II OPP 43/13

Uzasadnienie

Skarga A. O. na decyzję Śląskiego Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego w Katowicach z dnia [...] sierpnia 2011 r. w przedmiocie wykonania określonych robót budowlanych wraz z aktami sprawy i odpowiedzią organu na skargę wpłynęła do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach w dniu 25 października 2011 r.

W tym samym dniu Przewodniczący Wydziału wezwał skarżącą do uiszczenia wpisu sądowego od skargi oraz do nadesłania odpisów skargi. Skarżąca wykonała to wezwanie w dniu 10 listopada 2011 r.

Po doręczeniu odpisów skargi pozostałym stronom postępowania, zarządzeniem z dnia 28 listopada 2011 r. sędzia sprawozdawca skierował sprawę do oczekujących na wyznaczenie terminu rozprawy. Zarządzeniem Przewodniczącego Wydziału z dnia 6 grudnia 2011 r. wyznaczono termin rozprawy na dzień 26 stycznia 2012 r.

Wyrokiem z dnia 26 stycznia 2012 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach uchylił zaskarżoną decyzję. W dniu 16 kwietnia 2012 r. skargę kasacyjną od tego wyroku wniósł Śląski Wojewódzki Inspektor Nadzoru Budowlanego w Katowicach. Akta sprawy zostały przekazane do Naczelnego Sądu Administracyjnego w dniu 18 maja 2012 r. Zarządzeniem Przewodniczącego Wydziału z dnia 11 września 2013 r. został wyznaczony termin rozprawy w tej sprawie na dzień 8 listopada 2013 r.

W dniu 12 września 2013 r. uczestnik postępowania S. K. wniósł skargę na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki. W skardze tej zawarł wnioski o stwierdzenie bezczynności organów I i II instancji oraz Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach w przedmiocie braku orzeczenia w sprawie legalności wjazdu (dostępu do drogi publicznej) do nowej inwestycji znajdującej się na działce nr [...] w S. oraz o zasądzenie na jego rzecz od Skarbu Państwa kwoty 20 000 zł.

W uzasadnieniu skargi S. K. wskazał, iż w dniu 16 lutego 2008 r. złożył zawiadomienie do Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego w B. o nielegalnym wjeździe do inwestycji znajdującej się na działce nr [...] w S. Sprawa ta toczy się przed organami nadzoru budowlanego oraz przed Wojewódzkim Sądem Administracyjnym w Gliwicach już 5 lat. Zdaniem uczestnika, Sąd pozostaje w bezczynności, ponieważ uchyla się od wydania orzeczenia co do istoty sprawy tzn. czy dostęp do działki nr [...] po drodze wewnętrznej [...] jest legalny czy nielegalny.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

W przedmiotowej sprawie prawo uczestnika postępowania S. K. do rozpoznania sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki nie zostało naruszone.

Skarga o stwierdzenie, że w postępowaniu przed sądem administracyjnym nastąpiła przewlekłość postępowania może być uwzględniona, jeśli są podstawy do przyjęcia, że na skutek działania lub bezczynności tego sądu naruszone zostało prawo strony do rozpoznania jej sprawy w postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki (art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 17 czerwca 2004 r. o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki - Dz.U. Nr 179, poz. 1843 ze zm. - zwanej dalej ustawą). Konieczne jest więc ustalenie, że wystąpiła zwłoka w postępowaniu sądowym (przewlekłość postępowania) oraz że zwłoka ta jest nieuzasadniona. Stosownie do art. 2 ustawy, o nieuzasadnionej zwłoce można mówić wówczas, jeśli postępowanie w sprawie trwa dłużej niż to konieczne do jego zakończenia, uwzględniając ocenę terminowości i prawidłowości czynności sądowych, ale także zachowań stron, a w szczególności strony, która zarzuca przewlekłość postępowania. Ocena ta nie może być oderwana od obowiązku sądu rozpoznawania wszystkich spraw wniesionych do sądu bez nieuzasadnionej zwłoki, przy zachowaniu zasady rozpoznawania spraw według kolejności ich wpływu oraz uwzględnieniu przepisów nakazujących rozpoznawanie niektórych rodzajów spraw w ustawowo określonych terminach.

Ustawa nie określa wprost, jaki okres oczekiwania na rozpoznanie sprawy należy uznać za nieuzasadnioną zwłokę. Pewna wskazówka wynika jednak z art. 14 ustawy, który stanowi, że skarżący może wystąpić z nową skargą w tej samej sprawie po upływnie 12 miesięcy. Oznacza to, iż ustawodawca uznał za przewlekłe takie postępowanie, które trwa dłużej niż 12 miesięcy (por. postanowienia NSA: z dnia 24 kwietnia 2008 r., I OPP 16/08, Lex 479698, z dnia 4 czerwca 2008 r., I OPP 20/08, Lex 479136, z dnia 24 lipca 2008 r., II OPP 20/08, Lex 493700).

Skarga na przewlekłość postępowania wniesiona przez uczestnika S. K. dotyczy przewlekłości postępowania przed Wojewódzkim Sądem Administracyjnym w Gliwicach. Sprawa administracyjna dotycząca legalności samowolnie wykonanego w istniejącym ogrodzeniu wjazdu na teren zakładu ogrodniczego "[...]" położonego na działce nr [...] w S. została zainicjowana wnioskiem S. K. z dnia 16 lutego 2008 r., a bezczynność organów oraz rozstrzygnięcia w niej wydane były przedmiotem postępowania przed Wojewódzkim Sądem Administracyjnym w Gliwicach czterokrotnie. W odniesieniu do zarzutów skarżącego, że sprawa ta jest prowadzona przez organy administracji przewlekłe, a Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach uchyla się od rozstrzygnięcia istoty sprawy, wskazać należy, iż w przypadku przedłużającego się w sposób nieuzasadniony czasu trwania postępowania przed organami administracji skarżącemu przysługiwało prawo do wniesienia skargi do sądu administracyjnego na przewlekłość postępowania administracyjnego. Natomiast kwestia czy Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach w wyroku z dnia 26 stycznia 2012 r. rozstrzygnął sprawę co do istoty, czy też nie, nie może być przedmiotem niniejszego postępowania. W postępowaniu ze skargi na przewlekłość postępowania Naczelny Sąd Administracyjny bada jedynie czy postępowanie w sprawie trwa dłużej niż to konieczne do jego zakończenia, ocenia terminowość i prawidłowość czynności sądowych. W tym postępowaniu Sąd nie ocenia prawidłowości rozstrzygnięć wydanych w sprawie. Kwestie merytoryczne dotyczące istoty tej sprawy skarżący może podnosić w toczącym się postępowaniu kasacyjnym, a zwłaszcza na rozprawie przed Naczelnym Sądem Administracyjnym, która została wyznaczona na dzień 8 listopada 2013 r.

W kontrolowanym postępowaniu (sygn. akt II SA/Gl 800/11) nie można zarzucić Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Gliwicach, że działał w sposób przewlekły. Postępowanie przed tym Sądem od dnia wpływu skargi (25 października 2011 r.) do dnia wydania wyroku (26 stycznia 2012 r.) trwało 3 miesiące. Na skutek skargi kasacyjnej organu sprawa została przekazana do Naczelnego Sądu Administracyjnego w dniu 18 maja 2012 r.

Postępowanie w tej sprawie przez Naczelnym Sądem Administracyjnym trwa natomiast już 16 miesięcy. Czas trwania tego postępowania przekroczył wprawdzie 12 miesięcy, jednak w sprawie został już wyznaczony termin rozprawy na dzień 8 listopada 2013 r. Należy mieć na uwadze, że znaczna liczba spraw wpływających ze środkami odwoławczymi do Naczelnego Sądu Administracyjnego stanowi przyczynę długiego oczekiwania na rozpoznanie sprawy. Stosownie do przepisu § 49 ust. 1 uchwały Zgromadzenia Ogólnego Sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 8 listopada 2010 r. w sprawie regulaminu wewnętrznego urzędowania Naczelnego Sądu Administracyjnego (M.P. Nr 86, poz. 1007) sprawy wpływające ze środkami odwoławczymi od orzeczeń wojewódzkich sądów administracyjnych należy rozpoznawać według kolejności ich wpływu do Sądu, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej. Podstawy do szybszego rozpoznawania spraw mogą wynikać z przepisów ustawy, które określają terminy rozpoznawania spraw przez sąd. Możliwe jest również zarządzenie rozpoznania sprawy poza kolejnością, jeżeli strona przedstawi powody uzasadniające przyśpieszenie rozpoznania (§ 49 ust. 2 powołanej uchwały). W kategorii spraw, do której należy przedmiotowa sprawa o sygn. akt II OSK 1533/12 przepisy szczególne nie nakładają na Sąd obowiązku rozpoznania sprawy poza kolejnością. Uczestnik postępowania kasacyjnego S. K. nie składał wniosku o przyśpieszenie rozpoznania sprawy. W związku z powyższym nie można uznać, że zwłoka w prowadzeniu postępowania przez Naczelny Sąd Administracyjny była nieuzasadniona, z uwagi na dużą liczbę spraw wpływających do tego Sądu i konieczność ich rozpoznawania według kolejności ich wpływu. Należy mieć również na względzie, iż zarządzeniem Przewodniczącego Wydziału z dnia 11 września 2013 r. został wyznaczony termin rozprawy w tej sprawie na dzień 8 listopada 2013 r.

Mając powyższe na uwadze, Naczelny Sąd Administracyjny uznał, iż w tej sprawie nie można stwierdzić, że nastąpiła przewlekłość postępowania przed Wojewódzkim Sądem Administracyjnym w Gliwicach. W związku z powyższym, Naczelny Sąd Administracyjny na podstawie art. 12 ust. 1 ustawy orzekł jak w sentencji postanowienia.