Ustawa określa zasady wyróżniania żołnierzy i byłych żołnierzy oraz pododdziałów, oddziałów i instytucji wojskowych, a także zasady i sposoby reagowania na naruszenia dyscypliny wojskowej oraz ponoszenia przez żołnierzy odpowiedzialności dyscyplinarnej, jak również tryb postępowania w tych sprawach.
Żołnierz obowiązany jest do przestrzegania dyscypliny wojskowej.
2.
Przełożony jest obowiązany:
1)
kształtować dyscyplinę wojskową podporządkowanych mu żołnierzy, w szczególności przez działania profilaktyczno-wychowawcze oraz tworzenie warunków do wyróżniania i przestrzegania dyscypliny wojskowej;
2)
niezwłocznie reagować na zachowania żołnierzy naruszające dyscyplinę wojskową.
uprawniony do wydania temu żołnierzowi rozkazu zaprzestania naruszania dyscypliny wojskowej;
2)
obowiązany do powiadomienia o tym fakcie przełożonego tego żołnierza.
4.
Żołnierz jest obowiązany, na żądanie uprawnionej osoby, do udzielenia pomocy w czynnościach służbowych, podejmowanych w stosunku do żołnierza naruszającego dyscyplinę wojskową.
dyscyplina wojskowa - przestrzeganie przez żołnierza przepisów prawa dotyczących służby wojskowej i innych przepisów prawa przewidujących odpowiedzialność dyscyplinarną na zasadach i w trybie określonych w ustawie oraz wykonywanie rozkazów i decyzji wydanych w sprawach służbowych;
2)
wyróżnienie - materialną lub niematerialną formę wyrażenia uznania żołnierzom oraz byłym żołnierzom niepozostającym w czynnej służbie wojskowej, a także pododdziałom, oddziałom i instytucjom wojskowym;
3)
reagowanie dyscyplinarne - zastosowanie dyscyplinarnego środka zapobiegawczego, zwrócenie żołnierzowi uwagi albo przeprowadzenie z nim rozmowy ostrzegawczej oraz postępowanie dyscyplinarne;
4)
przewinienie dyscyplinarne - naruszenie dyscypliny wojskowej, w wyniku działania lub zaniechania działania, które nie jest przestępstwem lub wykroczeniem albo przestępstwem skarbowym lub wykroczeniem skarbowym;
5)
postępowanie dyscyplinarne - ogół czynności mających na celu rozpoznanie i rozstrzygnięcie sprawy przewinienia dyscyplinarnego, o którego popełnienie żołnierz jest obwiniony, prowadzonej w trybie uproszczonym lub zwykłym, a także postępowanie w sprawie wzruszenia prawomocnego orzeczenia dyscyplinarnego;
6)
raport dyscyplinarny - rozpatrzenie sprawy przewinienia dyscyplinarnego i wydanie orzeczenia w toku postępowania dyscyplinarnego przez uprawniony do tego organ, z udziałem określonych w ustawie osób;
7)
ukaranie - prawomocne wymierzenie kary dyscyplinarnej oraz prawomocne zastosowanie środka dyscyplinarnego, w tym z warunkowym zawieszeniem ich wykonania;
8)
żołnierz - żołnierza pełniącego, w tym odbywającego, czynną służbę wojskową, o którym mowa w ustawie z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. z 2021 r. poz. 372) oraz w ustawie z dnia 11 września 2003 r. o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych (Dz. U. z 2021 r. poz. 1131);
przełożony - żołnierza albo inną osobę niebędącą żołnierzem, którym na mocy przepisu prawa, rozkazu, polecenia lub decyzji podporządkowano żołnierza lub żołnierzy;
11)
przełożony dyscyplinarny - przełożonego uprawnionego do wyróżniania, wszczynania postępowań dyscyplinarnych, wydawania orzeczeń związanych z postępowaniem dyscyplinarnym w pierwszej instancji, a ponadto do podejmowania innych czynności w sprawach dyscyplinarnych;
12)
wyższy przełożony dyscyplinarny - przełożonego dyscyplinarnego, którego przepisy ustawy upoważniają do rozpoznawania odpowiednio odwołania lub zażalenia wniesionego w przypadkach określonych ustawą, a także do podejmowania innych czynności w sprawach dyscyplinarnych;
13)
organ orzekający - przełożonego dyscyplinarnego, organ wojskowy uprawniony do orzekania o ukaraniu lub sąd wojskowy;
14)
organ odwoławczy - wyższego przełożonego dyscyplinarnego, organ wojskowy lub sąd wojskowy, właściwych do rozpatrzenia odpowiednio odwołania od orzeczenia lub zażalenia na postanowienie, a także polecenia poddania się badaniom przed zastosowaniem dyscyplinarnego środka zapobiegawczego;
15)
rzecznik dyscyplinarny - żołnierza, którego przepisy ustawy upoważniają do przeprowadzenia czynności wyjaśniających i innych czynności w postępowaniu dyscyplinarnym;
16)
dowódca jednostki wojskowej - dowódcę (dyrektora, szefa, komendanta, prezesa lub inną osobę na równorzędnym stanowisku służbowym) jednostki wojskowej;
17)
kierownik instytucji cywilnej - ministra, kierownika urzędu lub innego szefa instytucji cywilnej;
18)
jednostka wojskowa - jednostkę wojskową, o której mowa w ustawie z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej oraz ustawie z dnia 17 grudnia 1998 r. o zasadach użycia lub pobytu Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej poza granicami państwa (Dz. U. z 2021 r. poz. 396), a także komórkę organizacyjną Ministerstwa Obrony Narodowej, jednostkę organizacyjną podległą Ministrowi Obrony Narodowej lub przez niego nadzorowaną oraz przedsiębiorstwo państwowe, dla którego jest on organem założycielskim;
19)
instytucja wojskowa - jednostkę organizacyjną niebędącą oddziałem ani pododdziałem wojskowym, podległą Ministrowi Obrony Narodowej lub przez niego nadzorowaną;
20)
instytucja cywilna - instytucję cywilną, o której mowa w ustawie z dnia 11 września 2003 r. o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych;
21)
narkotyk - środek odurzający, substancję psychotropową i środek zastępczy, o których mowa w ustawie z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz. U. z 2020 r. poz. 2050).
Minister Obrony Narodowej i Naczelny Dowódca Sił Zbrojnych - w stosunku do wszystkich żołnierzy;
2)
sekretarz stanu, podsekretarz stanu oraz dyrektor generalny w Ministerstwie Obrony Narodowej - w stosunku do podporządkowanych im żołnierzy;
3)
Szef Sztabu Generalnego Wojska Polskiego - w stosunku do podporządkowanych mu żołnierzy;
4)
przełożony zajmujący stanowisko służbowe zaszeregowane do stopnia etatowego kaprala (mata) lub wyższe - w stosunku do podporządkowanych mu żołnierzy;
5)
kierownik instytucji cywilnej - w stosunku do podporządkowanych mu żołnierzy;
6)
inni uprawnieni przełożeni, zajmujący stanowiska służbowe określone w rozporządzeniu, o którym mowa w art. 56rozporządzenie w sprawie regulaminu postępowania dyscyplinarnego - w stosunku do podporządkowanych im żołnierzy.
2.
Osoba, której czasowo powierzono pełnienie obowiązków na stanowisku służbowym albo pełni je w zastępstwie, posiada uprawnienia przysługujące przełożonemu dyscyplinarnemu wyznaczonemu na to stanowisko.
W postępowaniu dyscyplinarnym uczestniczy rzecznik dyscyplinarny, który jest właściwy do prowadzenia czynności wobec:
1)
żołnierzy posiadających stopień wojskowy szeregowych lub podoficerów - będący podoficerem w stopniu wojskowym plutonowego (bosmanmata) lub wyższym;
2)
oficerów młodszych lub żołnierzy, o których mowa w pkt 1 - będący oficerem młodszym;
3)
oficerów starszych lub żołnierzy, o których mowa w pkt 1 i 2 - będący oficerem starszym;
4)
oficerów posiadających stopień generała brygady (kontradmirała) lub wyższy - oficer posiadający stopień wojskowy generała brygady (kontradmirała) lub wyższy.
2.
Rzeczników dyscyplinarnych wyznacza spośród żołnierzy zawodowych przełożony dyscyplinarny zajmujący stanowisko służbowe co najmniej dowódcy jednostki wojskowej albo kierownika instytucji cywilnej, określony w rozporządzeniu, o którym mowa w art. 56rozporządzenie w sprawie regulaminu postępowania dyscyplinarnego.
3.
W toku postępowania dyscyplinarnego rzecznik dyscyplinarny jest niezależny, w granicach określonych ustawą.
4.
Rzecznikowi dyscyplinarnemu za uczestniczenie oraz wykonywanie czynności w postępowaniu dyscyplinarnym przysługuje dodatkowe wynagrodzenie, określone w rozporządzeniu, o którym mowa w art. 56rozporządzenie w sprawie regulaminu postępowania dyscyplinarnego.
5.
Przełożony dyscyplinarny, który wyznaczył rzecznika dyscyplinarnego, odwołuje go wskutek:
1)
zaistnienia okoliczności, które stanowią podstawę zwolnienia żołnierza z czynnej służby wojskowej;
2)
prawomocnego skazania żołnierza przez sąd za przestępstwo lub wykroczenie albo przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe;
3)
prawomocnego ukarania żołnierza;
4)
rozformowania jednostki wojskowej albo likwidacji instytucji cywilnej lub przeniesienia żołnierza do innej jednostki wojskowej albo instytucji cywilnej, z zastrzeżeniem ust. 7.
6.
Przełożony dyscyplinarny, który wyznaczył rzecznika dyscyplinarnego, może odwołać go wskutek:
1)
wyznaczenia żołnierza na inne stanowisko służbowe wymagające wykonywania zadań poza dotychczasowym miejscem służby lub w znacznym stopniu utrudniających pełnienie funkcji rzecznika dyscyplinarnego;
2)
niewykonywania przez żołnierza obowiązków służbowych na zajmowanym stanowisku służbowym nieprzerwanie przez okres dłuższy niż trzy miesiące;
3)
zrzeczenia się przez żołnierza pełnienia funkcji rzecznika dyscyplinarnego.
7.
Rzecznika dyscyplinarnego, który po przeniesieniu do innej jednostki wojskowej nadal pozostaje w podporządkowaniu służbowym przełożonego dyscyplinarnego, który go wyznaczył, można nie odwoływać z tej funkcji.
Sądem wojskowym właściwym do orzekania lub rozpatrzenia odwołania i zażalenia albo wniosku o wzruszenie prawomocnego orzeczenia dyscyplinarnego jest wojskowy sąd garnizonowy lub wojskowy sąd okręgowy obejmujący swoją właściwością jednostkę wojskową albo instytucję cywilną, w której żołnierz pełnił służbę w chwili:
1)
złożenia wniosku o wydanie orzeczenia dyscyplinarnego w sprawie jego dotyczącej;
2)
złożenia odwołania od orzeczenia lub zażalenia na postanowienie;
3)
złożenia wniosku o wzruszenie prawomocnego orzeczenia dyscyplinarnego;
4)
zwolnienia z czynnej służby wojskowej, jeżeli jego sprawa jest rozpoznawana po tym zwolnieniu.
2.
W sprawach dyscyplinarnych sądy wojskowe orzekają jednoosobowo.
Czynności związane z reagowaniem dyscyplinarnym i informacje ich dotyczące, zawarte w rozkazie lub decyzji oraz dokumentacji i ewidencji dyscyplinarnej, są jawne wyłącznie dla uczestników tych czynności oraz innych uprawnionych na podstawie ustawy osób, chyba że ustawa stanowi inaczej.
2.
W trakcie reagowania dyscyplinarnego nie stosuje się drogi służbowej, chyba że ustawa stanowi inaczej.
Do biegu terminu określonego w ustawie nie wlicza się dnia, od którego liczy się dany termin.
2.
Jeżeli termin jest oznaczony w miesiącach, koniec terminu przypada na dzień miesiąca, który odpowiada początkowemu dniowi terminu; jeżeli w miesiącu nie ma takiego dnia, koniec terminu przypada w ostatnim dniu tego miesiąca.
3.
Jeżeli termin upływa w dniu ustawowo wolnym od pracy, koniec terminu przypada na najbliższy dzień roboczy.
4.
Termin uważa się za zachowany, jeżeli przed jego upływem pismo zostało:
1)
złożone przez żołnierza w dowództwie jednostki wojskowej lub w kierownictwie instytucji cywilnej, w której pełni służbę;
2)
złożone przez osobę pozbawioną wolności w administracji odpowiedniego zakładu;
3)
złożone przez członka załogi polskiego okrętu wojennego dowódcy okrętu;
4)
złożone w polskim urzędzie konsularnym;
5)
nadane w placówce pocztowej operatora wyznaczonego w rozumieniu ustawy z dnia 23 listopada 2012 r. - Prawo pocztowe (Dz. U. z 2020 r. poz. 1041 i 2320).
5.
Pismo omyłkowo wniesione przed upływem terminu do niewłaściwego organu w postępowaniu dyscyplinarnym uważa się za wniesione z zachowaniem terminu.
6.
Organ orzekający lub odwoławczy odmawia przyjęcia pisma wniesionego po terminie lub przez osobę nieuprawnioną, a także wspólnie przez obwinionych.
W kwestiach nieuregulowanych w ustawie w sprawach dyscyplinarnych w postępowaniu przed sądem wojskowym stosuje się odpowiednio przepisy ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks postępowania karnego (Dz. U. z 2021 r. poz. 534 i 1023).
