II SA/Wr 850/12

Uzasadnienie

W odpowiedzi na wezwanie do uiszczenia wpisu od skargi na postanowienie

Samorządowego Kolegium Odwoławczego w L. z dnia [...] r. Nr [...] w przedmiocie odmowy wznowienia postępowania zakończonego ostatecznym postanowieniem Samorządowego Kolegium Odwoławczego w L. z dnia [...] r. (Nr[...]) w przedmiocie odmowy stwierdzenia nieważności własnego postanowienia nr [...] z dnia [...] r. w sprawie umorzenia postępowania zażaleniowego w kwocie 200 zł D. i M.W. wnieśli o przyznanie prawa pomocy w zakresie całkowitym.

W uzasadnieniu wnioskodawcy wyjaśnili, że ich łączny miesięczny dochód brutto wynosi 1849 zł oraz, że posiadają udziały we własności działek gruntu o łącznej pow. 2.500 m². Wskazali także na fakt swojego zadłużenia.

Pismem referendarza Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z dnia 28 stycznia 2013 r., wezwano wnioskodawców do sprecyzowania i udokumentowania w terminie 7 dni danych dotyczących ich dochodów, zobowiązań i miesięcznych wydatków związanych z utrzymaniem siebie i domu, a także wyjaśnienia m.in. czy korzystają z pomocy osób trzecich, w jakiej wysokości byliby w stanie uiścić wpis sądowy, z jakich źródeł czerpią środki na ponoszenie dotychczasowych kosztów postępowania oraz przedstawienia dokumentów potwierdzających fakt zadłużenia oraz jego wysokość.

W odpowiedzi na powyższe wezwanie D. W. wskazała, że oprócz emerytury wnioskodawcy nie posiadają innych źródeł dochodu, wysokość wydatków wynosi 1.925 zł oraz, że zmuszeni są do pożyczania pieniędzy od znajomych. Załączyła nadto kserokopię tzw. odcinka emerytalnego, z którego wynika, że przyznane jej świadczenie emerytalne wynosi 1.425 zł, a otrzymuje je w wysokości 840, 71 zł. netto. Oświadczyła także, że swoją trudną sytuację majątkową wnioskodawcy wykazali we wniosku o przyznanie prawa pomocy.

Postanowieniem z dnia 1 marca 2013 r., referendarz sądowy w Wojewódzkim Sądzie Administracyjnym we Wrocławiu odmówił skarżącym przyznania prawa pomocy.

Nie godząc się z powyższym rozstrzygnięciem w dniu 2 kwietnia 2013 r. D. W. i M. W. złożyli skutecznie sprzeciw, w wyniku czego postanowienie referendarza utraciło moc.

Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 260 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, zwanej dalej p.p.s.a. (Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm., dalej p.p.s.a.), w razie wniesienia sprzeciwu, który nie został odrzucony, zarządzenie lub postanowienie, przeciwko któremu został on wniesiony, traci moc, a sprawa będąca przedmiotem sprzeciwu podlega rozpoznaniu przez sąd na posiedzeniu niejawnym.

Mając na uwadze powyższe regulacje Sąd ponownie rozpoznał na podstawie zebranego materiału dowodowego wniosek strony o przyznanie prawa pomocy.

Zgodnie z postanowieniami art. 245 § 1 p.p.s.a., prawo pomocy może być przyznane w zakresie całkowitym lub częściowym.

Prawo pomocy w zakresie całkowitym obejmuje zwolnienie od kosztów sądowych oraz ustanowienie adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego lub rzecznika patentowego (art. 245 § 2 p.p.s.a.). Prawo pomocy w zakresie częściowym, obejmuje zaś zwolnienie tylko od opłat sądowych i wydatków lub tylko ustanowienie adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego lub rzecznika patentowego (art. 245 § 3 p.p.s.a.). Przyznanie prawa pomocy osobie fizycznej następuje w zakresie całkowitym, gdy osoba ta wykaże, że nie jest w stanie ponieść jakichkolwiek kosztów postępowania (art. 246 § 1 pkt 1 p.p.s.a.).

Biorąc pod uwagę powyższe uregulowania normatywne, należy zauważyć, że w sytuacji gdy osoba fizyczna spełnia przesłanki określone w powyższym przepisie obowiązkiem Sądu jest przyznanie prawa pomocy. Na podmiocie ubiegającym się o przyznanie prawa pomocy w zakresie całkowitym, spoczywa jednakże ciężar wykazania, że nie jest w stanie ponieść jakichkolwiek kosztów bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny. Zadaniem więc strony, jest niejako przekonanie Sądu, że jej sytuacja majątkowa nie pozwala uczynić zadość wymogom opłaty kosztów postępowania. W tym celu powinna należycie uzasadnić i uprawdopodobnić okoliczności, które podaje we wniosku o przyznanie prawa pomocy. W gestii Sądu znajduje się już ocena czy strona w sposób należyty uargumentowała zasadność przyznania niniejszej pomocy (por. B. Dauter, B. Gruszczyński, A. Kabat, M. Niezgódka – Medek, Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz, Zakamycze 2005). Zadaniem Sądu jest zatem dokonanie wszechstronnej i rzetelnej oceny wskazanych we wniosku okoliczności uzasadniających przyznanie niniejszego prawa, z uwzględnieniem zasad logicznego rozumowania, doświadczenia życiowego i dostępnej wiedzy.

Prawidłowe rozpatrzenie słuszności przyznania prawa pomocy wymaga uwzględnienia z jednej strony obciążeń finansowych wnioskodawcy, a z drugiej strony - jego możliwości finansowych. Przy ustalaniu możliwości finansowych wnioskodawcy należy mieć na uwadze jego realną sytuację materialną, biorąc pod uwagę dochód w przeliczeniu na członków rodziny oraz obciążenia finansowe w zakresie faktycznie ponoszonych wydatków.

Odnosząc się do wniosku D. W. i M. W. o przyznanie prawa pomocy w zakresie całkowitym stwierdzić należy, że w stanie faktycznym istniejącym w rozpatrywanej sprawie brak jest przesłanek uzasadniających przyznanie prawa pomocy we wnioskowanym zakresie, tym samym wniosek ten nie zasługuje na uwzględnienie. Sąd przede wszystkim zwrócił uwagę, że w uzasadnieniu złożonego wniosku skarżący nie wskazali udokumentowanych okoliczności motywujących niemożność poniesienia kosztów postępowania. Nie przedłożyli także stosownych dokumentów na skutek wezwania w tym przedmiocie czy też na etapie złożenia sprzeciwu, chociaż to na wnioskodawcy ciąży obowiązek nie tylko rzetelnego i wyczerpującego przedstawienia stanu faktycznego, ale także poparcia powoływanych okoliczności środkami dowodowymi. W realiach niniejszej sprawy, podniesione przez wnioskodawców okoliczności, na których oparli swój wniosek o przyznanie prawa pomocy (niemożność uiszczenia żadnych kosztów postępowania, fakt zadłużenia), zostały w istocie jedynie zasygnalizowane, ale nie wykazane, czyli, dowiedzione, udokumentowane, udowodnione (por. postanowienie Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 28 września 2011 r., sygn. akt I FZ 189/11, Lex 948866). Podany we wniosku łączny dochód miesięczny brutto w wysokości 1. 849 zł, wskazuje, że wnioskodawcy posiadają stały miesięczny dochód, z którego mogą pokryć koszty postępowania. Tymczasem korzystanie z instytucji prawa pomocy powinno mieć miejsce jedynie w wypadkach uzasadnionych szczególnymi okolicznościami, a więc wtedy, gdy wnioskodawca rzeczywiście nie posiada żadnych lub wystarczających możliwości sfinansowania kosztów postępowania. Instytucja prawa pomocy znajduje zatem zastosowanie tylko w przypadkach osób charakteryzujących się wyjątkowo trudną sytuacją materialną np. osób żyjących w ubóstwie, które są pozbawione środków do życia, a pozyskanie przez nie kwot na sfinansowanie kosztów udziału w sporze sądowym jest obiektywnie niemożliwe (por. postanowienie Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 6 października 2011 r., sygn. akt I OZ 759/11, Lex nr 964732).

Mając zatem powyższe na względzie, stosownie do postanowień art. 245 § 2 w zw. z art. 246 § 1 pkt 1 ustawy - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – orzeczono jak w sentencji postanowienia.