaniedbali obowiązek zebrania w sposób wyczerpujący i rozpatrzenia całego materiału dowodowego zgodnie z art. 77 §1 KPA.

Podkreślił, iż wykazał dokumentami i za pomocą świadków, że z dniem 1 czerwca 1998 r. zaprzestał prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej pod firmą PH-U C. .

W dalszej części skargi skarżący wykazywał bezzasadność objęcia go obowiązkowym ubezpieczeniem społecznym z tytułu prowadzenia działalności pozarolniczej pod firmą jednoosobowego Przedsiębiorstwa Handlowo-Usługowego C. od 1 stycznia 1999 roku do nadal.

W odpowiedzi na skargę organ wniósł o jej oddalenie podtrzymując swoją dotychczasową argumentację.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje

Skarga nie zasługuje na uwzględnienie, albowiem zaskarżona decyzja i utrzymana nią w mocy decyzja organu I instancji nie naruszają prawa w stopniu mogącym mieć wpływ na wynik rozstrzygnięcia.

W działaniu organów wydających decyzje Sąd nie dopatrzył się nieprawidłowości, zarówno, gdy idzie o ustalenie stanu faktycznego sprawy, jak i o zastosowanie do jego oceny przepisów prawa. Wyjaśnione zostały motywy podjętego rozstrzygnięcia, a przytoczona na ten temat argumentacja jest wyczerpująca.

Mając na uwadze treść zarzutów podniesionych w skardze należy podkreślić, iż przedmiotem oceny była legalność decyzji Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia z dnia [...] kwietnia 2012 r. utrzymująca w mocy decyzję Dyrektora Ś. Oddziału Wojewódzkiego NFZ z dnia [...] kwietnia 2009 r. odmawiającą uchylenia ostatecznej decyzji Dyrektora Ś. Oddziału Wojewódzkiego NFZ z dnia [...] stycznia 2008 r. ustalającej obowiązek ubezpieczenia zdrowotnego skarżącego z tytułu prowadzenia działalności pozarolniczej.

Natomiast Sąd nie dokonywał oceny zgodności z prawem ostatecznej decyzji Dyrektora Ś. Oddziału Wojewódzkiego NFZ z dnia [...] stycznia 2008 r.

Nadto, stosownie do art. 145 § 1 p.p.s.a. Sąd uwzględnia skargę tylko wówczas, jeżeli stwierdzi naruszenie prawa materialnego, które miało wpływ na wynik sprawy (1a), naruszenie prawa dające podstawę do wznowienia postępowania administracyjnego (1b), inne naruszenie przepisów postępowania, jeżeli mogło ono mieć istotny wpływ na wynik sprawy (1c), a także wówczas, gdy stwierdza nieważność decyzji (postanowienia) z przyczyń określanych w art. 156 k.p.a. lub w innych przepisach bądź z tych przyczyn stwierdza wydanie decyzji (postanowienia) z naruszeniem prawa.

Podkreślenia wymaga również, iż stosownie do powołanych wyżej przepisów Sąd nie bada zaskarżonej decyzji pod względem jej celowości czy słuszności.

Wyjaśnić także należy, iż co do zasady, nie jest możliwe prowadzenie postępowania dowodowego przed sądem administracyjnym, który kontrolę legalności opiera na materiale dowodowym zgromadzonym w postępowaniu przed organem administracji wydającym zaskarżoną decyzję (art. 133 § 1 p.p.s.a.). Od tej zasady istnieje wyjątek, o którym mowa w art. 106 § 3 p.p.s.a. § 3 w myśl, którego Sąd może z urzędu lub na wniosek stron przeprowadzić dowody uzupełniające z dokumentów, jeżeli jest to niezbędne do wyjaśnienia istotnych wątpliwości i nie spowoduje nadmiernego przedłużenia postępowania w sprawie. Przeprowadzenie dowodu z dokumentu jest niezbędne, jeżeli bez tego dokumentu nie jest możliwe rozstrzygnięcie istniejących w sprawie wątpliwości, jednocześnie należy mieć na uwadze, że nie może to prowadzić do merytorycznego rozpoznania sprawy, bowiem rolą sądu jest ocena zgodności z prawem zaskarżonego aktu. NSA w wyroku z dnia 6 października 2005 r., II GSK 164/05, ONSA WSA 2006, nr 2, poz. 45. stwierdził, że przeprowadzenie przez sąd administracyjny uzupełniającego postępowania dowodowego z dokumentu (art. 106 § 3) będzie dopuszczalne w sytuacji, gdy wnioskowany (bądź dopuszczony z urzędu) dowód będzie pozostawał w związku z oceną legalności zaskarżonego aktu. Celem tego postępowania nie jest, bowiem ponowne ustalenie stanu faktycznego sprawy administracyjnej, lecz ocena, czy właściwe w sprawie organy ustaliły ten stan zgodnie z regułami obowiązującymi w procedurze administracyjnej, a następnie - czy prawidłowo zastosowały przepisy prawa materialnego do poczynionych ustaleń.

Artykuł 106 § 3 wyznacza ścisłe granice wykorzystania w postępowaniu sądowoadministracyjnym nowych dowodów. Z regulacji tej wynika, że nie każdy dowód może być dopuszczony w tym postępowaniu, lecz jedynie dowód z dokumentów, przy czym ma to być dowód uzupełniający, a więc taki, który nie był przedstawiony i oceniony w postępowaniu administracyjnym zakończonym zaskarżaną decyzją. Z przepisu tego wynika także, że dopuszczenie dowodu z dokumentu jest uprawnieniem, a nie obowiązkiem sądu. Dyspozycja art. 106 § 3 nie daje podstaw, by żądać przeprowadzenia przed sądem administracyjnym postępowania dowodowego wskazującego na istnienie nowych okoliczności faktycznych, których strona nie podniosła w toku postępowania przed organem administracji (wyrok NSA z dnia 6 października 2009 r., II FSK 615/08, LEX nr 533874) . Przepis ten nie jest również instrumentem służącym do zwalczenia ustaleń faktycznych, z którymi strona skarżąca się nie zgadza (por. wyrok NSA z dnia 20 stycznia 2010 r., II FSK 1306/08, LEX 558886).

Nie budzi żadnych wątpliwości teza, że w postępowaniu przed sądami administracyjnymi nie może być prowadzone postępowanie dowodowe z zeznań świadków (por. wyrok NSA z dnia 25 lutego 2000 r., I SA 428/99, LEX nr 55767).

Postępowanie w sprawie wznowienia postępowania jest samodzielnym postępowaniem administracyjnym, którego istotą jest ustalenie przyczyn wznowienia określonych w art. 145 par. 1 i art. 145a kpa, a ponadto istotą wznowieniowego postępowania jest powrót sprawy do stadium zwykłego postępowania instancyjnego, co oznacza, że nową decyzję rozstrzygającą istotę sprawy wydaje się tak jak w sytuacji, gdyby sprawa nie była rozpatrywana.

Zgodnie z art. 145 w sprawie zakończonej decyzją ostateczną wznawia się postępowanie, jeżeli:

1) dowody, na których podstawie ustalono istotne dla sprawy okoliczności faktyczne, okazały się fałszywe,

2) decyzja wydana została w wyniku przestępstwa,

3) decyzja wydana została przez pracownika lub organ administracji publicznej, który podlega wyłączeniu stosownie do art. 24, 25 i 27,

4) strona bez własnej winy nie brała udziału w postępowaniu,

5) wyjdą na jaw istotne dla sprawy nowe okoliczności faktyczne lub nowe dowody istniejące w dniu wydania decyzji, nieznane organowi, który wydał decyzję,

6) decyzja wydana została bez uzyskania wymaganego prawem stanowiska innego organu,

7) zagadnienie wstępne zostało rozstrzygnięte przez właściwy organ lub sąd odmiennie od oceny przyjętej przy wydaniu decyzji (art. 100 § 2),

8) decyzja została wydana w oparciu o inną decyzję lub orzeczenie sądu, które zostało następnie uchylone lub zmienione.

Przesłanki te określone są w sposób enumeratywny i mają charakter obligatoryjny. Z uwagi na zasadę trwałości decyzji ostatecznych wynikającą z art. 16 § 1 k.p.a. ich wykładnia winna mieć charakter zwężający.

W rozpoznawanej sprawie, jako podstawa wniosku o wznowienie postępowania został wskazany art. 145 ust. 5 kpa. Przesłanka w nim wymieniona dotyczy nowych, istotnych dla sprawy okoliczności faktycznych lub nowych dowodów, które musiały istnieć w dniu wydania decyzji i nie być znane organowi, który wydał decyzje.

Przepis art. 145 § 1 pkt 5 k.p.a. może mieć zastosowanie, gdy spełnione są łącznie trzy przesłanki. Po pierwsze, ujawnione okoliczności faktyczne i dowody istotne dla sprawy są nowe. Drugą przesłanką jest istnienie "nowych okoliczności faktycznych", "nowych dowodów" w dniu wydania decyzji ostatecznej. Trzecią przesłanką jest, że "nowe okoliczności faktyczne", "nowe dowody" nie były znane organowi, który wydał decyzję"; Jak wskazał Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 17 maja 2000 r., I SA/Lu 9/00, Lex nr 51768: " Art. 145 § 1 pkt 5 k.p.a. wymaga kumulatywnego spełnienia następujących przesłanek: nowe okoliczności faktyczne i nowe dowody muszą zostać ujawnione po wydaniu decyzji ostatecznej. Nadto te okoliczności i dowody musiały istnieć już wcześniej, to jest w chwili wydawania decyzji ostatecznej, lecz dla tego organu są one nowymi tylko, dlatego, że nie były mu wcześniej znane. Nowe okoliczności, o jakich mowa w art. 145 § 1 pkt 5 k.p.a., przedstawiają określony stan faktyczny i prawny, który istniał w chwili wydawania przez organ decyzji ostatecznej, lecz nie był on znany organowi z niezależnych od tego organu przyczyn, mający wpływ na status prawny strony, tj. zakres jego praw i obowiązków, a w konsekwencji na treść merytorycznego rozstrzygnięcia".

Pojęcie dowodu wynika przy tym z art. 75 kpa natomiast przez okoliczności faktyczne należy rozumieć zdarzenie niezależne od treści przepisów prawa, a tym bardziej wykładni prawa (por. M. Pułło, Nowe okoliczności faktyczne i nowe dowody, jako podstawa wznowienia postępowania administracyjnego, PiP 2004, z. 8, s. 52).

Nie można, zatem wznowić postępowania, gdy okoliczności mające istotne znaczenie dla sprawy były znane organowi wcześniej, mielibyśmy wtedy, bowiem do czynienia z odmienną oceną zgromadzonego materiału dowodowego po wydaniu decyzji, którą organ jest przecież związany.

W myśl art. 151 § 1 organ administracji publicznej, o którym mowa w art. 150, po przeprowadzeniu postępowania określonego w art. 149 § 2 wydaje decyzję, w której odmawia uchylenia decyzji dotychczasowej, gdy stwierdzi brak podstaw do jej uchylenia na podstawie art. 145 § 1 lub art. 145a.

Decyzja o odmowie uchylenia decyzji dotychczasowej nie stanowi rozstrzygnięcia, co do istoty sprawy (art. 151 § 1 pkt 1 k.p.a.). Wydanie tej decyzji jest, bowiem następstwem ustalenia przez organ braku podstaw wznowieniowych, co wyłącza dopuszczalność rozstrzygania o istocie sprawy. Ustalenie to pozbawia, bowiem organ możliwości przystąpienia do oceny decyzji dotychczasowej, a w szczególności oceny, czy zapadła ona z naruszeniem prawa. Decyzja o odmowie uchylenia decyzji dotychczasowej stanowi stwierdzenie prawidłowości tej decyzji, co lepiej służy realizacji zasady trwałości decyzji, niż stwierdzenie jej wydania z naruszeniem prawa (por. wyrok NSA z dnia 11 maja 2010 r., II OSK 768/09, LEX nr 597846).

W rozpoznawanej sprawie w ocenie skarżącego przesłanką z art. 145 § 1 pkt 5 kpa było to, iż w dniu 2 lutego 2009 r., dowiedział się o istnieniu dowodów, które były nieznane w dniu wydania decyzji ostatecznej a które mogłyby być istotne dla rozstrzygnięcia sprawy ustalającej obowiązek ubezpieczenia zdrowotnego z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej. Dowodem tym są zeznania świadków G. i K. B. przesłuchanych w dniu [...] stycznia 2009 r. na okoliczność prowadzonej przez skarżącego działalności pozarolniczej ( protokół z dnia [...] stycznia 2009 r., Sądu Okręgowego w B. VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych sygn. akt [...]).

W ocenie Sądu prawidłowym jest stanowisko organów administracji, iż zeznania te nie stanowią nowych okoliczności faktycznych oraz dowodów na okoliczność ustalenia okresu prowadzenia przez Pana M.S. działalności pozarolniczej: Przedsiębiorstwa Handlowo-Usługowego "C" i spółki cywilnej "M" w rozumieniu art. 145 § 1 pkt 5 k.p.a.

Prawidłowym jest także pogląd organów, iż wyrok Sądu Apelacyjnego w K III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia [...] maja 2010 r. sygn. akt [...], oddalający apelację M. S. od wyroku Sądu Okręgowego - Sądu pracy i Ubezpieczeń Społecznych w B. z dnia [...] czerwca 2009 r. sygn. akt [...] nie stanowi podstawy do uchylenia decyzji ostatecznej dyrektora Ś. Oddziału Wojewódzkiego NFZ z dnia [...] stycznia 2008 r. ustalającej obowiązek ubezpieczenia zdrowotnego skarżącego z tytułu prowadzenia działalności pozarolniczej.

Reasumując należy stwierdzić, iż zaskarżona decyzja odpowiada prawu.

Wobec niezasadności zarzutów skargi oraz niestwierdzenia przez Sąd z urzędu tego rodzaju uchybień, które mogłyby mieć wpływ na treść rozstrzygnięcia, które sąd ma obowiązek badać z urzędu - skargę należało oddalić.

Z tych względów Wojewódzki Sąd Administracyjny na podstawie art. 151 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.) orzekł jak w sentencji.