II OSK 2895/13

Uzasadnienie

Wyrokiem z dnia 11 września 2013 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu po rozpoznaniu skargi U.T. i S.T. uchylił postanowienie Wielkopolskiego Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego w Poznaniu z dnia [...] stycznia 2013 r., nr [...] w przedmiocie wniesienia odwołania z uchybieniem terminu.

W uzasadnieniu Sąd I instancji wyjaśnił, że zaskarżonym postanowieniem z dnia organ II instancji, po rozpatrzeniu odwołania U.T. i S.T., od decyzji Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego dla miasta Poznania z dnia [...]5 września 2012 r., stwierdził uchybienie terminu do wniesienia odwołania. Organ wyjaśnił, że zgodnie z art. 129 § 2 k.p.a. odwołanie od decyzji wnosi się w terminie 14 dni od dnia doręczenia decyzji stronie. W rozpatrywanej sprawie zaś zaskarżona decyzja doręczona została odwołującej w dniu 4 października 2012 r. oraz odwołującemu w dniu 27 września 2012 r. Organ wskazał, że termin do wniesienia odwołania upłynął odpowiednia dla odwołującej w dniu 18 października 2012 r., a dla odwołującego w dniu 11 października 2012 r. Zatem odwołanie wniesione w dniu 20 listopada 2012 r. (data stempla pocztowego) złożone zostało z uchybieniem terminu do wniesienia odwołania.

Skargę na powyższe postanowienie do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu wnieśli U.T. i S.T. wskazując, że ze względu na brak finansów, okres zimowy oraz znajdujące się w budynku zapasy słomy i siana budynek nie został rozebrany. Jednocześnie skarżący wskazali, że po uzyskaniu jakiejkolwiek gotówki dokonają rozbiórki budynku.

W odpowiedzi na skargę Wielkopolski Wojewódzki Inspektor Nadzoru Budowlanego w Poznaniu wniósł o jej oddalenie podtrzymując swoje dotychczasowe stanowisko w sprawie.

Uchylając zaskarżone postanowienie wymienionym na wstępie wyrokiem Sąd I instancji wskazał, że poza sporem pozostaje okoliczność, iż pismo z dnia 20 listopada 2012 r. zatytułowanie "odwołanie" zostało wniesione po upływie czternastodniowego terminu, o którym mowa w art. 129 § 2 k.p.a. Organ prawidłowo ustalił, iż decyzja organu I instancji została doręczona skarżącemu w dniu 27 września 2012 r., a skarżącej w dniu 4 października 2012 r. Natomiast odwołanie złożono dopiero w dniu 20 listopada 2012 r., a więc z uchybieniem terminu do jego wniesienia, który upłynął w odniesieniu do skarżącego dnia 11 października 2012 r., a do skarżącej dnia 17 października 2012 r. Jednakże, zdaniem Sądu, w przedmiotowej sprawie istnieje wątpliwość czy pismo wniesione przez skarżących jest w rzeczywistości odwołaniem. Jeżeli okazałoby się, że organ błędnie to pismo uznał za odwołanie, stwierdzenie uchybienia terminu do wniesienia odwołania byłoby wadliwe, a pismu temu należałoby nadać inny bieg. Sąd zaznaczył, że o charakterze pisma decyduje jego rzeczywista treść, a nie nazwa. Jeżeli istnieją jakiekolwiek wątpliwości, co do kwalifikacji przez organ odwoławczy pism wnoszonych przez strony, nie mogą być one automatycznie przyjęte jako przemawiające za istnieniem odwołania, bez próby wyjaśnienia wątpliwości w trakcie postępowania dowodowego, uzyskania wyjaśnienia od strony, która stosowny dokument sporządził. Stwierdzenie uchybienia terminu, bez jednoznacznego wyjaśnienia treści żądania strony, przy rozbieżności między treścią pisma wniesionego przez stronę, a jego tytułem, stanowi naruszenie zasad postępowania administracyjnego, określonych w art. 7, art. 8, art. 9 i art. 10 k.p.a. Sąd podkreślił, że w sytuacjach gdy charakter pisma budzi wątpliwości, to organ administracji ma obowiązek, stosownie do postanowień powołanych wyżej artykułów, wyjaśnić rzeczywistą wolę strony. Zasadą postępowania administracyjnego, wyrażoną między innymi w art. 63, art. 65, art. 128 i art. 140 k.p.a., jest jego odformalizowanie, tak aby sprawa mogła być rozpoznana zgodnie z intencją i interesem strony właśnie bez zbędnego formalizmu. Nie można jednak przyjąć, że jeżeli żądanie jest zredagowane niezręcznie i mało zrozumiale, to organ administracji publicznej jest uprawniony do sprecyzowania treści żądania. Jest to niedopuszczalne chociażby dlatego, że mogłoby doprowadzić do niedopuszczalnej zmiany żądania, wbrew intencji wnoszącego podanie. Sąd pokreślił, że organ do którego wpłynęło pismo powinien dążyć do ustalenia celu jakim kierowała się strona wnosząc dany środek i działać w sposób najbardziej dla strony właściwy. Zdaniem Sądu, w niniejszej sprawie pismo z dnia 20 listopada 2012 r. zostało zatytułowane "odwołanie", ale z jego treści nie wynika czy skarżący kwestionują zasadność wydania nakazu rozbiórki. W uzasadnieniu powyższego pisma skarżący po pierwsze wnieśli o przesunięcie terminu do dokonania rozbiórki i wskazali na okoliczności uzasadniające powyższy wniosek. Jednocześnie nie podnieśli żadnych okoliczności wskazujących na niezasadność wydania nakazu rozbiórki. Także na rozprawie w dniu 11 września 2013 r. wskazali, że wnosząc pismo domagali się jedynie zmiany terminu rozbiórki.

Skargę kasacyjną od powyższego wyroku wniósł Wielkopolski Wojewódzki Inspektor Nadzoru Budowlanego w Poznaniu domagając się jego uchylenia i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania oraz zasądzenia kosztów postępowania według norm przepisanych. Ponadto organ zrzekł się rozprawy i wniósł o rozpoznanie sprawy w trybie art. 182 p.p.s.a. W skardze kasacyjnej zarzucono naruszenie przepisów postępowania, tj. art. 174 pkt 2 i art. 145 § 1 lit. c p.p.s.a. w związku z art. 134 k.p.a. poprzez uznanie, że organ odwoławczy naruszył art. 134 k.p.a., tj., że nie doszło do uchybienia terminu do wniesienia odwołania przez odwołujących, bo rzekomo nie wnosili środka odwoławczego, naruszenie art. 174 pkt 2 i art. 145 § 1 lit. c p.p.s.a. w związku z art. 128 k.p.a. poprzez uznanie, że pismo skarżących z dnia 20 listopada 2012 r. zatytułowane "odwołanie" nie jest odwołaniem, naruszenie art. 174 pkt 2 i art. 145 § 1 lit. c p.p.s.a. w związku z art. 7, art. 8, art. 9 i art. 77 k.p.a. poprzez uznanie, że organ odwoławczy zaniechał wyjaśnienia treści odwołania oraz naruszenie art. 174 pkt 2 i art. 145 § 1 lit. c p.p.s.a. w związku z art. 15 k.p.a. poprzez uznanie, że skarżący zamiast odwołania od decyzji wnieśli o wszczęcie trybu nadzwyczajnego, na zasadzie art. 155 k.p.a., o zmianę terminu rozbiórki.

Odpowiedź na skargę kasacyjna wniósł uczestnik postępowania J.P. wnosząc o jej oddalenie.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Skarga kasacyjna zasługuje na uwzględnienie.

W niniejszej sprawie nie można się zgodzić z twierdzeniem Sadu I instancji, że charakter pisma z dnia 20 listopada 2012 r. (data stempla pocztowego), omyłkowo oznaczonego data 18 listopada 2013 r. wymagał wyjaśnienia przez organ. Nie wątpliwie o tym jaki charakter ma dane pismo wnoszone przez stronę świadczy przede wszystkim jej intencja, jednakże wątpliwości co do tej intencji mogą powstać tylko w sytuacji gdy sposób sformułowania wniosku może budzić wątpliwości organu. W niniejszej sprawie rozpoznawane pismo zostało co prawda sformułowane w sposób nieprofesjonalny, ale brak jest podstaw do stwierdzenie że nie stanowi ono odwołania. Pismo to zostało zatytułowane "odwołania" i dokładnie wskazana została w nim kwestionowana decyzja. Rację ma Sąd podkreślając, że w piśmie nie została podważona zasadność nakazania wykonania rozbiórki. Odwołujący się zakwestionowali jednak element decyzji, jakim jest oznaczenie terminu dokonania tej rozbiórki. Termin ten został bowiem określony w jednym z punktów sentencji decyzji. Zatem, żądanie zmiany tego terminu, należało potraktować jako zaskarżenie części decyzji, a tym samym wniesione pismo powinno było zostać zakwalifikowane jako odwołanie.

Biorąc powyższe pod uwagę, na podstawie art. 185 § 1 Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, Naczelny Sąd Administracyjny orzekł jak w sentencji.