ILPP1/443-1198/11-4/AW

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pana, przedstawione we wniosku z dnia 6 września 2011 r. (data wpływu 8 września 2011 r.), uzupełnionym pismem z dnia 21 listopada 2011 r. (data wpływu 23 listopada 2011 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie prawa do odliczenia podatku naliczonego z faktury dokumentującej wpłatę zaliczki – jest nieprawidłowe.
UZASADNIENIE
W dniu 8 września 2011 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie prawa do odliczenia podatku naliczonego z faktury dokumentującej wpłatę zaliczki. Przedmiotowy wniosek uzupełniono pismem z dnia 21 listopada 2011 r. o doprecyzowanie opisanego stanu faktycznego.
W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.
Wnioskodawca prowadzi działalność gospodarczą od dnia 1 lipca 2011 r. w zakresie usług rolniczych, jest zgłoszony jako podatnik VAT czynny od dnia rozpoczęcia działalności gospodarczej.
Deklaracje VAT-7 Zainteresowany składa w systemie miesięcznym. Przed dniem rozpoczęcia działalności Wnioskodawca poczynił wydatki na poczet przyszłej działalności gospodarczej, tj.: dnia 19 kwietnia 2011 r. wpłata zaliczki na maszyny rolnicze, potwierdzona wystawieniem faktury VAT z datą 19 kwietnia 2011 r., odebrana w miesiącu kwietniu 2011 r.
Zakup maszyn rolniczych był niezbędny ze względu na charakter działalności, tj. prowadzenia usług maszynami rolniczymi w ramach prac polowych. Odbiór maszyn nastąpił w miesiącu lipcu + faktura VAT końcowa, maszyny zostały wprowadzone jako środki trwałe do ewidencji środków trwałych.
W uzupełnieniu z dnia 21 listopada 2011 r. Wnioskodawca wskazał, iż:
w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, wykonuje tylko czynności opodatkowane podatkiem VAT,
zakupione maszyny rolnicze są wykorzystywane tylko do czynności opodatkowanych podatkiem VAT.
W związku z powyższym zadano następujące pytania:
Czy jest prawo do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony od faktury zaliczkowej otrzymanej w miesiącu kwietniu 2011 r., w okolicznościach gdy zarejestrowanym podatnikiem VAT Wnioskodawca jest od dnia 1 lipca 2011 r....
Jeżeli tak, czy Zainteresowany może ww. fakturę rozliczyć w deklaracji za miesiąc lipiec 2011 r....
Jeżeli nie może tego uczynić w deklaracji za lipiec, to w jakim okresie rozliczeniowym należy to uczynić...
Zdaniem Wnioskodawcy, zgodnie z art. 86 ustawy o VAT, w zakresie w jakim towar i usługa jest wykorzystywana do czynności opodatkowanych przysługuje prawo do obniżenia podatku należnego.
Zgodnie z art. 86 ust. 2 pkt l lit. b ww. ustawy, z faktury zaliczkowej podatnik ma prawo do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony, jeżeli przedpłata wiąże się z powstaniem obowiązku podatkowego. Rozliczenie następuje za okres w którym faktura został otrzymana (art. 86 ust. 10 pkt 1).
Jeżeli rozliczenie nie nastąpi w tym okresie podatnik może uczynić to w dwóch następnych okresach rozliczeniowych (art. 86 ust. 11), bądź poprzez korektę zgodnie z art. 86 ust. 13 ustawy.
Dalej w art. 88 ust. 4, zgodnie z którym obniżenia kwoty lub zwrotu różnicy podatku należnego nie stosuje się również do podatników, którzy nie są zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni‚ zgodnie z art. 96 ustawy.
W ocenie podatnika prawo do odliczenia faktury zaliczkowej w danych okolicznościach byłoby możliwe w miesiącu otrzymania faktury bądź w dwóch następnych okresach rozliczeniowych, tj. za miesiąc kwiecień, maj, czerwiec – w tych okresach rozliczeniowych, podatnik nie był zarejestrowanym podatnikiem VAT czynnym, w związku z tym nie składał za ww. okres deklaracji VAT rozliczeniowych, więc nie ma praktycznej możliwości realizacji przez podatnika prawa od obniżenia podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.
W związku z tym faktura zaliczkowa otrzymana przed rozpoczęciem działalności nie była podstawą do odliczenia podatku VAT, w okolicznościach kiedy pierwsza deklaracja VAT-7 złożona została za miesiąc lipiec 2011 r.
W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.
Zgodnie z zapisem art. 86 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054) zwanej dalej ustawą, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.
Stosownie do art. 86 ust. 2 pkt 1 ustawy, kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku określonych w fakturach otrzymanych przez podatnika:
z tytułu nabycia towarów i usług,
potwierdzających dokonanie przedpłaty (zaliczki, zadatku, raty), jeżeli wiązały się one z powstaniem obowiązku podatkowego,
od komitenta z tytułu dostawy towarów będącej przedmiotem umowy komisu
– z uwzględnieniem rabatów określonych w art. 29 ust. 4.
Z treści cytowanych wyżej przepisów jednoznacznie wynika, że prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych. Warunkiem umożliwiającym podatnikowi skorzystanie z prawa do odliczenia podatku naliczonego jest związek zakupów z wykonywanymi czynnościami opodatkowanymi.
Przedstawiona powyżej zasada wyklucza zatem możliwość dokonania obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego związanego z usługami i towarami, które nie są w ogóle wykorzystywane do czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystania do czynności zwolnionych od podatku VAT oraz niepodlegających temu podatkowi.
Jak stanowi art. 86 ust. 10 pkt 1 ustawy, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego powstaje w rozliczeniu za okres, w którym podatnik otrzymał fakturę albo dokument celny z zastrzeżeniem pkt 2-5 oraz ust. 11, 12, 16 i 18.
Według art. 86 ust. 11 ustawy, jeżeli podatnik nie dokona obniżenia kwoty podatku należnego w terminach określonych w ust. 10, może obniżyć kwotę podatku należnego w deklaracji podatkowej za jeden z dwóch następnych okresów rozliczeniowych.
Podatnikowi, który nie dokonał obniżenia kwoty podatku należnego w wyżej określonych terminach przysługuje prawo do odliczenia kwoty podatku naliczonego przez złożenie korekty deklaracji podatkowej za okres, w którym wystąpiło prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, nie później jednak niż w ciągu 5 lat, licząc od początku roku, w którym wystąpiło prawo do obniżenia podatku należnego (art. 86 ust. 13 ustawy).
W powołanych wyżej przepisach zrealizowana została jedna z fundamentalnych zasad podatku od towarów i usług, tj. zasada neutralności podatku dla czynnych podatników tego podatku.
Zwrócenia szczególnej uwagi wymaga art. 86 ust. 12 ustawy stanowiący, że w przypadku otrzymania faktury, o której mowa w ust. 2 pkt 1 lit. a lub lit. c, przed nabyciem prawa do rozporządzania towarem jak właściciel albo przed wykonaniem usługi, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego powstaje z chwilą nabycia prawa do rozporządzania towarem lub z chwilą wykonania usługi.
Pamiętać bowiem należy, że odliczenie podatku, co do zasady, związane jest z rozliczeniem za okres, w którym otrzymano fakturę (dokument celny), ale także z tym, czy podatnik nabył prawo do rozporządzania towarem jak właściciel, bądź też czy wykonano usługę na rzecz podatnika. Jest to konsekwencją tego, że w takim przypadku następuje dostawa na rzecz podatnika. Powstaje więc podatek należny u dostawcy, a w konsekwencji – prawo do odliczenia u nabywcy.
Należy jednak wskazać, iż warunki zawarte w powołanym wyżej przepisie nie odnoszą się do faktur zaliczkowych wymienionych w art. 86 ust. 2 pkt 1 lit. b ustawy, jeżeli ich wystawienie wiązało się z powstaniem obowiązku podatkowego.
Podatnikami – stosownie do art. 15 ust. 1 ustawy – są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, bez względu na cel lub rezultat tej działalności.
Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wtedy, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych (art. 15 ust. 2 ustawy).
Stosownie natomiast do treści art. 86 ust. 19 ustawy, jeżeli w okresie rozliczeniowym podatnik nie wykonywał czynności opodatkowanych na terytorium kraju oraz nie wykonywał czynności poza terytorium kraju kwotę podatku naliczonego może przenieść do rozliczenia na następny okres rozliczeniowy.
Zaznacza się, iż otrzymanie faktury przez podatnika oznacza zarówno powstanie prawa do odliczenia podatku, jak również wyznacza moment, począwszy od którego możliwe jest zrealizowanie tego prawa przez podatnika.
Prawo do obniżenia kwoty podatku należnego w wyżej określonych terminach jest przejawem neutralności podatku od towarów i usług. Wszelkie ograniczenia prawa do odliczenia podatku naliczonego wpływają na zachwianie zasady neutralności podatku i dlatego mogą wynikać jedynie z wyraźnej regulacji ustawowej.
Ponadto, przepisy ustawy przewidują wiele sytuacji, w których podatnikowi nie przysługuje prawo do odliczenia podatku naliczonego przy nabyciu towarów i usług, pomimo tego, że spełnione są generalne przesłanki upoważniające go do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego. Ograniczenia te zawarte są w art. 88 ustawy. Przepis ten określa listę wyjątków, które pozbawiają podatnika prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.
Zgodnie z uregulowaniami art. 88 ust. 4 ustawy, obniżenia kwoty lub zwrotu różnicy podatku należnego nie stosuje się również do podatników, którzy nie są zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni, zgodnie z art. 96, z wyłączeniem przypadków, o których mowa w art. 86 ust. 20.
Z treści art. 88 ust. 4 ustawy, nie wynika, by do nabycia uprawnienia do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego koniecznym było posiadanie statusu podatnika VAT czynnego w momencie otrzymania faktury zakupu. Podatnik nabywa prawo do odliczenia podatku naliczonego w momencie otrzymania faktury, jednakże aby uprawnienie to zrealizować musi posiadać status podatnika VAT czynnego. Z treści powołanego wyżej przepisu ustawy nie wynika jednakże, w którym momencie podatnik musi uzyskać status podatnika czynnego VAT, by móc skorzystać z prawa do odliczenia podatku naliczonego. Prawo to podatnik może zrealizować dopiero w dniu złożenia rozliczenia (deklaracji) dla podatku od towarów i usług, ewentualnie deklaracji korygującej.
Należy podkreślić, iż jedną z fundamentalnych zasad konstrukcji podatku od towarów i usług jest prawo podatnika do odliczenia podatku zapłaconego w cenie przy nabyciu towarów i usług związanych z działalnością gospodarczą. Podstawowa zasada wspólnego systemu VAT, jaką jest zasada neutralności podatku, jest rozumiana jako stosowanie podatku od towarów i usług na wszystkich etapach obrotu gospodarczego z równoczesnym prawem do potrącenia podatku zawartego w poprzedniej fazie obrotu. Wszelkie ograniczenia prawa do odliczenia podatku naliczonego wpływają na neutralność tego podatku i mogą wynikać jedynie z wyraźnej regulacji ustawowej.
Ponadto, w świetle art. 88 ust. 3a pkt 2 ustawy, nie stanowią podstawy do obniżenia podatku należnego oraz zwrotu różnicy podatku lub zwrotu podatku naliczonego faktury i dokumenty celne w przypadku gdy transakcja udokumentowana fakturą nie podlega opodatkowaniu albo jest zwolniona od podatku.
Z kolei art. 96 ust. 1 ustawy stanowi, że podmioty, o których mowa w art. 15, są obowiązane przed dniem wykonania pierwszej czynności określonej w art. 5 złożyć naczelnikowi urzędu skarbowego zgłoszenie rejestracyjne, z zastrzeżeniem ust. 3.
Podmioty wymienione w art. 15, zwolnione od podatku na podstawie art. 113 ust. 1 i 9 lub wykonujące wyłącznie czynności zwolnione od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 i art. 82 ust. 3, mogą złożyć zgłoszenie rejestracyjne, w oparciu o art. 96 ust. 3 ustawy.
Naczelnik urzędu skarbowego rejestruje podatnika i potwierdza jego zarejestrowanie jako „podatnika VAT czynnego” lub w przypadku podatników, o których mowa w ust. 3 – jako „podatnika zwolnionego” (art. 96 ust. 4 ustawy). Rejestracja następuje poprzez złożenie w urzędzie skarbowym druku VAT-R. Z chwilą uzyskania statusu „podatnika VAT czynnego” podmiot zyskuje prawo do odliczania podatku naliczonego od dokonywanych zakupów.
Podatnicy, o których mowa w art. 15 – zgodnie z art. 99 ust. 1 ustawy – są obowiązani składać w urzędzie skarbowym deklaracje podatkowe za okresy miesięczne w terminie do 25. dnia miesiąca następującego po każdym kolejnym miesiącu, z zastrzeżeniem ust. 2-10 i art. 133.
Prawo podatnika do odliczenia podatku naliczonego przy zakupach towarów i usług wykorzystywanych do wykonywania czynności opodatkowanych, kształtuje się w danym okresie rozliczeniowym stosownie do art. 86 ust. 10 do ust. 15 ustawy. Zdarzeniem uprawniającym do obniżenia podatku należnego – co wprost wynika z art. 86 ust. 10 ustawy – jest otrzymanie faktury lub dokumentu celnego, a ewentualne późniejsze rozliczenie podatku jest konsekwencją już nabytego prawa do obniżenia kwoty podatku należnego. Art. 96 ust. 1 ustawy, stanowiący o obowiązku rejestracji, ani żaden inny przepis nie przewidują sankcji w postaci pozbawienia podatnika prawa do pomniejszenia podatku należnego o podatek naliczony w przypadku późniejszej rejestracji lub braku rejestracji.
Z danych przedstawionych we wniosku wynika, iż Wnioskodawca prowadzi działalność gospodarczą od dnia 1 lipca 2011 r. w zakresie usług rolniczych i jest zgłoszony jako podatnik VAT czynny od dnia rozpoczęcia działalności gospodarczej.
Deklaracje VAT-7 Zainteresowany składa w systemie miesięcznym. Przed dniem rozpoczęcia działalności Wnioskodawca poczynił wydatki na poczet przyszłej działalności gospodarczej i w dnia 19 kwietnia 2011 r. dokonał wpłaty zaliczki na maszyny rolnicze, którą potwierdzono wystawieniem faktury VAT z datą 19 kwietnia 2011 r. – odebrana w miesiącu kwietniu 2011 r.
Odbiór maszyn nastąpił w miesiącu lipcu + faktura VAT końcowa, maszyny zostały wprowadzone jako środki trwałe do ewidencji środków trwałych.
Ponadto, Wnioskodawca wskazał, iż w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, wykonuje tylko czynności opodatkowane podatkiem VAT. Zakupione maszyny rolnicze są wykorzystywane tylko do czynności opodatkowanych podatkiem VAT.
Z zasady neutralności podatku VAT wynikającej z konstrukcji Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L 347 str. 1 ze zm.) należy wnosić, że brak rejestracji jako podatnika VAT czynnego w okresie rozliczeniowym, w którym powstało prawo do obniżenia podatku należnego nie uniemożliwia podatnikowi skorzystania z prawa do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony wynikający z faktury dokumentującej czynności bezspornie związane z prowadzeniem działalności.
Nie ulega wątpliwości, że status danego podmiotu VAT jest kategorią obiektywną i nie jest uzależniony od faktu zarejestrowania się w tym charakterze. Z art. 88 ust. 4 ustawy wynika, że w określonej w tym przepisie sytuacji nie stosuje się obniżenia kwoty lub zwrotu różnicy podatku. Na tle tego przepisu zarówno w doktrynie, jak i w orzecznictwie odróżnia się dwie sytuacje: po pierwsze – nabycie prawa do odliczenia i po drugie – skorzystanie z nabytego prawa do odliczenia.
Prawo do odliczenia będzie przysługiwać wszystkim podatnikom działającym w takim charakterze, niezależnie od tego, czy została dokonana rejestracja, czy też nie. Natomiast z nabytego prawa do dokonania odliczenia będą mogli skorzystać tylko podatnicy zarejestrowani. Po zarejestrowaniu się podatnik może dokonać odliczeń podatku naliczonego, który powstał w momencie, kiedy był on już podatnikiem, ale nie miał statusu podatnika zarejestrowanego (vide A. Bartosiewicz, R. Kubacki, VAT, Komentarz, LEX 2011, wyd. V).
Z sytuacji przedstawionej we wniosku wynika, iż Zainteresowany dokonał wpłaty zaliczki w dniu 19 kwietnia 2011 r., którą udokumentowano wystawioną fakturą VAT. Natomiast, zgłoszenia rejestracyjnego jako podatnik podatku od towarów i usług, Wnioskodawca dokonał od dnia 1 lipca 2011 r., tj. od dnia rozpoczęcia działalności gospodarczej.
Z powyższego wynika, że Wnioskodawca przed dniem rejestracji dla celu podatku od towarów i usług dokonał nabycia towarów wykorzystywanych do czynności opodatkowanych w ramach prowadzonej działalności gospodarczej. Wskazać należy, że na podstawie art. 86 ust. 10 ustawy prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego w związku z nabyciem towaru związanego z przyszłymi czynnościami opodatkowanymi powstało w okresie rozliczeniowym, w którym Wnioskodawca otrzymał fakturę, tj. w miesiącu kwietniu 2011 r., a realizacja tego prawa następuje poprzez złożenie deklaracji podatkowej za ten okres rozliczeniowy. Jednakże w chwili skorzystania z tego prawa Wnioskodawca musi posiadać status podatnika zarejestrowanego do celu podatku od towarów i usług. Wobec powyższego po dokonaniu zgłoszenia rejestracyjnego, tj. od miesiąca lipca 2011 r. Wnioskodawca, na podstawie art. 86 ust. 11 ustawy, posiada prawo do rozliczenia podatku naliczonego za okres rozliczeniowy od kwietnia 2011 r. do czerwca 2011 r. W takim przypadku pierwszym okresem rozliczeniowym nie będzie lipiec 2011 r., wobec czego przed złożeniem ww. deklaracji podatkowej należy dokonać aktualizacji zgłoszenia VAT-R.
W świetle powyższego stwierdzić należy, iż Wnioskodawca ma prawo do odliczenia kwoty podatku naliczonego z faktury VAT otrzymanej przed dniem złożenia zgłoszenia rejestracyjnego VAT-R, a dokumentującej wpłatę zaliczki na poczet nabycia maszyn rolniczych. Jednakże w celu zrealizowania nabytego prawa do odliczenia z tytułu zakupów związanych ze sprzedażą opodatkowaną, koniecznym jest złożenie deklaracji dla potrzeb podatku od towarów i usług, za okresy rozliczeniowe przed datą dokonania rejestracji jako podatnik VAT czynny, w których Wnioskodawca otrzymał fakturę VAT dokumentującą wpłatę ww. zaliczki.
Zatem Wnioskodawca ma prawo do odliczenia podatku naliczonego z faktury VAT wystawionej na jego rzecz, dokumentującej wpłatę zaliczki, w deklaracjach składanych po dokonaniu rejestracji za właściwe okresy rozliczeniowe, czyli zgodnie z art. 86 ust. 10 i ust. 11 ustawy, tj. w deklaracji podatkowej za kwiecień 2011 r., maj 2011 r. lub czerwiec 2011 r. po dokonaniu aktualizacji zgłoszenia rejestracyjnego VAT-R.
Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.
Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu, ul. Ratajczaka 10/12, 61-815 Poznań po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).
Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.