III SA/Po 1183/12

Uzasadnienie

Skarżący w prawem przewidzianej formie wystąpił o przyznanie prawa pomocy w zakresie zwolnienia od kosztów sądowych.

W uzasadnieniu skargi Skarżący wskazał, że zamieszkuje w lokalu stanowiącym własność osoby trzeciej (służebność mieszkania). Jedynym źródłem dochodu Wnioskodawcy jest zasiłek chorobowy, który wynosi od około 300 zł do około 500 zł miesięcznie. Skarżący zaznaczył przy tym, że otrzymuje niewielkie wsparcie od żony zatrudnionej na ½ etatu z wynagrodzeniem 700 zł netto miesięcznie. Aktualnie Skarżący przebywa na zwolnieniu lekarskim i nie posiada żadnych możliwości zarobkowych. Wnioskodawca oświadczył także, że otrzymywany zasiłek w całości wydatkuje na zakup lekarstw (200 zł miesięcznie) oraz koszty dojazdów do szpitali (około 200 zł miesięcznie).

W uzasadnieniu wniosku o prawo pomocy Skarżący podła natomiast, że nie jest w stanie ponieść kosztów sądowych, gdyż w ostatnich dwunastu miesiącach przebywał 190 dni na zwolnieniu lekarskim i nie był w stanie pracować (prowadzić działalności gospodarczej). Aktualnie nie osiąga dochodu. Nie posiada żadnych oszczędności, nieruchomości, czy ruchomości o wartości powyżej 3000 euro. Gospodarstwo domowe prowadzi wspólnie z córką M. W. (studentka, lat 22). Z żoną posiada rozdzielność majątkową.

W piśmie z dnia 10 grudnia 2012 roku Wnioskodawca wyjaśnił, że działalność gospodarczą wznowił w listopadzie 2012 roku. Wskazał, że posiada jeden rachunek bankowy, na którym nie wykonał żadnych operacji finansowych (rachunek zajęty w postępowaniu egzekucyjnym). Wyjaśnił także, że nie łoży na utrzymanie córki, bo nie posiada środków finansowych. Średniomiesięczne koszty własnego utrzymania określił na około kilkaset złotych. Wskazał jednocześnie, że koszty te pokrywa jego syn D. W. Oświadczył ponadto, że nieruchomość pod adresem [...] stanowi własność "A" Sp. z o.o., a Skarżący zgłosił pod tym adresem prowadzenie działalności gospodarczej tylko z tego względu, że tu zamieszkuje i jest zameldowany (podkreślić należy, że zgodnie z Centralną Ewidencją Działalności Gospodarczej Skarżący prowadzi działalność gospodarczą od 1988 roku, a Spółka jest właścicielem nieruchomości od stycznia 2012 roku). Wnioskodawca oświadczył także, że nie jest w stanie przedstawić sytuacji majątkowej małżonki, bo od 18 miesięcy posiada rozdzielność majątkową.

Z kolei w piśmie z dnia 11 stycznia 2013 roku Skarżący oświadczył, że koszty prowadzenia gospodarstwa domowego to około 1000 zł miesięcznie. Wskazał przy tym, że od syna nie otrzymuje żadnych środków finansowych. Do pisma załączone zostały, między innymi, zeznania podatkowe małżonki W. W. za 2010 i 2011 rok.

Na podstawie akt administracyjnych, oświadczenia majątkowego, dokumentów i wyjaśnień dostarczonych w trybie uzupełnienia oświadczenia majątkowego oraz danych z Centralnej Ewidencji Działalności Gospodarczej i Krajowego Rejestru Sądowego ustalono, co następuje.

Skarżący prowadzi działalności gospodarczą pod firmą [...] L. W. w zakresie krajowego transportu drogowego rzeczy, odzysku odpadów oraz zbierania i transportu odpadów. Przychód z prowadzonej działalności gospodarczej w 2010 roku wyniósł 469.157,61 zł, a w roku 2011 - 357.579,38 zł. Przychód za 10 miesięcy 2012 roku wyniósł 20.688,34 zł. Koszty uzyskania przychodu w 2012 roku to 13.743,54 zł. Składka ZUS – 1.881,21 zł, a składaka na ubezpieczenie zdrowotne to 2.800,03 zł. Dochód netto za rok 2012 Skarżący określił na kwotę 2.263,54 zł.

Według przekazanych dokumentów żona wnioskodawcy w 2010 roku osiągnęła przychód w wysokości 20.862,08 zł. Jej przychód za rok 2011 osiągnął wysokość 25.644,28 zł (dochody z tytułu umowy o pracę oraz z działalności wykonywanej osobiście).

Na mocy umowy z dnia [...] marca 2010 małżonkowie W. W. i L. W. darowali synowi D. W. cztery lokale mieszkalne oraz nieruchomość rolną (działka gruntu nr [...] o obszarze 0,4210ha) położone pod adresem [...].

Na mocy umowy z dnia [...] stycznia 2012 roku D. W. sprzedał darowane mu nieruchomości na rzecz "A" Sp. z o.o. w organizacji za kwotę 205.000 zł (cena za każdy lokal mieszkalny to 50.000 zł; cena za nieruchomość rolną ustalono na kwotę 5.000 zł). Spółka została zarejestrowana w Krajowym Rejestrze Sądowym w dniu 17 lutego 2012 roku (wpisu dokonano w dniu 25 lipca 2012 roku). Natomiast z dniem 10 lipca 2012 roku Spółka zwiesiła wykonywanie działalności. Lokal nr 1 w budynku nr 13 o pow. 60,40 mkw. obciążony jest służebnością mieszkania na rzecz M. W. Natomiast lokal nr 2 w budynku nr 13 o pow. 66,40 mkw. obciążony jest służebnością mieszkania na rzecz małżonków L. i W. W.

Na mocy umowy dzierżawy z dnia [...] lutego 2012 roku D. W. korzysta na cele prowadzenia działalności gospodarczej z nieruchomości rolnej (działka gruntu nr [...]), którą otrzymał od rodziców, a następnie sprzedał spółce "A" Sp. z o.o.

Syn wnioskodawcy zamieszkuje, a od dnia 23 lutego 2010 roku także prowadzi działalność gospodarczą (firma [...] D. W.), pod adresem [...] (pod tym adresem znajduje się także miejsce zamieszkania oraz miejsce prowadzenia działalności gospodarczej Wnioskodawcy). Na potrzeby prowadzonej działalności syn wnioskodawcy wykorzystuje numery telefonów, z których korzysta także Wnioskodawca (k. 24, 25, 57-60 oraz 62 i 63 akt sądowych). W 2011 roku do działalności gospodarczej prowadzonej przez syna zostały zbyte następujące składniki rzeczowe z przedsiębiorstwa Wnioskodawcy:

- samochód ciężarowy Opel Vectra z 1999 r. (cena zbycia 2.460 zł),

- naczepa Zręb (3.690 zł),

- naczepa ciężarowa Zasław D-653 (cena zbycia 7.626 zł),

- naczepa wywrotki ciężarowej JANMIL z 2005 r. (cena zbycia 12.054 zł),

- ciągnik samochodowy Renault R 385 z 1994 r. (cena zbycia 6.150 zł),

- samochód ciężarowy Jelcz z 1994 r. (cena zbycia 2.800 zł).

Według stanu na rok 2012 składniki rzeczowe pozostawione w działalności gospodarczej prowadzonej przez Wnioskodawcę to samochód Jelcz 416 (według oświadczenia wartość rynkowa złomu – 1.500 zł), Koparka Waryński K 606 (według oświadczenia wartość rynkowa około 4.000zł), samochód Jelcz (wartość złomu) oraz komputer, który uległ zniszczeniu.

Skarżący udokumentował, że od listopada 2011 roku przekazał organom egzekucyjnym kwotę 20.999,99 zł (opisane jako podatek od towarów i usług za 2006 rok) oraz kwotę 1.000 zł wykazane pokwitowaniem wpłaty w postępowaniu egzekucyjnym (23 wpłaty w wysokości 40 zł oraz jedna wpłata w wysokości 80 zł). Środki przekazane organom egzekucyjnym pochodziły z dobrowolnych wpłat zobowiązanego. Wnioskodawca nie przedstawił dokumentów, z których wynikałoby, że zastosowane środki egzekucyjne (zajęcie rachunku bankowego) są skuteczne. Zapłata za składniki majątkowe przekazane do działalności gospodarczej syna nastąpiła w gotówce. Według przekazanych dokumentów (zajęcie wierzytelności pieniężnej) zaległości Skarżącego jedynie z tytułu podatku akcyzowego oraz opłaty paliwowej za 2006 rok wynosiły na dzień 12 kwietnia 202 roku 300.806,50 zł.

Wnioskodawca domaga się przyznania prawa pomocy w dwunastu sprawach dotyczących skarg na postanowienia Dyrektora Izby Celnej w przedmiocie odmowy przywrócenia terminu do wniesienia odwołania od decyzji dotyczących określenia wysokości podatku akcyzowego i opłaty paliwowej za poszczególne miesiące 2006 roku. Łączna kwota wpisów od skarg wynosi 1.200 zł.

Zgodnie z art. 246 §1 pkt 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 roku – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. 2012, poz. 270 – dalej p.p.s.a.) przyznanie prawa pomocy osobie fizycznej następuje, gdy osoba ta wykaże, że nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny.

Warunkiem koniecznym przeprowadzenia oceny zdolności płatniczych osoby wnioskującej o przyznanie prawa pomocy jest przedstawienie dokładnych i wiarygodnych danych o sytuacji majątkowej i rodzinnej strony postępowania (a contrario art. 255 p.p.s.a.). Ocena zasadności żądania przyznania prawa pomocy musi uwzględniać, że rzeczywiste możliwości płatnicze strony postępowania określają majątek i dochody wnioskodawcy, a także sytuacja rodzinna wnioskodawcy.

Mając powyższe na uwadze uznać należało, że oświadczenie majątkowe Skarżącego jest niepełne, a przez to niewystarczające do przyjęcia stanowiska, iż prawo do sądowej kontroli zaskarżonych aktów zostanie ograniczone wskutek tego, że strona postępowania nie jest w stanie zgromadzić środków finansowych na uiszczenie pełnych lub też jakichkolwiek kosztów sądowych.

Skarżący nie wykazał, aby skutkiem ustanowienia rozdzielności majątkowej pomiędzy małżonkami, było coś więcej niż uwolnienie współmałżonka od odpowiedzialności za skutki finansowe przyszłych działań podejmowanych przez Skarżącego. Złożone dokumenty oraz oświadczenia Wnioskodawcy uzasadniają stanowisko, że małżonkowie nadal prowadzą wspólne gospodarstwo domowe. Wbrew zapewnieniom Wnioskodawcy dochody małżonki (około 2.137 zł brutto miesięcznie) znacznie przekraczają deklarowane 700 zł netto miesięcznie.

Analiza oświadczeń i dokumentacji składanej w toku rozpoznania wniosku o przyznanie prawa pomocy uzasadnia stanowisko, że określenie rzeczywistych możliwości płatniczych Wnioskodawcy wymaga przedstawienia dokładnych danych o sytuacji majątkowej syna D. W., w szczególności w zakresie posiadanego majątku oraz wysokości osiąganych dochodów.

Wskazać należy, że przed faktyczną likwidacją działalności gospodarczej Wnioskodawcy (transferem składników mienia użytecznego do wykonywania działalności gospodarczej do majątku syna) przychody wnioskodawcy wynosiły od 29.798 zł do 39.096 zł średniomiesięcznie. Powyższe usprawiedliwia twierdzenie, że orzeczenie o przyznaniu prawa pomocy, bez przedstawienia sytuacji majątkowej syna, prowadziłoby do ochrony majątku, który Skarżący wraz z małżonką rozdysponowali na rzecz syna oraz ochrony źródeł dochodów, które Wnioskodawca "przeniósł" do działalności gospodarczej syna.

Wyjaśnić należy, że przesłanki przyznania prawa pomocy nie są tożsame z przesłankami bezskuteczności egzekucji należności pieniężnych.

Egzekucja wypada bezskutecznie, gdy dłużnik nie ma majątku i przychodów, z których można zaspokoić zaległe należności. Natomiast warunki przyznania prawa pomocy spełnione są wówczas, gdy zarówno sytuacja majątkowa, jak i sytuacja rodzinna strony postępowania, wskazuje na brak możliwości zgromadzenia środków na niezbędne koszty postępowania sądowego.

Z uwagi na powyższe, na podstawie art. 246 §1 pkt 2 oraz art. 258 §1 i §2 pkt 7 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 roku – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. 2012, poz. 270), orzeczono jak w sentencji postanowienia.