I SA/Wr 887/12

Uzasadnienie

W rozpatrywanej sprawie, skarżący wniósł o przyznanie prawa pomocy w zakresie częściowym obejmującym zwolnienie od kosztów sądowych. W uzasadnieniu swojego żądania wskazał, że jest osobą bezrobotną z zasiłkiem w wysokości 470 zł. Czasami pracuje dorywczo za granicą uzyskując 200-400 zł miesięcznie, z czego większość przeznacza na [...] swoich dzieci (jedno z nich ma [...] lata). Wnioskodawca nie ma żony, nie posiada mieszkania, samochodu ani oszczędności. Mieszka w pokoju, który użyczają mu znajomi (w miarę możliwości dopłaca do rachunków za media). Dotychczasowe oszczędności zostały przeznaczone na opłacenie innych skarg na decyzje Dyrektora Izby Celnej. Skarżący jednak obecnie nie ma już możliwości zgromadzenia środków na opłacenie skarg od kolejnych decyzji ww. organu podatkowego.

Z przedłożonych na wezwanie referendarza sądowego dokumentów i oświadczeń dotyczących stanu finansowego, majątkowego i rodzinnego wynika, że wnioskodawca w 2011 r. uzyskał przychód ze stosunku pracy oraz z innych źródeł w wysokości 24.842,71 zł oraz że miesięcznie dokonuje przelewu 500 zł tytułem alimentów (w maju 2012 r. z własnego rachunku bankowego, od czerwca do sierpnia 2012 r. - z rachunku osoby trzeciej). Z wyjaśnień strony wynika również, że poza zasiłkiem wnioskodawca uzyskuje dochód z prac dorywczych, które nie mają stałego charakteru. Większość tych dochodów przeznacza na opłacenie alimentów, z pozostałych kwot - średnio 350 zł - stara się przyczynić do utrzymania pokoju, w którym mieszka i pokryć wydatki związane z własnym utrzymaniem (wyżywienie, środki higieny). Posiadany rachunek bankowy został zajęty w postępowaniu egzekucyjnym i z tego względu alimenty są wypłacane z rachunku członka rodziny. Skarżący wskazał również, że reprezentujący go w sprawie profesjonalny pełnomocnik, po zapoznaniu się z aktami sprawy uznał, że konieczność poniesienia kosztów jego wynagrodzenia nie może stanąć na przeszkodzie w uzyskaniu przez skarżącego dostępu do sądu. W związku z tym podjął się reprezentowania skarżącego za wynagrodzenie uiszczone po zakończeniu postępowania, z kosztów zasądzonych przez Sąd.

Postanowieniem z dnia 3 września 2012 r. referendarz sądowy odmówił stronie skarżącej przyznania prawa pomocy we wnioskowanym zakresie.

W sprzeciwie od tego rozstrzygnięcia skarżący podtrzymał to, że jest osobą bezrobotną, nie posiadającą majątku. Podkreślił, że w powiecie k., gdzie zamieszkuje, stopa bezrobocia ponad dwukrotnie przewyższa średnią krajową.

Dlatego z uwagi na złą sytuację na rynku pracy, zmuszony jest wyjeżdżać za granicę

w poszukiwaniu pracy.

Nie jest jednak w stanie podać ani wysokości swoich dodatkowych dochodów, ani miesięcznych kosztów swojego utrzymania, z uwagi na niestałość tych źródeł utrzymania oraz fakt, że posiadane środki pieniężne wydaje na najbardziej pilne potrzeby.

Dalej wskazał, że łożenie na utrzymanie dzieci jest obowiązkiem ustawowym

i nie musi wynikać z orzeczenia sądu.

Końcowo zaś podniósł, że w sprawie I SA/Wr 824/12 przedłożył postanowienie Naczelnika Urzędu Celnego w W. z dnia [...] czerwca 2012 r. o nadaniu jednej

z decyzji rygoru natychmiastowej wykonalności, z której wynika, że skarżący posiada 360.541 zł zaległości podatkowych, a prowadzona wobec niego egzekucja jest bezskuteczna.

Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu zważył, co następuje:

Wniosek skarżącego o przyznanie prawa pomocy nie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 260 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. 2012, poz. 270 - zwanej dalej p.p.s.a.), w razie wniesienia sprzeciwu, który nie został odrzucony, zarządzenie lub postanowienie, przeciwko któremu został on wniesiony traci moc, a sprawa będąca przedmiotem sprzeciwu podlega rozpoznaniu przez sąd na posiedzeniu niejawnym.

Stosownie do brzmienia art. 245 § 1 p.p.s.a., prawo pomocy może być przyznane w zakresie całkowitym lub częściowym. W myśl natomiast art. 245 § 3 p.p.s.a. prawo pomocy w zakresie częściowym obejmuje zwolnienie tylko od opłat sądowych w całości lub w części albo tylko od wydatków albo od opłat sądowych i wydatków lub obejmuje tylko ustanowienie adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego lub rzecznika patentowego. W przypadku osób fizycznych, prawo pomocy może być przyznane w zakresie częściowym, gdy osoba ta wykaże, że jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania, bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny (art. 246 § 1 pkt 2 p.p.s.a.).

Należy zauważyć, że regulacja zawarta w art. 246 § 1 pkt 2 stanowi odstępstwo od zasady ustanowionej w art. 199 p.p.s.a., stosownie do której strony ponoszą koszty postępowania związane ze swym udziałem w sprawie, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej. A zatem przytoczone we wniosku okoliczności, jak i przedstawione przez wnioskodawcę dokumenty powinny uzasadniać wyjątkowe traktowanie, o jakim mowa w powołanej regulacji. Tak więc, to na wnioskodawcy spoczywa ciężar dowodu, że znajduje się w sytuacji uprawniającej do skorzystania z tego prawa. Wnioskodawca winien więc wykazać w sposób niebudzący wątpliwości, że zdobycie przez niego środków niezbędnych do uczestniczenia w postępowaniu sądowym, jest obiektywnie niemożliwe. Pamiętać również trzeba, że koszty sądowe stanowią daninę publiczną. Konstytucja RP przewiduje powszechny obowiązek ponoszenia takich danin, stanowiąc w art. 84, że każdy jest obowiązany do ponoszenia ciężarów i świadczeń publicznych, w tym podatków, określonych w ustawie. W istocie konstytucyjną zasadą jest również prawo do sądu ustanowione w art. 45 ust. 1, dlatego też w postępowaniu o przyznanie prawa pomocy dochodzi do konieczności dokonania wyważenia pomiędzy zapewnieniem prawa do sądu podmiotowi niemającemu dostatecznych środków, a zasadą powszechności i równości w ponoszeniu ciężarów i świadczeń publicznych (zob. w: B. Dauter, B. Gruszczyński, A. Kabat, M. Niezgódka-Medek, "Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz", Zakamycze 2005, s. 585).

W świetle przytoczonej regulacji oraz powyższych uwag i po ocenie przedstawionego przez skarżącego materiału dowodowego, Sąd nie znalazł podstaw do uwzględnienia wniosku, strona bowiem nie wykazała, że nie jest w stanie ponieść kosztów postępowania sądowoadministracyjnego, a przedstawione przez skarżącego we wniosku informacje budzą poważne wątpliwości Sądu.

Przede wszystkim należy zauważyć, że skarżący konsekwentnie przedstawia Sądowi, w miejsce dokumentów, jedynie oświadczenia, uznając je za dostateczne

w tym zakresie, z uwagi na rygor odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych zeznań (art. 233 § 1 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny, Dz. U. Nr 88, poz. 553 ze zm.). W tym zakresie, w ocenie Sądu, szczególnie istotne zastrzeżenia musi budzić fakt, że skarżący nie przedstawił w toku sprawy, mimo wezwania, jakiegokolwiek zestawienia swoich wydatków czy zarobków, nawet dla jednego, konkretnego miesiąca.

Następnie wskazać należy, że z przedłożonego przez skarżącego wniosku o przyznanie prawa pomocy nie wynika wprost, czy i z jakich przyczyn zlikwidował on prowadzony [...]. Jednocześnie - pomimo wezwania - wnioskodawca nie przedłożył zaświadczenia o statucie bezrobotnego oraz zaświadczenia o wysokości otrzymywanego zasiłku dla bezrobotnych. Zauważyć należy, że skarżący - sprzeciwiając się wyciąganiu przez referendarza sądowego jakichkolwiek negatywnych dla skarżącego wniosków z faktu, iż nie przedłożył wskazanego zaświadczenia - nie załączył do sprzeciwu wspomnianego dokumentu, co mogłoby rozwiać wątpliwości Sądu w tej mierze.

Jednocześnie podkreślenia wymaga, że wnioskodawca - twierdząc, iż osiąga nieregularny dochód ze sporadycznych prac dorywczych na terenie Niemiec - wskazuje (przedkładając na to dowód w postaci wydruków z rachunków bankowych), że regularnie przelewa na konto B. F. alimenty w kwocie 500 zł miesięcznie, a więc w kwocie przewyższającej kwotę, którą skarżący podaje jako kwotę uzyskiwanego zasiłku. Fakt ten, w ocenie Sądu, czyni prawdopodobnym osiąganie przez skarżącego regularnego dochodu, którego nie ujawnia we wniosku o przyznanie prawa pomocy.

Końcowo należy zauważyć, że skarżący w dniu [...] grudnia 2011 r. własnoręcznie potwierdził odbiór postanowienia z dnia [...] grudnia 2011 r. w sprawie wszczęcia z urzędu postępowania w sprawie określenia zobowiązania w podatku akcyzowym z tytułu wewnątrzwspólnotowego nabycia samochodu osobowego, wysłanego na adres: ul. [...][...],[...][...] (k. [...] akt administracyjnych). Ten sam adres widnieje jako adres skarżącego na znajdującej się w aktach administracyjnych kserokopii niemieckiego dowodu rejestracyjnego nabytego przez skarżącego samochodu marki [...], a także w skardze do Sądu z dnia 29 czerwca 2012 r. oraz na formularzu wniosku o przyznanie prawa pomocy. Okoliczność, że we wszystkich dokumentach zgromadzonych w sprawie występuje ten sam adres skarżącego, podważa jego twierdzenia, że obecnie, z przyczyn finansowych, mieszka w użyczonym pokoju u znajomych, których danych osobowych nie wskazuje i pod adresem, którego nie podaje. Skarżący nie wyjaśnił również, do kogo należy nieruchomość przy ul. [...][...] w [...] i z jakich konkretnie przyczyn już tam nie mieszka. Nie przedłożył też żadnego dokumentu potwierdzającego obowiązek alimentacyjny wobec [...] małoletnich dzieci (nie wynika to z tytułu przelewu, który ogranicza się do wskazania, że związany jest z regulacją alimentów, bez podania, na czyją rzecz).

Wobec tak wielu wątpliwości co do rzeczywistej sytuacji finansowej i rodzinnej skarżącego, nie było podstaw do dokonania oceny jego rzeczywistych możliwości płatniczych, czy też ich braku.

Reasumując, w ocenie Sądu, skarżący nie wykazał - wbrew obowiązkowi nałożonemu przez wskazane na wstępie przepisy - że nie posiada środków na uiszczenie wpisu od skargi w niniejszej sprawie.

Z tych względów, na podstawie art. 246 § 1 pkt 2 i art. 260 p.p.s.a., Sąd orzekł jak w sentencji.