Dział I. Przepisy ogólne - Ustawa o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Służby Ochrony Państwa, Państwowej Straży Pożarnej, Służby Celno-Skarbowej i Służby Więziennej oraz ich rodzin

Art. 1. Podmioty uprawnione do zaopatrzenia emerytalnego

1.

Funkcjonariuszom Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Straży Marszałkowskiej, Służby Ochrony Państwa, Państwowej Straży Pożarnej, Służby Celno-Skarbowej i Służby Więziennej, zwanym dalej „funkcjonariuszami”, zwolnionym ze służby, przysługuje z budżetu państwa, na zasadach określonych w ustawie, zaopatrzenie emerytalne z tytułu wysługi lat lub w razie całkowitej niezdolności do służby, a członkom ich rodzin – w razie śmierci żywiciela.

2.

Zaopatrzenie emerytalne, o którym mowa w ust. 1, przysługuje również funkcjonariuszom Służby Celnej, którzy zostali mianowani do Służby Celnej po dniu 14 września 1999 r. lub których stosunek pracy został przekształcony w stosunek służbowy na podstawie art. 22b ustawy z dnia 24 lipca 1999 r. o Służbie Celnej (Dz. U. z 2004 r. poz. 1641, z późn. zm.) lub art. 99 przeniesienie członka służby cywilnej do pełnienia służby w Służbie Celnej ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o Służbie Celnej (Dz. U. z 2016 r. poz. 1799 i 1948).

Art. 2. świadczenia i uprawnienia w ramach zaopatrzenia emerytalnego

1.

W ramach zaopatrzenia emerytalnego przysługują na zasadach określonych w ustawie:

1)

świadczenia pieniężne:
a) emerytura policyjna,
b) policyjna renta inwalidzka,
c) policyjna renta rodzinna,
d) dodatki do emerytury lub renty,
e) zasiłek pogrzebowy;

2)

inne świadczenia i uprawnienia:
a) świadczenia lecznicze,
(Przepis ust.2 lit. a utracił moc w zakresie uregulowanym ustawą z dn. 6.02.1997 r. o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym (Dz. U. Nr 28, poz. 153 – art. 170 pkt 27)
b) świadczenia socjalne,
c) prawo do lokalu mieszkalnego albo do pomocy w budownictwie mieszkaniowym.

2.

Uprawnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 2 lit. c, nie przysługują funkcjonariuszom Straży Marszałkowskiej, funkcjonariuszom Służby Celnej lub funkcjonariuszom Służby Celno-Skarbowej.

Orzeczenia: 21

Art. 3. Objaśnienie pojęć ustawowych

1.

Użyte w ustawie bez bliższego określenia pojęcia oznaczają:

1)

emerytura - emeryturę policyjną przyznawaną funkcjonariuszom;

2)

emeryt - emeryta policyjnego;

3)

renta inwalidzka - policyjną rentę inwalidzką przyznawaną funkcjonariuszom;

4)

renta rodzinna - policyjną rentę rodzinną;

5)

rencista - rencistę policyjnego;

6)

renta - policyjną rentę inwalidzką i policyjną rentę rodzinną;

7)

wysługa emerytalna – okresy służby w Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służbie Kontrwywiadu Wojskowego, Służbie Wywiadu Wojskowego, Centralnym Biurze Antykorupcyjnym, Straży Granicznej, Straży Marszałkowskiej, Służbie Ochrony Państwa, Państwowej Straży Pożarnej, Służbie Celnej, Służbie Celno-Skarbowej lub Służbie Więziennej, z wyjątkiem okresów zawieszenia w czynnościach służbowych, a także okresy im równorzędne, łącznie z okresami, o których mowa w art. 14 doliczanie do wysługi emerytalnej okresów zatrudnienia i opłacania składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe i art. 16 zaliczanie do wysługi emerytalnej okresów składkowych i nieskładkowych przed przyjęciem do służby;

8)

uposażenie - uposażenie zasadnicze wraz z dodatkami o charakterze stałym i nagrodą roczną, należne funkcjonariuszowi stosownie do przepisów o uposażeniu i nagrodach funkcjonariuszy;

9)

najniższa emerytura lub renta - kwotę najniższej emerytury lub renty w rozumieniu ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2022 r. poz. 504, 1504 i 2461), zwanej dalej "ustawą o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych";

10)

okresy składkowe i nieskładkowe - okresy uregulowane ustawą o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych;

11)

(uchylony)

12)

płatnik składek - płatnika składek, o którym mowa w przepisach o systemie ubezpieczeń społecznych.

2.

Emerytem policyjnym jest funkcjonariusz zwolniony ze służby w Policji, Urzędzie Ochrony Państwa, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służbie Kontrwywiadu Wojskowego, Służbie Wywiadu Wojskowego, Centralnym Biurze Antykorupcyjnym, Straży Granicznej, Straży Marszałkowskiej, Biurze Ochrony Rządu, Służbie Ochrony Państwa, Państwowej Straży Pożarnej, Służbie Celnej, Służbie Celno-Skarbowej lub w Służbie Więziennej, który ma ustalone prawo do emerytury policyjnej.

3.

Rencistą policyjnym jest funkcjonariusz zwolniony ze służby w Policji, Urzędzie Ochrony Państwa, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służbie Kontrwywiadu Wojskowego, Służbie Wywiadu Wojskowego, Centralnym Biurze Antykorupcyjnym, Straży Granicznej, Straży Marszałkowskiej, Biurze Ochrony Rządu, Służbie Ochrony Państwa, Państwowej Straży Pożarnej, Służbie Celnej, Służbie Celno-Skarbowej lub w Służbie Więziennej, który ma ustalone prawo do policyjnej renty inwalidzkiej.

Art. 4. Okresy służby jako okresy składkowe

Okresy służby funkcjonariuszy, którzy nie nabywają prawa do zaopatrzenia emerytalnego na podstawie ustawy, oraz służby określonej w art. 13 okresy służby funkcjonariuszy w innych formacjach, ust. 2 uważa się za okres składkowy w myśl przepisów ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Art. 5. Podstawa wymiaru emerytury lub renty inwalidzkiej

1.

Podstawę wymiaru emerytury lub renty inwalidzkiej stanowi uposażenie należne funkcjonariuszowi na ostatnio zajmowanym stanowisku, z zastrzeżeniem ust. 2–4 i art. 33b ustalenie nowej podstawy emerytury funkcjonariusza ponownie przyjętego do służby.

1a.

Podstawę wymiaru emerytury funkcjonariusza Straży Marszałkowskiej, Służby Celnej lub Służby Celno-Skarbowej stanowi średnie uposażenie lub wynagrodzenie należne przez okres kolejnych 10 lat kalendarzowych wybranych przez funkcjonariusza, z zastrzeżeniem ust. 3 i 4 i art. 33b ustalenie nowej podstawy emerytury funkcjonariusza ponownie przyjętego do służby. Przepisy art. 18f ustalanie podstawy wymiaru emerytury ust. 2–3 i 5 stosuje się odpowiednio.

1b.

Świadczenia teleinformatycznego, o którym mowa w art. 5 ustawy z dnia 2 grudnia 2021 r. o szczególnych
zasadach wynagradzania osób realizujących zadania z zakresu cyberbezpieczeństwa (Dz. U. z 2023 r. poz. 667), nie wlicza się do podstawy wymiaru emerytury lub renty inwalidzkiej, o której mowa w ust. 1 lub 1a.

1c.

Świadczenie za długoletnią służbę, o którym mowa w:

1)

art. 120d świadczenie za długoletnią służbę ust. 1 i 2 ustawy z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji (Dz. U. z 2023 r. poz. 171, z późn. zm.),

2)

art. 117f świadczenie za długoletnią służbę ust. 1 i 2 ustawy z dnia 12 października 1990 r. o Straży Granicznej (Dz. U. z 2022 r. poz. 1061, z późn. zm.),

3)

art. 97f świadczenie za długoletnią służbę ust. 1 i 2 ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 r. o Państwowej Straży Pożarnej (Dz. U. z 2022 r. poz. 1969 oraz z 2023 r. poz. 240, 347 i 641),

4)

art. 125b świadczenie za długoletnią służbę. ust. 1 i 2 ustawy z dnia 24 maja 2002 r. o Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego oraz Agencji Wywiadu (Dz. U. z 2022 r. poz. 557, 1488 i 2185 oraz z 2023 r. poz. 240 i 347),

5)

art. 99c świadczenie za długoletnią służbę ust. 1 i 2 ustawy z dnia 9 czerwca 2006 r. o Centralnym Biurze Antykorupcyjnym (Dz. U. z 2022 r. poz. 1900 oraz z 2023 r. poz. 240 i 347),

6)

art. 83c świadczenie za długoletnią służbę ust. 1 i 2 ustawy z dnia 9 czerwca 2006 r. o służbie funkcjonariuszy Służby Kontrwywiadu Wojskowego oraz Służby Wywiadu Wojskowego (Dz. U. z 2022 r. poz. 1328 oraz z 2023 r. poz. 347),

7)

art. 208g świadczenie za długoletnią służbę ust. 1 i 2 ustawy z dnia 9 kwietnia 2010 r. o Służbie Więziennej (Dz. U. z 2022 r. poz. 2470 oraz z 2023 r. poz. 240, 347 i 641),

8)

art. 226a świadczenie za długoletnią służbę ust. 1 i 2 ustawy z dnia 16 listopada 2016 r. o Krajowej Administracji Skarbowej (Dz. U. z 2023 r. poz. 615, 556, 588, 641, 658 i 760),

9)

art. 172d świadczenie za długoletnią służbę ust. 1 i 2 ustawy z dnia 8 grudnia 2017 r. o Służbie Ochrony Państwa (Dz. U. z 2023 r. poz. 66, z 2022 r. poz. 2600 oraz z 2023 r. poz. 240, 347 i 641),

10)

art. 81b ust. 1 i 2 ustawy z dnia 26 stycznia 2018 r. o Straży Marszałkowskiej (Dz. U. z 2022 r. poz. 1727 oraz z 2023 r. poz. 240, 347 i 641)
– wlicza się do podstawy wymiaru emerytury lub renty inwalidzkiej po osiągnięciu 32 lat wysługi emerytalnej.

2.

Podstawę wymiaru renty inwalidzkiej dla funkcjonariuszy Policji, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej w służbie kandydackiej stanowi odpowiednie uposażenie zasadnicze przewidziane dla najniższego stanowiska służbowego wraz z dodatkiem za posiadany stopień, z miesiąca, w którym nastąpiło zwolnienie funkcjonariusza ze służby.

3.

Jeżeli w okresie między zwolnieniem ze służby funkcjonariusza a ustaleniem prawa do emerytury lub renty inwalidzkiej przypadały waloryzacje emerytur i rent inwalidzkich, podstawę wymiaru tych świadczeń podwyższa się wskaźnikami wszystkich kolejnych waloryzacji przypadających w tym okresie.

4.

Przy ustalaniu podstawy wymiaru emerytury lub renty inwalidzkiej nie uwzględnia się zmniejszenia wysokości uposażenia, o którym mowa w ust. 1 i 1a, w związku z przebywaniem na zwolnieniu lekarskim, urlopie macierzyńskim, urlopie na warunkach urlopu macierzyńskiego, urlopie ojcowskim, urlopie rodzicielskim, urlopie opiekuńczym oraz urlopie wychowawczym.

Art. 6. Waloryzacja rent i emerytur

Emerytury i renty oraz podstawy ich wymiaru podlegają waloryzacji na zasadach i w terminach przewidzianych w ustawie o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, z tym że:

1)

waloryzacja, o której mowa w art. 88 waloryzacja emerytury i renty tej ustawy, obejmuje emerytury i renty osób:
a) którym prawo do świadczenia ustalono przed dniem 1 marca,
b) które nabyły prawo do renty rodzinnej po funkcjonariuszach zmarłych nie później niż w ostatnim dniu lutego.

2)

(uchylony)

Art. 7. Zbieg prawa do emerytury lub renty albo innego uposażenia

1.

W razie zbiegu prawa do emerytury lub renty przewidzianych w ustawie z prawem do:

1)

emerytury lub renty przewidzianych w odrębnych przepisach albo

2)

uposażenia w stanie spoczynku lub uposażenia rodzinnego przewidzianych w odrębnych przepisach, albo

3)

świadczenia pieniężnego, o którym mowa w ustawie z dnia 8 lutego 2023 r. o świadczeniu pieniężnym przysługującym członkom rodziny funkcjonariuszy lub żołnierzy zawodowych, których śmierć nastąpiła w związku ze służbą albo podjęciem poza służbą czynności ratowania życia lub zdrowia ludzkiego albo mienia (Dz. U. poz. 658)
– wypłaca się świadczenie wyższe albo wybrane przez osobę uprawnioną, jeżeli przepisy szczególne nie stanowią inaczej.

2.

Wybór świadczenia przewidzianego w odrębnych przepisach nie pozbawia osoby uprawnionej innych świadczeń i uprawnień przysługujących emerytom i rencistom policyjnym.

Orzeczenia: 1

Art. 8. Zaopatrzenie emerytalne i renta rodzinna przysługujące członkom rodzin funkcjonariuszy

1.

Funkcjonariuszom oraz członkom rodzin pozostałym po zmarłych funkcjonariuszach, jeżeli osoby te wskutek szczególnych okoliczności nie nabyły prawa do zaopatrzenia emerytalnego przewidzianego w ustawie, odpowiednio Ministrowie: właściwy do spraw wewnętrznych, właściwy do spraw finansów publicznych, Obrony Narodowej oraz Sprawiedliwości, każdy w zakresie swojego działania, mogą przyznać w drodze wyjątku zaopatrzenie emerytalne w wysokości nieprzekraczającej odpowiednich świadczeń przewidzianych w ustawie.

2.

Członkom rodzin pozostałym po osobach, którym przyznano emeryturę lub rentę inwalidzką na podstawie ust. 1, organ emerytalny przyznaje rentę rodzinną na ich wniosek, jeżeli spełniają warunki określone w ustawie.

2a.

Od decyzji przyznającej świadczenie w drodze wyjątku oraz od decyzji odmawiającej przyznania takiego świadczenia odwołanie nie przysługuje.

3.

Ministrowie: właściwy do spraw wewnętrznych, właściwy do spraw finansów publicznych, Obrony Narodowej oraz Sprawiedliwości przedstawiają Prezesowi Rady Ministrów w terminie do dnia 15 stycznia każdego roku informację o świadczeniach przyznanych w drodze wyjątku w roku poprzednim.

4.

Świadczenia, o których mowa w ust. 1, funkcjonariuszom Straży Marszałkowskiej oraz członkom rodzin pozostałym po zmarłych funkcjonariuszach Straży Marszałkowskiej może przyznać minister właściwy do spraw wewnętrznych na wniosek Szefa Kancelarii Sejmu.

Orzeczenia: 2

Art. 8a. Możliwość wyłączenia stosowania niektórych przepisów ustawy

1.

Minister właściwy do spraw wewnętrznych, w drodze decyzji, w szczególnie uzasadnionych przypadkach, może wyłączyć stosowanie art. 15c wysokość emerytury osoby pełniącej służbę na rzecz totalitarnego państwa, art. 22a wysokość renty inwalidzkiej osoby pełniącej służbę na rzecz totalitarnego państwa i art. 24a renta rodzinna po osobie, która pełniła służbę na rzecz totalitarnego państwa w stosunku do osób pełniących służbę, o której mowa w art. 13b ustawowe pojęcie służby na rzecz totalitarnego państwa, ze względu na:

1)

krótkotrwałą służbę przed dniem 31 lipca 1990 r. oraz

2)

rzetelne wykonywanie zadań i obowiązków po dniu 12 września 1989 r., w szczególności z narażeniem zdrowia i życia.

2.

Do osób, o których mowa w ust. 1, stosuje się odpowiednio przepisy art. 15 emerytura funkcjonariusza pozostającego w służbie przed dniem 2 stycznia 1999 r., art. 22 wysokość renty inwalidzkiej i art. 24 warunki przyznawania i wysokość renty rodzinnej.

Art. 9. Odesłanie do przepisów ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych

Do zaopatrzenia emerytalnego funkcjonariuszy oraz uprawnionych członków ich rodzin stosuje się odpowiednio przepisy ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w zakresie wypłaty świadczeń osobom uprawnionym do rent z instytucji zagranicznych.

Art. 10. Wyłączenie prawa do zaopatrzenia emerytalnego na podstawie ustawy

1.

Prawo do zaopatrzenia emerytalnego na podstawie ustawy nie przysługuje funkcjonariuszowi, który został skazany prawomocnym wyrokiem sądu za przestępstwo umyślne lub przestępstwo skarbowe umyślne, ścigane z oskarżenia publicznego, popełnione w związku z wykonywaniem czynności służbowych i w celu osiągnięcia korzyści majątkowej lub osobistej, albo za przestępstwo określone w art. 130 szpiegostwo lub art. 258 udział w zorganizowanej grupie lub związku przestępczym Kodeksu karnego lub wobec którego orzeczono prawomocnie środek karny pozbawienia praw publicznych za przestępstwo lub przestępstwo skarbowe, które zostało popełnione przed zwolnieniem ze służby.

2.

Skazanie emeryta albo rencisty prawomocnym wyrokiem sądu za przestępstwo umyślne lub przestępstwo skarbowe umyślne, ścigane z oskarżenia publicznego, popełnione w związku z wykonywaniem czynności służbowych i w celu osiągnięcia korzyści majątkowej lub osobistej, albo za przestępstwo określone w art. 130 szpiegostwo lub art. 258 udział w zorganizowanej grupie lub związku przestępczym Kodeksu karnego lub wobec którego orzeczono prawomocnie środek karny pozbawienia praw publicznych za przestępstwo lub przestępstwo skarbowe popełnione przed zwolnieniem ze służby, powoduje utratę prawa do zaopatrzenia emerytalnego na podstawie ustawy.

3.

O skazaniu emeryta lub rencisty wyrokiem, o którym mowa w ust. 2, prezes sądu zawiadamia, w terminie 7 dni od dnia uprawomocnienia się wyroku, organ właściwy w sprawach zaopatrzenia emerytalnego.

4.

W przypadku, o którym mowa w ust. 2, emeryt albo rencista nabywa prawo do świadczeń pieniężnych z ubezpieczenia emerytalnego i rentowych, jeżeli spełnia warunki określone w ustawie o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

5.

Przy ustalaniu prawa do świadczeń pieniężnych z ubezpieczenia emerytalnego i rentowych osoby, o której mowa
w ust. 1 lub 2, która osiągnęła wiek emerytalny wynoszący co najmniej 60 lat dla kobiet i co najmniej 65 lat dla mężczyzn,
uwzględnia się również okresy pobierania emerytury lub renty inwalidzkiej, jeżeli okresy składkowe i nieskładkowe ustalone
na zasadach określonych w art 5–7 i 10 ustawy, o której mowa w ust. 4, są krótsze od okresu wymaganego do przyznania
tych świadczeń.

Art. 10a. Przekazanie składek od uposażenia funkcjonariusza do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych

1.

W przypadku gdy emerytowi albo renciście nie przysługuje prawo do zaopatrzenia emerytalnego na podstawie ustawy z przyczyn, o których mowa w art. 10 wyłączenie prawa do zaopatrzenia emerytalnego na podstawie ustawy ust. 2, od uposażenia wypłaconego funkcjonariuszowi po dniu 31 grudnia 1998 r. do dnia zwolnienia ze służby, od którego nie odprowadzono składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, przekazuje się składki za ten okres przewidziane w ustawie z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2022 r. poz. 1009, z późn. zm.).

2.

Kwota należnych, zwaloryzowanych składek stanowi przychody Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

3.

Składki, o których mowa w ust. 1, przekazuje się w terminie 60 dni od dnia, w którym organ właściwy w sprawach emerytalnych otrzymał zawiadomienie prezesa sądu, o którym mowa w art. 10 wyłączenie prawa do zaopatrzenia emerytalnego na podstawie ustawy ust. 3.

4.

Organ, o którym mowa w ust. 3, w terminie 7 dni od dnia, w którym otrzymał zawiadomienie prezesa sądu, informuje o nim jednostkę właściwą do przekazywania do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych składek.

5.

Ustalenie podstawy wymiaru i kwoty składek, o których mowa w ust. 1, ich przekazanie oraz waloryzacja następuje na zasadach i w trybie określonym w przepisach dotyczących ustalenia podstawy i kwoty należnych składek, ich przekazywania oraz waloryzowania, w przypadku gdy funkcjonariusz zwolniony ze służby nie spełnia warunków do nabycia prawa do emerytury lub renty inwalidzkiej.

Art. 10b. Prawo do świadczeń pieniężnych z zaopatrzenia emerytalnego

1.

Emeryci i renciści Biura Ochrony Rządu oraz osoby uprawnione do renty rodzinnej po funkcjonariuszach, emerytach i rencistach Biura Ochrony Rządu, z zastrzeżeniem art. 39 ustanie prawa do świadczeń, zachowują prawo do świadczeń ustalonych na podstawie ustawy.

2.

Funkcjonariusze Biura Ochrony Rządu nabywają prawo do świadczeń pieniężnych z zaopatrzenia emerytalnego na warunkach określonych w przepisach obowiązujących w dniu zwolnienia ze służby.

Art. 11. Odesłanie w sprawach nieuregulowanych w ustawie do innych przepisów

W sprawach nieuregulowanych w ustawie stosuje się przepisy ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, Kodeksu postępowania administracyjnego oraz przepisy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji.

Orzeczenia: 1

Dz.U.2023.0.1280 t.j. - Ustawa z dnia 18 lutego 1994 r.o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Graniczne