ILPP1/443-105/07-2/MK

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2007 r. Nr 112, poz. 770) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Zarządu Gospodarki Mieszkaniowej w L., przedstawione we wniosku z dnia 08 sierpnia 2007 r. (data wpływu 10 sierpnia 2007 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania bezumownego korzystania z lokalu mieszkalnego oraz uwzględnienia uzyskanych „odszkodowań” przy obliczaniu proporcji, o której mowa w art. 90 ustawy o podatku od towarów i usług - jest prawidłowe.

Uzasadnienie

W dniu 10 sierpnia 2007 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania bezumownego korzystania z lokalu mieszkalnego oraz uwzględnienia uzyskanych „odszkodowań” przy obliczaniu proporcji, o której mowa w art. 90 ustawy o podatku od towarów i usług.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

Zarząd Gospodarki Mieszkaniowej w L. jest zakładem budżetowym Gminy, którego zadaniem jest administrowanie zasobami komunalnymi miasta L. W wykonywanej przez Wnioskodawcę działalności występują przypadki tzw. bezumownego korzystania z lokalu mieszkalnego. Przypadki takie polegają na korzystaniu przez najemcę z lokalu mieszkalnego bez tytułu prawnego, tj. po wypowiedzeniu przez Zarząd Gospodarki Mieszkaniowej umowy najmu. W takiej sytuacji dotychczasowi najemcy nie opuszczają lokalu, lecz w dalszym ciągu korzystają z objętej w posiadanie rzeczy. Konsekwencją rozwiązania umowy najmu jest nałożenie na najemców dalej wykorzystujących lokal tzw. „odszkodowania”. Odszkodowanie to nakładane jest na podstawie ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (t.j. z 2005 r. Dz.U. Nr 31, poz. 266 ze zm.) i zgodnie z art. 18 tejże ustawy, wynosi kwotę należną z tytułu uprzedniego najmu. Jak wskazuje Wnioskodawca, bardzo często toleruje fakt, że lokator pozostaje po wygaśnięciu umowy w lokalu przez wiele miesięcy a nawet lat, a to z powodów: zobowiązania się i realizowania spłaty zaległości w ratach, braku lokali zamiennych i socjalnych, do których można by przeprowadzić danego lokatora celem opróżnienia zajmowanego dotychczas lokalu, powstrzymania się od eksmisji z różnych względów itp. – co oznacza, milczące godzenie się z faktem jego dalszego zamieszkiwania w tym lokalu.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy opłaty z tytułu bezumownego korzystania z lokali należy uznać za wynagrodzenie ze świadczenia usług zgodnie z art. 8 ustawy o podatku od towarów i usług ... Czy też czynność ta jako odszkodowanie nie podlega ustawie VAT, i nie jest brana pod uwagę do liczenia proporcji zgodnie z art. 90 tejże ustawy...

Zdaniem Wnioskodawcy pod rządami ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, postępowanie, tj. traktowanie odszkodowań jako zwolnionych od VAT i ujmowanie ich w comiesięcznych deklaracjach VAT, jest prawidłowe. Wnioskodawca argumentuje, iż nie zapewniając lokali socjalnych czy lokali zamiennych celem dokonania eksmisji nierzetelnych najemców lub nie występując do sądu o wyrok eksmisyjny (ze względu na okoliczności skutkujące odzyskiwaniem należności), niejako w sposób milczący godzi się z faktem dalszego zajmowania lokalu. W opinii Wnioskodawcy opłaty czynszowe uzyskiwane w taki sposób traktowane są jako sprzedaż zwolniona i wysokość tych obciążeń winna mieć swoje odzwierciedlenie w deklaracjach VAT.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 18 ust. 1, 2 i 3 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (tekst jednolity z 2005 r., Dz.U Nr 31, poz. 266 ze zm.) osoby zajmujące lokal bez tytułu prawnego są obowiązane do dnia opróżnienia lokalu co miesiąc uiszczać odszkodowanie. Odszkodowanie takie odpowiada wysokości czynszu, jaki właściciel mógłby otrzymać z tytułu najmu lokalu. Jeżeli odszkodowanie nie pokrywa poniesionych strat, właściciel może żądać odszkodowania uzupełniającego. Osoby uprawnione do lokalu zamiennego albo socjalnego, jeżeli sąd orzekł o wstrzymaniu wykonania opróżnienia lokalu do czasu dostarczenia im takiego lokalu, opłacają odszkodowanie w wysokości czynszu albo innych opłat za używanie lokalu, jakie byłyby obowiązane opłacać, gdyby stosunek prawny nie wygasł.

Z treści niniejszego przepisu wynika, iż od chwili rozwiązania umowy najmu do faktycznego opuszczenia lokalu korzystanie z nieruchomości ma charakter korzystania bez tytułu prawnego. Taki stan posiadania nie jest znany ustawie o podatku od towarów i usług.

Wnioskodawca ma jednak wątpliwości czy taki stan nie jest w świetle cytowanej ustawy „usługą”, w szczególności gdy nie podejmuje się kroków zmierzających do przymusowej eksmisji nierzetelnego lokatora. Wnioskodawca w braku takich kroków upatruje przesłankę określoną w art. 8 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. z 2004 r. Nr 54, poz. 535 ze zm.), skutkującą uznaniem tych czynności za usługę.

W myśl powołanego art. 8 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku od towarów i usług, przez świadczenie usług rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów, w tym również zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji. Postępowanie Wnioskodawcy w opinii Organu wyczerpuje cytowaną przesłankę, gdyż Wnioskodawca rozwiązując umowę najmu z nierzetelnym najemcą nie powziął wszystkich czynności mających na celu odzyskanie nieruchomości. Rozwiązanie umowy de facto wskazuje na obowiązek a nawet konieczność opróżnienia zajmowanej nieruchomości jednakże dopiero złożenie wniosku do sądu o nakaz opróżnienia lokalu jest czynnością związaną ze skutecznym odzyskaniem lokalu. Brak takiej czynności wskazuje na faktyczne pogodzenie się z zaistniałą sytuacją czy też wręcz tolerowania nierzetelnych najemców. Z charakteru podatku VAT wynika, że obciąża on konsumpcję. W związku z faktem, iż pomimo rozwiązania umowy najemca nie opuszcza lokalu a następnie dokonuje wpłat z tytułu odszkodowania w wysokości odpowiadającej kwocie najmu, uznać należy, że mamy do czynienia z konsumpcją a w konsekwencji z usługą.

Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług, wykazane w załączniku nr 4 usługi zwolnione są z opodatkowania podatkiem VAT. W pozycji 4 tegoż załącznika wskazane są jako zwolnione z podatku „usługi w zakresie wynajmowania lub dzierżawienia nieruchomości o charakterze mieszkalnym na własny rachunek z wyłączeniem wynajmu lokali w budynkach mieszkalnych na cele inne niż mieszkaniowe”. W związku z cytowanym zwolnieniem kwoty uzyskane jako odszkodowanie za bezprawne korzystanie z lokalu, stanowiące usługę w zakresie najmu nieruchomości, należy wykazywać w deklaracji podatkowej VAT-7.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem.

Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.).

Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej, ul. Jana Dekana 6, 64-100 Leszno.