Rozdział 1. Przepisy o prawach jawnych z księgi wieczystej - Ustawa o księgach wieczystych i hipotece

Art. 1. Cel prowadzenia ksiąg wieczystych

1.

Księgi wieczyste prowadzi się w celu ustalenia stanu prawnego nieruchomości.

2.

Księgi wieczyste zakłada i prowadzi się dla nieruchomości.

3.

Księgi wieczyste mogą być także prowadzone w celu ustalenia stanu prawnego spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu.

Orzeczenia: 11 Porównania: 1 Przypisy: 1

Art. 2. Jawność ksiąg wieczystych

Księgi wieczyste są jawne. Nie można zasłaniać się nieznajomością wpisów w księdze wieczystej ani wniosków, o których uczyniono w niej wzmiankę.

Orzeczenia: 3 Porównania: 1

Art. 3. Zasada domniemania zgodności stanu ksiąg ze stanem rzeczywistym

1.

Domniemywa się, że prawo jawne z księgi wieczystej jest wpisane zgodnie z rzeczywistym stanem prawnym.

2.

Domniemywa się, że prawo wykreślone nie istnieje.

Orzeczenia: 51 Porównania: 1

Art. 4. Niemożność powoływania się na prawo wynikające z posiadania

Przeciwko domniemaniu prawa wynikającemu z wpisu w księdze wieczystej nie można powoływać się na domniemanie prawa wynikające z posiadania.

Orzeczenia: 2 Porównania: 1

Art. 5. Rękojmia wiary publicznej ksiąg wieczystych

W razie niezgodności między stanem prawnym nieruchomości ujawnionym w księdze wieczystej a rzeczywistym stanem prawnym treść księgi rozstrzyga na korzyść tego, kto przez czynność prawną z osobą uprawnioną według treści księgi nabył własność lub inne prawo rzeczowe (rękojmia wiary publicznej ksiąg wieczystych).

Orzeczenia: 23 Porównania: 1

Art. 6. Nie objęcie ochroną rękojmi rozrządzeń nieodpłatnych

1.

Rękojmia wiary publicznej ksiąg wieczystych nie chroni rozporządzeń nieodpłatnych albo dokonanych na rzecz nabywcy działającego w złej wierze.

2.

W złej wierze jest ten, kto wie, że treść księgi wieczystej jest niezgodna z rzeczywistym stanem prawnym, albo ten, kto z łatwością mógł się o tym dowiedzieć.

3.

Jeżeli do dokonania rozporządzenia potrzebny jest wpis w księdze wieczystej, chwila złożenia wniosku o wpis jest rozstrzygająca dla oceny dobrej lub złej wiary nabywcy. Jednakże gdy rozporządzenie dochodzi do skutku dopiero po dokonaniu wpisu, rozstrzyga dzień, w którym rozporządzenie doszło do skutku.

Orzeczenia: 6 Porównania: 1

Art. 7. Wyłączenie działania rękojmi wiary publicznej ksiąg wieczystych

Rękojmia wiary publicznej ksiąg wieczystych nie działa przeciwko:

1)

prawom obciążającym nieruchomość z mocy ustawy, niezależnie od wpisu;

2)

prawu dożywocia;

3)

służebnościom ustanowionym na podstawie decyzji właściwego organu administracji rządowej albo jednostki samorządu terytorialnego;

4)

służebnościom drogi koniecznej albo ustanowionym w związku z przekroczeniem granicy przy wznoszeniu budynku lub innego urządzenia;

5)

służebnościom przesyłu.

Orzeczenia: 2 Porównania: 1 Przypisy: 1

Art. 8. Wyłączenie rękojmi wiary publicznej ksiąg wieczystych

Rękojmię wiary publicznej ksiąg wieczystych wyłącza wzmianka o wniosku, skardze na orzeczenie referendarza sądowego, apelacji lub skardze kasacyjnej oraz ostrzeżenie dotyczące niezgodności stanu prawnego ujawnionego w księdze wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym nieruchomości.

Orzeczenia: 3 Porównania: 1

Art. 9. Stosowanie przepisów do określonych przypadków

Przepisy art. 5 rękojmia wiary publicznej ksiąg wieczystych-8 stosuje się także w wypadkach nie wymienionych w art. 5 rękojmia wiary publicznej ksiąg wieczystych rozporządzeń prawami jawnymi z księgi wieczystej oraz gdy na podstawie wpisanego prawa zostaje spełnione świadczenie na rzecz osoby uprawnionej według treści księgi.

Orzeczenia: 2 Porównania: 1

Art. 10. Przesłanki żądania usunięcia niezgodności

1.

W razie niezgodności między stanem prawnym nieruchomości ujawnionym w księdze wieczystej a rzeczywistym stanem prawnym osoba, której prawo nie jest wpisane lub jest wpisane błędnie albo jest dotknięte wpisem nie istniejącego obciążenia lub ograniczenia, może żądać usunięcia niezgodności.

2.

Roszczenie o usunięcie niezgodności może być ujawnione przez ostrzeżenie. Podstawą wpisu ostrzeżenia jest nieprawomocne orzeczenie sądu lub postanowienie o udzieleniu zabezpieczenia. Do udzielenia zabezpieczenia nie jest potrzebne wykazanie, że powód ma interes prawny w udzieleniu zabezpieczenia.

Orzeczenia: 61 Porównania: 1 Przypisy: 1

Art. 11. Pierwszeństwo praw ujawnionych w księdze wieczystej

Ograniczone prawo rzeczowe na nieruchomości, ujawnione w księdze wieczystej, ma pierwszeństwo przed takim prawem nie ujawnionym w księdze.

Orzeczenia: 1 Porównania: 1

Art. 12. Chwila rozstrzygania o pierwszeństwie ograniczonych praw rzeczowych

1.

O pierwszeństwie ograniczonych praw rzeczowych wpisanych do księgi wieczystej rozstrzyga chwila, od której liczy się skutki dokonanego wpisu.

2.

Prawa wpisane na podstawie wniosków złożonych równocześnie mają równe pierwszeństwo.

Orzeczenia: 3 Porównania: 1

Art. 13. Możliwość zastrzeżenia pierwszeństwa - warunki

1.

Ustanawiając ograniczone prawo rzeczowe, które ma być wpisane w księdze wieczystej, właściciel może zastrzec pierwszeństwo przed tym prawem lub równe z tym prawem dla innego prawa.

2.

Zastrzeżenia można dokonać także po ustanowieniu prawa, za zgodą osoby, której to prawo przysługuje.

3.

Do zastrzeżenia pierwszeństwa ograniczonego prawa rzeczowego niezbędny jest wpis w księdze wieczystej.

Orzeczenia: 1 Porównania: 1

Art. 14. Brak zgody osoby z prawem pierwszeństwa

Jeżeli przed wpisaniem prawa, dla którego było zastrzeżone pierwszeństwo, zostało wpisane inne prawo, do wpisu prawa z zastrzeżeniem pierwszeństwa nie jest potrzebna zgoda osoby, której to inne prawo przysługuje, chyba że prawo, dla którego zastrzeżono pierwszeństwo, miałoby być wpisane w szerszym zakresie, niż to wynika z zastrzeżenia pierwszeństwa.

Orzeczenia: 1 Porównania: 1

Art. 15. Pierwszeństwo ograniczonych praw rzeczowych wynikających z przepisów szczególnych

Przepisy art 11-14 nie naruszają pierwszeństwa ograniczonych praw rzeczowych określonego w przepisach szczególnych.

Orzeczenia: 1 Porównania: 1

Art. 16. Prawa osobiste i roszczenia ujawniane w księdze wieczystej

1.

W wypadkach przewidzianych w przepisach ustawowych w księdze wieczystej, poza prawami rzeczowymi, mogą być ujawnione prawa osobiste i roszczenia.

2.

W szczególności mogą być ujawniane:

1)

prawo najmu lub dzierżawy, prawo odkupu lub pierwokupu, prawo dożywocia;

2)

roszczenie o przeniesienie własności nieruchomości lub użytkowania wieczystego albo o ustanowienie ograniczonego prawa rzeczowego; dotyczy to także roszczeń przyszłych;

3)

roszczenie wynikające z określenia zarządu lub sposobu korzystania z nieruchomości przez współwłaścicieli lub wieczystych użytkowników;

4)

roszczenie współwłaścicieli wyłączające uprawnienie do zniesienia współwłasności;

5)

wierzytelności banku hipotecznego zabezpieczone hipoteką;

6)

prawo z umowy timeshare, o którym mowa w ustawie z dnia 16 września 2011 r. o timeshare (Dz. U. poz. 1370).

Orzeczenia: 5 Porównania: 1 Przypisy: 1

Art. 17. Skutek ujawnienia w księdze wieczystej prawa osobistego

Przez ujawnienie w księdze wieczystej prawo osobiste lub roszczenie uzyskuje skuteczność względem praw nabytych przez czynność prawną po jego ujawnieniu, z wyjątkiem służebności drogi koniecznej, służebności przesyłu albo służebności ustanowionej w związku z przekroczeniem granicy przy wznoszeniu budynku lub innego urządzenia.

Orzeczenia: 1 Porównania: 1 Przypisy: 1

Art. 18. Skutek ujawnienia w księdze wieczystej roszczenia

Równocześnie z wpisem prawa, do którego odnosi się ujawnione w księdze wieczystej roszczenie, wykreśla się z urzędu wpisy praw nabytych po ujawnieniu roszczenia, jeżeli wpisy te są sprzeczne z wpisem prawa, którego roszczenie dotyczyło, albo jeżeli w inny sposób naruszają to prawo.

Orzeczenia: 2 Porównania: 1

Art. 19. Wykreślenie roszczenia z księgi wieczystej

1.

Roszczenie o przeniesienie własności lub użytkowania wieczystego albo o ustanowienie ograniczonego prawa rzeczowego na nieruchomości może być po upływie roku od dnia wpisu w księdze wieczystej wykreślone na jednostronne żądanie właściciela lub wieczystego użytkownika, jeżeli w tym terminie nie złożono wniosku o wpis prawa, którego dotyczy roszczenie. Jeżeli złożony w tym terminie wniosek nie został uwzględniony, roszczenie może być wykreślone z chwilą uprawomocnienia się orzeczenia odmawiającego uwzględnienia wniosku.

2.

Jeżeli uprawniony wykaże przed upływem roku od dnia wpisu, że wystąpił do sądu o przeniesienie lub ustanowienie prawa określonego w ust. 1, bieg terminu do wykreślenia roszczenia liczy się od dnia zakończenia postępowania, jednakże w razie nieuwzględnienia żądania roszczenie może być wykreślone z chwilą zakończenia postępowania.

3.

W przypadku wpisu roszczenia nabywcy, do którego nie stosuje się przepisów ustawy z dnia 20 maja 2021 r. o ochronie praw nabywcy lokalu mieszkalnego lub domu jednorodzinnego oraz Deweloperskim Funduszu Gwarancyjnym (Dz. U. poz. 1177 oraz z 2023 r. poz. 1114), o:

1)

wybudowanie budynku oraz ustanowienie odrębnej własności lokalu mieszkalnego i przeniesienie własności tego lokalu oraz praw niezbędnych do korzystania z tego lokalu na nabywcę albo

2)

zabudowanie nieruchomości gruntowej stanowiącej przedmiot własności lub użytkowania wieczystego domem jednorodzinnym i przeniesienie na nabywcę własności tej nieruchomości lub użytkowania wieczystego nieruchomości gruntowej i własności domu jednorodzinnego na niej posadowionego stanowiącego odrębną nieruchomość lub przeniesienie ułamkowej części własności tej nieruchomości wraz z prawem do wyłącznego korzystania z części nieruchomości służącej zaspokajaniu potrzeb mieszkaniowych, albo

3)

przeniesienie na nabywcę własności nieruchomości wraz z domem jednorodzinnym lub użytkowania wieczystego nieruchomości gruntowej i własności domu jednorodzinnego stanowiącego odrębną nieruchomość lub przeniesienie ułamkowej części własności nieruchomości wraz z prawem do wyłącznego korzystania z części nieruchomości służącej zaspokajaniu potrzeb mieszkaniowych, albo

4)

ustanowienie odrębnej własności lokalu mieszkalnego i przeniesienie własności tego lokalu oraz praw niezbędnych do korzystania z tego lokalu na nabywcę, albo

5)

przeniesienie własności lokalu oraz praw niezbędnych do korzystania z tego lokalu na nabywcę, albo

6)

wybudowanie budynku i przeniesienie własności lokalu użytkowego, albo

7)

przeniesienie własności lokalu użytkowego, albo

8)

wybudowanie budynku i przeniesienie ułamkowej części własności lokalu użytkowego, albo

9)

przeniesienie ułamkowej części własności lokalu użytkowego
– oraz roszczenia przyszłego, bieg terminu do wykreślenia takich roszczeń liczy się od dnia, w którym stały się one wymagalne.

Orzeczenia: 1 Porównania: 1 Przypisy: 1

Art. 20. Stosowanie odpowiednich przepisów o pierwszeństwie praw rzeczowych do pierwszeństwa praw osobistych

1.

Do pierwszeństwa praw osobistych oraz roszczeń ujawnionych w księdze wieczystej stosuje się odpowiednio przepisy o pierwszeństwie ograniczonych praw rzeczowych.

2.

O pierwszeństwie prawa, którego ustanowienie było przedmiotem roszczenia ujawnionego w księdze wieczystej, rozstrzyga chwila złożenia wniosku o wpis roszczenia.

Orzeczenia: 2 Porównania: 1

Art. 21. żądanie połączenia w księdze w jedną nieruchomość

Właściciel kilku nieruchomości stanowiących całość gospodarczą lub graniczących z sobą może żądać połączenia ich w księdze wieczystej w jedną nieruchomość.

Orzeczenia: 2 Porównania: 1

Art. 22. Skutek połączenia nieruchomości

1.

Ograniczone prawa rzeczowe obciążające którąkolwiek z połączonych nieruchomości obciążają całą nieruchomość utworzoną przez połączenie. Nie wpływa to jednak na dotychczasowy zakres wykonywania użytkowania i służebności.

2.

Nieruchomości obciążone ograniczonymi prawami rzeczowymi mogą być połączone tylko wtedy, gdy uprawnieni ułożą się co do pierwszeństwa tych praw na nieruchomości utworzonej przez połączenie.

3.

Przepisy ust. 1 i 2 stosuje się odpowiednio do pierwszeństwa praw i roszczeń, o których mowa w art. 16 prawa osobiste i roszczenia ujawniane w księdze wieczystej,

Orzeczenia: 1 Porównania: 1

Dz.U.2023.0.1984 t.j. - Ustawa z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece