I SA/Rz 786/13

Uzasadnienie

I SA/Rz 786/13

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia [...] kwietnia 2013 r., nr [...], Wójt Gminy odmówił umorzenia zaległości podatkowej w podatku od środków transportowych za I półrocze 2013 roku od pojazdów o nr rejestracji [...], [...], [...], [...], [...], [...], [...], [...], [...], [...], [...] w łącznej kwocie 9.585 zł.

Jak wynika z akt sprawy, M.R. we wniosku z dnia 20 lutego 2013 r., uzupełnionym następnie w piśmie z dnia 5 marca 2013 r. zwrócił się o umorzenie zaległości podatkowych w podatku o środków transportowych ze względu na utratę środków finansowych, spowodowaną włamaniem do domu. Wraz z wnioskiem przedłożono dokumentację wymaganą przy ubieganiu się o pomoc do minimis.

W wyniku przeprowadzonego postępowania organ I instancji ustalił, że podatnik zalicza się do grupy "mikroprzedsiębiorców" i prowadzi wraz z żoną D.R. działalność gospodarczą polegającą na międzynarodowym i krajowym transporcie drogowym. Na podstawie oświadczenia złożonego przez podatnika organ I instancji wywiódł, że w przeciągu 3 lat obrotowych wnioskodawca nie korzystał

z pomocy de minimis. W okresie 3 lat poprzedzających dzień złożenia wniosku podatnik nie odnotował również rosnących strat, jego obroty nie maleją natomiast zmniejsza się przepływ środków finansowych, zwiększa się suma zadłużenia.

Według przedłożonych przez wnioskodawcę rozliczeń, z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej osiągnął on w poszczególnych latach następujące przychody: 2009 r – 19.935,68 zł, 2010 r. – 2.147,63 zł, 2011 r. – 17.888,20 zł, 2012 r. – 8.697,28 zł natomiast w okresie od 1 stycznia 2013 r. do 31 stycznia 2013 r. osiągnął dochód w wysokości 1.933,52 zł. Dodatkowo M.R. z tytułu renty otrzymuje świadczenie majątkowe w wysokości 700 zł.

Na podstawie oświadczenia o stanie majątkowych i finansowym stwierdzono, że M.R. i D.R. są właścicielami nieruchomości gruntowo – budowlanej

w G. Nieruchomości nie są obciążone hipoteką. Rodzina mieszka w domu jednorodzinnym, wartość wyposażenia została oszacowana na kwotę 10.000 zł. Strony postępowania posiadają opisane powyżej samochody, które są związane

z prowadzoną działalnością gospodarczą. Ponadto na utrzymaniu mają siostrzenicę K.S., urodzoną w 1995 r.

Podatnik w oświadczeniu o stanie finansowym i majątkowym wskazał, że trudności finansowe w uregulowaniu podatku mają charakter czasowy, gdyż są spowodowane zdarzeniem losowym, jakim była kradzież środków finansowym

i biżuterii. Na potwierdzenie strona przedłożyła dokument potwierdzający prowadzenie dochodzenia w tej sprawie przez Komisariat Policji w G. Wydatki na miesięczne utrzymanie rodziny wynoszą 4100 zł. Podatnik spłaca kredyt w rachunku obrotowym i leasing związany z działalnością gospodarczą a także ponosi koszty ubezpieczenia majątku i samochodów.

W oparciu o zgromadzony materiał dowodowym organ I instancji stwierdził, że podatnik, mimo utraty mienia na skutek kradzieży nie utracił możliwości zarobkowania. Skoro posiada polisę ubezpieczeniową na dom możliwe jest odzyskanie utraconego mienia. Organ I instancji uznał, że wskazane miesięczne dochody przewyższają znacząco miesięczną strukturę wydatków rodziny. Fakt ten pozwala zdaniem organu I instancji sądzić, że podatnik nie wykazał w pełni źródeł miesięcznych dochodów. Wójt Gminy nie dał więc wiary twierdzeniom strony

o nieuzyskiwaniu dochodu w wysokości pozwalającej na uregulowanie zaległego podatku.

Zdaniem organu I instancji podatnicy nie wykazali ważnego interesu podatnika, o którym można by mówić w sytuacji, gdyby na skutek nadzwyczajnego losowego zdarzenia uregulowanie podatku doprowadziło strony postępowania do utraty możliwości zarobkowania. Organ I instancji ocenił, że sytuacja ekonomiczna Państwa R. jest dobra, majątek ruchomy i stały dochód pozwala przyjąć, że spłata zaległości podatkowych leży w granicach realnych możliwości płatniczych podatnika i nie zagraża jego egzystencji.

W odwołaniu od powyższej decyzji D.R. i M.R. wskazali, że włamanie do domu i kradzież jest zdarzeniem losowym, które niekorzystnie wpłynęło na niełatwą sytuację finansową rodziny. Polisa ubezpieczeniowa na dom nie przewiduje wypłaty odszkodowania w przypadku utraty mienia w postaci gotówki

i biżuterii. Struktura wydatków i dochodów wskazuje na pogarszającą się sytuację finansową rodziny. Wydatki przewyższające dochody pokrywane są zaciągniętym kredytem w rachunku obrotowym i kredytem kupieckim. Kradzież spowodowała poważne zachwianie płynności finansowej, gdyż niezapłacone faktury kosztowe

w działalności gospodarczej nie mogą być rozliczone w rachunku podatkowym jako koszt uzyskania przychodu. Również należny podatek od środków transportowych jest kosztem dopiero po jego zapłaceniu. Niezasadny jest zatem argument

o możliwości uwzględnienia tego podatku w kosztach prowadzonej działalności gospodarczej przed jego zapłaceniem.

W związku z powyższym odwołujący zarzucili organowi I instancji brak rzetelności w prowadzonej analizie stanu faktycznego i wnieśli o uchylenie zaskarżonej decyzji ze względu na nierzetelne ustalenie stanu faktycznego.

Samorządowe Kolegium Odwoławcze decyzją z dnia

[...] czerwca 2013 r., nr [...] utrzymało w mocy zaskarżoną decyzję.

W podstawie prawnej Kolegium powołało art. 233 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2012 r., poz. 749, ze zm.) – dalej o.p.

Kolegium uznało, że organ I instancji zgodnie z art. 122 i art. 187 o.p. podjął działania w celu dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego w zakresie warunków materialnych podatnika i w sposób wyczerpujący zbadał cały materiał dowodowy. Wójt Gminy dokonał analizy sytuacji majątkowo – finansowej podatnika w kontekście przesłanki ważnego interesu podatnika. Kolegium stwierdziło, że włamanie

z kradzieżą można uznać za okoliczność wyjątkową, jednak organ I instancji słusznie wywiódł, że przedstawiona sytuacja finansowa, wskazane miesięczne dochody przewyższają strukturę wydatków rodziny. Tym samym prawidłowy był wniosek, że strona nie wykazała zaistnienia przesłanki ważnego interesu podatnika. Sytuacja ekonomiczna strony umożliwia w ocenie Kolegium spłatę zaległości podatkowych bez stwarzania zagrożenia dla podstaw egzystencji.

Jednocześnie Kolegium zaznaczyło, że nawet gdyby uznać, ze kradzież świadczy o zaistnieniu ważnego interesu podatnika, to umarzane zaległości podatkowych dokonuje się w oparciu o uznanie administracyjne. Zatem uwzględnienie przedmiotowego wniosku jest prawem a nie obowiązkiem organów podatkowych. Gdy zaistnieje ważny interes podatnika organ może lecz nie musi umarzać zaległości podatkowej.

W skardze na ww. decyzję Kolegium D.R. i M.R., reprezentowani przez radcę prawnego B.B. wnieśli o uchylenie zaskarżonej decyzji w całości i zasądzenie od organu na rzecz skarżących kosztów postępowania w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Zaskarżonej decyzji zarzucili naruszenie:

- art. 7 zw. z art. 77 § 1 kpa i art. 122 i art. 187 § 1 o.p., poprzez nierozpatrzenie w sposób wyczerpujący całego materiału dowodowego, brak dokładnego wyjaśnienia sprawy, błędne ustalenie stanu faktycznego a w konsekwencji przyjęcie, że sytuacja materialna skarżących nie daje podstaw do umorzenie należności,

- art. 80 kpa poprzez nierozpatrzenie przez SKO podniesionych w odwołaniu zarzutów dotyczących błędnych ustaleń faktycznych,

- art. 107 § 3 kpa, poprzez niewskazanie w zaskarżonej decyzji ostatecznych kryteriów i motywów odmowy umorzenia zaległości podatkowych,

- art. 67a § 1 pkt 3 o.p., poprzez przyjęcie, że nie zaistniała przesłanka umorzenia zaległości podatkowych.

Skarżący w uzasadnieniu skargi wyjaśnili, że w wyniku kradzieży zostali pozbawieni wolnych środków finansowych oraz środków pochodzących z bieżącej zapłaty za usługi. W konsekwencji utracili płynność finansową i popadli w długi. Dlatego też ich zdaniem należy przyjąć, że w sprawie zaistniał ważny interes podatnika, o którym mowa w art. 67a § 1 pkt 3 o.p. Organy natomiast błędnie przyjęły, że skarżący mają możliwość spłaty zaległości podatkowych. SKO

nie przeanalizowało sytuacji finansowo – majątkowej podatnika, czego skarżący domagali się w odwołaniu. Zaniechanie to spowodowało, że decyzja organu II instancji została wydana w oparciu o błędny stan faktyczny ustalony przez organ I instancji. Organy podatkowe, mimo ciążących na nich obowiązkach, nie uzasadniły w swych decyzjach dlaczego nie uznają włamania za okoliczność przemawiającą za przyjęciem, że w sprawie zaistniał ważny interes podatnika. Brak uzasadnienia decyzji spowodował, że organy przekroczyły granicę uznania administracyjnego, naruszyły zasady postępowania i podważyły zaufanie do organów Państwa.

W odpowiedzi na skargę Samorządowe Kolegium Odwoławcze

wniosło o jej oddalenie z przyczyn podanych w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie zważył, co następuje:

Skarga jest uzasadniona.

Sąd uchylił zaskarżoną decyzję wraz z poprzedzającą ją decyzją wydaną

w I instancji, gdyż organy podatkowe nie zbadały, czy żądanie skarżących

w przedmiocie przyznania ulgi podatkowej mieści się w kategorii pomocy de minimis.

Jak wynika z akt sprawy, skarżący M.R. i D.R. prowadzą działalność gospodarczą pod nazwą "A" M i D.R.. W związku z powyższym w sprawie zastosowanie znajdzie przepis art. 67b § 1 Ordynacji podatkowej, który wobec podmiotów prowadzących działalność gospodarczą dopuszcza udzielanie ulg w spłacie zobowiązań podatkowych, określonych w art. 67a, które nie stanowią pomocy publicznej, które stanowią pomoc de minimis - w zakresie i na zasadach określonych w bezpośrednio obowiązujących aktach prawa wspólnotowego dotyczących pomocy w ramach zasady de minimis oraz które stanowią pomoc publiczną.

Wniosek złożony przez M.R., wniesiony w dniu 20 lutego 2013 r. zawierał jedynie prośbę o umorzenie zaległości podatkowej z uwagi na utratę mienia spowodowaną włamaniem do domu. Tak ogólnie sformułowane żądanie nie spełniało wymogów formalnych dlatego też organ I instancji słusznie wezwał skarżącego, by ten sprecyzował o jaką pomoc się ubiega oraz by przedstawił dokumentację, umożliwiającą rozpatrzenie wniosku pod względem zaistnienia przesłanek udzielenia pomocy publicznej lub pomocy de minimis. Należy bowiem wskazać, że

w odniesieniu do pomocy de minimis, podmiot ubiegający się o jej przyznanie winien złożyć wniosek spełniający kryteria określone w ustawie z dnia 30 kwietnia 2004 r.

o postępowaniu w sprawach dotyczących pomocy publicznej (tekst jedn. Dz. U. z 2007 r. Nr 59, poz. 404 ze zm.). W szczególności zgodnie z art. 37 ust. 1 pkt 1 i 2, podmiot ubiegający się o pomoc de minimis jest zobowiązany do przedstawienia wraz z wnioskiem o udzielenie pomocy wszystkich zaświadczeń o pomocy de minimis, jakie otrzymał w roku, w którym ubiega się o pomoc oraz w ciągu

2 poprzedzających go lat, oświadczenia o wielkości pomocy de minimis otrzymanej w tym okresie, albo oświadczenia o nieotrzymaniu takiej pomocy w tym okresie, jak również informacji niezbędnych do udzielenia pomocy de minimis, dotyczących

w szczególności wnioskodawcy i prowadzonej przez niego działalności gospodarczej oraz wielkości i przeznaczenia pomocy publicznej otrzymanej w odniesieniu do tych samych kosztów kwalifikujących się do objęcia pomocą, na pokrycie których ma być przeznaczona pomoc de minimis.

Skarżący w odpowiedzi na wezwanie organu I instancji sprecyzowali, że ubiegają się o udzielenie pomocy de minimis oraz przedstawili m.in. oświadczenie

o nieotrzymaniu pomocy de minimis w roku, w którym ubiegają się o pomoc oraz

w okresie 2 poprzedzających go lat, a także oświadczenie o stanie finansowym

i majątkowym oraz informacje niezbędne do udzielenia pomocy de minimis, przedstawione na stosowanym formularzu. W związku z powyższym należało zbadać, czy w sprawie są spełnione warunki udzielenia pomocy de minimis w oparciu o akty normatywne regulujące dopuszczalność przyznania takiej pomocy.

W szczególności organy podatkowe były zobowiązane ocenić, na podstawie art. 1 ust. 1 rozporządzenia Komisji (WE) nr 1998/2006 z dnia 15 grudnia 2006 r.

w sprawie stosowania art. 87 i 88 Traktatu do pomocy de minimis (Dz. Urz. UE L 379 z 28.12.2006, s.5), czy w niniejszej sprawie dopuszczalne jest przyznanie skarżącym pomocy de minimis. Szczególną uwagę należało zwrócić na treść art. 1 ust. 1 lit. h, zgodnie z którym, rozporządzenia tego nie stosuje się do pomocy przyznawanej podmiotom gospodarczym znajdującym się w trudnej sytuacji. Kryteria określające trudną sytuację podmiotu gospodarczego zostały zaś sformułowane

w Wytycznych wspólnotowych dotyczących pomocy państwa w celu ratowania

i restrukturyzacji przedsiębiorstw znajdujących się w trudnej sytuacji (Dz. Urz. UE C 244 z 1.10.2004 r., s. 2). Zgodnie z pkt 9 ww. Wytycznych Komisja uważa przedsiębiorstwo zagrożone za takie, które ani przy pomocy środków własnych, ani środków, które mogłoby uzyskać od właścicieli/akcjonariuszy lub wierzycieli, nie jest w stanie powstrzymać strat, które bez zewnętrznej interwencji władz publicznych prawie na pewno doprowadzą to przedsiębiorstwo do zniknięcia z rynku

w perspektywie krótko- lub średnioterminowej.

Ponadto na podstawie pkt 10 ww. Wytycznych, z zasady i niezależnie od wielkości przedsiębiorstwa, jest ono w szczególności uznane za zagrożone

w następujących okolicznościach:

a) w przypadku spółki z ograniczoną odpowiedzialnością , jeżeli ponad połowa jej zarejestrowanego kapitału została utracona , w tym ponad jedna czwarta tego kapitału w okresie poprzedzających 12 miesięcy, lub

b) w przypadku spółki, której przynajmniej niektórzy członkowie są w sposób nieograniczony odpowiedzialni za długi spółki , jeżeli ponad połowa jej kapitału według sprawozdania finansowego została utracona, w tym ponad jedna czwarta

w okresie poprzedzających 12 miesięcy, lub

c) niezależnie od rodzaju spółki, jeżeli spełnia ona kryteria w prawie krajowym

w zakresie podlegania zbiorowej procedurze upadłościowej.

Jak stanowi zaś pkt 11 ww. Wytycznych, nawet, gdy nie zachodzi żadna

z okoliczności wymienionych w pkt 10, przedsiębiorstwo może nadal być uznane za zagrożone, w szczególności, gdy występują typowe oznaki, takie jak rosnące straty, malejący obrót, zwiększanie się zapasów, nadwyżki produkcji, zmniejszający się przepływ środków finansowych, rosnące zadłużenie, rosnące kwoty odsetek

i zmniejszająca się lub zerowa wartość aktywów netto. W niektórych poważnych przypadkach, przedsiębiorstwo może już znajdować się w sytuacji niewypłacalności lub być przedmiotem zbiorowego postępowania upadłościowego prowadzonego zgodnie z prawem krajowym. W tej ostatniej sytuacji, niniejsze wytyczne stosuje się do każdej pomocy przyznanej w kontekście takiej procedury, która prowadzi do utrzymania przedsiębiorstwa na rynku. W każdym przypadku przedsiębiorstwo zagrożone kwalifikuje się do pomocy tylko wtedy, gdy ewidentnie nie może odzyskać płynności dzięki środkom własnym lub środkom uzyskanym od właścicieli/akcjonariuszy lub ze źródeł rynkowych.

Nie można również pominąć, że organ decydujący o przyznaniu pomocy de minimis powinien uwzględnić, że zgodnie z art. 2 ust. 2 ww. rozporządzenia Komisji (WE) ogólna kwota pomocy de minimis przyznana dowolnemu podmiotowi gospodarczemu nie może przekroczyć 200 000 EUR w dowolnie ustalonym okresie trzech lat podatkowych. Całkowita wartość pomocy de minimis przyznanej jednemu podmiotowi gospodarczemu działającemu w sektorze transportu drogowego przez dowolny okres trzech lat podatkowych nie może przekroczyć 100 000 EUR. Okres trzech lat budżetowych obejmuje bieżący rok budżetowy i dwa poprzedzające go lata.

Zarówno organ I instancji, jak i organ odwoławczy nie rozpatrzyły przedmiotowego wniosku w oparciu o przedstawione wyżej regulacje prawa krajowego i wspólnotowego. W decyzjach wydanych na poziomie obydwu instancji nie ma szczegółowej analizy przesłanek, które zostały określone w powołanej wyżej ustawie o postępowaniu w sprawach dotyczących pomocy publicznej oraz

w rozporządzeniu Komisji (WE) w sprawie stosowania art. 87 i 88 Traktatu do pomocy de minimis. Należy podkreślić, że po stwierdzeniu, że dana ulga mieści się

w kategorii pomocy de minimis, prowadzone jest dalsze postępowanie organu podatkowego w sprawie jej przyznania w oparciu o przepisy Ordynacji podatkowej,

w tym art. 67a § 1 pkt 3, który umożliwia umorzenie zaległości podatkowej

w przypadkach uzasadnionych ważnym interesem podatnika lub interesem publicznym.

W zaskarżonej decyzji, jak i w decyzji ją poprzedzającej zabrakło oceny, czy objęta wnioskiem ulga mieści się w zakresie dopuszczalnej pomocy de minimis, co

w konsekwencji prowadzi do wniosku, że organy podatkowe naruszyły w ten sposób prawo materialnego i procesowe. W związku z powyższym opisane w sentencji niniejszego wyroku decyzje należało uchylić w oparciu o art. 145 § 1 pkt 1 lit. a i c

w związku z art. 135 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ( tekst jedn. Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.) - ppsa.

W oparciu o art. 152 ppsa orzeczono, iż uchylone decyzje nie podlegają wykonaniu do chwili uprawomocnienia się wyroku.

O zwrocie kosztów postępowania orzeczono na podstawie art. 200 ppsa.