I SA/Wa 1350/12

Uzasadnienie

Samorządowe Kolegium Odwoławcze w S., decyzją z dnia [...] czerwca 2012 r., nr [...], utrzymało w mocy decyzję Burmistrza Miasta S. z dnia [...] marca 2012 r., nr [...] orzekającą o odmowie przyznania G.K. zasiłku celowego.

W uzasadnieniu decyzji Samorządowe Kolegium Odwoławcze w S. wskazało, że G.K. złożyła w dniu 12 marca 2012 r. wniosek o przyznanie pomocy w formie obiadów dla córki W.P. oraz pomocy w formie finansowej niezbędnej do spłaty długów.

Burmistrz Miasta S., decyzją z dnia [...] marca 2012 r. odmówił wnioskodawczyni przyznania zasiłku celowego z uwagi na brak współdziałania z pracownikiem socjalnym. Organ pierwszej instancji podkreślił, że G.K. podczas wizyty w dniu 16 marca 2012 r. w siedzibie Centrum Pomocy Socjalnej odmówiła złożenia oświadczenia niezbędnego w celu uzupełnienia dowodów i materiałów, w związku z decyzją Samorządowego Kolegium Odwoławczego w S. z dnia [...] lutego 2012 r., mocą której podkreślono konieczność uzupełnienia akt sprawy o stosowne oświadczenia strony. Wnioskodawczyni nie dokonała też powyższej czynności w wyznaczonym przez siebie dniu, tj. 20 marca 2012 r. do czego zobowiązała się w dniu 16 marca 2012 r., kiedy zapoznała się z treścią przygotowanego oświadczenia składanego pod rygorem odpowiedzialności karnej.

Zdaniem organu brak współpracy strony z pracownikiem Centrum Pomocy Socjalnej oraz celowe wprowadzanie w błąd co do miejsca pobytu i faktycznego zamieszkiwania potwierdza również rodzinny wywiad środowiskowy przeprowadzony w dniu 17 stycznia 2012 r. oraz rodzinny wywiad środowiskowy przeprowadzony z wnioskodawczynią w dniu 4 stycznia 2012 r. w miejscu zamieszkania ojca dziecka.

Odwołanie od powyższej decyzji wniosła G.K. wskazując na trudną sytuację materialną rodziny i wyjaśniając m.in. powody niemożności przeprowadzenia z nią wywiadu środowiskowego oraz niezłożenia oświadczenia pod rygorem odpowiedzialności karnej.

Samorządowe Kolegium Odwoławcze w S. rozpoznając sprawę stwierdziło, że decyzja organu pierwszej instancji jest prawidłowa.

Organ odwoławczy przytoczył przepisy ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2009 r., Nr 175, poz. 1362 ze zm.), w tym art. 2 ust. 1, art. 3 ust. 1, art. 4, art. 11 ust. 2 oraz art. 39 ust. 1 i 2, określające ogólne zasady przyznawania świadczeń z pomocy społecznej oraz stosowne orzecznictwo sądowoadministracyjne i podkreślił, że akta przedmiotowej sprawy dowodzą, iż w związku z brakiem możliwości przeprowadzenia wywiadu środowiskowego oraz brakiem współpracy z pracownikiem socjalnym przejawiającym się odmową złożenia oświadczenia o miejscu pobytu oraz wysokości osiąganego dochodu, nie można ustalić aktualnej sytuacji rodziny G.K.

Samorządowe Kolegium Odwoławcze w S. zaznaczyło, że w wyniku przeprowadzonego w dniu 17 stycznia 2012 r. wywiadu środowiskowego w miejscu wskazanym przez stronę jako miejsce jej zamieszkania ustalono, iż stan mieszkania oraz znajdujące się w nim rzeczy nie pozwalają stwierdzić, że jest to miejsce jej stałego pobytu.

Organ powołał art. 106 ust. 4 i art. 107 ust. 1 ustawy o pomocy społecznej i podkreślił, że rodzinny wywiad środowiskowy stanowi podstawowy element postępowania wyjaśniającego w sprawie z pomocy społecznej i jest traktowany jako obowiązkowy sposób zebrania informacji o wnioskodawcy. Uniemożliwienie jego przeprowadzenia może zaś stanowić podstawę skutecznego zarzutu wobec strony, że nie współdziała w przezwyciężaniu własnej, trudnej sytuacji życiowej.

W świetle powyższego Samorządowe Kolegium Odwoławcze w S. stwierdziło, że nie mogąc ustalić miejsca zamieszkania lub pobytu – z uwagi na niepodanie rzeczywistych danych w tym zakresie – nie można było sporządzić wywiadu środowiskowego, który jest podstawą wydania decyzji w przedmiocie udzielenia świadczeń z pomocy społecznej. Odmowa przyznania świadczenia była więc zgodna z prawem.

Skargę na powyższą decyzję do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie złożyła G.K.. W obszernym uzasadnieniu skargi skarżąca opisała swoją sytuację rodzinną i zdrowotną oraz zarzuciła liczne nieprawidłowości organom rozpoznającym sprawę. Zdaniem skarżącej organy wadliwie uznały, że nie podała ona miejsca pobytu oraz wysokości dochodu. Odmowa złożenia oświadczenia wynikała zaś z faktu "niezrozumienia przepisów i zastraszania karą". Skarżąca podkreśliła także, że nieprawdą jest, iż w dniu 4 stycznia 2012 r. przeprowadzony został rodzinny wywiad środowiskowy.

W odpowiedzi na skargę Samorządowe Kolegium Odwoławcze w S. wnosiło o jej oddalenie, podtrzymując stanowisko wyrażone w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz. 1269 ze zm.) sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości, przez kontrolę działalności administracji publicznej pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej. Sąd w zakresie swojej właściwości ocenia zaskarżoną decyzję z punktu widzenia jej zgodności z prawem materialnym i przepisami postępowania administracyjnego według stanu faktycznego i prawnego obowiązującego w dacie wydania tej decyzji. Ponadto sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy nie będąc jednak związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 134 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r., poz. 270).

W ocenie Sądu skarga jest zasadna, bowiem zaskarżona decyzja Samorządowego Kolegium Odwoławczego w S. z dnia [...] czerwca 2012 r., nr [...] oraz poprzedzająca ją decyzja organu pierwszej instancji z dnia [...] marca 2012 r., nr [...] naruszają prawo w stopniu uzasadniającym ich uchylenie.

Na wstępie podkreślić należy, że zgodnie z art. 7 kpa organy administracji publicznej powinny dążyć do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego oraz załatwienia sprawy mając na względzie interes społeczny i słuszny interes obywateli. Powołany przepis nakłada na organy administracji publicznej obowiązek wszechstronnego zbadania sprawy, zarówno pod względem okoliczności faktycznych istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy, jak i stosowania norm prawa materialnego. Obowiązki określone w powyższym przepisie precyzuje art. 77 § 1 kpa, w myśl którego organ administracji publicznej jest obowiązany w sposób wyczerpujący zebrać i rozpatrzyć cały materiał dowodowy. Z kolei art. 80 kpa stanowi, że organ administracji publicznej ocenia na podstawie całokształtu materiału dowodowego, czy dana okoliczność została udowodniona.

W postępowaniu administracyjnym, wydanie każdego prawidłowego rozstrzygnięcia powinno zatem poprzedzać dokładne ustalenie stanu faktycznego istotnego w sprawie.

Zaznaczyć ponadto trzeba, że zgodnie z art. 133 § 1 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, Sąd wydaje wyrok po zamknięciu rozprawy na podstawie akt sprawy. Oznacza to, że orzeczenie wojewódzkiego sądu administracyjnego powinno być podjęte na podstawie całego materiału faktycznego i dowodowego zgromadzonego przez organy administracji obu instancji w toku postępowania.

W rozpoznawanej sprawie organy pomocy społecznej, odmawiając G.K. przyznania zasiłku celowego, jako przyczynę odmowy wskazały brak współpracy wnioskodawczyni z pracownikiem socjalnym oraz niemożność przeprowadzenia rodzinnego wywiadu środowiskowego, co uniemożliwiło dokonanie ustaleń dotyczących sytuacji osobistej, rodzinnej, dochodowej i majątkowej strony. Na poparcie stanowiska powołano m.in. fakt odmowy podpisania przez stronę stosownego oświadczenia o miejscu pobytu oraz wysokości osiąganego dochodu, niezbędnego – jak wskazano w uzasadnieniu decyzji - w celu uzupełnienia dowodów i materiałów, a także wywiad środowiskowy przeprowadzony w dniu 17 stycznia 2012 r., który ma potwierdzać brak współpracy wnioskodawczyni z pracownikiem socjalnym oraz celowe wprowadzanie w błąd co do miejsca pobytu i faktycznego zamieszkiwania strony. O powyższym świadczy również – zdaniem organów - wywiad środowiskowy z dnia 4 stycznia 2012 r. przeprowadzony ze stroną w miejscu zamieszkania ojca dziecka.

Zauważyć zatem należy, że z analizy zgromadzonego w rozpoznawanej sprawie materiału dowodowego wynika, iż w aktach administracyjnych przekazanych do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie wraz ze skargą G.K. oraz przy piśmie z dnia 16 sierpnia 2012 r. nie ma wszystkich dokumentów, na które powołują się organy administracji publicznej w treści zaskarżonych decyzji, a które potwierdzać mają podnoszone przez organy twierdzenia co do braku współdziałania strony z pracownikiem socjalnym oraz uniemożliwianiem przeprowadzenia rodzinnego wywiadu środowiskowego z uwagi na wprowadzanie w błąd co do jej rzeczywistego miejsca pobytu i zamieszkania. Przede wszystkim wskazać trzeba, że w aktach sprawy nie ma powoływanego oświadczenia, którego podpisania skarżąca odmówiła w dniu 16 marca 2012 r., a które - zdaniem organów - było niezbędne w celu ustalenia miejsca pobytu strony i wysokości osiąganych dochodów. Brak przedmiotowego oświadczenia uniemożliwia Sądowi dokonanie analizy i oceny jego treści oraz stwierdzenia czy oświadczenie to istotnie było niezbędne przy rozpoznawaniu sprawy, a także czy odmowa jego podpisania przez wnioskodawczynię była nieuzasadniona. W aktach sprawy nie ma również powoływanych przez organy wywiadów środowiskowych z dnia 17 stycznia 2012 r. i z dnia 4 stycznia 2012 r., które – w ocenie organów - potwierdzać mają okoliczność wprowadzania w błąd co do miejsca pobytu i zamieszkania wnioskodawczyni. Zauważyć trzeba, że w złożonej skardze skarżąca zakwestionowała powyższe ustalenia oraz zarzuciła m.in., iż nieprawdą jest aby w dniu 4 stycznia 2012 r. przeprowadzony został rodzinny wywiad środowiskowy.

Tym samym stwierdzić należy, że akta administracyjne rozpoznawanej sprawy nie odzwierciedlają w sposób całościowy sytuacji opisanej w uzasadnieniach rozstrzygnięć organów obu instancji.

Zdaniem Sądu okoliczność powyższa stanowi wystarczającą przesłankę uzasadniającą uchylenie wydanych w sprawie decyzji. Brak w aktach sprawy wskazanych wyżej dokumentów uniemożliwia bowiem ocenę czy prawidłowo organy pomocy społecznej uznały, że skarżąca nie współdziała z pracownikiem socjalnym i wprowadzając organy w błąd co do jej rzeczywistego miejsca pobytu i zamieszkania, uniemożliwia przeprowadzenie wywiadu środowiskowego. Innymi słowy brak przedmiotowych dokumentów – z uwagi na treść powołanego wyżej art. 133 § 1 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, zgodnie z którym Sąd wydaje rozstrzygnięcie na podstawie akt sprawy, uniemożliwia Sądowi ocenę zgodności z prawem wydanych w sprawie decyzji.

W świetle powyższego stwierdzić należy, że decyzje organów obu instancji wydane zostały z naruszeniem art. 7 kpa, art. 77 § 1 kpa, art. 80 kpa w stopniu mogącym mieć istotny wpływ na wynik sprawy, co skutkuje ich uchyleniem.

Rozpoznając ponownie sprawę organ weźmie pod uwagę wskazane wyżej kwestie i dokona oceny istnienia lub nieistnienia przesłanek do przyznania wnioskowanego świadczenia w oparciu o należycie zgromadzony materiał dowodowy.

W tej sytuacji Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie na podstawie art. art. 145 § 1 pkt 1 lit. c oraz art. 152 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi orzekł jak w sentencji.