Rozdział 4. Bezpieczeństwo transportu kolejowego - Ustawa o transporcie kolejowym

Art. 17. Obowiązek zapewnienia bezpieczeństwa transportu kolejowego

1.

Zarządcy, przewoźnicy kolejowi, użytkownicy bocznic kolejowych oraz przedsiębiorcy zarządzający infrastrukturą i wykonujący przewozy w metrze są obowiązani spełniać warunki techniczne i organizacyjne zapewniające:

1)

bezpieczne prowadzenie ruchu kolejowego;

2)

bezpieczną eksploatację pojazdów kolejowych;

3)

ochronę przeciwpożarową i ochronę środowiska.

1a.

(uchylony)

1b.

Zarządcy, przewoźnicy kolejowi, użytkownicy bocznic kolejowych oraz przedsiębiorcy zarządzający infrastrukturą i wykonujący przewozy w metrze są obowiązani w zakresie określonym w ustawie do opracowania przepisów wewnętrznych w celu spełnienia warunków, o których mowa w ust. 1.

1ba.

Zarządcy i przewoźnicy kolejowi zapewniają zachowanie bezpieczeństwa oraz dążą do stałej jego poprawy w systemie kolei Unii, uwzględniając przy tym rozwój prawa unijnego, przepisów międzynarodowych, postęp techniczny i naukowy oraz nadzór nad ryzykiem związanym z prowadzoną działalnością, w szczególności przez:

1)

wdrażanie metod wyceny i oceny ryzyka, zgodnie z przepisami rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) nr 402/2013 z dnia 30 kwietnia 2013 r. w sprawie wspólnej metody oceny bezpieczeństwa w zakresie wyceny i oceny ryzyka i uchylającego rozporządzenie (WE) nr 352/2009 (Dz. Urz. UE L 121 z 03.05.2013, str. 8, z późn. zm.), zwanego dalej „rozporządzeniem 402/2013”, we współpracy ze sobą i innymi podmiotami;

2)

przestrzeganie przepisów Unii Europejskiej i krajowych z zakresu bezpieczeństwa kolei;

3)

ustanowienie i stosowanie systemu zarządzania bezpieczeństwem;

4)

stosowanie systemowego podejścia do rozwoju i poprawy bezpieczeństwa;

5)

priorytetowe traktowanie zapobiegania wypadkom;

6)

zobowiązanie, aby podmioty, o których mowa w ust. 1bb, mające wpływ na bezpieczeństwo kolei, wdrażały niezbędne środki kontroli ryzyka oraz stosowały wspólne metody oceny bezpieczeństwa (CSM) w zakresie monitorowania;

7)

podejmowanie środków naprawczych, w przypadku wykrycia lub powzięcia informacji o zagrożeniu bezpieczeństwa związanym z wadami i niezgodnością konstrukcji z przepisami lub wadliwym funkcjonowaniem sprzętu technicznego, w tym dotyczących podsystemów strukturalnych, mających na celu wyeliminowanie wykrytych zagrożeń bezpieczeństwa, oraz informowanie o tych zagrożeniach wszystkie zainteresowane podmioty.

1bb.

Producenci, podmioty odpowiedzialne za utrzymanie, dostawcy usług, materiałów i części, dysponenci, podmioty zamawiające, nadawcy, odbiorcy, załadowcy, wyładowcy, napełniający, opróżniający i przewoźnicy kolejowi są obowiązani do:

1)

wdrażania niezbędnych środków kontroli ryzyka, w odpowiednich przypadkach przy wzajemnej współpracy oraz przy współpracy z innymi podmiotami;

2)

zapewnienia, że dostarczone przez nich: podsystemy, akcesoria, sprzęt i usługi są zgodne z wymogami i warunkami użytkowania określonymi w zamówieniach oraz mogą być bezpiecznie użytkowane;

3)

podejmowania środków naprawczych, w przypadku wykrycia lub powzięcia informacji o zagrożeniu bezpieczeństwa związanym z wadami i niezgodnością konstrukcji z przepisami lub wadliwym funkcjonowaniem sprzętu technicznego, w tym dotyczących podsystemów strukturalnych, mających na celu wyeliminowanie wykrytych zagrożeń;

4)

informowania o zagrożeniu bezpieczeństwa, o którym mowa w pkt 3, inne zainteresowane podmioty.

1c.

W przypadku istotnego ryzyka dla bezpieczeństwa ruchu kolejowego lub bezpieczeństwa przewozu osób lub rzeczy zarządca obowiązany jest podjąć działania zmniejszające to ryzyko, włącznie ze wstrzymaniem lub ograniczeniem ruchu kolejowego.

1d.

Ruch pociągów dopuszcza się wyłącznie na liniach kolejowych.

1e.

W przypadku wymiany wagonów między przewoźnikami kolejowymi każdy uczestniczący w wymianie podmiot przekazuje informacje mające związek z bezpieczną eksploatacją wagonów, w tym dotyczące stanu i historii utrzymania danego wagonu, oraz elementy dokumentacji dotyczące utrzymania, informacje identyfikujące operacje załadunku i listy przewozowe.

2.

(uchylony)

3.

(uchylony)

4.

(uchylony)

5.

(uchylony)

6.

(uchylony)

7.

Minister właściwy do spraw transportu określi, w drodze rozporządzenia, ogólne warunki prowadzenia ruchu kolejowego i sygnalizacji, uwzględniając obowiązek opracowania przez zarządców, przewoźników kolejowych i użytkowników bocznic kolejowych szczegółowych przepisów wewnętrznych w tym zakresie.

Orzeczenia: 159

Art. 17a. Systemy zarządzania bezpieczeństwem

1.

Zarządcy i przewoźnicy kolejowi tworzą i stosują systemy zarządzania bezpieczeństwem w celu zapewnienia, że system kolei Unii zdolny spełniać wspólne cele bezpieczeństwa (CST) jest zgodny z wymaganiami dotyczącymi bezpieczeństwa ustanowionymi w technicznych specyfikacjach interoperacyjności, zwanych dalej „TSI”, przy stosowaniu wspólnych metod oceny bezpieczeństwa (CSM), przepisów krajowych w zakresie bezpieczeństwa i interoperacyjności.

2.

Zarządcy i przewoźnicy kolejowi tworzą udokumentowane systemy zarządzania bezpieczeństwem, które:

1)

spełniają określone w ust. 1 wymagania dostosowane do rodzaju, zakresu i obszaru działalności oraz do innych warunków realizowanej działalności;

2)

określają podział odpowiedzialności w strukturach organizacyjnych za procesy wykonywane w ramach systemu zarządzania bezpieczeństwem;

3)

wskazują, w jaki sposób kierownictwo zapewnia kontrolę na różnych poziomach struktury organizacyjnej oraz jaki jest udział w tej kontroli osób zatrudnionych i ich przedstawicieli;

4)

opisują, w jaki sposób jest zapewniane ciągłe doskonalenie systemu zarządzania bezpieczeństwem;

5)

zapewniają nadzór nad wszystkimi ryzykami związanymi z prowadzoną działalnością, łącznie z ryzykiem podwykonawców, dostawców materiałów i usług, ryzykiem społecznym oraz ryzykiem działalności innych podmiotów;

6)

obejmują wszelkie inne niż wymienione w pkt 1–5 elementy konieczne do uwzględnienia ryzyka dla bezpieczeństwa, zgodnie z oceną ryzyka dotyczącą ich własnej działalności;

7)

określają konieczność wdrażania niezbędnych środków kontroli ryzyka;

8)

zapewniają informowanie innych podmiotów, mających potencjalny wpływ na bezpieczeństwo systemu kolei Unii, o niezbędnych do wdrożenia środkach kontroli ryzyka;

9)

są stale rozwijane, w celu koordynacji procedur awaryjnych zarządcy, ze wszystkimi przewoźnikami kolejowymi działającymi na danej infrastrukturze oraz ze służbami ratunkowymi i innymi podmiotami, które mogłyby być zaangażowane w razie sytuacji awaryjnej.

3.

Podstawowymi elementami systemu zarządzania bezpieczeństwem są:

1)

polityka bezpieczeństwa zatwierdzona przez zarządcę lub przewoźnika kolejowego i przekazana wszystkim osobom zatrudnionym;

2)

procedury służące osiąganiu istniejących, nowych i zmienionych norm technicznych i operacyjnych lub innych warunków ustanowionych w TSI, właściwych krajowych specyfikacjach technicznych i dokumentach normalizacyjnych, których zastosowanie umożliwia spełnienie zasadniczych wymagań systemu kolei, lub w decyzjach organów;

3)

procedury służące do zapewnienia zgodności z normami i innymi warunkami pojazdów kolejowych w całym cyklu ich życia oraz podsystemów lub składników interoperacyjności w okresie ich użytkowania;

4)

programy szkolenia personelu, w tym ustalenia dotyczące stanu zdrowia fizycznego i psychicznego, dla zapewnienia utrzymania kompetencji personelu i odpowiedniego wykonywania zadań, aby kompetencje personelu były utrzymywane;

5)

ustalenia zapewniające odpowiedni dostęp do informacji w ramach organizacji oraz umożliwiające wymianę informacji między organizacjami działającymi w ramach danego systemu kolei;

6)

procedury i metody określania ryzyka, przeprowadzania ocen ryzyka i stosowania środków kontroli ryzyka, w sytuacjach kiedy zmiana warunków prowadzenia działalności lub wprowadzenie nowego materiału powoduje nowe ryzyko dla infrastruktury lub interfejsu człowiek – maszyna – organizacja;

7)

procedury i wzory dla dokumentowania informacji dotyczących bezpieczeństwa i wskazanie procedury ustalającej sposób nadzoru nad ważnymi informacjami dotyczącymi bezpieczeństwa;

8)

procedury zapewniające, aby zaistniałe wypadki i incydenty, inne niebezpieczne zdarzenia oraz wypadki, których
uniknięto, były zgłaszane, badane i analizowane oraz aby były podejmowane niezbędne środki zapobiegawcze;

9)

przyjęte plany działania, alarmowania i informowania w sytuacji awaryjnej, uzgodnione z Prezesem UTK;

10)

ilościowe i jakościowe cele organizacji dla utrzymania i polepszenia bezpieczeństwa oraz plany i procedury realizacji tych celów;

11)

postanowienia dotyczące okresowych wewnętrznych audytów systemów zarządzania bezpieczeństwem.

4.

Zarządcy i przewoźnicy kolejowi w wewnętrznych systemach zarządzania bezpieczeństwem określą termin, a także formę przekazywania osobom zatrudnionym w organizacji wykazu przeprowadzonych ocen znaczenia zmiany i procesów zarządzania ryzykiem, zgodnie z procedurą określoną w załączniku I do rozporządzenia 402/2013, w zakresie dotyczącym obowiązków osób zatrudnionych oraz warunków i bezpieczeństwa pracy.

5.

System zarządzania bezpieczeństwem zarządcy uwzględnia skutki działań różnych przewoźników kolejowych na sieci kolejowej oraz zapewnia wszystkim przewoźnikom kolejowym możliwość działania zgodnie z TSI, przepisami krajowymi i warunkami określonymi w ich jednolitych certyfikatach bezpieczeństwa.

6.

Systemy zarządzania bezpieczeństwem tworzy się w oparciu o wymagania określone w:

1)

załączniku I do rozporządzenia delegowanego Komisji (UE) 2018/762 z dnia 8 marca 2018 r. ustanawiającego wspólne metody oceny bezpieczeństwa w odniesieniu do wymogów dotyczących systemu zarządzania bezpieczeństwem na podstawie dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/798 oraz uchylającego rozporządzenia Komisji (UE) nr 1158/2010 i (UE) nr 1169/2010 (Dz. Urz. UE L 129 z 25.05.2018, str. 26, z późn. zm.), zwanego dalej „rozporządzeniem (UE) 2018/762” – w odniesieniu do przewoźników kolejowych;

2)

załączniku II do rozporządzenia (UE) 2018/762 – w odniesieniu do zarządców.

Art. 17aa. Obowiązek zapewnienia pomocy rodzinom ofiar śmiertelnych po poważnym wypadku

Po poważnym wypadku przewoźnik kolejowy zapewnia pomoc rodzinom ofiar śmiertelnych tego wypadku oraz osobom ciężko w nim rannym, będącym pasażerami pociągu uruchomionego przez tego przewoźnika kolejowego, i ich rodzinom przez informowanie o:

1)

procedurach dochodzenia roszczeń na mocy prawa unijnego;

2)

możliwości skorzystania z pomocy psychologa na koszt przewoźnika kolejowego.

Art. 17ab. Roczne raporty w sprawie bezpieczeństwa

1.

Zarządcy i przewoźnicy kolejowi przedstawiają Prezesowi UTK corocznie, w terminie do dnia
31 maja, raporty w sprawie bezpieczeństwa za poprzedni rok kalendarzowy.

2.

Raporty w sprawie bezpieczeństwa, o których mowa w ust. 1, zawierają:

1)

informacje dotyczące spełniania wewnętrznych celów bezpieczeństwa oraz realizacji krajowego planu bezpieczeństwa określającego działania przewidziane do osiągnięcia wspólnych celów bezpieczeństwa (CST);

2)

przedstawienie realizacji wspólnych wskaźników bezpieczeństwa (CSI);

3)

zauważone nieprawidłowości i wnioski związane z eksploatacją kolei i zarządzaniem infrastrukturą, w tym podsumowanie informacji otrzymanych zgodnie z art. 17 obowiązek zapewnienia bezpieczeństwa transportu kolejowego ust. 1bb pkt 4;

4)

wyniki wewnętrznych audytów bezpieczeństwa;

5)

sprawozdanie ze stosowania odpowiednich wspólnych metod oceny bezpieczeństwa (CSM).

3.

Prezes UTK sporządza roczny raport w sprawie bezpieczeństwa zawierający:

1)

informacje o:
a) stanie bezpieczeństwa kolei, z uwzględnieniem realizacji wspólnych wskaźników bezpieczeństwa (CSI) na poziomie krajowym, i realizacji krajowego planu bezpieczeństwa określającego działania przewidziane do osiągnięcia wspólnych celów bezpieczeństwa (CST),
b) zmianach w prawodawstwie dotyczącym bezpieczeństwa kolei,
c) wydanych jednolitych certyfikatach bezpieczeństwa i autoryzacjach bezpieczeństwa,
d) certyfikatach dla podmiotów odpowiedzialnych za utrzymanie pojazdu kolejowego (ECM),
e) działalności prowadzonej w poprzedzającym roku,
f) przewoźnikach kolejowych realizujących zadania podmiotu odpowiedzialnego za utrzymanie pojazdu kolejowego (ECM),
g) doświadczeniach przewoźników kolejowych i zarządców w stosowaniu odpowiednich wspólnych metod
oceny bezpieczeństwa (CSM);

2)

wnioski wynikające z nadzoru nad zarządcami i przewoźnikami kolejowymi, w tym informacje o liczbie i wynikach przeprowadzonych kontroli oraz audytów;

3)

krajowy plan bezpieczeństwa określający działania przewidziane do osiągnięcia wspólnych celów bezpieczeństwa (CST).

4.

Roczny raport, o którym mowa w ust. 3, Prezes UTK ogłasza, w drodze obwieszczenia, w Dzienniku Urzędowym Prezesa Urzędu Transportu Kolejowego oraz przekazuje Agencji w terminie do dnia 30 września roku następującego po okresie sprawozdawczym.

Art. 17ac. Rozporządzenie w sprawie wskaźników bezpieczeństwa (CSI)

Minister właściwy do spraw transportu określi, w drodze rozporządzenia, wspólne wskaźniki bezpieczeństwa (CSI) oraz sposób ich obliczania i zestawiania, uwzględniając potrzebę jednolitego postępowania przy ich obliczaniu i zestawianiu oraz zwiększenia poziomu bezpieczeństwa kolei.

Art. 17b. Uchylony

Art. 17c. Wymóg posiadania certyfikatu akredytacji przez jednostki oceniające bezpieczeństwo w zakresie wyceny i oceny ryzyka

Jednostki oceniające, o których mowa w art. 3 pkt 14 rozporządzenia 402/2013, wykonują działalność określoną w przepisach tego rozporządzenia na podstawie certyfikatu akredytacji wydanego zgodnie z ustawą z dnia 13 kwietnia 2016 r. o systemach oceny zgodności i nadzoru rynku.

Art. 17d. Warunki eksploatacji drogi kolejowej

1.

Warunkiem eksploatacji drogi kolejowej jest posiadanie przez jej zarządcę autoryzacji bezpieczeństwa w zakresie elementów infrastruktury kolejowej, którymi zarządza.

2.

Warunku, o którym mowa w ust. 1, nie stosuje się do:

1)

dróg kolejowych:
a) kolei wąskotorowych,
b) funkcjonalnie oddzielonych od reszty systemu kolei Unii:
– przeznaczonych do prowadzenia przewozów wojewódzkich lub lokalnych, lub
– wpisanych do rejestru zabytków lub do inwentarza muzealiów,
c) eksploatowanych wyłącznie w celach wykonywania przewozów rekreacyjno-wypoczynkowych i okolicznościowych,
d) stanowiących infrastrukturę prywatną,
e) posiadających status bocznicy kolejowej;

2)

linii metra.

3.

Warunkiem eksploatacji drogi kolejowej, o której mowa w ust. 2 pkt 1, jest posiadanie przez jej zarządcę świadectwa bezpieczeństwa.

4.

Przepisu ust. 3 nie stosuje się do zarządcy, który posiada autoryzację bezpieczeństwa.

Art. 17e. Dopuszczenie przedsiębiorcy do korzystania z infrastruktury kolejowej

1.

Warunkiem dopuszczenia przedsiębiorcy do korzystania z infrastruktury kolejowej jest posiadanie jednolitego certyfikatu bezpieczeństwa.

2.

Z obowiązku uzyskania jednolitego certyfikatu bezpieczeństwa są zwolnieni przedsiębiorcy wykonujący wyłącznie przewozy po drogach kolejowych, o których mowa w art. 17d warunki eksploatacji drogi kolejowej ust. 2 pkt 1, oraz torach stacyjnych wyznaczonych przez zarządcę do obsługi przewozów realizowanych przez połączenie z infrastrukturą kolejową, o której mowa w art. 17d warunki eksploatacji drogi kolejowej ust. 2 pkt 1 lit. b–e.

3.

Warunkiem dopuszczenia przedsiębiorcy do korzystania z infrastruktury kolejowej, o której mowa w ust. 2, jest uzyskanie przez tego przedsiębiorcę świadectwa bezpieczeństwa.

4.

Przepisu ust. 3 nie stosuje się do przedsiębiorcy, który posiada jednolity certyfikat bezpieczeństwa.

5.

(uchylony)

6.

(uchylony)

Art. 17f. Warunek zarządzania infrastrukturą i wykonywania przewozów w metrze

Warunkiem zarządzania infrastrukturą i wykonywania przewozów w metrze jest posiadanie świadectwa bezpieczeństwa przez przedsiębiorcę wykonującego te funkcje.

Art. 18. Dokumenty uprawniające maszynistę do prowadzenia pojazdu kolejowego

1.

Dokumentami uprawniającymi maszynistę do prowadzenia pojazdu kolejowego są licencja maszynisty oraz świadectwo maszynisty.

2.

Z obowiązku uzyskania licencji maszynisty i świadectwa maszynisty zwolnieni są prowadzący pojazdy kolejowe:

1)

po drogach kolejowych, o których mowa w art. 17e dopuszczenie przedsiębiorcy do korzystania z infrastruktury kolejowej ust. 2;

2)

specjalne, które nie są przeznaczone do samodzielnej jazdy po czynnych torach kolejowych;

3)

po liniach metra.

Orzeczenia: 7

Art. 18a. Tryb wydania i zakres autoryzacji bezpieczeństwa

1.

Prezes UTK wydaje autoryzację bezpieczeństwa dla zarządcy zarządzającego infrastrukturą kolejową usytuowaną na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

2.

Prezes UTK wydaje autoryzację bezpieczeństwa, o której mowa w ust. 1, na wniosek zarządcy, po dokonaniu oceny wniosku zgodnie z wymaganiami określonymi w załączniku II do rozporządzenia (UE) 2018/762.

3.

Autoryzacja bezpieczeństwa jest wydawana na okres 5 lat i przedłużana co 5 lat na wniosek zarządcy.

3a.

Prezes UTK podejmuje decyzję w sprawie wniosków o wydanie, przedłużenie i aktualizację autoryzacji bezpieczeństwa w terminie 4 miesięcy od dnia otrzymania kompletnego wniosku.

3b.

Każde wydanie, przedłużenie, aktualizowanie, ograniczenie lub cofnięcie autoryzacji bezpieczeństwa Prezes UTK zgłasza Agencji w terminie 14 dni od dnia wydania decyzji. Zgłoszenie zawiera nazwę i adres zarządcy, datę wystawienia, zakres i ważność autoryzacji bezpieczeństwa, a w przypadku ograniczenia albo cofnięcia – także jego przyczyny.

3c.

Do celów przedłużania autoryzacji bezpieczeństwa Prezes UTK wykorzystuje informacje uzyskane podczas działań nadzorczych.

4.

W przypadku dokonania istotnych zmian w podsystemie „infrastruktura”, „sterowanie – urządzenia przytorowe” lub „energia” lub w zasadach ich eksploatacji lub utrzymania zarządca niezwłocznie zawiadamia o tym Prezesa UTK.

5.

Autoryzacja bezpieczeństwa jest aktualizowana przez Prezesa UTK na wniosek zarządcy w przypadku wprowadzenia istotnych zmian, o których mowa w ust. 4.

6.

Prezes UTK:

1)

zwraca się do zarządcy w sprawie wystąpienia o aktualizację autoryzacji bezpieczeństwa – po zmianie przepisów bezpieczeństwa;

2)

ogranicza albo cofa autoryzację bezpieczeństwa, podając przyczyny tej decyzji, w przypadku gdy uzna, że autoryzowany zarządca nie spełnia warunków w zakresie posiadania autoryzacji bezpieczeństwa.

Art. 18b. Certyfikat bezpieczeństwa

1.

Przewoźnik kolejowy składa wniosek o wydanie jednolitego certyfikatu bezpieczeństwa do:

1)

Agencji albo Prezesa UTK – w przypadku gdy planowany obszar działalności obejmuje wyłącznie terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i stacje graniczne położone w sąsiednich państwach członkowskich Unii Europejskiej;

2)

Agencji – w przypadku gdy planowany obszar działalności obejmuje również inne państwa członkowskie Unii Europejskiej.

2.

Sposób składania wniosku, o którym mowa w ust. 1, określa art. 4 rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) 2018/763 z dnia 9 kwietnia 2018 r. ustanawiającego praktyczne zasady wydawania jednolitych certyfikatów bezpieczeństwa przedsiębiorstwom kolejowym na podstawie dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/798 oraz uchylającego rozporządzenie Komisji (WE) nr 653/2007 (Dz. Urz. UE L 129 z 25.05.2018, str. 49, z późn. zm.).

3.

Jednolity certyfikat bezpieczeństwa jest wydawany na okres do 5 lat.

4.

Jednolity certyfikat bezpieczeństwa określa rodzaj i zakres działalności, jaki obejmuje, oraz obszar działalności.

5.

W przypadku przewoźników kolejowych prowadzących ruch do stacji granicznych położonych w sąsiednich państwach członkowskich Unii Europejskiej o podobnej charakterystyce sieci i stosujących podobne przepisy eksploatacyjne, jednolity certyfikat bezpieczeństwa wydany przez Prezesa UTK po przeprowadzeniu przez Prezesa UTK uzgodnień z właściwymi krajowymi organami do spraw bezpieczeństwa sąsiednich państw członkowskich Unii Europejskiej jest ważny na tym obszarze bez konieczności rozszerzania obszaru działalności.

6.

Uzgodnienia, o których mowa w ust. 5, mogą być przeprowadzone osobno w odniesieniu dla każdej sprawy lub ujęte w porozumieniu transgranicznym między Rzecząpospolitą Polską i sąsiednimi państwami członkowskimi Unii Europejskiej lub w porozumieniu Prezesa UTK z właściwymi krajowymi organami do spraw bezpieczeństwa tych państw.

7.

Przewoźnik kolejowy może objąć posiadane przez siebie bocznice kolejowe jednolitym certyfikatem bezpieczeństwa, jeżeli są one ujęte w systemie zarządzania bezpieczeństwem przewoźnika kolejowego.

Art. 18ba. Rozpatrywanie przez Prezesa Agencji wniosku o wydanie jednolitego certyfikatu bezpieczeństwa

1.

W przypadku gdy wniosek o wydanie jednolitego certyfikatu bezpieczeństwa został złożony do Agencji, Prezes UTK ocenia, czy złożona dokumentacja spełnia wymogi określone w przepisach krajowych w zakresie bezpieczeństwa, a wyniki oceny przekazuje Agencji.

2.

W przypadku gdy Agencja nie zgadza się z wynikami oceny, o której mowa w ust. 1, Prezes UTK i Agencja współpracują w celu wypracowania wspólnego stanowiska. W uzasadnionych przypadkach do współpracy włącza się przewoźnika kolejowego.

3.

Prezes UTK może złożyć wniosek o arbitraż do Rady Odwoławczej, o której mowa w art. 55 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/796 z dnia 11 maja 2016 r. w sprawie Agencji Kolejowej Unii Europejskiej i uchylenia rozporządzenia (WE) nr 881/2004, w przypadku negatywnej oceny Prezesa UTK i braku wypracowania wspólnego stanowiska z Agencją.

Art. 18bb. Rozpatrywanie przez Prezesa UTK wniosku o wydanie jednolitego certyfikatu bezpieczeństwa

1.

W przypadku złożenia do Prezesa UTK wniosku o wydanie jednolitego certyfikatu bezpieczeństwa, Prezes UTK powiadamia wnioskodawcę, w terminie jednego miesiąca od dnia otrzymania wniosku, że dokumentacja jest kompletna, albo wzywa wnioskodawcę do usunięcia braków.

2.

Prezes UTK podejmuje decyzję w sprawie wniosków o wydanie jednolitych certyfikatów bezpieczeństwa w terminie 4 miesięcy odpowiednio od dnia powiadomienia, o którym mowa w ust. 1, albo od dnia usunięcia przez wnioskodawcę braków.

3.

Prezes UTK zgłasza Agencji każde wydanie, przedłużenie, aktualizowanie, ograniczenie lub cofnięcie jednolitych certyfikatów bezpieczeństwa w terminie 14 dni od dnia wydania decyzji. Zgłoszenie zawiera nazwę i adres przewoźnika kolejowego, datę wystawienia, zakres i ważność jednolitego certyfikatu bezpieczeństwa, a w przypadku cofnięcia – także jego przyczyny.

Art. 18bc. Aktualizacja jednolitego certyfikatu bezpieczeństwa przez Prezesa UTK

1.

Na wniosek przewoźnika kolejowego Prezes UTK aktualizuje wydany przez siebie jednolity certyfikat bezpieczeństwa w całości albo w części:

1)

po każdej istotnej zmianie dotyczącej rodzaju lub zakresu działalności;

2)

przy zmianie obszaru działalności na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub w zakresie stacji granicznych położonych w sąsiednich państwach członkowskich Unii Europejskiej;

3)

w przypadku wprowadzenia zmian w prawodawstwie dotyczącym bezpieczeństwa kolei.

2.

W przypadku zmiany obszaru działalności polegającej na jego rozszerzeniu, przewoźnik kolejowy dołącza do wniosku dokumentację dotyczącą dodatkowego obszaru działalności.

3.

Na wniosek przewoźnika kolejowego Prezes UTK przedłuża wydany przez siebie jednolity certyfikat bezpieczeństwa na okres nieprzekraczający 5 lat.

4.

W celu przedłużenia jednolitych certyfikatów bezpieczeństwa Prezes UTK wykorzystuje informacje uzyskane podczas działań nadzorczych.

5.

Do postępowań dotyczących aktualizacji lub przedłużenia jednolitego certyfikatu bezpieczeństwa stosuje się przepisy art. 18b certyfikat bezpieczeństwa ust. 2, 4 i 5, art. 18ba rozpatrywanie przez Prezesa Agencji wniosku o wydanie jednolitego certyfikatu bezpieczeństwa oraz art. 18bb rozpatrywanie przez Prezesa UTK wniosku o wydanie jednolitego certyfikatu bezpieczeństwa ust. 1 i 2.

Art. 18bd. Informacja o planowanym rozpoczęciu przewozów na zmienionych warunkach

1.

Przewoźnik kolejowy informuje Prezesa UTK, z co najmniej dwumiesięcznym wyprzedzeniem, o planowanym rozpoczęciu przewozów na zmienionych warunkach dotyczących rodzaju i zakresu działalności.

2.

Przewoźnik kolejowy informuje Prezesa UTK o znaczących zmianach dotyczących kategorii zawodowej pracowników lub typów użytkowanych pojazdów w terminie 7 dni od daty zakończenia procesu oceny znaczenia zmiany.

Art. 18be. Nadzór nad stosowaniem systemu zarządzania bezpieczeństwem

1.

Prezes UTK nadzoruje stosowanie przez zarządców i przewoźników kolejowych systemu zarządzania bezpieczeństwem, o którym mowa w art. 17a systemy zarządzania bezpieczeństwem, uwzględniając zasady określone we wspólnych metodach oceny bezpieczeństwa (CSM).

2.

Nadzór, o którym mowa w ust. 1, obejmuje kontrole mające na celu sprawdzenie stosowania:

1)

systemu zarządzania bezpieczeństwem w celu monitorowania jego skuteczności;

2)

indywidualnych lub częściowych elementów systemu zarządzania bezpieczeństwem, w tym czynności operacyjnych, dostarczania usług utrzymania i materiałów oraz zatrudniania wykonawców w celu monitorowania ich skuteczności;

3)

odpowiednich wspólnych metod oceny bezpieczeństwa (CSM).

3.

W ramach wykonywanego nadzoru, o którym mowa w ust. 1, Prezes UTK wykorzystuje dokumentację zgromadzoną podczas wydawania, przedłużania lub aktualizacji jednolitego certyfikatu bezpieczeństwa lub autoryzacji bezpieczeństwa, a także może brać pod uwagę wyniki w zakresie bezpieczeństwa przewoźnika kolejowego lub zarządcy infrastruktury oraz, w odpowiednich przypadkach, ośrodków szkoleniowych w zakresie, w jakim ich działania mają wpływ na bezpieczeństwo kolei.

4.

W przypadku podmiotów odpowiedzialnych za utrzymanie pojazdu kolejowego (ECM) nadzór, o którym mowa w ust. 1, przeprowadza się w celu zapewnienia stosowania przez te podmioty odpowiednich wspólnych metod oceny bezpieczeństwa (CSM).

Art. 18bf. Ograniczenie albo cofnięcie wydanego jednolitego certyfikatu bezpieczeństwa

1.

Prezes UTK występuje do Agencji o ograniczenie albo cofnięcie wydanego przez nią jednolitego certyfikatu bezpieczeństwa, jeżeli przewoźnik kolejowy przestał spełniać warunki wydania jednolitego certyfikatu bezpieczeństwa albo zastosowany wobec niego, na podstawie art. 14 nakaz usunięcia nieprawidłowości w zakresie bezpieczeństwa transportu kolejowego ust. 2a, tymczasowy środek bezpieczeństwa obejmuje okres powyżej 3 miesięcy.

2.

W przypadku gdy Agencja nie zgadza się z wnioskiem Prezesa UTK, o którym mowa w ust. 1, stosuje się przepisy art. 18ba rozpatrywanie przez Prezesa Agencji wniosku o wydanie jednolitego certyfikatu bezpieczeństwa ust. 2 i 3. Jeżeli jednolity certyfikat bezpieczeństwa nie zostanie ograniczony albo cofnięty, Prezes UTK cofa tymczasowe środki bezpieczeństwa.

3.

Prezes UTK ogranicza albo cofa wydany przez siebie jednolity certyfikat bezpieczeństwa, jeżeli stwierdzi, że przewoźnik kolejowy przestał spełniać warunki jego wydania.

Art. 18c. Przewodnik dla wnioskodawców

Prezes UTK publikuje w Biuletynie Informacji Publicznej na stronie podmiotowej Urzędu Transportu Kolejowego przewodnik dla wnioskodawców dotyczący wydawania, aktualizacji i przedłużania jednolitych certyfikatów bezpieczeństwa oraz autoryzacji bezpieczeństwa, zawierający wykaz wymaganych dokumentów przedkładanych wraz z wnioskiem.

Art. 18d. Szkolenia pracowników przewoźników lub zarządców ubiegających się o certyfikat bezpieczeństwa

1.

Pracownikom przewoźników kolejowych ubiegających się o jednolity certyfikat bezpieczeństwa zapewnia się możliwość uczestniczenia w szkoleniach dla maszynistów i drużyn pociągowych oraz swobodny i niedyskryminujący dostęp do zaplecza szkoleniowego, jeżeli szkolenie takie jest warunkiem uzyskania jednolitego certyfikatu bezpieczeństwa.

2.

Szkolenie obejmuje znajomość tras przejazdów pociągów i procedur, systemu sterowania ruchem kolejowym i sygnalizacji oraz sposobu postępowania w sytuacjach awaryjnych.

3.

Pracownikom zarządcy wykonującym istotne zadania dotyczące bezpieczeństwa zapewnia się możliwość uczestniczenia w szkoleniach oraz niedyskryminujący dostęp do zaplecza szkoleniowego.

4.

Szkolenia, o których mowa w ust. 1-3, organizują przewoźnicy kolejowi oraz zarządcy, którzy ponoszą odpowiedzialność za poziom wyszkolenia i kwalifikacji pracowników wykonujących prace związane z bezpieczeństwem.

5.

Jeżeli przewoźnik kolejowy lub zarządca nie ma warunków do organizowania szkoleń, o których mowa w ust. 1-3, lub przeprowadzania egzaminów, kieruje odpłatnie pracownika do innego przewoźnika kolejowego lub zarządcy. Opłata za szkolenie lub egzamin stanowi dochód podmiotów prowadzących szkolenie lub egzamin.

6.

Opłata za szkolenie i egzamin powinna uwzględniać wyłącznie uzasadnione koszty oraz niewielki zysk, nieprzekraczający 10 % tych kosztów. Opłatę tę ustala się na niedyskryminujących zasadach.

7.

Przewoźnik kolejowy lub zarządca organizujący szkolenie wydaje zainteresowanym dokument potwierdzający odbycie szkolenia.

8.

Nadzór nad szkoleniami w zakresie zgodności z wymaganiami dotyczącymi bezpieczeństwa sprawuje Prezes UTK.

9.

Przewoźnicy kolejowi i zarządcy, zatrudniając nowych maszynistów i drużyny pociągowe oraz innych pracowników wykonujących prace związane z bezpieczeństwem, biorą pod uwagę odbyte szkolenia, kwalifikacje i doświadczenie kandydatów do pracy zdobyte wcześniej u innego przewoźnika kolejowego lub zarządcy.

10.

Pracownik przewoźnika kolejowego lub zarządcy ma prawo do uzyskania kopii dokumentów potwierdzających jego szkolenia, kwalifikacje i doświadczenie.

Art. 18e. Uchylony

Art. 18f. Uchylony

Art. 19. Warunki wydania świadectwa bezpieczeństwa

1.

Prezes UTK wydaje świadectwo bezpieczeństwa dla innego niż użytkownik bocznicy kolejowej zarządcy infrastruktury kolejowej, o której mowa w art. 17d warunki eksploatacji drogi kolejowej ust. 2, jeżeli przedstawi on:

1)

wykaz eksploatowanych typów pojazdów kolejowych, typów budowli i typów urządzeń;

2)

wykaz przepisów wewnętrznych, określających zasady i wymagania dotyczące bezpiecznego prowadzenia ruchu kolejowego i utrzymania infrastruktury kolejowej;

3)

oświadczenie potwierdzające, że na stanowiskach bezpośrednio związanych z prowadzeniem i bezpieczeństwem ruchu kolejowego zatrudnia pracowników spełniających warunki określone w ustawie i wydanych na jej podstawie przepisach;

4)

w przypadku eksploatowania własnych pojazdów kolejowych:
a) oświadczenie o posiadaniu aktualnych świadectw sprawności technicznej eksploatowanych pojazdów kolejowych,
b) oświadczenie potwierdzające, że na stanowiskach bezpośrednio związanych z prowadzeniem określonych rodzajów pojazdów kolejowych zatrudnia pracowników spełniających warunki określone w ustawie i wydanych na jej podstawie przepisach.

2.

Prezes UTK wydaje świadectwo bezpieczeństwa dla przewoźnika kolejowego, jeżeli przedstawi on:

1)

wykaz eksploatowanych typów pojazdów kolejowych;

2)

(uchylony)

3)

oświadczenia, o których mowa w ust. 1 pkt 4;

4)

wykaz przepisów wewnętrznych, określających warunki techniczne oraz zasady i wymagania związane z utrzymaniem i eksploatacją pojazdów kolejowych.

5)

(uchylony)

3.

Prezes UTK wydaje świadectwo bezpieczeństwa użytkownikowi bocznicy kolejowej, jeżeli przedstawi on:

1)

dokumenty, o których mowa w ust. 1 pkt 1 i 3;

2)

wykaz przepisów wewnętrznych, określających warunki prowadzenia ruchu kolejowego i utrzymania infrastruktury na bocznicy kolejowej albo oświadczenie o stosowaniu przepisów wewnętrznych innego zarządcy;

3)

w przypadku eksploatacji własnych pojazdów kolejowych:
a) wykaz przepisów wewnętrznych, określających zasady i wymagania organizacyjne związane z utrzymaniem i eksploatacją pojazdów kolejowych albo oświadczenie o stosowaniu przepisów wewnętrznych przewoźnika kolejowego,
b) oświadczenia, o których mowa w ust. 1 pkt 4;

4)

regulamin pracy bocznicy kolejowej uzgodniony przez zarządcę infrastruktury kolejowej, z którą bocznica kolejowa jest połączona.

3a.

Prezes UTK wydaje świadectwo bezpieczeństwa uprawniające przedsiębiorcę do zarządzania infrastrukturą i wykonywania przewozów w metrze, jeżeli przedstawi on:

1)

wykaz, o którym mowa w ust. 1 pkt 1;

2)

wykaz przepisów wewnętrznych, określających:
a) szczegółowe warunki prowadzenia ruchu kolejowego oraz utrzymania i eksploatacji infrastruktury, a także pojazdów kolejowych,
b) warunki, jakie są obowiązani spełniać pracownicy wykonujący czynności na stanowiskach bezpośrednio związanych z prowadzeniem i bezpieczeństwem ruchu kolejowego oraz prowadzeniem pojazdów kolejowych.

3b.

Przedsiębiorca łączący funkcję zarządcy infrastruktury, o której mowa w art. 17d warunki eksploatacji drogi kolejowej ust. 2 pkt 1, oraz przewoźnika kolejowego może uzyskać jedno świadectwo bezpieczeństwa dla obu funkcji, po łącznym spełnieniu wymogów, o których mowa w ust. 1 i 2.

4.

Minister właściwy do spraw transportu określi, w drodze rozporządzenia:

1)

warunki i tryb wydawania, przedłużania, aktualizacji, ograniczania i cofania autoryzacji bezpieczeństwa,

2)

warunki i tryb wydawania, przedłużania, zmiany i cofania świadectw bezpieczeństwa,

3)

wzór autoryzacji bezpieczeństwa i świadectwa bezpieczeństwa
– mając na uwadze konieczność stosowania jednolitych standardów postępowania i dokumentacji oraz zapewnienia bezpieczeństwa w transporcie kolejowym przy uwzględnieniu zaleceń Komisji Europejskiej.

Art. 20. Rozporządzenie w sprawie warunków technicznych eksploatacji pojazdów kolejowych

Minister właściwy do spraw transportu określi, w drodze rozporządzenia, ogólne warunki techniczne eksploatacji pojazdów kolejowych, tak aby:

1)

spełnione były warunki bezpieczeństwa ruchu kolejowego;

2)

mogłyby być one przemieszczane w składach tych samych pociągów;

3)

ich przemieszczanie po liniach kolejowych było technicznie możliwe.

Orzeczenia: 1

Art. 20a. Rozporządzenie w sprawie procedur technicznych utrzymania i eksploatacji w transporcie kolejowym

Minister właściwy do spraw transportu, na wniosek Prezesa UTK, określi, w drodze rozporządzenia, procedury techniczne utrzymania i eksploatacji w transporcie kolejowym regulujące:

1)

postępowanie osób wykonujących czynności na poszczególnych stanowiskach związanych z bezpieczeństwem ruchu kolejowego,

2)

sposób obsługi określonych urządzeń, pojazdów kolejowych lub ich elementów,

3)

sposób przeprowadzania określonych czynności niezbędnych dla zapewnienia wykonywania przewozów kolejowych
– mając na uwadze potrzebę zapewnienia jednolitych warunków wykonywania działalności na sieci kolejowej Rzeczypospolitej Polskiej przez przewoźników kolejowych i zarządców oraz względy bezpieczeństwa transportu kolejowego.

Art. 21. Zezwolenie na odstępstwo od warunków technicznych eksploatacji pojazdów kolejowych

Minister właściwy do spraw transportu może, w drodze decyzji, na wniosek przewoźnika kolejowego, zarządcy lub użytkownika bocznicy kolejowej, w uzasadnionych przypadkach, udzielić zezwolenia na odstępstwo od warunków technicznych eksploatacji pojazdów kolejowych oraz prowadzenia ruchu kolejowego i sygnalizacji, po uzyskaniu opinii Prezesa UTK.

Art. 22. Licencja maszynisty

1.

Prezes UTK jest organem właściwym do wydawania, przedłużania ważności, zawieszania, przywracania i cofania licencji maszynisty oraz aktualizacji danych zawartych w licencji maszynisty i wydawania jej wtórników.

2.

Licencję maszynisty może uzyskać osoba, która:

1)

nie była skazana prawomocnym wyrokiem za popełnienie przestępstwa umyślnego;

2)

ukończyła 18 lat;

3)

ma co najmniej wykształcenie zasadnicze zawodowe lub zasadnicze branżowe;

4)

spełnia wymagania zdrowotne, fizyczne i psychiczne określone w przepisach wydanych na podstawie art. 22a rejestr licencji maszynistów i uprawnionych do szkolenia, egzaminowania i badań lekarskich ubiegających się o licencje i świadectwa maszynisty ust. 11 pkt 2;

5)

odbyła szkolenie na licencję maszynisty;

6)

zdała egzamin na licencję maszynisty nie później niż w terminie 24 miesięcy od dnia ukończenia szkolenia, o którym mowa w pkt 5.

2a.

Z obowiązku odbycia szkolenia, o którym mowa w ust. 2 pkt 5, zwolnieni są kandydaci na maszynistów ubiegający się o uzyskanie licencji maszynisty, którzy:

1)

posiadają dyplom zawodowy, dyplom potwierdzający kwalifikacje zawodowe, certyfikat kwalifikacji zawodowej, świadectwo potwierdzające kwalifikację w zawodzie lub inny dokument potwierdzający kwalifikacje zawodowe – w zawodach, w których programy kształcenia zawierają zagadnienia z zakresu budowy pojazdów szynowych, ruchu kolejowego i sygnalizacji kolejowej, lub

2)

ukończyli studia wyższe na kierunkach zawierających w programach studiów zagadnienia z zakresu budowy pojazdów szynowych, ruchu kolejowego i sygnalizacji kolejowej.

2b.

Spełnienie warunku, o którym mowa w ust. 2 pkt 1, potwierdza się złożeniem przez kandydata na maszynistę ubiegającego się o uzyskanie licencji maszynisty oświadczenia pod rygorem odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych oświadczeń. Oświadczenie zawiera klauzulę: „Jestem świadomy odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia wynikającej z art. 233 fałszywe zeznania § 6 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny.”. Klauzula zastępuje pouczenie organu o odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych oświadczeń.

2c.

Posiadacz licencji maszynisty poddaje się badaniom lekarskim i psychologicznym oraz uzyskuje orzeczenie lekarskie potwierdzające spełnienie wymagań zdrowotnych, fizycznych i psychicznych, określonych w przepisach wydanych na podstawie art. 22a rejestr licencji maszynistów i uprawnionych do szkolenia, egzaminowania i badań lekarskich ubiegających się o licencje i świadectwa maszynisty ust. 11 pkt 2. W przypadku nieuzyskania orzeczenia lekarskiego licencja maszynisty traci ważność.

2d.

Badania, o których mowa w ust. 2c, przeprowadza się co:

1)

24 miesiące – do ukończenia 55. roku życia,

2)

12 miesięcy – po ukończeniu 55. roku życia
– chyba że orzeczenie lekarskie wskazuje krótszy okres.

2e.

Maszynista posiadający aktualne orzeczenie lekarskie potwierdzające spełnienie wymagań zdrowotnych, fizycznych i psychicznych, niezbędnych do uzyskania albo zachowania ważności świadectwa maszynisty, jest zwolniony z obowiązku, o którym mowa w ust. 2c.

3.

(uchylony)

4.

(uchylony)

5.

Licencja maszynisty jest wydawana, w drodze decyzji, na okres 10 lat, zgodnie ze wzorem określonym w załączniku I do rozporządzenia Komisji (UE) nr 36/2010 z dnia 3 grudnia 2009 r. w sprawie wspólnotowych wzorów licencji maszynisty, świadectw uzupełniających, uwierzytelnionych odpisów świadectw uzupełniających oraz wniosków o wydanie licencji maszynisty zgodnie z dyrektywą 2007/59/WE Parlamentu Europejskiego i Rady (Dz. Urz. UE L 13 z 19.01.2010, str. 1), zwanego dalej "rozporządzeniem (UE) nr 36/2010". Po upływie tego okresu Prezes UTK, na wniosek posiadacza licencji maszynisty, w drodze decyzji, przedłuża jej ważność, wydając nowy dokument na kolejne 10 lat od dnia upływu terminu ważności dotychczasowej licencji maszynisty, po uprzednim sprawdzeniu ważności orzeczenia lekarskiego potwierdzającego spełnienie wymagań zdrowotnych, fizycznych i psychicznych, niezbędnych do uzyskania albo zachowania ważności licencji maszynisty lub świadectwa maszynisty.

6.

Prezes UTK, w drodze decyzji, zawiesza licencję maszynisty osobie, która przestała czasowo spełniać warunki określone w ust. 2 pkt 4.

6a.

Prezes UTK, w drodze decyzji, przywraca licencję maszynisty, która została zawieszona, jeżeli jej posiadacz uzyskał orzeczenie lekarskie, o którym mowa w ust. 5.

7.

Prezes UTK, w drodze decyzji, cofa licencję maszynisty osobie, która przestała spełniać warunek określony w ust. 2 pkt 1 lub trwale przestała spełniać warunek określony w ust. 2 pkt 4.

8.

Decyzjom, o których mowa w ust. 6–7 i 12, Prezes UTK nadaje rygor natychmiastowej wykonalności.

8a.

Posiadacz licencji maszynisty jest obowiązany zawiadomić Prezesa UTK o utracie tego dokumentu, jego zniszczeniu w stopniu powodującym nieczytelność, a także o zmianie stanu faktycznego wymagającej aktualizacji danych w nim zawartych, w terminie 30 dni od dnia zaistnienia tego zdarzenia.

9.

W przypadkach, o których mowa w ust. 8a, Prezes UTK, na podstawie wniosku, wydaje na okres pozostający do końca okresu ważności dotychczasowej licencji maszynisty wtórnik licencji maszynisty, a w przypadku aktualizacji danych zawartych w tym dokumencie – nową licencję maszynisty.

9a.

Posiadacz licencji maszynisty, który po wydaniu wtórnika licencji maszynisty odzyskał utracony dokument, jest obowiązany zwrócić ten dokument Prezesowi UTK.

10.

O zawieszeniu licencji maszynisty, cofnięciu licencji maszynisty albo aktualizacji danych zawartych w licencji maszynisty Prezes UTK niezwłocznie zawiadamia przewoźnika kolejowego lub zarządcę, na którego rzecz maszynista świadczy pracę lub usługi. Zawiadomienia dokonuje się za pośrednictwem rejestru, o którym mowa w art. 25x krajowy rejestr maszynistów i prowadzących pojazdy kolejowe ust. 1.

10a.

Licencje maszynistów uzyskane przez osoby, które ukończyły 18 lat, do czasu ukończenia przez nich 20 lat, są ważne wyłącznie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

11.

Jeżeli licencja maszynisty została wydana przez organ innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej, Prezes UTK, w przypadku stwierdzenia, że maszynista nie spełnia warunków określonych w ust. 2, zwraca się do tego organu z wnioskiem o przeprowadzenie kontroli lub o zawieszenie licencji maszynisty. O fakcie tym powiadamia Komisję Europejską.

12.

Prezes UTK, w drodze decyzji, może wydać zakaz prowadzenia pociągu lub pojazdu kolejowego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez maszynistę, o którym mowa w ust. 11, w okresie rozpatrywania wniosku, jeżeli jest to uzasadnione względami bezpieczeństwa ruchu kolejowego.

13.

W przypadku wniosku organu z innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej o przeprowadzenie kontroli lub o zawieszenie licencji maszynisty, Prezes UTK rozpatruje wniosek w terminie 4 tygodni od dnia otrzymania. O sposobie załatwienia wniosku Prezes UTK powiadamia właściwy organ tego państwa i Komisję Europejską.

14.

Licencje maszynistów wydane w innych państwach członkowskich Unii Europejskiej, osobom, które ukończyły 20 lat, są ważne na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

15.

Na odcinkach linii kolejowych obejmujących przejścia graniczne z państwami sąsiadującymi z Rzecząpospolitą Polską, nienależącymi do Unii Europejskiej, pociągi lub pojazdy kolejowe prowadzi się zgodnie z międzynarodowymi porozumieniami lub umowami dwustronnymi.

Art. 22a. Rejestr licencji maszynistów i uprawnionych do szkolenia, egzaminowania i badań lekarskich ubiegających się o licencje i świadectwa maszynisty

1.

Prezes UTK prowadzi:

1)

rejestr licencji maszynistów;

2)

rejestr ośrodków szkolenia;

3)

listę podmiotów uprawnionych do przeprowadzania badań lekarskich i psychologicznych oraz orzekania, w celu sprawdzenia spełnienia wymagań zdrowotnych, fizycznych i psychicznych, niezbędnych do uzyskania licencji oraz świadectwa maszynisty, a także zachowania ich ważności.

1a.

Prezes UTK udostępnia dane zgromadzone w rejestrze, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, na wniosek:

1)

Państwowej Komisji Badania Wypadków Kolejowych zgodnie z art. 28h czynności i uprawnienia Państwowej Komisji Badania Wypadków Kolejowych ust. 2 pkt 4 oraz komisji kolejowej, o której mowa w art. 28m komisja kolejowa;

2)

Agencji – w celu przeprowadzenia oceny procesu przyznawania uprawnień maszynistom w Unii Europejskiej;

3)

przewoźnika kolejowego, zarządcy lub innego podmiotu, u którego maszynista jest zatrudniony lub na rzecz którego świadczy usługi – w celu sprawdzenia statusu licencji maszynisty;

4)

właściwego organu innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej, w zakresie dotyczącym maszynistów prowadzących pociągi po infrastrukturze kolejowej tego państwa, w celu:
a) kontroli pociągów kursujących na obszarze jego właściwości,
b) prowadzenia postępowań odnoszących się do przestrzegania przepisów Unii Europejskiej dotyczących przyznawania uprawnień maszynistom,
c) prowadzenia postępowania w sprawie poważnego wypadku, wypadku lub incydentu;

5)

innego podmiotu, jeżeli obowiązek udostępnienia danych wynika z odrębnych przepisów.

2.

Rejestr, o którym mowa w ust. 1 pkt 2, oraz lista, o której mowa w ust. 1 pkt 3, są jawne i udostępniane w Biuletynie Informacji Publicznej na stronie podmiotowej Prezesa UTK.

3.

Za czynności Prezesa UTK w zakresie wpisu do rejestru, o którym mowa w ust. 1 pkt 2, oraz wpisu na listę, o której mowa w ust. 1 pkt 3, pobierana jest opłata w wysokości stanowiącej równowartość w złotych 200 euro, ustalonej przy zastosowaniu kursu średniego, ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski, obowiązującego w dniu wpisu. Opłaty stanowią dochód budżetu państwa.

4.

Prowadzenie ośrodka szkolenia jest działalnością regulowaną w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców.

4a.

Przedsiębiorca prowadzący działalność, o której mowa w ust. 4, podlega wpisowi do rejestru, o którym mowa w ust. 1 pkt 2.

4b.

Obowiązek, o którym mowa w ust. 4a, dotyczy również przedsiębiorcy z innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej prowadzącego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej działalność, o której mowa w ust. 4, uznanego przez właściwy organ innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej zgodnie z przepisami Komisji Europejskiej dotyczącymi uznawania ośrodków szkoleniowych prowadzących szkolenia zawodowe dla maszynistów.

4c.

Zakres czynności wykonywanych przez ośrodek szkolenia obejmuje:

1)

szkolenie kandydatów na maszynistów ubiegających się o uzyskanie licencji maszynisty w zakresie ogólnej wiedzy zawodowej,

2)

szkolenie kandydatów na maszynistów ubiegających się o uzyskanie świadectw maszynisty w zakresie wiedzy i umiejętności dotyczących:
a) infrastruktury kolejowej,
b) pojazdu kolejowego,

3)

przeprowadzanie szkoleń i sprawdzianów wiedzy i umiejętności maszynistów, lub

4)

szkolenie i egzaminowanie maszynistów z innych państw członkowskich Unii Europejskiej w zakresie ogólnych kompetencji językowych, zasad ruchu kolejowego i sygnalizacji na sieci kolejowej Rzeczypospolitej Polskiej,

5)

delegowanie egzaminatora do udziału w części praktycznej egzaminu na świadectwo maszynisty, o której mowa w art. 22bb egzamin na świadectwo maszynisty ust. 9.

5.

Działalność, o której mowa w ust. 4, może prowadzić przedsiębiorca:

1)

(uchylony)

2)

w stosunku do którego nie została otwarta likwidacja lub nie ogłoszono upadłości;

3)

który nie był prawomocnie skazany za przestępstwo popełnione w celu osiągnięcia korzyści majątkowych lub przestępstwo przeciwko wiarygodności dokumentów – dotyczy osoby fizycznej, urzędującego członka organu zarządzającego lub organu nadzorczego, wspólnika spółki w spółce jawnej lub spółce partnerskiej, komplementariusza w spółce komandytowej lub spółce komandytowo-akcyjnej oraz prokurenta;

4)

który posiada warunki lokalowe i wyposażenie dydaktyczne umożliwiające prowadzenie szkoleń oraz przeprowadzanie sprawdzianów wiedzy i umiejętności;

5)

który prowadzi szkolenia na podstawie programów szkoleń, o których mowa odpowiednio w przepisach wydanych na podstawie ust. 11 pkt 6 i art. 22b świadectwo maszynisty i jego kategorie ust. 21 pkt 2;

5a)

zapewniający:
a) prowadzenie szkoleń przez instruktorów, którzy:
– spełniają wymagania dotyczące instruktorów określone w przepisach wydanych na podstawie ust. 11 pkt 10,
– są wpisani do wykazu, o którym mowa w ust. 8 pkt 1,
b) przeprowadzanie sprawdzianów wiedzy i umiejętności przez egzaminatorów wpisanych do rejestru egzaminatorów, o którym mowa w art. 22be rejestr egzaminatorów na licencję oraz na świadectwo maszynisty ust. 1, oraz którzy złożyli pisemną deklarację wykonywania czynności egzaminatora w sposób bezstronny i niedyskryminujący,
c) udział egzaminatorów w części praktycznej egzaminu na świadectwo maszynisty, o której mowa w art. 22bb egzamin na świadectwo maszynisty ust. 9;

5b)

który terminowo wprowadza dane o przeprowadzonych szkoleniach oraz sprawdzianach wiedzy i umiejętności do rejestru, o którym mowa w art. 25x krajowy rejestr maszynistów i prowadzących pojazdy kolejowe ust. 1;

6)

który spełnia szczegółowe wymagania określone w przepisach wydanych na podstawie ust. 11 pkt 9;

7)

który posiada zbiór obowiązujących przepisów w zakresie objętym programem szkoleń oraz sprawdzianów wiedzy i umiejętności;

8)

który nie zalega w regulowaniu zobowiązań podatkowych, opłat i składek na ubezpieczenie społeczne.

6.

Badania lekarskie i psychologiczne w celu sprawdzenia spełnienia wymagań zdrowotnych, fizycznych i psychicznych, niezbędnych do uzyskania licencji maszynisty oraz świadectwa maszynisty, a także zachowania ich ważności, mogą prowadzić podmioty uprawnione do wykonywania badań w służbie medycyny pracy, zajmujące się zadaniami medycyny kolejowej.

7.

Wpis do rejestru, o którym mowa w ust. 1 pkt 2, a także na listę, o której mowa w ust. 1 pkt 3, jest dokonywany na pisemny wniosek zainteresowanego podmiotu zawierający następujące informacje:

1)

firmę podmiotu;

2)

oznaczenie siedziby i adresu albo miejsca zamieszkania i adresu podmiotu;

3)

numer podmiotu w odpowiednim rejestrze;

4)

numer identyfikacji podatkowej (NIP), o ile podmiot taki numer posiada;

5)

zakres czynności, o których mowa w ust. 4c – w przypadku wpisu do rejestru, o którym mowa w ust. 1 pkt 2.

8.

Przedsiębiorca ubiegający się o wpis do rejestru, o którym mowa w ust. 1 pkt 2, wraz z wnioskiem składa:

1)

wykaz zawierający imiona i nazwiska instruktorów;

2)

deklarację, o której mowa w ust. 5 pkt 5a lit. b;

3)

pisemne oświadczenie następującej treści:
„Oświadczam, że:

1)

dane zawarte we wniosku o wpis do rejestru ośrodków szkolenia są kompletne i zgodne z prawdą;

2)

spełniam warunki wykonywania działalności gospodarczej w zakresie prowadzenia ośrodka szkolenia maszynistów oraz kandydatów na maszynistów, określone w ustawie z dnia 28 marca 2003 r. o transporcie kolejowym.”.

8a.

Przedsiębiorca, o którym mowa w ust. 4b, jest zwolniony z obowiązku składania dokumentów potwierdzających spełnienie przez instruktorów i egzaminatorów wymagań określonych w przepisach wydanych na podstawie ust. 11 pkt 10, jeżeli ich spełnienie zostało uprzednio sprawdzone przez właściwy organ innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej, a nie odnoszą się one do prowadzenia szkoleń i egzaminów wyłącznie na sieci kolejowej Rzeczypospolitej Polskiej.

9.

Oświadczenie, o którym mowa w ust. 8 pkt 3, powinno również określać:

1)

firmę przedsiębiorcy, jego siedzibę i adres oraz adres zamieszkania;

2)

oznaczenie miejsca i datę złożenia oświadczenia;

3)

podpis osoby uprawnionej do reprezentowania przedsiębiorcy, ze wskazaniem imienia i nazwiska oraz pełnionej funkcji.

9a.

W przypadku gdy przedsiębiorca prowadzący ośrodek szkolenia składa wniosek o wpisanie do wykazu, o którym mowa w ust. 8 pkt 1, instruktorów prowadzących szkolenia w tym ośrodku szkolenia lub zmianę zakresu wykonywanych czynności, przepisy ust. 8 pkt 3 stosuje się.

9b.

Prezes UTK zatwierdza albo odmawia, w drodze decyzji, zatwierdzenia zmian, o których mowa w ust. 9a.

9c.

Prezes UTK odmawia zatwierdzenia zmian, o których mowa w ust. 9a, jeżeli:

1)

przedsiębiorca prowadzący ośrodek szkolenia nie przedłożył wraz z wnioskiem oświadczenia o spełnianiu wymagań określonych w przepisach wydanych na podstawie ust. 11 pkt 9, niezbędnych do wykonywania działalności w zakresie czynności objętych tym wnioskiem – dotyczy wniosku o zmianę zakresu wykonywanych czynności;

2)

osoba, której dotyczy wniosek o wpis do wykazu, o którym mowa w ust. 8 pkt 1, nie spełnia któregokolwiek z wymagań określonych w przepisach wydanych na podstawie ust. 11 pkt 10.

10.

Prezes UTK wykreśla, w drodze decyzji, ośrodek szkolenia z rejestru, o którym mowa w ust. 1 pkt 2, w przypadku:

1)

określonym w art. 22ac decyzja o zakazie wykonywania przez przedsiębiorcę działalności objętej wpisem do rejestru;

2)

wydania prawomocnego orzeczenia zakazującego przedsiębiorcy prowadzenia tej działalności;

3)

gdy wobec przedsiębiorcy ukończono postępowanie likwidacyjne albo upadłościowe obejmujące likwidację
majątku upadłego.

10a.

Rażącym naruszeniem warunków wykonywania działalności w zakresie prowadzenia ośrodka szkolenia jest:

1)

prowadzenie szkolenia w sposób niezgodny z programem szkolenia;

2)

wydanie dokumentu potwierdzającego ukończenie szkolenia lub zdanie sprawdzianu wiedzy i umiejętności niezgodnie ze stanem faktycznym;

3)

przeprowadzenie sprawdzianu wiedzy i umiejętności przez egzaminatora niewpisanego do rejestru egzaminatorów, o którym mowa w art. 22be rejestr egzaminatorów na licencję oraz na świadectwo maszynisty ust. 1;

4)

prowadzenie szkolenia przez osobę niewpisaną do wykazu, o którym mowa w ust. 8 pkt 1;

5)

prawomocne skazanie przedsiębiorcy za przestępstwo, o którym mowa w ust. 5 pkt 3 – dotyczy osoby fizycznej, urzędującego członka organu zarządzającego lub organu nadzorczego, wspólnika spółki w spółce jawnej lub spółce partnerskiej, komplementariusza w spółce komandytowej lub spółce komandytowo-akcyjnej oraz prokurenta;

6)

wprowadzenie do rejestru, o którym mowa w art. 25x krajowy rejestr maszynistów i prowadzących pojazdy kolejowe ust. 1, danych potwierdzających ukończenie szkolenia lub zdanie sprawdzianu wiedzy i umiejętności, niezgodnych ze stanem faktycznym.

10b.

Prezes UTK wykreśla, w drodze decyzji, z listy, o której mowa w ust. 1 pkt 3, podmiot, który przestał spełniać wymagania, o których mowa w ust. 6, lub szczegółowe wymagania określone w przepisach wydanych na podstawie ust. 13.

11.

Minister właściwy do spraw transportu określi, w drodze rozporządzenia:

1)

szczegółowe warunki i tryb wydawania, przedłużania ważności, zawieszania, przywracania i cofania licencji maszynisty, aktualizacji danych zawartych w licencji maszynisty oraz wydawania jej wtórników;

2)

wymagania zdrowotne, fizyczne i psychiczne, jakie powinny spełniać osoby ubiegające się o licencję maszynisty albo o zachowanie jej ważności;

3)

zakres badań lekarskich i psychologicznych oraz sposób oceny zdolności fizycznej i psychicznej osób ubiegających się o licencję maszynisty albo o zachowanie jej ważności oraz tryb orzekania o tej zdolności;

4)

wzory dokumentów potwierdzających zdolność fizyczną i psychiczną osób ubiegających się o licencję maszynisty albo o zachowanie jej ważności;

5)

zakres wiedzy i umiejętności objętych szkoleniem niezbędny do uzyskania licencji maszynisty;

6)

program oraz czas trwania szkolenia kandydatów na maszynistów ubiegających się o licencję maszynisty;

7)

(uchylony)

8)

sposób ustalania numeru identyfikacyjnego ośrodka szkolenia wpisywanego do rejestru, o którym mowa w ust. 1 pkt 2, zakres danych ujętych w rejestrze, a także sposób uiszczania opłat za wpis do tego rejestru;

9)

szczegółowe wymagania w stosunku do przedsiębiorców ubiegających się o wpis do rejestru ośrodków szkolenia;

10)

wymagania kwalifikacyjne dla instruktorów wykonujących czynności w ośrodku szkolenia, a także rodzaje dokumentów potwierdzających ich kwalifikacje i wykształcenie;

11)

warunki, sposób prowadzenia rejestru licencji maszynistów, zakres danych w nim ujętych oraz okres ich przechowywania, wzór tego rejestru, a także tryb przekazywania danych ujętych w rejestrze podmiotom, o których mowa w ust. 1a;

12)

wzór:
a) wniosku o wydanie licencji maszynisty, przedłużenie ważności, wydanie wtórnika, przywrócenie tego dokumentu i aktualizację danych w nim zawartych,
b) dokumentu potwierdzającego ukończenie szkolenia w celu uzyskania licencji maszynisty,
c) deklaracji, o której mowa w ust. 5 pkt 5a lit. b.

12.

Minister właściwy do spraw transportu wyda rozporządzenie, o którym mowa w ust. 11, mając na uwadze:

1)

konieczność zapewnienia sprawności procedury uzyskiwania licencji maszynisty;

2)

konieczność uwzględnienia specyfiki pracy na stanowisku maszynisty przy określeniu wymagań zdrowotnych,
jakie powinny spełniać osoby ubiegające się o licencję maszynisty albo o zachowanie jej ważności;

3)

konieczność przeprowadzenia badań niezbędnych dla właściwej oceny zdolności fizycznej i psychicznej do prowadzenia pojazdów kolejowych;

4)

zapewnienie sprawności procedury wydawania dokumentów potwierdzających zdolność fizyczną i psychiczną osób ubiegających się o licencję maszynisty albo o zachowanie jej ważności;

5)

zakres wiedzy i umiejętności niezbędny do bezpiecznego prowadzenia pociągów i pojazdów kolejowych;

6)

konieczność zapewnienia odpowiedniej liczby godzin szkolenia dla kandydatów na maszynistów ubiegających się o licencję maszynisty, zapewniającej uzyskanie znajomości faktów, zasad, procesów i pojęć ogólnych związanych z pracą na stanowisku maszynisty;

7)

(uchylony)

8)

zalecenia Komisji Europejskiej dotyczące procedury nadawania numerów identyfikacyjnych ośrodkom szkolenia;

9)

przepisy Unii Europejskiej dotyczące wymagań, jakie powinny spełniać ośrodki szkolenia;

10)

konieczność zapewnienia odpowiedniego poziomu merytorycznego szkoleń oraz egzaminów dla kandydatów na maszynistów ubiegających się o licencję maszynisty oraz określenia dodatkowych wymagań dotyczących znajomości języka polskiego, zasad ruchu kolejowego i sygnalizacji na sieci kolejowej Rzeczypospolitej Polskiej, dla instruktorów i egzaminatorów z innych państw członkowskich Unii Europejskiej, prowadzących szkolenia i egzaminy na sieci kolejowej Rzeczypospolitej Polskiej;

11)

przepisy Unii Europejskiej dotyczące rejestru licencji maszynistów;

12)

potrzebę ujednolicenia wydawanych dokumentów i ich zabezpieczenie przed podrobieniem lub przerobieniem.

13.

Minister właściwy do spraw transportu w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw zdrowia określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowe wymagania w stosunku do podmiotów ubiegających się o wpis na listę podmiotów uprawnionych do przeprowadzania badań lekarskich i psychologicznych oraz orzekania w celu sprawdzenia spełnienia wymagań zdrowotnych, fizycznych i psychicznych, niezbędnych do uzyskania licencji maszynisty oraz świadectwa maszynisty, a także zachowania ich ważności, tryb dokonywania wpisu na listę oraz wykreślania z niej, zakres danych ujętych na liście, wzór wniosku o wpis na listę, a także sposób uiszczania opłat, mając na uwadze:

1)

konieczność zapewnienia właściwych kwalifikacji osób uprawnionych do przeprowadzania badań w celu sprawdzenia spełnienia wymagań zdrowotnych, fizycznych i psychicznych niezbędnych do uzyskania licencji maszynisty oraz świadectwa maszynisty, a także zachowania ich ważności;

2)

konieczność zapewnienia właściwych warunków przeprowadzania takich badań;

3)

jasność i przejrzystość danych ujętych na liście.

Art. 22aa. Prostowanie wpisu do rejestru

1.

Prezes UTK prostuje z urzędu wpis do rejestru zawierający oczywiste błędy lub niezgodności ze stanem faktycznym.

2.

W przypadku zmiany danych wpisanych do rejestru przedsiębiorca jest obowiązany złożyć wniosek o zmianę wpisu w rejestrze w terminie 14 dni od dnia zajścia zdarzenia, które spowodowało zmianę tych danych.

3.

Prezes UTK wydaje z urzędu zaświadczenie o dokonaniu wpisu do rejestru.

Art. 22ab. Termin dokonania wpisu do rejestru

1.

Prezes UTK jest obowiązany dokonać wpisu przedsiębiorcy do rejestru, o którym mowa w art. 22a rejestr licencji maszynistów i uprawnionych do szkolenia, egzaminowania i badań lekarskich ubiegających się o licencje i świadectwa maszynisty ust. 1 pkt 2, w terminie 7 dni od dnia wpływu do niego wniosku o wpis wraz z oświadczeniem o spełnieniu warunków wymaganych prawem do wykonywania działalności, dla której rejestr jest prowadzony.

2.

Jeżeli Prezes UTK nie dokona wpisu w terminie, o którym mowa w ust. 1, a od dnia wpływu wniosku do tego organu upłynęło 14 dni, przedsiębiorca może rozpocząć działalność. Nie dotyczy to przypadku, gdy Prezes UTK wezwał przedsiębiorcę do uzupełnienia wniosku o wpis nie później niż przed upływem 7 dni od dnia jego otrzymania. W takiej sytuacji termin, o którym mowa w zdaniu pierwszym, biegnie odpowiednio od dnia wpływu uzupełnienia wniosku o wpis.

Art. 22ac. Decyzja o zakazie wykonywania przez przedsiębiorcę działalności objętej wpisem do rejestru

1.

Prezes UTK wydaje decyzję o zakazie wykonywania przez przedsiębiorcę działalności objętej wpisem do rejestru, o którym mowa w art. 22a rejestr licencji maszynistów i uprawnionych do szkolenia, egzaminowania i badań lekarskich ubiegających się o licencje i świadectwa maszynisty ust. 1 pkt 2, w przypadku gdy:

1)

przedsiębiorca złożył oświadczenie, o którym mowa w art. 22a rejestr licencji maszynistów i uprawnionych do szkolenia, egzaminowania i badań lekarskich ubiegających się o licencje i świadectwa maszynisty ust. 8 pkt 3, niezgodne ze stanem faktycznym;

2)

przedsiębiorca nie usunął naruszeń warunków wymaganych prawem do wykonywania działalności regulowanej w wyznaczonym przez Prezesa UTK terminie;

3)

stwierdzi rażące naruszenie warunków wymaganych prawem do wykonywania działalności w zakresie prowadzenia ośrodka szkolenia przez przedsiębiorcę.

2.

Decyzja, o której mowa w ust. 1, podlega natychmiastowemu wykonaniu.

Art. 22ad. Uzyskanie ponownego wpisu do rejestru przez przedsiębiorcę wykreślonego z rejestru

1.

Przedsiębiorca, którego wykreślono z rejestru, o którym mowa w art. 22a rejestr licencji maszynistów i uprawnionych do szkolenia, egzaminowania i badań lekarskich ubiegających się o licencje i świadectwa maszynisty ust. 1 pkt 2, może uzyskać ponowny wpis do rejestru nie wcześniej niż po upływie 3 lat od dnia wydania decyzji, o której mowa w art. 22ac decyzja o zakazie wykonywania przez przedsiębiorcę działalności objętej wpisem do rejestru ust. 1.

2.

Przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio do przedsiębiorcy, który wykonywał działalność gospodarczą bez wpisu do rejestru. Nie dotyczy to sytuacji określonej w art. 22ab termin dokonania wpisu do rejestru ust. 2.

Art. 22ae. Wykreślenie przedsiębiorcy z rejestru ośrodków szkolenia i egzaminowania

Prezes UTK wykreśla przedsiębiorcę z rejestru, o którym mowa w art. 22a rejestr licencji maszynistów i uprawnionych do szkolenia, egzaminowania i badań lekarskich ubiegających się o licencje i świadectwa maszynisty ust. 1 pkt 2, także na jego wniosek lub po uzyskaniu informacji z Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej albo Krajowego Rejestru Sądowego o wykreśleniu przedsiębiorcy.

Art. 22b. świadectwo maszynisty i jego kategorie

1.

Przewoźnicy kolejowi i zarządcy wydają świadectwa maszynistom przez nich zatrudnionym lub świadczącym usługi na ich rzecz, zgodnie ze wzorem określonym w załączniku II do rozporządzenia (UE) nr 36/2010.

1a.

Warunkami niezbędnymi do uzyskania świadectwa maszynisty są:

1)

posiadanie licencji maszynisty;

2)

odbycie szkolenia przeprowadzonego zgodnie z przepisami wydanymi na podstawie ust. 21 oraz zdanie egzaminu na świadectwo maszynisty – w przypadku kandydatów na maszynistów;

3)

odbycie szkolenia i złożenie z wynikiem pozytywnym sprawdzianu wiedzy i umiejętności przeprowadzonych w trybie i w sposób określony w przepisach wydanych na podstawie ust. 21 pkt 4 – dotyczy maszynistów ubiegających się o uzyskanie kolejnego świadectwa maszynisty;

4)

uzyskanie orzeczenia lekarskiego potwierdzającego spełnienie wymagań zdrowotnych, fizycznych i psychicznych, określonych w przepisach wydanych na podstawie ust. 22 pkt 1, po przeprowadzeniu badań lekarskich i psychologicznych.

2.

Świadectwo maszynisty uprawnia do prowadzenia pociągu lub pojazdu kolejowego u przewoźnika kolejowego lub zarządcy, który je wydał, w ramach określonej kategorii uprawnień i jest ważne na określoną w nim infrastrukturę kolejową oraz określony typ pojazdu.

3.

Świadectwo maszynisty może zawierać uprawnienie do prowadzenia pociągów lub pojazdów kolejowych we wszystkich kategoriach i podkategoriach, o których mowa w ust. 2.

3a.

W przypadku świadczenia usługi trakcyjnej dopuszcza się prowadzenie pociągu lub pojazdu kolejowego przez maszynistę na podstawie świadectwa maszynisty wydanego przez innego przewoźnika kolejowego lub zarządcę.

3b.

W przypadku, o którym mowa w ust. 3a, przewoźnik kolejowy, na rzecz którego maszynista prowadzi pojazd kolejowy lub pociąg jest obowiązany do zapewnienia zapoznania tego maszynisty z obowiązującymi u niego regulacjami wewnętrznymi w zakresie niezbędnym do bezpiecznego prowadzenia pojazdu kolejowego lub pociągu.

4.

Przewoźnicy kolejowi i zarządcy infrastruktury kolejowej ustanawiają procedury wydawania świadectw maszynisty, będące częścią ich systemu zarządzania bezpieczeństwem, o którym mowa w art. 17a systemy zarządzania bezpieczeństwem.

5.

W procedurach wydawania świadectw, o których mowa w ust. 4, określa się w szczególności:

1)

tryb wydawania świadectwa maszynisty, aktualizacji danych w nim zawartych, jego zawieszania i cofania;

2)

tryb odwołania się od decyzji dotyczącej wydania świadectwa maszynisty, jego zawieszania i cofania.

3)

(uchylony)

6.

Procedurę, o której mowa w ust. 4, przewoźnicy kolejowi i zarządcy infrastruktury kolejowej podają do publicznej wiadomości w sposób przyjęty u każdego z nich.

7.

W celu zachowania ważności świadectwa maszynisty, maszynista przechodzi okresowe badania lekarskie i psychologiczne oraz uzyskuje orzeczenie lekarskie potwierdzające spełnienie wymagań zdrowotnych, fizycznych i psychicznych określonych w przepisach wydanych na podstawie ust. 22 pkt 1 oraz przechodzi szkolenia, a także okresowe sprawdziany wiedzy i umiejętności, w trybie i na warunkach określonych w przepisach wydanych na podstawie ust. 21 pkt 4.

7a.

Badania, o których mowa w ust. 7, przeprowadza się co:

1)

24 miesiące – do ukończenia 55. roku życia,

2)

12 miesięcy – po ukończeniu 55. roku życia
– chyba że orzeczenie lekarskie wskazuje krótszy okres.

7b.

Badania, o których mowa w ust. 7, przeprowadza się w okresach krótszych niż okresy, o których mowa w ust. 7a:

1)

po każdym poważnym wypadku, w którym uczestniczył maszynista;

2)

po zakończeniu czasowej niezdolności do pracy spowodowanej chorobą, trwającej dłużej niż 30 dni;

3)

w przypadku powrotu maszynisty do pracy po przerwie trwającej dłużej niż 6 miesięcy;

4)

w razie uzasadnionego podejrzenia utraty zdolności fizycznej lub psychicznej do kierowania pojazdem kolejowym lub pociągiem;

5)

w przypadku określonym w ust. 16;

6)

w innych przypadkach określonych w przepisach dotyczących profilaktycznej ochrony zdrowia pracowników.

7c.

Badania, o których mowa w ust. 1a pkt 4, ust. 7 i 7b, są wykonywane, z zastrzeżeniem ust. 7a oraz przepisów wydanych na podstawie ust. 22, w zakresie i na zasadach określonych w ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (Dz. U. z 2022 r. poz. 1510, 1700 i 2140 oraz z 2023 r. poz. 240 i 641).

7d.

Przejście przez maszynistę badań, o których mowa w ust. 1a pkt 4, ust. 7 i 7b, uznaje się za równoznaczne ze spełnieniem obowiązków pracownika w zakresie wykonywania wstępnych, okresowych i kontrolnych badań lekarskich, o których mowa w art. 229 wstępne, okresowe i kontrolne badania lekarskie § 1 i 2 Kodeksu pracy.

7e.

Przewoźnicy kolejowi i zarządcy nie mogą dopuścić do pracy na stanowisku maszynisty osoby bez aktualnego orzeczenia lekarskiego potwierdzającego spełnienie wymagań zdrowotnych, fizycznych i psychicznych, niezbędnych do uzyskania świadectwa maszynisty albo zachowania jego ważności, z wyjątkiem przypadku określonego w ust. 18 pkt 4 w odniesieniu do kandydatów na maszynistów.

7f.

Przewoźnicy kolejowi oraz zarządcy są obowiązani do:

1)

kierowania maszynistów na badania lekarskie i psychologiczne w celu uzyskania świadectwa maszynisty lub zachowania jego ważności;

2)

pokrywania kosztów badań lekarskich i psychologicznych, o których mowa w pkt 1;

3)

przechowywania orzeczeń lekarskich maszynistów.

7g.

Spełnienie przez przewoźników kolejowych i zarządców obowiązków, o których mowa w ust. 7f pkt 1 i 2, uznaje się za równoznaczne ze spełnieniem obowiązków pracodawcy w zakresie wykonywania wstępnych, okresowych i kontrolnych badań lekarskich, o których mowa w art. 229 wstępne, okresowe i kontrolne badania lekarskie § 1 i 2 Kodeksu pracy.

8.

Przewoźnicy kolejowi lub zarządcy infrastruktury kolejowej cofają lub zawieszają w całości lub w części ważność świadectwa maszynisty, gdy maszynista przestał spełniać warunki niezbędne do posiadania świadectwa.

9.

(uchylony)

10.

Świadectwo maszynisty wygasa z mocy prawa z dniem rozwiązania lub wygaśnięcia umowy o pracę lub innego stosunku prawnego wiążącego maszynistę z przewoźnikiem kolejowym lub zarządcą infrastruktury kolejowej.

11.

W przypadku, o którym mowa w ust. 10, przewoźnik kolejowy i zarządca wydają maszyniście odpis uzyskanego świadectwa maszynisty, którego wzór określa załącznik III do rozporządzenia (UE) nr 36/2010, oraz inne dokumenty potwierdzające uzyskane kwalifikacje.

12.

Przewoźnik kolejowy lub zarządca infrastruktury kolejowej bezzwłocznie aktualizuje świadectwo maszynisty, jeżeli jego posiadacz uzyskał dodatkowe uprawnienia dotyczące pociągu, pojazdu kolejowego lub infrastruktury kolejowej.

13.

Przewoźnik kolejowy lub zarządca infrastruktury kolejowej cofa świadectwo maszynisty osobie, która przestała spełniać warunki, o których mowa w ust. 7.

14.

Przewoźnicy kolejowi i zarządcy prowadzą rejestry wydawanych przez siebie świadectw maszynistów za pomocą własnego systemu informatycznego albo za pomocą rejestru, o którym mowa w art. 25x krajowy rejestr maszynistów i prowadzących pojazdy kolejowe ust. 1.

14a.

Przewoźnicy kolejowi i zarządcy udostępniają dane zgromadzone w rejestrach, o których mowa w ust. 14, oraz informację o treści wydanych świadectw maszynisty:

1)

Prezesowi UTK;

2)

Państwowej Komisji Badania Wypadków Kolejowych zgodnie z art. 28h czynności i uprawnienia Państwowej Komisji Badania Wypadków Kolejowych ust. 2 pkt 4 oraz komisji kolejowej, o której mowa w art. 28m komisja kolejowa;

3)

właściwym organom innych państw członkowskich Unii Europejskiej, w przypadku wykonywania przez przewoźnika kolejowego lub zarządcę działalności transgranicznej;

4)

innym podmiotom, jeżeli obowiązek udostępnienia danych wynika z odrębnych przepisów.

15.

Prezes UTK może wystąpić, do przewoźnika kolejowego lub zarządcy infrastruktury kolejowej, z wnioskiem o przeprowadzenie kontroli maszynisty lub o zawieszenie ważności świadectwa maszynisty.

16.

Przewoźnik kolejowy lub zarządca infrastruktury kolejowej po otrzymaniu wniosku Prezesa UTK obowiązany jest podjąć stosowne działania, w szczególności skierować maszynistę na badania lekarskie lub poddać sprawdzeniu wiedzy i umiejętności, i, w terminie 4 tygodni od dnia otrzymania wniosku, przedłożyć Prezesowi UTK sprawozdanie z wykonanych czynności.

17.

Prezes UTK może, w drodze decyzji, wydać zakaz prowadzenia pociągu lub pojazdu kolejowego przez maszynistę w okresie rozpatrywania wniosku, o którym mowa w ust. 15, jeżeli jest to uzasadnione względami bezpieczeństwa ruchu kolejowego. O decyzji tej Prezes UTK informuje Komisję Europejską oraz inne właściwe organy.

18.

W przypadku:

1)

zakłóceń w ruchu kolejowym w wyniku prowadzonych robót na torach lub powodujących konieczność odstępstw od wykonywania przewozów kolejowych na podstawie obowiązującego rozkładu jazdy pociągów, zgodnie z ustaleniami zarządcy,

2)

jednorazowych przewozów kolejowych, za zgodą zarządcy,

3)

dostawy lub prezentacji nowego pociągu lub pojazdu kolejowego,

4)

szkolenia lub egzaminowania maszynistów oraz kandydatów na maszynistów,

5)

wykonywania przewozów technologicznych
– jeżeli maszynista albo kandydat na maszynistę ubiegający się o świadectwo maszynisty nie posiadają znajomości odcinków linii kolejowych, na których mają prowadzić pojazd kolejowy lub pociąg, mogą go prowadzić, pod warunkiem że podczas jazdy obok nich znajduje się inny maszynista lub przedstawiciel zarządcy posiadający udokumentowaną znajomość tych odcinków.

19.

W przypadkach, o których mowa w ust. 18, w razie braku możliwości zapewnienia obecności osób, o których mowa w tym przepisie, maszynista może prowadzić pojazd kolejowy lub pociąg po spełnieniu warunków określonych w przepisach wydanych na podstawie art. 17 obowiązek zapewnienia bezpieczeństwa transportu kolejowego ust. 7.

20.

(uchylony)

20a.

Maszynista jest obowiązany niezwłocznie powiadomić przewoźnika kolejowego lub zarządcę, na rzecz którego świadczy pracę lub usługi, o okolicznościach dotyczących jego stanu zdrowia mających wpływ na zdolność prawidłowego realizowania przez niego uprawnień wynikających z posiadanego świadectwa maszynisty.

20b.

Przepisy ust. 20a stosuje się odpowiednio do prowadzącego pojazdy kolejowe, który świadczy pracę lub usługi na rzecz użytkownika bocznicy kolejowej lub przedsiębiorcy wykonującego przewozy w obrębie bocznicy kolejowej.

21.

Minister właściwy do spraw transportu określi, w drodze rozporządzenia:

1)

zakres wiedzy i umiejętności dotyczących pojazdu kolejowego i infrastruktury kolejowej, objętych szkoleniem, które są niezbędne do uzyskania świadectwa maszynisty,

2)

program oraz czas trwania szkolenia kandydatów na maszynistów ubiegających się o uzyskanie świadectwa maszynisty,

3)

(uchylony)

4)

tryb oraz szczegółowe warunki i minimalną częstotliwość przeprowadzania szkoleń oraz sprawdzianów wiedzy i umiejętności,

5)

zakres danych dotyczących infrastruktury kolejowej ujęty w świadectwie maszynisty,

6)

szczegółowe warunki i sposób prowadzenia rejestru świadectw maszynistów, zakres danych w nim ujętych, a także okres ich przechowywania, wzór tego rejestru oraz tryb udostępniania danych ujętych w rejestrze podmiotom, o których mowa w ust. 14a
– mając na uwadze zakres wiedzy i umiejętności niezbędny do zapewnienia właściwych kwalifikacji maszynistów, konieczność dostosowania programu szkolenia do wykształcenia i doświadczenia zawodowego kandydatów na maszynistów przy zapewnieniu niezbędnej liczby godzin stażu stanowiskowego, szkolenia teoretycznego i praktycznego oraz prowadzenia pojazdu kolejowego pod nadzorem, konieczność zapewnienia ciągłości realizacji procesu doskonalenia zawodowego maszynistów i monitorowania posiadanych przez nich uprawnień oraz przepisy Unii Europejskiej dotyczące rejestru świadectw maszynistów.

22.

Minister właściwy do spraw transportu w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw zdrowia określi, w drodze rozporządzenia:

1)

wymagania zdrowotne, fizyczne i psychiczne, jakie powinny spełniać osoby ubiegające się o świadectwo maszynisty albo o zachowanie jego ważności,

2)

zakres badań lekarskich i psychologicznych oraz sposób oceny zdolności fizycznej i psychicznej osób ubiegających się o świadectwo maszynisty albo o zachowanie jego ważności oraz tryb orzekania o tej zdolności,

3)

wzory dokumentów potwierdzających zdolność fizyczną i psychiczną osób ubiegających się o świadectwo maszynisty albo o zachowanie jego ważności
– mając na uwadze konieczność przeprowadzenia badań niezbędnych dla właściwej oceny zdolności fizycznej i psychicznej do prowadzenia pojazdów kolejowych, konieczność uwzględnienia specyfiki pracy na stanowisku maszynisty przy określeniu wymagań zdrowotnych, sprawność procedury wydawania dokumentów potwierdzających zdolność fizyczną i psychiczną osób ubiegających się o świadectwo maszynisty albo o zachowanie jego ważności, a także konieczność ujednolicenia wydawanych dokumentów i ich zabezpieczenie przed podrobieniem lub przerobieniem.

Art. 22ba. Egzamin na licencję maszynisty

1.

Prezes UTK, na wniosek kandydata na maszynistę, przeprowadza egzamin na licencję maszynisty w zakresie podstawowej wiedzy zawodowej obejmującej zagadnienia, które są istotne dla wykonywania zawodu maszynisty i mają zastosowanie niezależnie od rodzaju i typu taboru kolejowego lub infrastruktury kolejowej.

2.

Wniosek składa się w postaci elektronicznej za pośrednictwem systemu teleinformatycznego obsługującego rejestr, o którym mowa w art. 25x krajowy rejestr maszynistów i prowadzących pojazdy kolejowe ust. 1, i podpisuje przy użyciu kwalifikowanego podpisu elektronicznego, podpisu zaufanego albo podpisu osobistego.

3.

Wraz z wnioskiem kandydat na maszynistę może złożyć wniosek o wydanie licencji maszynisty zawierający oświadczenie, o którym mowa w art. 22 licencja maszynisty ust. 2b.

4.

Prezes UTK zapewnia na stronie podmiotowej Urzędu Transportu Kolejowego dostęp do systemu teleinformatycznego wraz z możliwością dokonania opłaty za egzamin na licencję maszynisty z wykorzystaniem systemu płatności online.

5.

Prezes UTK w systemie teleinformatycznym publikuje wykaz terminów sesji egzaminacyjnych dotyczących egzaminu na licencję maszynisty.

6.

Egzamin na licencję maszynisty przeprowadza egzaminator wyznaczony przez Prezesa UTK z rejestru egzaminatorów, o którym mowa w art. 22be rejestr egzaminatorów na licencję oraz na świadectwo maszynisty ust. 1.

7.

Warunkiem dopuszczenia kandydata na maszynistę do egzaminu na licencję maszynisty jest spełnienie wymagań, o których mowa w art. 22 licencja maszynisty ust. 2 pkt 1–5.

8.

Egzaminator nie dopuszcza kandydata na maszynistę do egzaminu na licencję maszynisty, jeżeli:

1)

nie jest możliwe ustalenie tożsamości kandydata na maszynistę zgłaszającego się na egzamin na licencję maszynisty;

2)

nie uiszczono opłaty za przeprowadzenie egzaminu na licencję maszynisty;

3)

dane z okazanego dokumentu tożsamości kandydata zgłaszającego się na egzamin na licencję maszynisty nie są zgodne z danymi znajdującymi się w rejestrze, o którym mowa w art. 25x krajowy rejestr maszynistów i prowadzących pojazdy kolejowe ust. 1.

9.

Egzamin na licencję maszynisty składa się z części teoretycznej i jest przeprowadzany w formie elektronicznego testu jednokrotnego wyboru z pytaniami generowanymi w czasie rzeczywistym za pomocą systemu teleinformatycznego.

10.

Prezes UTK opracowuje i ustala wykaz pytań na egzamin na licencję maszynisty.

11.

Pytania, o których mowa w ust. 10, nie stanowią informacji publicznej w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (Dz. U. z 2022 r. poz. 902).

12.

Kandydat na maszynistę może złożyć do Prezesa UTK odwołanie od negatywnego wyniku egzaminu na licencję maszynisty.

13.

Odwołanie, o którym mowa w ust. 12, składa się w terminie 14 dni od dnia otrzymania wyniku egzaminu na licencję maszynisty.

14.

Uchybienie terminu, o którym mowa w ust. 13, do wniesienia odwołania, o którym mowa w ust. 12, skutkuje pozostawieniem tego odwołania bez rozpoznania.

15.

Prezes UTK rozpatruje odwołanie, o którym mowa w ust. 12, w terminie 30 dni od dnia jego otrzymania.

16.

W przypadku stwierdzenia zasadności odwołania, o którym mowa w ust. 12, Prezes UTK przeprowadza ponowny egzamin na licencję maszynisty, za który nie pobiera się opłaty. Do ponownego egzaminu na licencję maszynisty stosuje się przepisy ust. 6–11.

Art. 22bb. Egzamin na świadectwo maszynisty

1.

Prezes UTK, na wniosek przewoźnika kolejowego lub zarządcy zatrudniającego kandydata na maszynistę, przeprowadza egzamin na świadectwo maszynisty.

2.

Wniosek składa się w postaci elektronicznej za pośrednictwem systemu teleinformatycznego obsługującego rejestr, o którym mowa w art. 25x krajowy rejestr maszynistów i prowadzących pojazdy kolejowe ust. 1, i podpisuje przy użyciu kwalifikowanego podpisu elektronicznego, podpisu zaufanego albo podpisu osobistego przez osobę upoważnioną przez wnioskodawcę.

3.

Warunkiem dopuszczenia kandydata na maszynistę do egzaminu na świadectwo maszynisty jest:

1)

posiadanie ważnej licencji maszynisty;

2)

ukończenie szkolenia dla kandydatów na maszynistów ubiegających się o uzyskanie świadectwa maszynisty;

3)

zdanie sprawdzianu wiedzy i umiejętności z typu pojazdu kolejowego i infrastruktury kolejowej, na których ma być przeprowadzany egzamin.

4.

Przepisy art. 22ba egzamin na licencję maszynisty ust. 4 i 8 stosuje się odpowiednio.

5.

Egzamin na świadectwo maszynisty składa się z części teoretycznej oraz z części praktycznej i obejmuje sprawdzenie wiedzy i umiejętności kandydata na maszynistę do samodzielnego i bezpiecznego wykonywania czynności maszynisty.

6.

Część teoretyczną egzaminu na świadectwo maszynisty przeprowadza się w formie:

1)

elektronicznego testu jednokrotnego wyboru z pytaniami generowanymi w czasie rzeczywistym za pomocą systemu teleinformatycznego oraz

2)

zadań do wykonania z użyciem symulatora pojazdu kolejowego.

7.

Prezes UTK opracowuje i ustala wykaz pytań, o których mowa w ust. 6 pkt 1. Pytania nie stanowią informacji publicznej w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej.

8.

Część teoretyczną egzaminu na świadectwo maszynisty przeprowadza egzaminator wyznaczony przez Prezesa UTK z rejestru egzaminatorów, o którym mowa w art. 22be rejestr egzaminatorów na licencję oraz na świadectwo maszynisty ust. 1.

9.

Część praktyczna egzaminu na świadectwo maszynisty polega na prowadzeniu pojazdu kolejowego po infrastrukturze kolejowej pod nadzorem egzaminatorów, o których mowa w ust. 10.

10.

Część praktyczną egzaminu na świadectwo maszynisty przeprowadza egzaminator oddelegowany przez ośrodek szkolenia, w którym kandydat na maszynistę ubiegający się o uzyskanie świadectwa maszynisty odbywał szkolenie, oraz egzaminator zatrudniony i wyznaczony przez Prezesa UTK.

11.

Egzaminator oddelegowany przez ośrodek szkolenia, o którym mowa w ust. 10, posiada świadectwo maszynisty uprawniające do prowadzenia typu pojazdu kolejowego oraz do jazdy po infrastrukturze kolejowej, których dotyczy egzamin, albo − w przypadku kiedy nie spełnia tego warunku − ważne świadectwo maszynisty w zakresie odpowiedniej infrastruktury lub typu pojazdu kolejowego.

12.

Podmiot wnioskujący o przeprowadzenie egzaminu na świadectwo maszynisty zapewnia pojazd kolejowy oraz trasę, niezbędne do przeprowadzenia części praktycznej egzaminu na świadectwo maszynisty, w terminie i miejscu uzgodnionym z Prezesem UTK.

13.

Warunkiem dopuszczenia kandydata na maszynistę do części praktycznej egzaminu na świadectwo maszynisty jest uzyskanie pozytywnego wyniku z części teoretycznej egzaminu na świadectwo maszynisty.

14.

Kandydat na maszynistę może złożyć do Prezesa UTK odwołanie od negatywnego wyniku egzaminu na świadectwo maszynisty. Przepisy art. 22ba egzamin na licencję maszynisty ust. 13–15 stosuje się odpowiednio.

15.

W przypadku stwierdzenia zasadności odwołania, o którym mowa w ust. 14, Prezes UTK przeprowadza ponowny egzamin na świadectwo maszynisty, za który nie pobiera się opłaty. Do ponownego egzaminu na świadectwo maszynisty stosuje się przepisy ust. 3 i 5–13 oraz odpowiednio art. 22ba egzamin na licencję maszynisty ust. 8.

Art. 22bc. Rozporządzenie w sprawie egzaminu na licencję oraz na świadectwo maszynisty

1.

Minister właściwy do spraw transportu określi, w drodze rozporządzenia:

1)

szczegółowy zakres podstawowej wiedzy zawodowej objętej egzaminem na licencję maszynisty;

2)

sposób, formę i tryb przygotowania oraz przeprowadzania egzaminu na licencję maszynisty oraz ponownego egzaminu na licencję maszynisty;

3)

szczegółowy zakres wiedzy i umiejętności, objętych egzaminem na świadectwo maszynisty;

4)

sposób, formę i tryb przygotowania oraz przeprowadzania egzaminu na świadectwo maszynisty oraz ponownego egzaminu na świadectwo maszynisty.

2.

Minister właściwy do spraw transportu wyda rozporządzenie, o którym mowa w ust. 1, mając na uwadze:

1)

zakres wiedzy i umiejętności niezbędny do bezpiecznego prowadzenia pojazdów kolejowych;

2)

konieczność zagwarantowania właściwej organizacji egzaminów na licencję maszynisty oraz ponownych egzaminów na licencję maszynisty;

3)

konieczność zapewnienia odpowiedniego poziomu merytorycznego egzaminów na świadectwo maszynisty;

4)

konieczność zagwarantowania właściwej organizacji i odpowiedniego poziomu merytorycznego przeprowadzenia teoretycznej i praktycznej części egzaminu na świadectwo maszynisty oraz ponownego egzaminu na świadectwo maszynisty.

Art. 22bd. Egzaminator na licencję oraz na świadectwo maszynisty

1.

Egzaminatorem może być osoba, która:

1)

posiada co najmniej 4-letnie doświadczenie zawodowe w zakresie związanym z prowadzeniem i bezpieczeństwem ruchu kolejowego, nabyte w okresie 5 lat poprzedzających datę złożenia wniosku o wpis do rejestru egzaminatorów, o którym mowa w art. 22be rejestr egzaminatorów na licencję oraz na świadectwo maszynisty ust. 1;

2)

posiada co najmniej wykształcenie średnie lub średnie branżowe;

3)

posiada ważną licencję maszynisty i świadectwo maszynisty, obejmujące zakres umiejętności będących przedmiotem egzaminu lub dotyczące podobnego typu linii kolejowej lub taboru kolejowego – w przypadku egzaminatorów przeprowadzających część praktyczną egzaminu na świadectwo maszynisty z prowadzenia pojazdu kolejowego;

4)

posiada znajomość języka polskiego odpowiadającą co najmniej poziomowi biegłości językowej B2 Europejskiego Systemu Opisu Kształcenia Językowego Rady Europy;

5)

ukończyła szkolenie z zakresu zasad ruchu kolejowego i sygnalizacji kolejowej, obowiązujących na sieci kolejowej Rzeczypospolitej Polskiej w wymiarze co najmniej 80 godzin, przeprowadzone przez ośrodek szkolenia, który posiada uprawnienia do wykonywania czynności, o których mowa w art. 22a rejestr licencji maszynistów i uprawnionych do szkolenia, egzaminowania i badań lekarskich ubiegających się o licencje i świadectwa maszynisty ust. 4c pkt 4 – w przypadku egzaminatorów, o których mowa w pkt 3, którzy licencję maszynisty uzyskali w innym państwie członkowskim Unii Europejskiej;

6)

nie była skazana prawomocnym wyrokiem za popełnienie przestępstwa umyślnego przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji lub wiarygodności dokumentów;

7)

daje rękojmię wykonywania czynności egzaminatora w sposób bezstronny i niezależny;

8)

jest wpisana do rejestru egzaminatorów, o którym mowa w art. 22be rejestr egzaminatorów na licencję oraz na świadectwo maszynisty ust. 1.

2.

Egzaminatorzy są obowiązani do ustawicznego doskonalenia i aktualizowania kompetencji zawodowych przez udział w co najmniej jednym, w ciągu 3 lat, szkoleniu doskonalącym w zakresie wiedzy i metodyki egzaminowania kandydatów na maszynistów organizowanym przez Prezesa UTK.

3.

Prezes UTK organizuje szkolenia, o których mowa w ust. 2, nie rzadziej niż raz na trzy lata.

Art. 22be. Rejestr egzaminatorów na licencję oraz na świadectwo maszynisty

1.

Prezes UTK prowadzi w systemie teleinformatycznym rejestr egzaminatorów w celu realizacji zadania, o którym mowa w art. 13 zadania Prezesa UTK w zakresie regulacji transportu kolejowego ust. 1a pkt 7b. Rejestr egzaminatorów jest udostępniany w Biuletynie Informacji Publicznej na stronie podmiotowej Urzędu Transportu Kolejowego z wyłączeniem danych, o których mowa w ust. 2 pkt 2–7.

2.

W rejestrze egzaminatorów gromadzi się następujące dane egzaminatorów:

1)

imię (imiona) i nazwisko;

2)

datę i miejsce urodzenia;

3)

numer PESEL, a w przypadku osoby nieposiadającej numeru PESEL – serię, numer i nazwę dokumentu potwierdzającego tożsamość oraz nazwę państwa, które wydało ten dokument;

4)

obywatelstwo;

5)

adres zamieszkania;

6)

numer licencji maszynisty, jeżeli została wydana;

7)

numer ewidencyjny;

8)

zakres uprawnień;

9)

informacje o udziale w szkoleniu, o którym mowa w art. 22bd egzaminator na licencję oraz na świadectwo maszynisty ust. 2.

3.

Prezes UTK dokonuje wpisu do rejestru egzaminatorów na wniosek, który zawiera dane, o których mowa w ust. 2 pkt 1–6. Do wniosku dołącza się:

1)

kopie dokumentów potwierdzających spełnienie wymagań, o których mowa w art. 22bd egzaminator na licencję oraz na świadectwo maszynisty ust. 1 pkt 1–5;

2)

oświadczenie o niebyciu skazanym prawomocnym wyrokiem za popełnienie przestępstwa, o którym mowa w art. 22bd egzaminator na licencję oraz na świadectwo maszynisty ust. 1 pkt 6, złożone pod rygorem odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych oświadczeń; składający oświadczenie jest obowiązany do zawarcia w nim klauzuli następującej treści: „Jestem świadomy odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia wynikającej z art. 233 fałszywe zeznania § 6 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny.”; klauzula ta zastępuje pouczenie organu o odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych oświadczeń;

3)

deklarację, o której mowa w art. 22a rejestr licencji maszynistów i uprawnionych do szkolenia, egzaminowania i badań lekarskich ubiegających się o licencje i świadectwa maszynisty ust. 5 pkt 5a lit. b.

4.

Dokumentami potwierdzającymi znajomość języka polskiego, o której mowa w art. 22bd egzaminator na licencję oraz na świadectwo maszynisty ust. 1 pkt 4, są:

1)

certyfikat znajomości języka polskiego poświadczający zdany egzamin z języka polskiego na poziomie średnim ogólnym lub zaawansowanym, wydany przez Państwową Komisję Poświadczania Znajomości Języka Polskiego jako Obcego;

2)

certyfikat potwierdzający znajomość języka polskiego co najmniej na poziomie B2 w skali globalnej biegłości językowej według Europejskiego Systemu Opisu Kształcenia Językowego Rady Europy;

3)

świadectwo lub inny dokument równorzędny uzyskany w polskim systemie oświaty po ukończeniu kształcenia w języku polskim lub dyplom ukończenia studiów wyższych prowadzonych w języku polskim.

5.

Prezes UTK:

1)

wpisuje do rejestru egzaminatorów osobę spełniającą wymagania, o których mowa w art. 22bd egzaminator na licencję oraz na świadectwo maszynisty ust. 1 pkt 1–7, oraz nadaje egzaminatorowi numer ewidencyjny;

2)

odmawia wpisu do rejestru egzaminatorów, w drodze decyzji, w przypadku jeżeli osoba nie spełnia wymagań, o których mowa w art. 22bd egzaminator na licencję oraz na świadectwo maszynisty ust. 1 pkt 1–7;

3)

wykreśla z rejestru egzaminatorów, w drodze decyzji z rygorem natychmiastowej wykonalności, w przypadku:
a) wniosku egzaminatora o wykreślenie z rejestru egzaminatorów,
b) jeżeli egzaminator nie spełnia wymagań, o których mowa w art. 22bd egzaminator na licencję oraz na świadectwo maszynisty ust. 1 pkt 1–7,
c) jeżeli egzaminator nie spełnia wymagania, o którym mowa w art. 22bd egzaminator na licencję oraz na świadectwo maszynisty ust. 2,
d) śmierci egzaminatora;

4)

w przypadku zmiany danych aktualizuje rejestr egzaminatorów.

6.

Osoba ubiegająca się o wpis do rejestru egzaminatorów jest zwolniona z obowiązku dołączania kopii dokumentów potwierdzających spełnienie wymagań, o których mowa w art. 22bd egzaminator na licencję oraz na świadectwo maszynisty ust. 1 pkt 1–3 i 6, jeżeli ich spełnienie zostało uprzednio sprawdzone przez właściwy organ innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej, a nie odnoszą się one do prowadzenia egzaminów na licencję maszynisty lub egzaminów na świadectwo maszynisty wyłącznie na sieci kolejowej Rzeczypospolitej Polskiej.

7.

Egzaminator przekazuje Prezesowi UTK informacje o zmianie danych, o których mowa w ust. 2 pkt 1 i 3–6, w terminie 14 dni od dnia ich wystąpienia.

8.

Prezes UTK wydaje egzaminatorowi certyfikat uznania egzaminatora zawierający dane, o których mowa w ust. 2.

9.

Dane gromadzone w rejestrze egzaminatorów oraz kopie dokumentów potwierdzających spełnienie wymagań przechowuje się przez okres do 5 lat od dnia wykreślenia z rejestru.

Art. 22c. Zwrot przez maszynistę kosztów szkolenia

1.

Przewoźnik kolejowy i zarządca mogą zawrzeć z kandydatem na maszynistę umowę zobowiązującą tego kandydata do zwrotu części albo całości kosztów poniesionych na jego szkolenie, jeżeli rozwiązanie lub wygaśnięcie umowy o pracę lub innego stosunku prawnego wiążącego kandydata na maszynistę z odpowiednio przewoźnikiem kolejowym albo zarządcą nastąpiło przed ustalonym w tej umowie terminem, z przyczyny leżącej po stronie tego kandydata.

2.

Przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio w przypadku szkolenia maszynisty ubiegającego się o uzyskanie kolejnego świadectwa maszynisty.

Art. 22ca. Obowiązki informacyjne maszynisty

1.

Maszynista jest obowiązany do niezwłocznego poinformowania przewoźnika kolejowego lub zarządcy, na rzecz których świadczy pracę lub usługi, w drodze pisemnego oświadczenia, o:

1)

świadczeniu pracy lub usług na rzecz więcej niż jednego przewoźnika kolejowego, zarządcy, użytkownika bocznicy kolejowej lub przedsiębiorcy wykonującego przewozy w obrębie bocznicy kolejowej albo

2)

niewykonywaniu czynności maszynisty albo prowadzącego pojazdy kolejowe na rzecz innego przewoźnika kolejowego, zarządcy, użytkownika bocznicy kolejowej lub przedsiębiorcy wykonującego przewozy w obrębie bocznicy kolejowej.

2.

Maszynista składa oświadczenie, o którym mowa w ust. 1, w dniu rozpoczęcia pracy lub świadczenia usług, a następnie w każdym przypadku podjęcia albo zaprzestania wykonywania czynności maszynisty na rzecz więcej niż jednego podmiotu.

3.

Oświadczenie, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, powinno zawierać informację dotyczącą przeciętnej tygodniowej liczby godzin prowadzenia pojazdu kolejowego lub pociągu u innego przewoźnika kolejowego, zarządcy, użytkownika bocznicy kolejowej lub przedsiębiorcy wykonującego przewozy w obrębie bocznicy kolejowej.

4.

Jeżeli zostało złożone oświadczenie, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, przewoźnik kolejowy lub zarządca, przekazuje je Prezesowi UTK, nie później niż w terminie 14 dni od dnia jego otrzymania.

5.

Przepisy ust. 1–4 stosuje się odpowiednio do prowadzącego pojazdy kolejowe, który świadczy pracę lub usługi na rzecz użytkownika bocznicy kolejowej lub przedsiębiorcy wykonującego przewozy w obrębie bocznicy kolejowej.

Art. 22d. Wymogi wobec pracowników na niektórych stanowiskach

1.

Pracownicy zatrudnieni na stanowiskach bezpośrednio związanych z prowadzeniem i bezpieczeństwem ruchu kolejowego oraz z prowadzeniem określonych rodzajów pojazdów kolejowych: dyżurny ruchu, nastawniczy, zwrotniczy, kierownik pociągu, ustawiacz, manewrowy, rewident taboru, automatyk, toromistrz, dróżnik przejazdowy oraz prowadzący pojazdy kolejowe, o których mowa w art. 18 dokumenty uprawniające maszynistę do prowadzenia pojazdu kolejowego ust. 2 pkt 1 i 2, są obowiązani:

1)

posiadać wymagane wykształcenie,

2)

spełniać wymagania zdrowotne, fizyczne i psychiczne,

3)

posiadać wymagane przygotowanie zawodowe,

4)

zdać egzamin kwalifikacyjny
– określone w przepisach wydanych na podstawie ust. 3 pkt 1.

2.

Pracownicy, o których mowa w ust. 1, są obowiązani do posiadania i okazywania właściwemu uprawnionemu organowi dokumentu upoważniającego do wykonywania czynności na stanowiskach, o których mowa w ust. 1.

3.

Minister właściwy do spraw transportu określi, w drodze rozporządzenia:

1)

dla stanowisk, o których mowa w ust. 1, warunki, jakie są obowiązani spełniać zatrudnieni na tych stanowiskach, a także warunki i sposób oceny ich zdolności fizycznych i psychicznych, jednostki uprawnione do oceny zdolności fizycznej
i psychicznej oraz tryb orzekania o tej zdolności,

2)

sposób powoływania i tryb pracy komisji egzaminacyjnych stwierdzających kwalifikacje pracowników zatrudnionych na stanowiskach, o których mowa w ust. 1, wzory dokumentów potwierdzających te kwalifikacje i upoważniających do wykonywania czynności na tych stanowiskach, wysokość wynagrodzenia członków komisji egzaminacyjnych oraz wysokość opłat związanych ze stwierdzeniem kwalifikacji pracowników, uwzględniając przepis ust. 4, a także sposób uiszczania tych
opłat
– mając na uwadze zapewnienie bezpieczeństwa w transporcie kolejowym, właściwych kwalifikacji osób zatrudnionych na tych stanowiskach, odpowiednich warunków przeprowadzania oceny zdolności fizycznej i psychicznej, nakład pracy członków komisji egzaminacyjnej oraz ich kwalifikacje, a także koszty rzeczowe i osobowe związane ze stwierdzaniem kwalifikacji pracowników.

4.

Wysokość opłaty związanej ze stwierdzeniem kwalifikacji pracowników zatrudnionych na stanowiskach, o których mowa w ust. 1, nie może przekroczyć równowartości w złotych 30 euro, ustalonej przy zastosowaniu kursu średniego, ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski, obowiązującego w dniu wydania dokumentu potwierdzającego kwalifikacje pracownika.

Art. 22e. Ocena systemu uzyskiwania licencji maszynisty i świadectwa maszynisty

1.

Minister właściwy do spraw transportu przeprowadza, nie rzadziej niż raz na 5 lat, ocenę systemu uzyskiwania licencji maszynisty i świadectwa maszynisty, biorąc pod uwagę konieczność zapewnienia sprawności i przejrzystości tego systemu oraz bezpieczeństwo w ruchu kolejowym. Wyniki oceny są jawne.

2.

Minister właściwy do spraw transportu, w celu dokonania oceny, o której mowa w ust. 1, może żądać od Prezesa UTK, przewoźników kolejowych, zarządców infrastruktury kolejowej udzielenia informacji oraz wyjaśnień niezbędnych do dokonania oceny.

3.

Wyniki oceny systemu uzyskiwania licencji maszynisty i świadectwa maszynisty przekazywane są zainteresowanym podmiotom oraz Prezesowi UTK.

4.

W przypadku stwierdzenia nieprawidłowości w wyniku oceny, o której mowa w ust. 1, minister właściwy do spraw transportu zwraca się do Prezesa UTK z wnioskiem o wyznaczenie podmiotowi, u którego stwierdzono nieprawidłowości terminu ich usunięcia.

5.

Prezes UTK może nałożyć na przewoźnika kolejowego lub zarządcę infrastruktury kolejowej, który nie usunął w wyznaczonym terminie nieprawidłowości stwierdzonych w wyniku oceny, o której mowa w ust. 1, karę pieniężną w wysokości określonej w art. 66 kary pieniężne za naruszenie przepisów ustawy, ust. 2. Art. 66 kary pieniężne za naruszenie przepisów ustawy, ust. 4 stosuje się.

Art. 22f. Dopuszczenie do eksploatacji typów budowli i typów urządzeń wpływających na bezpieczeństwo ruchu kolejowego

1.

Warunkiem dopuszczenia do eksploatacji typów budowli i typów urządzeń mających wpływ na poziom bezpieczeństwa ruchu kolejowego, o których mowa w przepisach wydanych na podstawie ust. 14 pkt 2, jest uzyskanie świadectwa dopuszczenia do eksploatacji typu dla pierwszego ich egzemplarza.

2.

Jeżeli określony typ urządzeń albo budowli jest produkowany przez więcej niż jednego producenta, wymagane jest uzyskanie świadectwa dopuszczenia do eksploatacji typu dla pierwszego egzemplarza produkowanego przez każdego z tych producentów.

3.

Świadectwo dopuszczenia do eksploatacji typu wydaje się na czas nieokreślony, a w przypadku nowych typów lub konieczności wykonania prób eksploatacyjnych, na czas określony – przewidziany na przeprowadzenie tych prób.

4.

Organem właściwym w sprawach wydania, odmowy wydania i cofania świadectwa dopuszczenia do eksploatacji typu jest Prezes UTK.

5.

Przed uzyskaniem świadectwa dopuszczenia do eksploatacji typu, typy urządzeń i typy budowli podlegają badaniom technicznym.

6.

Badania techniczne przeprowadza jednostka organizacyjna, o której mowa w art. 22g działalność w zakresie badań technicznych do świadectw dopuszczenia do eksploatacji typu i wydawania certyfikatów zgodności ust. 9.

7.

Po przeprowadzeniu z wynikiem pozytywnym badań technicznych jednostka organizacyjna, o której mowa w art. 22g działalność w zakresie badań technicznych do świadectw dopuszczenia do eksploatacji typu i wydawania certyfikatów zgodności ust. 9, wydaje certyfikat zgodności typu.

8.

Kolejne urządzenia albo budowle zgodne z typem, dla którego Prezes UTK wydał świadectwo dopuszczenia do eksploatacji typu, uznaje się za dopuszczone do eksploatacji, jeżeli:

1)

producent albo jego upoważniony przedstawiciel przeprowadził procedurę oceny zgodności z typem, a następnie wystawił deklarację zgodności z typem, albo

2)

podmiot zamawiający, wykonawca modernizacji, importer, inwestor, dysponent, zarządca, użytkownik bocznicy albo przewoźnik kolejowy wystawił deklarację zgodności z typem dla urządzeń albo budowli, które zamierza wprowadzić do eksploatacji, po uprzednim przeprowadzeniu przez jednostkę organizacyjną, o której mowa w art. 22g działalność w zakresie badań technicznych do świadectw dopuszczenia do eksploatacji typu i wydawania certyfikatów zgodności ust. 9, badań technicznych niezbędnych do stwierdzenia zgodności z typem, zakończonych wydaniem certyfikatu zgodności z typem.

9.

Prezes UTK, w drodze decyzji, cofa świadectwo dopuszczenia do eksploatacji typu w przypadku stwierdzenia, że typ urządzenia albo typ budowli zagraża bezpieczeństwu ruchu kolejowego lub bezpieczeństwu przewozu osób i rzeczy.

10.

Jeżeli stroną postępowania w sprawie cofnięcia świadectwa dopuszczenia do eksploatacji typu jest producent albo jego upoważniony przedstawiciel, w decyzji, o której mowa w ust. 9, Prezes UTK nakazuje mu:

1)

odkupienie albo wymianę, we wskazanym terminie, odpowiednio urządzeń albo budowli zgodnych z dopuszczonym typem na żądanie podmiotów, które faktycznie nimi władają;

2)

powiadomienie podmiotów władających odpowiednio urządzeniami albo budowlami, zgodnymi z dopuszczonym typem, o cofnięciu świadectwa dopuszczenia do eksploatacji typu, określając termin i sposób ich powiadomienia.

11.

W odniesieniu do sieci kolejowych warunki, o których mowa w ust. 1 i 8, dotyczą typów urządzeń i typów budowli przeznaczonych do eksploatacji:

1)

na infrastrukturze prywatnej;

2)

w zakresie, o którym mowa w art. 3 wyłączenie stosowania przepisów ustawy ust. 8 i ust. 9 pkt 1;

3)

w przypadkach, o których mowa w art. 25d lista właściwych krajowych specyfikacji technicznych i dokumentów normalizacyjnych ust. 1 pkt 1 i 3–7;

4)

w przypadku przyznania przez Prezesa UTK odstępstwa, o którym mowa w art. 25f przyznanie odstępstwa od obowiązku stosowania TSI ust. 1.

12.

Uzyskanie świadectwa dopuszczenia do eksploatacji typu nie jest wymagane dla typów urządzeń i typów budowli, o których mowa w ust. 1, ujętych w TSI jako składniki interoperacyjności i objętych deklaracją WE zgodności lub przydatności do stosowania składnika interoperacyjności.

13.

Przepisy ust. 1–12 stosuje się do typów pojazdów kolejowych, o których mowa w przepisach wydanych na podstawie ust. 14 pkt 2, przeznaczonych do eksploatacji wyłącznie:

1)

na bocznicach kolejowych;

1a)

na infrastrukturze prywatnej;

2)

na infrastrukturze kolei wąskotorowej;

3)

w metrze;

4)

na sieci kolejowej, o której mowa w art. 3 wyłączenie stosowania przepisów ustawy ust. 8.

13a.

Przepisy ust. 1–12 stosuje się również do pojazdów kolejowych przeznaczonych wyłącznie do użytku lokalnego, pojazdów historycznych oraz pojazdów turystycznych eksploatowanych na sieci kolejowej, niezależnie od drogi kolejowej, po której się poruszają.

14.

Minister właściwy do spraw transportu określi, w drodze rozporządzenia:

1)

tryb wydawania, odmowy wydania i cofania świadectw dopuszczenia do eksploatacji typu;

2)

wykaz rodzajów budowli, urządzeń oraz pojazdów kolejowych, dla których wymagane jest uzyskanie świadectwa dopuszczenia do eksploatacji typu;

3)

zakres badań technicznych koniecznych do wydania świadectwa dopuszczenia do eksploatacji typu oraz stwierdzenia zgodności z typem;

4)

szczegółowe warunki i tryb wydawania certyfikatów zgodności typu, certyfikatów zgodności z typem oraz deklaracji zgodności z typem;

5)

warunki przeprowadzania prób eksploatacyjnych;

6)

procedurę oceny zgodności z typem;

7)

wzór:
a) świadectwa dopuszczenia do eksploatacji typu,
b) certyfikatu zgodności typu,
c) certyfikatu zgodności z typem,
d) deklaracji zgodności z typem.

15.

Wydając rozporządzenie, o którym mowa w ust. 14, uwzględnia się:

1)

konieczność zapewnienia sprawności stosowania procedury wydawania świadectw dopuszczenia do eksploatacji typu;

2)

konieczność ujęcia w wykazie, o którym mowa w ust. 14 pkt 2, urządzeń mających wpływ na bezpieczeństwo ruchu kolejowego, budowli stanowiących elementy nawierzchni kolejowej, pojazdów kolejowych z napędem, wagonów i kolejowych pojazdów specjalnych;

3)

konieczność przeprowadzenia wszystkich niezbędnych badań umożliwiających stwierdzenie spełniania wymagań określonych we właściwych specyfikacjach technicznych i dokumentach normalizacyjnych;

4)

wymagania i procedury w zakresie dopuszczania do eksploatacji elementów systemu kolei zawarte w przepisach Unii Europejskiej dotyczących interoperacyjności systemu kolei;

5)

moduły procedury oceny zgodności opisane w przepisach Unii Europejskiej ustanawiających wspólne ramy wprowadzania produktów do obrotu;

6)

konieczność ujednolicenia wydawanych dokumentów.

Art. 22g. Działalność w zakresie badań technicznych do świadectw dopuszczenia do eksploatacji typu i wydawania certyfikatów zgodności

1.

Prowadzenie działalności polegającej na wykonywaniu badań technicznych koniecznych do uzyskania świadectw dopuszczenia do eksploatacji typu, a także stwierdzenia zgodności z typem oraz wydawaniu certyfikatów zgodności typu i certyfikatów zgodności z typem, wymaga uzyskania zgody Prezesa UTK.

2.

Zgoda na prowadzenie działalności, o której mowa w ust. 1, może być udzielona jednostce organizacyjnej, która spełnia następujące wymagania:

1)

zapewnia przeprowadzanie badań technicznych przez osoby posiadające wiedzę techniczną w zakresie odpowiednio rodzajów budowli, urządzeń albo pojazdów kolejowych podlegających badaniom technicznym i certyfikacji;

2)

jest niezależna i bezstronna w stosunku do podmiotów bezpośrednio lub pośrednio związanych z procesem produkcji odpowiednio typów budowli, urządzeń albo pojazdów kolejowych podlegających badaniom technicznym i certyfikacji;

3)

zapewnia przeprowadzanie badań technicznych przy użyciu niezbędnego sprzętu;

4)

uzyskała certyfikat akredytacji na podstawie ustawy z dnia 13 kwietnia 2016 r. o systemach oceny zgodności i nadzoru rynku w zakresie odpowiadającym prowadzonej działalności.

3.

Prezes UTK, w drodze decyzji, udziela zgody na wykonywanie przez jednostkę organizacyjną działalności, o której mowa w ust. 1, jeżeli jednostka ta spełnia wymagania określone w ust. 2. Decyzja wskazuje rodzaje urządzeń, budowli lub pojazdów kolejowych, które jednostka organizacyjna może badać i certyfikować.

4.

Prezes UTK, w drodze decyzji, odmawia udzielenia zgody na wykonywanie przez jednostkę organizacyjną działalności, o której mowa w ust. 1, jeżeli jednostka ta nie spełnia wymagań określonych w ust. 2.

5.

W przypadku stwierdzenia naruszeń wymagań określonych w ust. 2 Prezes UTK, w drodze decyzji, zawiesza uprawnienie do wykonywania przez jednostkę organizacyjną działalności, o której mowa w ust. 1, wyznaczając termin usunięcia naruszeń stanowiących podstawę zawieszenia.

6.

Jednostka organizacyjna uprawniona do wykonywania działalności, o której mowa w ust. 1, może wystąpić do Prezesa UTK z wnioskiem o rozszerzenie zakresu uprawnień określonych w decyzji, o której mowa w ust. 3. Prezes UTK, w drodze decyzji, rozszerza zakres uprawnień tej jednostki organizacyjnej po stwierdzeniu spełniania wymagań, o których mowa w ust. 2, w zakresie niezbędnym do przeprowadzania badań i certyfikacji rodzajów urządzeń, budowli lub pojazdów kolejowych objętych wnioskiem.

7.

Prezes UTK, w drodze decyzji, ogranicza zakres uprawnień przyznanych jednostce organizacyjnej w decyzji, o której mowa w ust. 3 albo 6, w razie zaprzestania spełniania wymagań określonych w ust. 2, w zakresie niezbędnym do badania i certyfikacji określonych rodzajów urządzeń, budowli lub pojazdów kolejowych.

8.

Prezes UTK, w drodze decyzji, cofa uprawnienie do wykonywania przez jednostkę organizacyjną działalności, o której mowa w ust. 1, w przypadku:

1)

bezskutecznego upływu terminu na usunięcie naruszeń stanowiących podstawę zawieszenia uprawnień tej jednostki;

2)

stwierdzenia wydawania certyfikatów zgodności typu lub certyfikatów zgodności z typem bez uprzedniego przeprowadzenia wszystkich badań technicznych wskazanych w przepisach wydanych na podstawie art. 22f dopuszczenie do eksploatacji typów budowli i typów urządzeń wpływających na bezpieczeństwo ruchu kolejowego ust. 14 pkt 3;

3)

ukończenia wobec jednostki organizacyjnej postępowania likwidacyjnego albo upadłościowego obejmującego likwidację majątku upadłego;

4)

złożenia przez jednostkę organizacyjną pisemnej informacji o zaprzestaniu wykonywania tej działalności.

9.

Prezes UTK zamieszcza w Biuletynie Informacji Publicznej na stronie podmiotowej Urzędu Transportu Kolejowego wykaz jednostek organizacyjnych uprawnionych do wykonywania badań technicznych koniecznych do uzyskania świadectw dopuszczenia do eksploatacji typu, stwierdzania zgodności z typem oraz wydawania certyfikatów zgodności typu i certyfikatów zgodności z typem wraz ze wskazaniem zakresu ich uprawnień.

Art. 22h. Czasowe odstępstwo od określonych prawem wymagań

1.

Prezes UTK z urzędu, w przypadku pilnych, nieprzewidzianych okoliczności mających wpływ na funkcjonowanie transportu kolejowego, w drodze decyzji administracyjnej, może czasowo ustalić odstępstwa od wymagań określonych w przepisach wykonawczych wydanych na podstawie art. 22a rejestr licencji maszynistów i uprawnionych do szkolenia, egzaminowania i badań lekarskich ubiegających się o licencje i świadectwa maszynisty ust. 11 pkt 1, 4–6, 9–11 i pkt 12 lit. a oraz b oraz ust. 13, art. 22b świadectwo maszynisty i jego kategorie ust. 21 pkt 1, 2 i 4 oraz ust. 22 pkt 3 i art. 22d wymogi wobec pracowników na niektórych stanowiskach ust. 3 oraz określić ich warunki.

2.

W sprawach, o których mowa w ust. 1, Prezes UTK zgodnie z art. 49 zawiadamianie stron przez publiczne ogłoszenia Kodeksu postępowania administracyjnego zawiadamia o decyzjach i innych czynnościach podjętych w toku postępowania wyłącznie w drodze obwieszczenia w Dzienniku Urzędowym Prezesa Urzędu Transportu Kolejowego.

3.

Decyzja, o której mowa w ust. 1, podlega natychmiastowej wykonalności.

Art. 23. Realizacja przejazdów przez przewoźnika kolejowego lub zarządcę

1.

(uchylony)

2.

(uchylony)

3.

Przewoźnik kolejowy lub zarządca może realizować przejazdy jedynie pojazdami kolejowymi, które są oznaczone europejskim numerem pojazdu (EVN). Za zgodą Prezesa UTK przewoźnik kolejowy lub zarządca może realizować przejazdy pojazdami kolejowymi eksploatowanymi na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oznakowanymi odrębnym od EVN systemem numeracji.

4.

W przypadku pojazdu kolejowego eksploatowanego lub pojazdu kolejowego, który ma być eksploatowany na trasach kolejowych z państwami, w których szerokość toru różni się od szerokości toru na głównej sieci kolejowej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, przewoźnik kolejowy albo zarządca może realizować przejazdy pojazdem kolejowym eksploatowanym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oznakowanym odrębnym od EVN systemem numeracji.

5.

W przypadku pojazdu kolejowego przemieszczającego się z państw innych niż państwa członkowskie Unii Europejskiej po sieci kolejowej, której szerokość toru różni się od szerokości toru głównej sieci kolejowej na terytorium państw członkowskich Unii Europejskiej, zastosowanie mają właściwe krajowe specyfikacje techniczne i dokumenty normalizacyjne, których zastosowanie umożliwia spełnienie zasadniczych wymagań systemu kolei, chyba że dwustronne umowy międzynarodowe, których Rzeczpospolita Polska jest stroną, stanowią inaczej.

6.

(uchylony)

7.

(uchylony)

8.

(uchylony)

Orzeczenia: 2

Art. 23a. Zakres uprawnień Prezesa UTK

1.

Prezes UTK:

1)

na wniosek dysponenta:
a) (uchylona)
b) wprowadza zmiany danych rejestrowych w europejskim rejestrze pojazdów kolejowych (EVR) dla pojazdu kolejowego w nim zarejestrowanego,
c) wycofuje z eksploatacji pojazd kolejowy zarejestrowany w europejskim rejestrze pojazdów kolejowych (EVR);

1a)

na wniosek zarządcy, przewoźnika kolejowego, dysponenta, producenta lub jego upoważnionego przedstawiciela mającego siedzibę na terytorium Unii Europejskiej, wykonawcy modernizacji lub importera:
a) rezerwuje europejski numer pojazdu kolejowego (EVN) dla nowego lub modernizowanego pojazdu kolejowego przed wydaniem dla niego zezwolenia na wprowadzenie do obrotu, zezwolenia dla typu pojazdu lub deklaracji zgodności z dopuszczonym typem pojazdu,
b) nadaje europejski numer pojazdu kolejowego (EVN) dla pojazdu kolejowego, który uzyskał zezwolenie na wprowadzenie do obrotu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, oraz rejestruje go w prowadzonym przez Agencję europejskim rejestrze pojazdów kolejowych (EVR);

2)

wykonując czynności, o których mowa w pkt 1, 1a i 4, sporządza raport, który przekazuje wnioskodawcy;

3)

w drodze decyzji zawiesza rejestrację pojazdu kolejowego w przypadkach:
a) utraty ważności zezwolenia na wprowadzenie pojazdu kolejowego do obrotu,
b) gdy nowy dysponent nie posiada identyfikatora literowego dysponenta (VKM),
c) gdy na dzień wyrejestrowania aktualnie zarejestrowanego dysponenta żaden nowy dysponent nie zaakceptował statusu dysponenta,
d) gdy na dzień wyrejestrowania aktualnie zarejestrowanego podmiotu odpowiedzialnego za utrzymanie pojazdu kolejowego (ECM) żaden nowy podmiot nie potwierdził przyjęcia tej funkcji;

4)

w przypadku ustania przyczyn, o których mowa w pkt 3, na wniosek dysponenta rejestruje pojazd kolejowy w europejskim rejestrze pojazdów kolejowych (EVR).

2.

Pojazd kolejowy wpisuje się do europejskiego rejestru pojazdów kolejowych (EVR) po spełnieniu następujących warunków:

1)

posiadania ważnego zezwolenia na wprowadzenie pojazdu kolejowego do obrotu;

2)

posiadania identyfikatora literowego dysponenta (VKM);

3)

wskazania podmiotu odpowiedzialnego za utrzymanie pojazdu kolejowego (ECM).

3.

Wnioski, o których mowa w ust. 1 pkt 1, 1a i 4, są rozpatrywane nie później niż w terminie miesiąca od dnia złożenia kompletnego wniosku.

4.

W przypadku gdy pojazd kolejowy nie spełnia warunków, o których mowa w ust. 2, Prezes UTK wzywa wnioskodawcę do uzupełnienia braków w terminie nie dłuższym niż 30 dni od dnia otrzymania wezwania, z pouczeniem, że nieusunięcie tych braków spowoduje wydanie decyzji o odmowie:

1)

rejestracji pojazdu kolejowego w europejskim rejestrze pojazdów kolejowych (EVR);

2)

wprowadzenia zmiany danych rejestrowych w europejskim rejestrze pojazdów kolejowych (EVR).

Art. 23b. Zezwolenie na wprowadzenie pojazdu kolejowego do obrotu

1.

Przed wprowadzeniem do eksploatacji pojazdu kolejowego należy uzyskać zezwolenie na wprowadzenie pojazdu kolejowego do obrotu wydane przez:

1)

Agencję – w przypadku gdy obszar użytkowania pojazdu kolejowego obejmuje jedno lub kilka państw członkowskich Unii Europejskiej;

2)

Agencję albo Prezesa UTK – w przypadku gdy obszar użytkowania pojazdu kolejowego obejmuje wyłącznie
terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

2.

Zezwolenie na wprowadzenie pojazdu kolejowego do obrotu wydaje się na wniosek zarządcy, przewoźnika kolejowego, dysponenta, producenta albo jego upoważnionego przedstawiciela, wykonawcy modernizacji albo importera.

3.

Sposób złożenia wniosku, o którym mowa w ust. 2, określa art. 31 rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) 2018/545 z dnia 4 kwietnia 2018 r. ustanawiającego uzgodnienia praktyczne na potrzeby procesu udzielania
zezwoleń dla pojazdów kolejowych i zezwoleń dla typu pojazdu kolejowego zgodnie z dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/797 (Dz. Urz. UE L 90 z 06.04.2018, str. 66, z późn. zm.), zwanego dalej „rozporządzeniem wykonawczym Komisji (UE) 2018/545”.

4.

Sposób przetwarzania wniosku, o którym mowa w ust. 2, oraz podejmowane działania określa rozdział 6 rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) 2018/545.

5.

Agencja albo, w przypadku, o którym mowa w ust. 1 pkt 2, Prezes UTK wydaje zezwolenie na wprowadzenie pojazdu kolejowego do obrotu albo odmawia jego wydania w terminie 4 miesięcy od dnia otrzymania kompletnego wniosku. W przypadku, o którym mowa w ust. 1 pkt 2, gdy postępowanie prowadzone jest przez Prezesa UTK, odmowa wydania zezwolenia na wprowadzenie pojazdu kolejowego do obrotu następuje w drodze decyzji.

6.

W ramach postępowania prowadzonego przez Agencję w sprawie wniosku o wprowadzenie pojazdu kolejowego do obrotu Prezes UTK ocenia kompletność, trafność i spójność przesłanej przez Agencję dokumentacji dotyczącej danego postępowania.

7.

Jeżeli potwierdzenie spełnienia przesłanek, o których mowa w dokumentacji danego postępowania, wymaga przeprowadzenia testów na sieci kolejowej, na której pojazd kolejowy ma być użytkowany, wnioskodawca, o którym mowa w ust. 2, może zwrócić się do Prezesa UTK z wnioskiem o wydanie tymczasowego zezwolenia na użytkowanie pojazdu kolejowego do celów testów na sieci kolejowej, na której pojazd kolejowy ma być użytkowany, oraz, w terminie 7 dni od dnia złożenia wniosku, informuje zarządcę o jego złożeniu. Prezes UTK, w drodze decyzji, wydaje
zezwolenie albo odmawia jego wydania w terminie miesiąca od dnia złożenia wniosku oraz jednocześnie pisemnie informuje zarządcę o wydanej decyzji. W zezwoleniu Prezes UTK może określić warunki przeprowadzania testów na sieci kolejowej, na której pojazd kolejowy ma być użytkowany.

8.

Zarządca umożliwia przeprowadzenie testów, o których mowa w ust. 7, nie później niż w terminie 3 miesięcy od dnia złożenia przez wnioskodawcę, o którym mowa w ust. 2, do Prezesa UTK wniosku o wydanie tymczasowego zezwolenia na użytkowanie pojazdu kolejowego do celów testów na sieci kolejowej, na której pojazd kolejowy ma być użytkowany.

9.

Niezależnie od przeprowadzenia testów w przypadku, o którym mowa w ust. 7, jeżeli w ramach oceny wniosku o wydanie zezwolenia na wprowadzenie pojazdu kolejowego do obrotu wystąpi uzasadniona wątpliwość, Agencja albo, w przypadku, o którym mowa w ust. 1 pkt 2, Prezes UTK może zażądać przeprowadzenia testów na sieci kolejowej, na której pojazd kolejowy ma być użytkowany. Wnioskodawca, o którym mowa w ust. 2, może zwrócić się do Prezesa UTK z wnioskiem o wydanie tymczasowego zezwolenia na użytkowanie pojazdu kolejowego do celów testów na sieci kolejowej, na której pojazd kolejowy ma być użytkowany, oraz, w terminie 7 dni od dnia złożenia wniosku, informuje zarządcę o jego złożeniu. Prezes UTK, w drodze decyzji, wydaje zezwolenie albo odmawia jego wydania w terminie miesiąca od dnia złożenia wniosku oraz jednocześnie pisemnie informuje zarządcę o wydanej decyzji. W zezwoleniu Prezes UTK może określić warunki przeprowadzania testów na sieci kolejowej, na której pojazd kolejowy ma być użytkowany. Zarządca umożliwia przeprowadzenie takich testów nie później niż w terminie 3 miesięcy od dnia, w którym Agencja albo, w przypadku, o którym mowa w ust. 1 pkt 2, Prezes UTK zażądał ich przeprowadzenia.

10.

Agencja albo, w przypadku, o którym mowa w ust. 1 pkt 2, Prezes UTK w terminie miesiąca od dnia otrzymania wniosku, o którym mowa w ust. 2:

1)

potwierdza kompletność złożonej dokumentacji albo

2)

wzywa do uzupełnienia złożonej dokumentacji we wskazanym terminie.

11.

W przypadku niestosowania jednej lub większej liczby TSI lub ich części, przepisy ust. 1–10 stosuje się po uzyskaniu odstępstwa, o którym mowa w art. 25f przyznanie odstępstwa od obowiązku stosowania TSI ust. 1.

12.

W przypadku zawarcia przez Prezesa UTK porozumienia z krajowymi organami do spraw bezpieczeństwa sąsiednich państw członkowskich Unii Europejskiej lub w przypadku zawarcia stosownych umów międzynarodowych w sprawie ruchu transgranicznego, zezwolenie na wprowadzenie pojazdu kolejowego do obrotu może obejmować stacje przygraniczne sąsiednich państw członkowskich Unii Europejskiej bez konieczności rozszerzania obszaru użytkowania pojazdu kolejowego.

13.

Wnioskodawca, o którym mowa w ust. 2, może w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji odmawiającej wydania zezwolenia na wprowadzenie pojazdu kolejowego do obrotu wystąpić do organu, który ją wydał, z wnioskiem o ponowne rozpatrzenie sprawy.

14.

Wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy rozpatruje się w terminie 2 miesięcy od dnia jego otrzymania.

15.

Jeżeli w wyniku ponownego rozpatrzenia sprawy Agencja podtrzyma dotychczasową decyzję, wnioskodawca, o którym mowa w ust. 2, może wnieść odwołanie do Rady Odwoławczej, o której mowa w art. 55 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/796 z dnia 11 maja 2016 r. w sprawie Agencji Kolejowej Unii Europejskiej i uchylenia rozporządzenia (WE) nr 881/2004.

Art. 23c. Uchylony

Art. 23ca. Współpraca Prezesa UTK i Agencji w celu wypracowania wspólnego stanowiska

1.

W przypadku gdy Agencja nie zgadza się z oceną Prezesa UTK, o której mowa w art. 23b zezwolenie na wprowadzenie pojazdu kolejowego do obrotu ust. 6, Prezes UTK i Agencja współpracują w celu wypracowania wspólnego stanowiska.

2.

Agencja i Prezes UTK mogą włączyć do współpracy, o której mowa w ust. 1, wnioskodawcę, o którym mowa w art. 23b zezwolenie na wprowadzenie pojazdu kolejowego do obrotu ust. 2.

3.

W przypadku braku wypracowania przez Agencję i Prezesa UTK wspólnego stanowiska, o którym mowa w ust. 1, w terminie miesiąca od dnia przekazania przez Agencję informacji o braku akceptacji oceny Prezesa UTK, Agencja samodzielnie podejmuje decyzję w sprawie wniosku o wydanie zezwolenia na wprowadzenie pojazdu kolejowego do obrotu.

4.

Prezes UTK może złożyć wniosek o arbitraż do Rady Odwoławczej, o której mowa w art. 55 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/796 z dnia 11 maja 2016 r. w sprawie Agencji Kolejowej Unii Europejskiej i uchylenia rozporządzenia (WE) nr 881/2004, w przypadku negatywnej oceny Prezesa UTK i braku wypracowania wspólnego stanowiska z Agencją.

Art. 23d. Postępowanie w sprawie zezwolenia na dopuszczenia pojazdu kolejowego do obrotu

1.

Wnioskodawca, o którym mowa w art. 23b zezwolenie na wprowadzenie pojazdu kolejowego do obrotu ust. 2, może wystąpić z wnioskiem o zezwolenie dla typu pojazdu. Przepisy art. 23b zezwolenie na wprowadzenie pojazdu kolejowego do obrotu stosuje się.

2.

Wniosek o zezwolenie dla typu pojazdu można złożyć wraz z wnioskiem o zezwolenie na wprowadzenie pojazdu kolejowego do obrotu, jeżeli obejmuje on ten sam obszar użytkowania.

3.

W przypadku, o którym mowa w ust. 2, zezwolenie na wprowadzenie pojazdu kolejowego do obrotu stanowi jednocześnie zezwolenie dla typu pojazdu.

4.

Wprowadzenie do obrotu kolejnych pojazdów kolejowych zgodnych z dopuszczonym typem pojazdu następuje na podstawie deklaracji zgodności z dopuszczonym typem pojazdu wystawionej przez wnioskodawcę, o którym mowa w art. 23b zezwolenie na wprowadzenie pojazdu kolejowego do obrotu ust. 2.

5.

Deklaracja zgodności z typem jest wystawiana zgodnie z:

1)

procedurami weryfikacji odpowiednich TSI lub

2)

w przypadku gdy TSI nie mają zastosowania – procedurami oceny zgodności określonymi w module B w połączeniu z modułem D, module B w połączeniu z modułami F oraz H1 załącznika II do decyzji Parlamentu Europejskiego i Rady nr 768/2008/WE z dnia 9 lipca 2008 r. w sprawie wspólnych ram dotyczących wprowadzania produktów do obrotu, uchylającej decyzję Rady 93/465/EWG (Dz. Urz. UE L 218 z 13.08.2008, str. 82).

6.

W przypadku gdy zezwolenie dla typu pojazdu wydał Prezes UTK, przekazuje on taką informację do Agencji, w celu zarejestrowania typu pojazdu w prowadzonym przez Agencję europejskim rejestrze typów pojazdów dopuszczonych do eksploatacji.

7.

W przypadku zmiany TSI lub przepisów krajowych, na podstawie których wydano zezwolenie dla typu pojazdu, Agencja albo, w stosownym przypadku, Prezes UTK może nakazać odnowienie zezwolenia dla typu pojazdu, jeżeli stanowią tak zmienione TSI lub przepisy krajowe. Dokonując odnowienia zezwolenia, weryfikuje się wyłącznie kryteria wynikające z przepisów ulegających zmianie.

8.

Odnowienie zezwolenia dla typu pojazdu nie powoduje konieczności dokonywania zmian zezwoleń na wprowadzenie pojazdu kolejowego do obrotu wydanych przed dniem wydania odnowienia zezwolenia dla typu pojazdu.

Art. 23e. Załączniki do wniosku o zezwolenie na dopuszczenie pojazdu kolejowego do obrotu

Wykaz dokumentów, które należy załączyć do wniosku, o którym mowa w art. 23b zezwolenie na wprowadzenie pojazdu kolejowego do obrotu ust. 2, określa pkt 18 załącznika I do rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) 2018/545.

Art. 23f. Uchylony

Art. 23fa. środki naprawcze dla zapewnienia zgodności pojazdu z zasadniczymi wymaganiami systemu kolei

1.

W przypadku gdy przewoźnik kolejowy uzyska wiedzę, że użytkowany przez niego pojazd kolejowy nie spełnia jednego z mających zastosowanie zasadniczych wymagań systemu kolei, przyjmuje niezbędne środki naprawcze w celu zapewnienia zgodności pojazdu z zasadniczymi wymaganiami systemu kolei. Przewoźnik kolejowy informuje o przyjętych środkach naprawczych Agencję i Prezesa UTK nie później niż w terminie 30 dni od dnia ich przyjęcia.

2.

Jeżeli przewoźnik kolejowy uzyska dowody potwierdzające, że niezgodność z zasadniczymi wymaganiami systemu kolei istniała w momencie wydawania zezwolenia na wprowadzenie pojazdu kolejowego do obrotu, przekazuje je Agencji i Prezesowi UTK nie później niż w terminie 30 dni od dnia ich uzyskania oraz przyjmuje niezbędne
środki naprawcze w celu zapewnienia zgodności pojazdu kolejowego z zasadniczymi wymaganiami systemu kolei.

3.

Jeżeli Prezes UTK w wyniku prowadzonych działań nadzorczych lub z innych źródeł uzyska wiedzę, że pojazd kolejowy lub typ pojazdu, posiadający zezwolenie na wprowadzenie pojazdu kolejowego do obrotu lub zezwolenie dla typu pojazdu, mimo użytkowania go zgodnie z przeznaczeniem, nie spełnia jednego z mających zastosowanie zasadniczych wymagań systemu kolei, niezwłocznie wzywa przewoźnika kolejowego eksploatującego taki pojazd lub typ pojazdu do przyjęcia niezbędnych środków naprawczych w celu zapewnienia zgodności z zasadniczymi wymaganiami systemu kolei.

4.

O każdym przypadku, o którym mowa w ust. 3, Prezes UTK niezwłocznie informuje Agencję i inne krajowe organy do spraw bezpieczeństwa pozostałych państw członkowskich Unii Europejskiej.

5.

Jeżeli w przypadkach określonych w ust. 1 i 3 środki naprawcze zastosowane przez przewoźnika kolejowego nie zapewniają zgodności z zasadniczymi wymaganiami systemu kolei i gdy ta niezgodność prowadzi do zagrożenia bezpieczeństwa ruchu kolejowego, Prezes UTK wprowadza tymczasowe środki bezpieczeństwa, o których mowa w art. 14 nakaz usunięcia nieprawidłowości w zakresie bezpieczeństwa transportu kolejowego ust. 2a. Równolegle Prezes UTK albo Agencja może zawiesić zezwolenie dla typu pojazdu.

6.

W przypadkach, o których mowa w ust. 1 i 3, Agencja albo, w stosownych przypadkach, Prezes UTK w następstwie przeglądu skuteczności środków naprawczych może, w drodze decyzji, unieważnić albo zmienić wydane zezwolenie na wprowadzenie pojazdu kolejowego do obrotu lub zezwolenie dla typu pojazdu, w szczególności jeżeli zostanie udowodnione, że w momencie udzielania zezwolenia nie zostało spełnione jedno z zasadniczych wymagań systemu kolei i niespełnienie tego wymagania prowadziło do zagrożenia bezpieczeństwa ruchu kolejowego.

7.

Jeżeli w przypadkach, o których mowa w ust. 1 i 3, niezgodność z zasadniczymi wymaganiami systemu kolei ogranicza się do części obszaru użytkowania pojazdu kolejowego lub typu pojazdu oraz niezgodność ta zachodziła w momencie wydawania zezwolenia na wprowadzenie pojazdu kolejowego do obrotu lub zezwolenia dla typu pojazdu, Agencja albo, w stosownych przypadkach, Prezes UTK zmienia, w drodze decyzji, wydane zezwolenie w celu wyłączenia części obszaru użytkowania, w której zachodzi niezgodność z zasadniczymi wymaganiami systemu kolei.

8.

Podmiot posiadający zezwolenie na wprowadzenie pojazdu kolejowego do obrotu lub zezwolenie dla typu pojazdu może w terminie miesiąca od dnia otrzymania decyzji Agencji albo Prezesa UTK wystąpić z wnioskiem o ponowne rozpatrzenie sprawy. Wystąpienie z wnioskiem o ponowne rozpatrzenie sprawy wstrzymuje wykonanie decyzji. Agencja albo, w stosownych przypadkach, Prezes UTK rozpatruje wniosek w terminie miesiąca od dnia jego otrzymania.

9.

Jeżeli w wyniku ponownego rozpatrzenia sprawy Agencja podtrzyma dotychczasową decyzję, podmiot posiadający zezwolenie na wprowadzenie pojazdu kolejowego do obrotu lub zezwolenie dla typu pojazdu może w terminie, o którym mowa w art. 59 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/796 z dnia 11 maja 2016 r. w sprawie Agencji Kolejowej Unii Europejskiej i uchylenia rozporządzenia (WE) nr 881/2004, wnieść odwołanie do Rady Odwoławczej, o której mowa w art. 55 tego rozporządzenia.

10.

Jeżeli w wyniku ponownego rozpatrzenia sprawy Prezes UTK podtrzyma dotychczasową decyzję, podmiot posiadający zezwolenie na wprowadzenie pojazdu kolejowego do obrotu lub zezwolenie dla typu pojazdu może w terminie 2 miesięcy od dnia doręczenia decyzji wnieść skargę do sądu administracyjnego.

11.

Prezes UTK przesyła Agencji kopię decyzji, o której mowa w ust. 6, nie później niż w terminie 14 dni od dnia jej wydania.

12.

Informacja o wydaniu decyzji, o której mowa w ust. 6, jest zamieszczana odpowiednio w europejskim rejestrze pojazdów kolejowych (EVR) albo europejskim rejestrze typów pojazdów dopuszczonych do eksploatacji.

13.

W przypadku podjęcia przez Agencję albo, w stosownych przypadkach, Prezesa UTK decyzji, o której mowa w ust. 6, przewoźnicy kolejowi, którzy użytkują typ pojazdu objęty decyzją, przyjmują niezbędne środki naprawcze w celu zapewnienia zgodności pojazdu z zasadniczymi wymaganiami systemu kolei. Przewoźnik kolejowy informuje o przyjętych środkach naprawczych Agencję i Prezesa UTK nie później niż w terminie 30 dni od dnia ich przyjęcia.

14.

W przypadku podjęcia przez Agencję albo, w stosownych przypadkach, Prezesa UTK decyzji, o której mowa w ust. 6, żaden pojazd kolejowy typu objętego taką decyzją nie może być użytkowany na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. W celu przywrócenia takich pojazdów do użytkowania należy ponownie złożyć wniosek, o którym mowa w art. 23b zezwolenie na wprowadzenie pojazdu kolejowego do obrotu ust. 2 lub art. 23d postępowanie w sprawie zezwolenia na dopuszczenia pojazdu kolejowego do obrotu ust. 1.

Art. 23g. Uchylony

Art. 23h. Zmiana dysponenta pojazdu

W przypadku zmiany dysponenta nowy dysponent wstępuje w prawa i obowiązki podmiotu, który uzyskał zezwolenie na dopuszczenie do eksploatacji, z chwilą wpisania go do europejskiego rejestru pojazdów kolejowych (EVR) jako dysponenta.

Art. 23i. Odnowienie lub modernizacja pojazdu kolejowego

1.

W przypadku odnowienia lub modernizacji pojazdu kolejowego jest wymagane uzyskanie nowego zezwolenia na wprowadzenie pojazdu kolejowego do obrotu, jeżeli:

1)

zmieniono wartości parametrów określonych w TSI oraz, w odpowiednich przypadkach, we właściwych krajowych specyfikacjach technicznych i dokumentach normalizacyjnych, których zastosowanie umożliwia spełnienie zasadniczych wymagań systemu kolei, dla kontroli zgodności technicznej między pojazdem a obszarem użytkowania, w taki sposób, że wartości te nie mieszczą się w akceptowalnym zakresie określonym w tych dokumentach;

2)

przewidziane prace mogą negatywnie oddziaływać na ogólny poziom bezpieczeństwa danego pojazdu kolejowego;

3)

wymagają tego odpowiednie TSI.

2.

Do uzyskania nowego zezwolenia na wprowadzenie pojazdu kolejowego do obrotu, o którym mowa w ust. 1, stosuje się przepis art. 23b zezwolenie na wprowadzenie pojazdu kolejowego do obrotu .

3.

W przypadku gdy wnioskodawca, o którym mowa w art. 23b zezwolenie na wprowadzenie pojazdu kolejowego do obrotu ust. 2, zamierza rozszerzyć obszar użytkowania pojazdu kolejowego posiadającego zezwolenie na wprowadzenie pojazdu kolejowego do obrotu na nowe sieci kolejowe na terytorium:

1)

Rzeczypospolitej Polskiej, występuje do organu, który wydał pierwotne zezwolenie,

2)

innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej, występuje do Agencji
– z wnioskiem o wydanie nowego zezwolenia z rozszerzonym obszarem użytkowania, dołączając zaktualizowaną dokumentację. Wykaz dokumentów, które należy dołączyć do wniosku, określa pkt 18 załącznika I do rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) 2018/545. Przepisy art. 23b zezwolenie na wprowadzenie pojazdu kolejowego do obrotu ust. 3–15 i art. 23ca współpraca Prezesa UTK i Agencji w celu wypracowania wspólnego stanowiska stosuje się.

Art. 23j. Zadania podmiotu odpowiedzialnego za utrzymanie pojazdu kolejowego (ECM)

1.

Przed rozpoczęciem użytkowania pojazdu kolejowego dysponent określa podmiot odpowiedzialny za utrzymanie pojazdu kolejowego (ECM), który zapewnia utrzymanie pojazdu w sposób gwarantujący jego bezpieczną eksploatację. Podmiot ten jest ujęty w europejskim rejestrze pojazdów kolejowych (EVR).

2.

Podmiot odpowiedzialny za utrzymanie pojazdu kolejowego (ECM) za pomocą udokumentowanego systemu utrzymania:

1)

zapewnia, aby pojazdy były utrzymywane zgodnie z dokumentacją dotyczącą utrzymania każdego pojazdu oraz obowiązującymi wymogami, w tym zasadami dotyczącymi utrzymania i odpowiednimi przepisami TSI;

2)

wdraża niezbędne środki wyceny i oceny ryzyka, ustanowione we wspólnych metodach oceny bezpieczeństwa (CSM), w odpowiednich przypadkach we współpracy z innymi podmiotami;

3)

zapewnia umowne zobowiązanie wykonawców do wdrażania środków kontroli ryzyka przez stosowanie wspólnych metod oceny bezpieczeństwa (CSM) w zakresie monitorowania;

4)

zapewnia identyfikowalność działań dotyczących utrzymania.

3.

System utrzymania obejmuje następujące funkcje:

1)

zarządzania – nadzorującą i koordynującą funkcje utrzymania, o których mowa w pkt 2–4, i zapewniającą bezpieczeństwo pojazdu kolejowego w systemie kolei Unii;

2)

rozwoju utrzymania – zarządzającą dokumentacją utrzymania, w tym konfiguracją pojazdu kolejowego, w oparciu o dane projektowe i operacyjne oraz w oparciu o informacje o funkcjonowaniu pojazdu kolejowego, w tym uzyskane na podstawie dotychczasowych doświadczeń;

3)

zarządzania utrzymaniem taboru – zarządzającą wycofaniem pojazdu kolejowego do celów utrzymania i jego przywróceniem do eksploatacji po zakończeniu utrzymania;

4)

przeprowadzania utrzymania – w ramach której jest przeprowadzane utrzymanie techniczne pojazdu kolejowego lub jego części oraz jest przygotowywana dokumentacja dotycząca dopuszczenia do eksploatacji pojazdu kolejowego.

4.

Podmiot odpowiedzialny za utrzymanie pojazdu kolejowego (ECM) wykonuje samodzielnie funkcję zarządzania, o której mowa w ust. 3 pkt 1. Funkcje, o których mowa w ust. 3 pkt 2–4, lub ich część mogą zostać zlecone innym podmiotom.

5.

Podmiot odpowiedzialny za utrzymanie pojazdu kolejowego (ECM) zapewnia, aby funkcje, o których mowa w ust. 3, były zgodne z podstawowymi elementami określonymi w ust. 6.

6.

Podstawowymi elementami systemu utrzymania są:

1)

przywództwo – zobowiązanie do rozwijania i wdrażania systemu utrzymania, w tym ciągłe doskonalenie jego skuteczności;

2)

ocena ryzyka – uporządkowane podejście do oceny ryzyka związanego z utrzymaniem pojazdów kolejowych, w tym ryzyka wynikającego bezpośrednio z procesów eksploatacyjnych i działań innych przewoźników kolejowych lub osób, oraz określanie właściwych środków kontroli ryzyka;

3)

monitorowanie – uporządkowane podejście, które ma zapewnić istnienie środków kontroli ryzyka, ich właściwe funkcjonowanie i osiąganie celów podmiotu odpowiedzialnego za utrzymanie pojazdu kolejowego (ECM);

4)

ciągłe doskonalenie – uporządkowane podejście służące analizie informacji pochodzących z regularnego monitorowania, audytowania lub innych właściwych źródeł oraz wykorzystywaniu wyników, aby zdobywać doświadczenia i stosować środki zapobiegawcze lub naprawcze w celu utrzymywania lub zwiększania poziomu bezpieczeństwa;

5)

struktura i odpowiedzialność – uporządkowane podejście, które ma określić zakres odpowiedzialności osób i zespołów, aby zapewnić wypełnianie zadań podmiotu odpowiedzialnego za utrzymanie pojazdu kolejowego (ECM) w zakresie bezpieczeństwa, a także wskazywać sposób, w jaki kierownictwo zapewnia kontrolę na różnych poziomach struktury organizacyjnej oraz zakres udziału osób zatrudnionych i ich przedstawicieli na wszystkich poziomach struktury organizacyjnej;

6)

zarządzanie kompetencjami – uporządkowane podejście, które ma zapewnić dysponowanie przez osoby zatrudnione kompetencjami wymaganymi do bezpiecznej, skutecznej i wydajnej realizacji celów podmiotu odpowiedzialnego za utrzymanie pojazdu kolejowego (ECM);

7)

informacje – uporządkowane podejście, które ma zapewnić dysponowanie przez kierownictwo na wszystkich poziomach struktury organizacyjnej podmiotu odpowiedzialnego za utrzymanie pojazdu kolejowego (ECM) ważnymi informacjami oraz zapewnić, aby informacje były kompletne i właściwe;

8)

dokumentacja – uporządkowane podejście, które ma zapewnić identyfikowalność wszystkich istotnych informacji;

9)

działania w zakresie zlecania podwykonawstwa – uporządkowane podejście, które ma zapewnić właściwe zarządzanie podzlecanymi działaniami, aby osiągać cele podmiotu odpowiedzialnego za utrzymanie pojazdu kolejowego (ECM) oraz wypełniać wszystkie kompetencje i wymogi;

10)

działania w zakresie utrzymania – uporządkowane podejście, które ma zapewnić:
a) aby działania w zakresie utrzymania mające wpływ na bezpieczeństwo i elementy krytyczne dla bezpieczeństwa były określone i właściwie zarządzane oraz aby konieczne zmiany w tych działaniach w zakresie utrzymania mające wpływ na bezpieczeństwo były określone, właściwie zarządzane z wykorzystaniem informacji uzyskanych na podstawie dotychczasowych doświadczeń oraz z zastosowaniem wspólnych metod oceny ryzyka i właściwie udokumentowane,
b) zgodność z zasadniczymi wymaganiami systemu kolei,
c) wdrożenie i sprawdzanie obiektów, wyposażenia i narzędzi utrzymania, specjalnie zaprojektowanych i wymaganych do świadczenia usług utrzymania,
d) analizę wstępnej dokumentacji związanej z pojazdem kolejowym w celu zapewnienia pierwszej dokumentacji dotyczącej utrzymania i jej właściwego wykorzystywania podczas przygotowywania zamówień na usługi utrzymania,
e) aby komponenty, w tym części zamienne, i materiały były: wykorzystywane w sposób zgodny z zamówieniami na usługi utrzymania i dokumentacją dostawcy, składowane, obsługiwane i transportowane we właściwy sposób, zgodny z określonym w zamówieniach na usługi utrzymania i dokumentacji dostawcy, oraz zgodnie z właściwymi przepisami krajowymi i międzynarodowymi oraz z wymogami zawartymi w zamówieniach na usługi utrzymania,
f) aby odpowiednie i właściwe obiekty, wyposażenie i narzędzia były określone, wskazane, zapewnione, zarejestrowane i udostępniane w celu świadczenia usług utrzymania zgodnie z zamówieniami na usługi utrzymania i innymi specyfikacjami mającymi zastosowanie, z zapewnieniem bezpiecznego świadczenia usług utrzymania, ergonomii i ochrony zdrowia,
g) aby podmioty odpowiedzialne za utrzymanie pojazdu kolejowego (ECM) dysponowały procedurami zapewniającymi, że sprzęt do pomiarów, wszystkie obiekty, elementy wyposażenia i narzędzia były właściwie użytkowane, skalibrowane, przechowywane i utrzymywane;

11)

działania kontrolne – uporządkowane podejście, które ma zapewnić:
a) wycofywanie pojazdów kolejowych z eksploatacji ze względu na planowane, warunkowe lub naprawcze działania w zakresie utrzymania lub w przypadku wystąpienia uszkodzenia, lub ze względu na zaistnienie innych potrzeb,
b) konieczne środki kontroli jakości,
c) wykonywanie zadań w zakresie utrzymania zgodnie z zamówieniami na usługi utrzymania i wydawanie dokumentów przywrócenia do eksploatacji obejmujących ewentualne ograniczenia użytkowania,
d) aby ewentualne przypadki niezgodności podczas stosowania systemu zarządzania, które mogłyby skutkować wypadkami, incydentami, wypadkami, których uniknięto, lub innymi niebezpiecznymi zdarzeniami, były zgłaszane, badane i analizowane oraz aby niezbędne działania zapobiegawcze były podejmowane zgodnie ze wspólną metodą oceny bezpieczeństwa (CSM) dotyczącą monitorowania,
e) okresowe audyty wewnętrzne i proces monitorowania zgodny ze wspólną metodą oceny bezpieczeństwa (CSM) dotyczącą monitorowania.

7.

Podmioty odpowiedzialne za utrzymanie pojazdu kolejowego (ECM) oraz podmioty wykonujące w całości albo w części co najmniej jedną z funkcji utrzymania określoną w ust. 3 pkt 2–4 podlegają certyfikacji prowadzonej przez Prezesa UTK na zasadach i w trybie określonych w art. 7 obowiązek połączenia linii kolejowych zarządzanych przez różnych zarządców rozporządzenia (UE) nr 2019/779.

8.

Prezes UTK, w drodze decyzji, wydaje certyfikaty, odmawia ich wydania, ogranicza zakres stosowania, zmienia, zawiesza, cofa oraz przedłuża ważność certyfikatów, jeżeli zachodzą przesłanki określone w art. 8 zwolnienie gruntów zajętych pod infrastrukturę kolejową od opłat z tytułu użytkowania wieczystego oraz załączniku II do rozporządzenia (UE) nr 2019/779.

9.

W toku procedury certyfikacji, o której mowa w ust. 7, Prezes UTK:

1)

uzyskuje dowody potwierdzające, że podmiot odpowiedzialny za utrzymanie pojazdu kolejowego (ECM) ustanowił system utrzymania, w celu zapewnienia w przypadku każdego pojazdu kolejowego, za którego utrzymanie jest odpowiedzialny, stanu umożliwiającego bezpieczną eksploatację;

2)

ocenia zdolność podmiotu odpowiedzialnego za utrzymanie pojazdu kolejowego (ECM) do spełnienia podstawowych elementów określonych w ust. 6 i do spójnego ich stosowania;

3)

w przypadku certyfikacji warsztatów utrzymaniowych ocenia zgodność z podstawowymi elementami określonymi w ust. 6 stosowanymi do odpowiednich funkcji i działań, które są certyfikowane.

10.

W postępowaniach, o których mowa w ust. 8, składa się kopie dokumentów, o których mowa w art. 7 obowiązek połączenia linii kolejowych zarządzanych przez różnych zarządców ust. 1 rozporządzenia (UE) nr 2019/779.

11.

Certyfikaty wydane w innych państwach członkowskich Unii Europejskiej podmiotom, o których mowa w ust. 7, są ważne na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jeżeli zostały wydane zgodnie z rozporządzeniem (UE) nr 2019/779.

12.

Zadania podmiotu odpowiedzialnego za utrzymanie pojazdu kolejowego (ECM) w przypadku:

1)

pojazdów kolejowych zarejestrowanych w państwie innym niż państwo członkowskie Unii Europejskiej i utrzymywanych zgodnie z przepisami obowiązującymi w tym państwie,

2)

pojazdów kolejowych eksploatowanych na liniach kolejowych, na których szerokość torów różni się od szerokości torów wynoszącej 1435 mm, i w przypadku gdy spełnienie warunków określonych w ust. 1 zapewnia się w drodze umów międzynarodowych z państwami innymi niż państwo członkowskie Unii Europejskiej,

3)

wagonów towarowych i wagonów pasażerskich użytkowanych wspólnie z państwami trzecimi, w których szerokość torów różni się od szerokości torów wynoszącej 1435 mm
– może realizować przewoźnik kolejowy przemieszczający te pojazdy kolejowe na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, po uzyskaniu od Prezesa UTK certyfikatu, o którym mowa w ust. 8.

13.

Certyfikaty wydawane zgodnie z ust. 7 są wydawane na okres nie dłuższy niż 5 lat i przedłużane na okres nieprzekraczający kolejnych 5 lat.

14.

W przypadkach określonych w art. 3 ust. 4 rozporządzenia (UE) nr 2019/779 zgodność z warunkami określonymi w ust. 2–6 może zostać potwierdzona w ramach procedur wydawania, przedłużania lub aktualizacji jednolitych certyfikatów bezpieczeństwa lub autoryzacji bezpieczeństwa.

15.

Prezes UTK nadzoruje ciągłą zgodność z wymogami i kryteriami oceny, o których mowa w załączniku II do rozporządzenia (UE) nr 2019/779, po przyznaniu certyfikatu podmiotu odpowiedzialnego za utrzymanie pojazdu kolejowego (ECM) oraz certyfikatu w zakresie funkcji utrzymania.

Art. 23k. Zadania przewoźnika kolejowego przed rozpoczęciem eksploatacji pojazdu kolejowego

1.

Przewoźnik kolejowy przed rozpoczęciem eksploatacji pojazdu kolejowego sprawdza, czy ten pojazd:

1)

uzyskał zezwolenie na wprowadzenie pojazdu kolejowego do obrotu i jest właściwie zarejestrowany;

2)

jest kompatybilny z trasą, na której będzie eksploatowany na podstawie krajowego rejestru infrastruktury (RINF), odpowiednich TSI lub innych informacji przekazanych bezpłatnie przez zarządcę;

3)

jest odpowiednio zintegrowany w zestawieniu pociągu, w którym ma być eksploatowany, z uwzględnieniem systemu zarządzania bezpieczeństwem oraz TSI Ruch kolejowy.

2.

W przypadku gdy przewoźnik kolejowy po sprawdzeniu, o którym mowa w ust. 1, ma uzasadnione wątpliwości co do bezpiecznej eksploatacji pojazdu kolejowego, składa wniosek do zarządcy o umożliwienie przeprowadzenia dodatkowych badań pojazdu kolejowego.

3.

W przypadku złożenia wniosku, o którym mowa w ust. 2, zarządca umożliwia przeprowadzenie dodatkowych badań pojazdu kolejowego w terminie 3 miesięcy od dnia otrzymania wniosku.

Art. 24. świadectwo sprawności technicznej pojazdu kolejowego

1.

Warunkiem rozpoczęcia użytkowania pojazdu kolejowego jest wystawienie przez podmiot odpowiedzialny za utrzymanie pojazdu kolejowego (ECM) przywrócenia do eksploatacji, o którym mowa w art. 2 lit. d rozporządzenia (UE) nr 2019/779.

2.

W przypadku pojazdów kolejowych, dla których nie określono podmiotu odpowiedzialnego za utrzymanie pojazdu kolejowego (ECM), warunkiem rozpoczęcia ich użytkowania jest wystawienie świadectwa sprawności technicznej przez przewoźnika kolejowego lub zarządcę, użytkownika bocznicy kolejowej lub przedsiębiorcę zarządzającego infrastrukturą i wykonującego przewozy w metrze. Dla pojazdów historycznych, pojazdów turystycznych, pojazdów przeznaczonych wyłącznie do użytku lokalnego świadectwo sprawności technicznej może wystawić również dysponent.

3.

Świadectwa sprawności technicznej dla pojazdów kolejowych wykonujących przewozy technologiczne oraz dla wieloczynnościowych i ciężkich maszyn do robót budowlanych wydaje eksploatujący te pojazdy lub zarządca.

4.

Ważność świadectwa sprawności technicznej pojazdu kolejowego ustala się na czas określony.

4a.

(uchylony)

5.

Minister właściwy do spraw transportu określi, w drodze rozporządzenia, tryb wydawania oraz okresy ważności świadectw sprawności technicznej, ustalając wzór świadectwa i warunki, jakie są niezbędne do jego uzyskania.

Art. 25. Rozporządzenie w sprawie dokumentów pojazdu w ruchu, rejestru pojazdów i ich oznakowania

1.

Minister właściwy do spraw transportu określi, w drodze rozporządzenia, wykaz dokumentów, które powinny znajdować się w pojeździe kolejowym będącym w ruchu, umożliwiających stwierdzenie stanu technicznego pojazdu kolejowego, oraz ich wzory.

2.

Minister właściwy do spraw transportu określi, w drodze rozporządzenia, sposób prowadzenia rejestru pojazdów kolejowych oraz sposób oznakowania pojazdów kolejowych, z uwzględnieniem przepisów międzynarodowych.

Dz.U.2023.0.1786 t.j. - Ustawa z dnia 28 marca 2003 r. o transporcie kolejowym