PD-005U-365/04/BB

Pytanie podatnika:

Czy wydatki poniesione w związku z emisją akcji oraz połączeniem z innymi podmiotami stanowią koszty uzyskania przychodów w momencie poniesienia (zarachowania)?

Weryfikując na podst. art. 14b § 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja pod. (Dz. U. Nr 137, poz. 926 ze zm.) informację o zakresie stosowania przepisów prawa podatkowego zawartą w piśmie Naczelnika Drugiego Mazowieckiego Urzędu Skarbowego Nr US 72/ROP1/423/249/MP/04 z dnia 27.04.2004r., stwierdza się co następuje: W kwestii interpretacji art. 14a § 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa nie podziela się stanowiska Urzędu Skarbowego.

Przepis art. 14a § 1 ustawy nakłada na organy podatkowe obowiązek udzielania pisemnej informacji o zakresie stosowania przepisów prawa podatkowego w ich indywidualnych sprawach, w których nie toczy się postępowanie podatkowe lub kontrola podatkowa albo postępowanie przed sądem administracyjnym. Warunek ten jest jedynym ograniczeniem, które zwalnia organ podatkowy z obowiązku udzielania informacji.

Powyższy przepis nie odnosi się do tego, czy informacja o zakresie stosowania przepisów ma odnosić się tylko do istniejącego już stanu czy również do zdarzeń, które mają zaistnieć w przyszłości. W ocenie Izby Skarbowej zawężająca interpretacja przepisu przedstawiona przez Urząd Skarbowy nie znajduje uzasadnienia w komentowanym przepisie.

Z opisanego przez Spółkę stanu faktycznego wynika, że w latach 2002 - 2003 poniosła ona wydatki związane z : - emisją akcji (dokonanej w 2003 r.) tj. koszty: doradztwa prawnego i finansowego, przygotowania prospektu emisyjnego, obejmujące zwrot części kosztów poniesionych przez Kontrahenta w związku z planowaną transakcją (m.in. koszty badania prawnego, finansowego oraz technicznego Spółki) w związku ze zwolnieniem Spółki z wyłączności na prowadzenie negocjacji z tym Kontrahentem, administracyjne (druk prospektu emisyjnego, ogłoszenie w Rzeczypospolitej etc.), prawne (opłaty notarialne, opłata dla KDPW z tytułu przyjęcia do depozytu praw do akcji, opłata za wprowadzenie do obrotu giełdowego etc.),

- przejęciami spółek z branży teleinformatycznej tj. koszty: usług doradczych oraz prawnych świadczonych w związku z badaniem kondycji finansowo - prawnej due diligence oraz usługami doradczo - prawnymi przy zawieraniu transakcji, obejmującej wypłacenie na rzecz jednej z firm doradczych dodatkowego wynagrodzenia za powodzenie transakcji. Większość wydatków związana była z transakcjami, które zakończyły się powodzeniem część natomiast dotyczyła transakcji, które z różnych powodów nie zostały sfinalizowane.

Ponadto w celu umocnienia swojej pozycji na rynku Spółka liczy się również z możliwością połączenia z innym podmiotem z branży co będzie wiązało się z ponoszeniem przez nią określonych wydatków związanych z obsługą prawną, kosztami sądowymi etc.

W myśl art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2000 r. Nr 54 poz. 654 ze zm.) kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu uzyskania przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1. Taki zapis oznacza, że wszystkie poniesione wydatki, po wyłączeniu zastrzeżonych w ustawie, są kosztami uzyskania przychodów, o ile pozostają w związku przyczynowo - skutkowym z przychodami. Mowa tu o kosztach zarówno bezpośrednio jak i pośrednio związanych z uzyskiwanym przychodem oraz kosztach dotyczących całokształtu działalności podatnika czyli związanych z funkcjonowaniem firmy. Podatnik ma zatem możliwość zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów wszelkich kosztów, pod tym jednak warunkiem, że wykaże ich związek z prowadzoną działalnością gospodarczą, a ich poniesienie ma lub może mieć wpływ na wielkość osiągniętego przychodu.

Zasadę potrącalności kosztów w czasie zawiera natomiast art. 15 ust. 4 ustawy. Zgodnie z jego brzmieniem koszty uzyskania przychodów są potrącalne tylko w tym roku podatkowym, którego dotyczą, tj. są potrącalne także koszty uzyskania poniesione w latach poprzedzających rok podatkowy, lecz dotyczące przychodów roku podatkowego oraz określone co do rodzaju i kwoty koszty uzyskania, które zostały zarachowane, chociaż ich jeszcze nie poniesiono, jeżeli odnoszą się do przychodów danego roku podatkowego, chyba że ich zarachowanie nie było możliwe: w tym przypadku są one potrącalne w roku, w którym zostały poniesione. Zgodnie z powyższą zasadą koszty poniesione w celu uzyskania przychodów można potrącić w roku podatkowym, w którym przychód ten wystąpił albo - racjonalnie oceniając - powinien wystąpić. Generalnie zatem dla możliwości odniesienia danego kosztu w ciężar kosztów uzyskania przychodów nie jest istotny rok, w którym koszt został poniesiony. Odnosi się to oczywiście do kategorii kosztów bezpośrednio związanych z przychodami. Zestawienie ogólnej zasady potrącania kosztów podatkowych wyrażonej w art. 15 ust. 1 z zasadami szczególnymi określonymi w ust. 4 tegoż artykułu nie rodzi zatem wątpliwości w zakresie kosztów pozostających w bezpośrednim związku z przychodami podatkowymi. Zasadniczo wówczas, poza kosztami, których zarachowanie nie było możliwe, potrąca się koszty faktycznie poniesione albo tylko zarachowane, o ile pozostają w bezpośrednim związku przyczynowo - skutkowym z otrzymanymi lub należnymi przychodami danego roku podatkowego.

Prowadząc działalność gospodarczą podatnik ponosi również koszty, które w sposób pośredni związane są z przychodami, tj. takie koszty, które nie są powiązane z konkretnymi przychodami, ale ich poniesienie jest związane z funkcjonowaniem firmy, np. koszty doradztwa prawnego, finansowego. W związku z brakiem bezpośredniego wpływu tego typu kosztów na przychody zaliczenie ich do kosztów uzyskania przychodów winno nastąpić w dacie ich faktycznego poniesienia.

W związku z powyższym należy stwierdzić, że w/w koszty poniesione w związku z emisją akcji i przejęciem spółek, a także ewentualne koszty, które będą poniesione w związku z połączeniem z innym podmiotem z branży będą stanowiły koszt uzyskania przychodów pod warunkiem, że są one racjonalne i właściwie udokumentowane.

W odniesieniu do kosztów faktycznie poniesionych, koszty te podlegają potrąceniu w 2003 r. Dotyczy to również kosztów poniesionych w 2002 r. a związanych z emisją akcji. W stanie prawnym obowiązującym w 2002 r. koszty związane z rozszerzeniem spółki akcyjnej jako wartości niematerialne i prawne podlegały amortyzacji na podstawie art. 16b ust. 2 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Stosownie do art. 16h ust. 1 pkt 1 ustawy odpisów amortyzacyjnych dokonuje się od wartości początkowej wprowadzonych do ewidencji wartości niematerialnych i prawnych począwszy od pierwszego miesiąca następującego po miesiącu, w którym tę wartość przyjęto do używania, co było możliwe dopiero w 2003 r. Emisja akcji miała miejsce dopiero w 2003 r., a dopiero z datą dokonania zmiany w rejestrze handlowym dotyczącej podwyższenia kapitału akcyjnego poprzez emisję akcji Spółka przedmiotowe koszty stanowiące wartość niematerialną i prawną mogła przyjąć do używania i dokonywać odpisów amortyzacyjnych.

Z dniem 1 stycznia 2003 r. przepis art. 16b ust. 2 w/w ustawy został skreślony, a na podstawie art. 2 ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia 27 lipca 2002 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. Nr 141, poz. 1179) niezamortyzowaną część wartości niematerialnych i prawnych (stanowiących koszty poniesione przy rozszerzeniu spółki akcyjnej) - Spółka mogła jednorazowo zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów 2003 r. Zgodnie ze zmienionym stanem prawnym koszty te w 2003 r. podlegają zaliczeniu w całości do kosztów uzyskania przychodów na podstawie art. 15 ust. 1.