II SA/Bd 1312/13

Uzasadnienie

I W dniu 31 października 2013 r. do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego wpłynął wniosek (formularz PPF) złożony przez R. K. o przyznanie prawa pomocy w zakresie zwolnienia od kosztów sądowych.

II Konieczność przyznania prawa pomocy skarżący uzasadnił trudną sytuacją finansową. Wskazał, że we wspólnym gospodarstwie domowym zamieszkuje z żoną oraz dwójką małoletnich uczących się dzieci. Posiada dom o powierzchni [...] m2 oraz nieruchomość rolną o powierzchni [...] ha. Skarżący podał, że dzieci oraz żona są na jego utrzymaniu. Dochód gospodarstwa wynosi około [...] zł netto miesięcznie natomiast wydatki w skali roku wynoszą około [...] zł. Oświadczył, że nie posiada oszczędności oraz przedmiotów wartościowych.

Referendarz sądowy Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego zważył, co następuje:

III Należy zaznaczyć, iż prawo pomocy obejmuje zwolnienie od kosztów sądowych oraz ustanowienie adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego lub rzecznika patentowego. Ustanowienie adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego lub rzecznika patentowego w ramach prawa pomocy jest równoznaczne z udzieleniem pełnomocnictwa ( art. 244 § 1 i § 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - t.j. Dz. U. z 2012r., poz. 270 ze zm. , zwanej dalej p.p.s.a.).

Przepis art. 245 p.p.s.a. przewiduje możliwość przyznania prawa pomocy w zakresie całkowitym lub częściowym. Prawo pomocy w zakresie całkowitym obejmuje zwolnienie od kosztów sądowych oraz ustanowienie profesjonalnego pełnomocnika w sytuacji, kiedy osoba fizyczna wykaże, że nie jest w stanie ponieść jakichkolwiek kosztów postępowania (art. 246 § 1 pkt 1 p.p.s.a.). Z kolei prawo pomocy w zakresie częściowym (art. 246 § 1 pkt 2 p.p.s.a.) polega na zwolnieniu tylko od opłat sądowych w całości lub w części albo tyko od wydatków albo od opłat sądowych i wydatków lub obejmuje ustanowienie adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego lub rzecznika patentowego. Następuje w sytuacji, jeżeli osoba fizyczna wykaże, że nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania bez uszczerbku utrzymania dla siebie i rodziny.

IV Z art. 246 § 1 pkt 2 p.p.s.a. wynika, iż ciężar dowodu spoczywa na stronie, która ubiega się o przyznanie prawa pomocy, a to znaczy że przepis ten nakłada na wnioskującego obowiązek przedstawienia argumentacji i dowodów potwierdzających istnienie przesłanek wskazanych w powołanym przepisie. Nadto to wnioskujący ma przekonać sąd, że znajduje się w sytuacji opisanej w przedmiotowym przepisie, która uniemożliwia poniesienie mu jakichkolwiek kosztów postępowania lub poniesienie pełnych kosztów postępowania (np. postanowienia NSA: z dnia 30 lipca 2009 r., I FZ 171/09, LEX nr 552205, oraz z dnia 9 lipca 2009 r., I OZ 713/09, LEX nr 552394). Naczelny Sąd Administracyjny wielokrotnie podkreślał w orzecznictwie, że z punktu widzenia art. 246 § 1 p.p.s.a. wykazanie okoliczności uzasadniających przyznanie prawa pomocy należy do obowiązku ubiegającego się o przyznanie tego prawa (np. postanowienie NSA z dnia 24 marca 2009 r., II FZ 101/09, LEX nr 550317).

V W wyniku dokonanej analizy sytuacji finansowej strony skarżącej należało uznać, iż wnioskodawca nie wykazał, że nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania bez uszczerbku w swoim utrzymaniu. Zdaniem orzekającego sytuacja finansowa i majątkowa strony skarżącej nie została przedstawiona przez nią w sposób wiarygodny i rzetelny, ponieważ fakty które podaje we wniosku, nie znajdują pokrycia w aktach sprawy. W orzecznictwie prezentowane jest jednoznaczne stanowisko, że brak współpracy ze strony podmiotu ubiegającego się o przyznanie prawa pomocy skutkuje uznaniem, że nie wykazał on zaistnienia przesłanek, o których mowa w art. 246 § 1 pkt 1 p.p.s.a., koniecznych dla przyznania prawa pomocy we wnioskowanym zakresie (np. postanowienie NSA z dnia 24 marca 2009 r., II FZ 91/09, LEX nr 550327). Ze złożonego formularza PPF wynika bowiem, że skarżący w skali roku ponosi wydatki w wysokości około [...] zł. Nie wliczył on do tych wydatków kosztów związanych z wyżywieniem, co przy czteroosobowej rodzinie jak uczy doświadczenie życiowe stanowi spory wydatek. Wskazany zaś przez niego dochód z prowadzonego gospodarstwa rolnego wynosi około [...] zł w skali roku. Porównując ze sobą obie te kwoty należy dojść do wniosku, że jest duża różnica pomiędzy wydatkami a dochodami gospodarstwa. Wnioskodawca nie podał zaś źródła ich pokrycia. Wyraźnie oświadczył, że nie otrzymuje żadnej pomocy publicznej i nie pobiera zasiłku. Z dołączonego do wniosku zaświadczenia Naczelnika Urzędu Skarbowego w I. wynika, że zarówno wnioskodawca jak i jego żona nie byli w 2012 r. podatnikami podatku dochodowego od osób fizycznych.

Reasumując należy wskazać, że skarżący poprzestał jedynie na enigmatycznych twierdzeniach mających w jego ocenie uzasadnić przyznanie prawa pomocy.

Wskazać zaś wypada, że opłaty sądowe stanowią rodzaj daniny publicznoprawnej i w związku z tym inne wydatki wnioskodawcy nie mogą być w stosunku do tych opłat traktowane priorytetowo (por. postanowienie NSA z dnia 23 stycznia 2006 r., sygn. akt II FZ 23/06, niepubl.).

Poza tym wymaga podkreślenia, że udzielenie stronie prawa pomocy jest formą jej dofinansowania z budżetu państwa i przez to powinno się sprowadzać do wypadków, w których zdobycie przez stronę środków na sfinansowanie udziału w postępowaniu sądowym jest rzeczywiście niemożliwe. Przyjęcie przez stronę skarżącą innego priorytetu w wydatkach nie może stanowić podstawy do uznania, że Skarb Państwa winien kredytować wydatki związane z prowadzeniem przez stronę skarżącą procesów sądowych.

VI W tym stanie rzeczy, na podstawie art. 246 § 1 pkt 2 oraz art. 258 § 2 pkt 7 Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi postanowiono jak w sentencji.