I SA/Wr 1589/14

Uzasadnienie

Przystępując do rozstrzygania, Sąd przyjął stan faktyczny i prawny sprawy jn.

E. J. (dalej: skarżący) wniósł skargę na wskazane w sentencji postanowienie, wydane w toku wznowionego postępowania podatkowego, dotyczącego zryczałtowanego podatku dochodowego od osób fizycznych za 2000 r. od dochodów nieznajdujących pokrycia w ujawnionych źródłach przychodów. Jak wynika z treści zaskarżonego postanowienia, przyczyną wznowienia postępowania było powołanie się przez stronę na wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 18 lipca 2013 r. (SK 18/09),

a podstawą zawieszenia wznowionego postępowania stało się wystąpienie przez Marszałka Sejmu z wnioskiem z dnia 9 grudnia 2013 r. do Trybunału Konstytucyjnego

o wykładnię zagadnień wzruszania postępowań podatkowych zakończonych już ostatecznymi decyzjami i prawomocnymi wyrokami sądowymi, wiążących się ze stosowaniem ww. wyroku z dnia 18 lipca 2013 r.

Przed wydaniem rozstrzygnięcia przez Sąd w niniejszej sprawie, organ podatkowy podjął ww. postępowanie postanowieniem z [...] kwietnia 2014 r. i decyzją

z [...] kwietnia 2014 r. uchylił w całości decyzje organów podatkowych obu instancji

i umorzył postępowanie w sprawie. Kopia decyzji została przedłożona przez Dyrektora Izby Skarbowej wraz z potwierdzeniem jej odbioru przez stronę skarżącą.

W odpowiedzi na wniosek organu podatkowego o umorzenie postępowania

w niniejszej sprawie na podstawie art. 161 § 1 pkt 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm. - u.p.p.s.a.), skarżący wskazał, że w złożonej skardze nie wnosił

o podjęcie zawieszonego postępowania, lecz o uchylenie postanowienia naruszającego przepisy procesowe. Zdaniem skarżącego, nie istniały podstawy prawne do wydania skarżonego postanowienia. Z tego względu, niezasadne jest umarzanie postępowania sądowego.

Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu zważył, co następuje.

Postępowanie w niniejszej sprawie podlegało umorzeniu.

Stosownie do treści art. 161 § 1 pkt 3 u.p.p.s.a., sąd wydaje postanowienie

o umorzeniu postępowania, gdy postępowanie z innych przyczyn, niż wymienione

w punktach 1 i 2 (cofnięcie skargi i śmierć strony), stało się bezprzedmiotowe.

Sąd podziela stanowisko zajęte w tożsamej sprawie przez Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu w postanowieniu z dnia 16 czerwca 2014 r. (I SA/Wr 1506/14). W ocenie Sądu, zasadne jest powtórzenie argumentacji zaprezentowanej w uzasadnieniu tego orzeczenia.

Umorzenie postępowania oznacza przerwanie i zakończenie postępowania sądowoadministracyjnego z powodu zaistnienia w jego toku takich zdarzeń, które uniemożliwiają osiągnięcie jego celu, albo powodują, że dokonanie przez sąd administracyjny kontroli zaskarżonego aktu lub czynności staje się zbędne albo nawet niedopuszczalne. Powoduje zatem zakończenie postępowania orzeczeniem, które nie rozstrzyga o istocie sprawy sądowoadministracyjnej. Bezprzedmiotowość postępowania sądowego z innych przyczyn zachodzi m.in. wtedy, kiedy w toku danego postępowania, a przed wydaniem wyroku, przestaje istnieć przedmiot zaskarżenia, a więc gdy zaskarżona decyzja lub postanowienie zostają pozbawione bytu prawnego. W opinii Sądu, taka sytuacja wystąpiła na gruncie rozpatrywanej sprawy. Kontroli sądowej poddano bowiem postanowienie organu odwoławczego, wydane w sprawie zawieszenia prowadzonego na wniosek skarżącego, wznowionego postępowania podatkowego w sprawie zryczałtowanego podatku dochodowego za 2000 r.

Jak wynika z akt sprawy, Dyrektor Izby Skarbowej - postanowieniem z dnia [...] kwietnia 2014 r. - podjął z urzędu zawieszone postępowanie. W treści postanowienia wskazał, że kwestia, stanowiąca - według niego - zagadnienie wstępne, została już rozstrzygnięta w następstwie postanowienia Trybunału Konstytucyjnego z 2 kwietnia 2014 r. (odmawiającego wyjaśnienia wątpliwości przedstawionych we wniosku Marszałka Sejmu). Zdaniem Sądu, takie działanie organu uchyliło skutki zawieszenia postępowania podatkowego i uruchomiło dalszy bieg tego postępowania. Podkreślić bowiem należy, że w orzecznictwie sądowym wielokrotnie zajmowane było stanowisko, że wraz z podjęciem postępowania ustają skutki prawne wynikające z postanowienia o zawieszeniu postępowania i to bez konieczności wydawania formalnego rozstrzygnięcia o uchyleniu tego ostatniego postanowienia (np. wyrok WSA w Warszawie z 8 lutego 2006 r., III SA/Wa 3034/05; wyrok WSA w Bydgoszczy z 29 grudnia 2009 r., I SA/Bd 800/09; wyrok WSA we Wrocławiu z 27 lutego 2008 r., I SA/Wr 782/07; CBOSA). Oznacza to, że podjęcie przez Dyrektora Izby Skarbowej zawieszonego postępowania "odjęło" pierwszoinstancyjnemu postanowieniu (w przedmiocie zawieszenia) oraz postanowieniu utrzymującemu je w mocy (zaskarżonemu) zdolność wywoływania skutków prawnych.

Z uwagi na powyższe - według Sądu - należało uznać, że podjęcie zawieszonego postępowania administracyjnego stanowiło "inną przyczynę" bezprzedmiotowości postępowania sądowego w sprawie ze skargi na postanowienie zawieszające postępowanie administracyjne, w rozumieniu art. 161 § 1 pkt 3 u.p.p.s.a.

Za prawidłowością takiego stanowiska przemawia także analiza omawianego problemu z punktu widzenia oceny skutków orzeczenia sądowego (ogólnie) uwzględniającego skargę. W przypadku bowiem uchylenia przez Sąd zaskarżonego orzeczenia na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. c) u.p.p.s.a. - w sytuacji, gdy jego kontroli poddane jest postanowienie w przedmiocie zawieszenia postępowania - konsekwencją takiego rozstrzygnięcia byłby (jedynie) obowiązek kontynuowania postępowania. Kontrola sądowoadministracyjna ma bowiem prowadzić do przywrócenia stanu zgodnego z prawem, co w przypadku niezasadnego zawieszenia postępowania oznacza właśnie kontynuację tego postępowania. Tym bardziej, że środki prawne wymienione w art. 145 u.p.p.s.a. odnoszą co do zasady skutek pro futuro (i ex nunc), a wyjątkiem jest stwierdzenie nieważności aktu (zob. postanowienie NSA z dnia 27 listopada 2009 r., II FSK 1014/08, CBOSA). Jeśli więc organ doprowadzi do tego stanu rzeczy, podejmując uprzednio zawieszone postępowanie, to przestaje istnieć przedmiot sprawy sądowoadministracyjnej także z tej perspektywy. Ponadto zwrócić należy uwagę, że postępowanie wznowieniowe, w toku którego organ podatkowy wydał zaskarżone postanowienie, zostało już zakończone wskazaną wyżej decyzją z dnia [...] maja 2014 r. przez uchylenie decyzji organów obu instancji i - co istotne w niniejszej sprawie - umorzeniem tego postępowania.

Z przedstawionych względów rozpatrzenie skargi zawierającej w istocie zarzuty dotyczące niezasadności zawieszenia postępowania oraz wskazujące na konieczność jego kontynuowania, stało się bezprzedmiotowe, co uzasadniało umorzenie postępowania sądowego (art. 161 § 1 pkt 3 u.p.p.s.a.).

Odnośnie zawartego w skardze wniosku o zasądzenie kosztów postępowania wskazać trzeba, że przepisy u.p.p.s.a. nie przewidują orzeczenia o kosztach

w postanowieniu o umorzeniu postępowania sądowoadministracyjnego na podstawie art. 161 § 1 pkt 3 u.p.p.s.a. Zwrot kosztów przysługuje stronie skarżącej od organu jedynie w razie umorzenia postępowania z przyczyny określonej w art. 54 § 3 cyt. ustawy, a także w razie wystąpienia podstaw z art. 200 u.p.p.s.a. Z kolei podstawę zwrotu uiszczonego wpisu od skargi stanowi przepis art. 232 § 1 u.p.p.s.a., wskazując, że sąd z urzędu zwraca stronie cały uiszczony wpis od: pisma odrzuconego lub cofniętego (pkt 1), zażalenia na postanowienie w przedmiocie ukarania grzywną, jeżeli zażalenie zostało uwzględnione (pkt 2). Mając na względzie powyższe regulacje brak było podstaw do zasądzenia kosztów postępowania od organu na rzecz skarżącego, jak i zwrotu uiszczonego przez skarżącego wpisu sądowego od skargi.

W tym stanie rzeczy, Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu, na podstawie art. 161 § 1 pkt 3 u.p.p.s.a., orzekł jak w sentencji.