Rozdział 3. System zarządzania - Ustawa o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej

Art. 45. System zarządzania w zakładzie ubezpieczeń i reasekuracji

1.

W zakładzie ubezpieczeń i zakładzie reasekuracji funkcjonuje system zarządzania.

2.

Zakład ubezpieczeń i zakład reasekuracji zapewniają proporcjonalność systemu zarządzania do charakteru, skali i złożoności ich działalności.

3.

System zarządzania obejmuje co najmniej:

1)

strukturę organizacyjną, w której zakresy odpowiedzialności są jasno i odpowiednio podzielone;

2)

skuteczny system przekazywania informacji;

3)

zgodność z innymi wymaganiami określonymi w niniejszym rozdziale.

4.

Zakład ubezpieczeń i zakład reasekuracji dokonują regularnego przeglądu funkcjonowania systemu zarządzania.

Art. 46. Zasady zarządzania ryzykiem, kontroli wewnętrznej, audytu wewnętrznego i outsourcingu

1.

Zakład ubezpieczeń i zakład reasekuracji sporządzają na piśmie zasady dotyczące co najmniej:

1)

zarządzania ryzykiem, obejmujące zasady związane z obszarami, o których mowa w art. 57 zakres systemu zarządzania ryzykiem ust. 2, oraz zasady dotyczące kryteriów stosowania korekty z tytułu zmienności do odpowiedniej struktury terminowej stopy procentowej wolnej od ryzyka, o której mowa w art. 229 korekta z tytułu zmienności do struktury terminowej stopy procentowej wolnej od ryzyka, w przypadku jej stosowania;

2)

kontroli wewnętrznej;

3)

audytu wewnętrznego;

4)

outsourcingu, w przypadku gdy zakład ubezpieczeń lub zakład reasekuracji stosuje lub zamierza go stosować, obejmujące w szczególności:
a) wykaz funkcji należących do systemu zarządzania oraz czynności ubezpieczeniowych lub reasekuracyjnych, które zakład zamierza powierzać w drodze outsourcingu ze wskazaniem, które z tych czynności zakład uznaje za podstawowe lub ważne,
b) kryteria wyboru podmiotu, któremu zakład zamierza powierzać wykonywanie czynności ubezpieczeniowych lub reasekuracyjnych oraz funkcji należących do systemu zarządzania,
c) sposób realizacji warunków, o których mowa w art. 74 warunki outsourcingu czynności ubezpieczeniowych i reasekuracyjnych oraz funkcji systemu zarządzania i art. 75 ograniczenia outsourcingu funkcji należących do systemu zarządzania,
d) zasady zarządzania ryzykiem związanym z powierzeniem, w drodze outsourcingu, wykonywania czynności oraz funkcji należących do systemu zarządzania;

5)

spełniania obowiązków, o których mowa w art. 12 obowiązek odbywania szkoleń zawodowych ustawy o dystrybucji ubezpieczeń, i wymogów określonych w art. 19 zakaz powoływania się na postanowienia ograniczające lub wyłączające odpowiedzialność zakładu ubezpieczeń ust. 1‒3 i 5 ustawy o dystrybucji ubezpieczeń, przez osoby, o których mowa w tych przepisach;

6)

spełniania obowiązków, o których mowa w art. 12 obowiązek odbywania szkoleń zawodowych ustawy o dystrybucji ubezpieczeń, i wymogów określonych w art. 19 wymogi wobec osoby wykonującej czynności agencyjne i dystrybucyjne w zakresie ubezpieczeń ust. 1 ustawy o dystrybucji ubezpieczeń, przez osoby wykonujące w tym zakładzie czynności dystrybucyjne zakładu reasekuracji w rozumieniu ustawy o dystrybucji ubezpieczeń.

2.

Zasady, o których mowa w ust. 1, określają również:

1)

stanowiska nadzorujące w zakładzie ubezpieczeń lub zakładzie reasekuracji inne kluczowe funkcje, w tym co najmniej funkcje należące do systemu zarządzania;

2)

stanowisko odpowiedzialne za wprowadzenie w życie zasad, o których mowa w ust. 1 pkt 5 i 6.

3.

Zakład ubezpieczeń i zakład reasekuracji, co najmniej raz w roku, dokonują przeglądu zasad, o których mowa w ust. 1. Zasady te są dostosowywane do istotnych zmian w systemie zarządzania lub obszarze, którego dotyczą.

4.

Zakład ubezpieczeń i zakład reasekuracji informują organ nadzoru o zamiarze wprowadzenia zasad dotyczących outsourcingu oraz o istotnej zmianie tych zasad, przekazując organowi nadzoru treść tych zasad.

5.

Zarząd zakładu ubezpieczeń i zarząd zakładu reasekuracji zatwierdzają zasady, o których mowa w ust. 1, i zapewniają wprowadzenie ich w życie.

Art. 47. Systemy, zasoby i procedury pozwalające na zachowanie ciągłości i regularności działania

Zakład ubezpieczeń i zakład reasekuracji stosują odpowiednie oraz współmierne systemy, zasoby i procedury pozwalające na zachowanie ciągłości i regularności działania, w tym opracowują plany awaryjne.

Art. 48. Wymogi wobec członka zarządu lub rady nadzorczej zakładu ubezpieczeń lub zakładu reasekuracji

1.

Członkiem zarządu zakładu ubezpieczeń, członkiem zarządu zakładu reasekuracji, a w przypadku zakładu wykonującego działalność ubezpieczeniową lub reasekuracyjną w formie spółki europejskiej, w której przyjęto system monistyczny – członkiem rady administrującej, z zastrzeżeniem art. 50 zarząd krajowego zakładu ubezpieczeń i krajowego zakładu reasekuracji ust. 4–7, może być osoba, która spełnia łącznie następujące wymagania:

1)

posiada pełną zdolność do czynności prawnych;

2)

posiada wyższe wykształcenie uzyskane w Rzeczypospolitej Polskiej lub uzyskane w innym państwie wykształcenie będące wykształceniem wyższym w rozumieniu właściwych przepisów tego państwa;

3)

nie była skazana za umyślne przestępstwo lub umyślne przestępstwo skarbowe prawomocnym wyrokiem sądu;

4)

daje rękojmię prowadzenia spraw zakładu w sposób należyty.

2.

Członkiem rady nadzorczej zakładu ubezpieczeń lub członkiem rady nadzorczej zakładu reasekuracji może być osoba, która spełnia łącznie wymagania, o których mowa w ust. 1 pkt 1 i 3, oraz daje rękojmię należytego wykonywania swojej funkcji.

3.

Osobą nadzorującą inną kluczową funkcję w zakładzie ubezpieczeń lub zakładzie reasekuracji może być osoba, która spełnia łącznie wymagania, o których mowa w ust. 1 pkt 1−3, oraz:

1)

posiada doświadczenie zawodowe niezbędne do wykonywania nadzorowanej kluczowej funkcji;

2)

daje rękojmię wykonywania zadań w sposób należyty.

4.

Organ nadzoru, na wniosek zakładu ubezpieczeń lub zakładu reasekuracji, może odstąpić, w drodze decyzji, od wymogu posiadania wyższego wykształcenia w stosunku do danej osoby, uwzględniając w szczególności doświadczenie zawodowe kandydata na stanowisko osoby pełniącej kluczową funkcję.

5.

Równoczesne zajmowanie przez tę samą osobę analogicznych stanowisk osób pełniących kluczowe funkcje w zakładach ubezpieczeń lub zakładach reasekuracji wykonujących działalność w zakresie ubezpieczeń, o których mowa w dziale I i dziale II załącznika do ustawy, nie może być uznane za naruszenie wymagania dotyczącego rękojmi.

Art. 49. Obowiązki informacyjne zakładu ubezpieczeń i zakładu reasekuracji wobec organu nadzoru

1.

Zakład ubezpieczeń i zakład reasekuracji informują organ nadzoru o powołaniu lub odwołaniu członka zarządu lub członka rady nadzorczej, a w przypadku zakładu wykonującego działalność ubezpieczeniową lub reasekuracyjną w formie spółki europejskiej, w której przyjęto system monistyczny – członka rady administrującej, w terminie 7 dni od dnia podjęcia uchwały o powołaniu lub odwołaniu członka zarządu, członka rady nadzorczej lub członka rady administrującej, a także powzięcia informacji o innym zdarzeniu powodującym zmianę składu zarządu, rady nadzorczej lub rady administrującej.

1a.

Zakład ubezpieczeń i zakład reasekuracji informują organ nadzoru o podziale kompetencji w zarządzie zakładu ubezpieczeń lub zakładu reasekuracji oraz o jego zmianie.

2.

Zakład ubezpieczeń i zakład reasekuracji informują organ nadzoru o zmianach na stanowiskach osób nadzorujących inne kluczowe funkcje, w terminie 7 dni od dnia dokonania zmiany.

3.

W informacji przekazywanej organowi nadzoru zakład ubezpieczeń i zakład reasekuracji wskazują przyczyny zmiany danej osoby na stanowisku osoby pełniącej kluczową funkcję, jeżeli zmiana ta nastąpiła z powodu niespełnienia przez tę osobę wymagań ustawowych.

4.

Do informacji przekazywanej organowi nadzoru dołącza się:

1)

życiorysy osób mających pełnić kluczowe funkcje;

2)

zgody osób mających pełnić kluczowe funkcje na objęcie stanowisk w zakładzie ubezpieczeń lub zakładzie reasekuracji;

3)

poświadczenia posiadania odpowiedniego wykształcenia i doświadczenia zawodowego przez osoby mające pełnić kluczowe funkcje;

4)

zaświadczenia albo oświadczenia o niekaralności osób mających pełnić kluczowe funkcje;

5)

oświadczenia osób mających pełnić kluczowe funkcje o toczących się przeciwko nim postępowaniach sądowych w związku ze sprawą gospodarczą;

6)

oświadczenia osób mających pełnić kluczowe funkcje o uczestnictwie w organach zarządzających i nadzorujących spółek handlowych.

5.

Zaświadczenie o niekaralności, o którym mowa w ust. 4 pkt 4, przedstawia się nie później niż 3 miesiące od dnia jego wydania.

6.

Oświadczenie, o którym mowa w ust. 4 pkt 4, składa się pod rygorem odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych zeznań. Składający oświadczenie zawiera w nim klauzulę następującej treści: „Jestem świadomy odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia.”. Klauzula ta zastępuje pouczenie organu o odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych zeznań.

7.

Zawiadomienia i dokumenty sporządza się w języku polskim lub tłumaczy na język polski. Tłumaczenie może być sporządzone wyłącznie przez tłumacza przysięgłego lub konsula Rzeczypospolitej Polskiej.

8.

Dokumenty urzędowe przed tłumaczeniem wymagają zalegalizowania przez konsula Rzeczypospolitej Polskiej. Obowiązku legalizacji nie stosuje się, jeżeli umowa międzynarodowa, której Rzeczpospolita Polska jest stroną, stanowi inaczej.

9.

W uzasadnionych przypadkach, w szczególności gdy prawo państwa właściwego nie przewiduje sporządzenia wymaganych dokumentów, zakład ubezpieczeń lub zakład reasekuracji może, w miejsce tych dokumentów, złożyć oświadczenie osoby mającej pełnić kluczową funkcję zawierające wymagane informacje.

Art. 50. Zarząd krajowego zakładu ubezpieczeń i krajowego zakładu reasekuracji

1.

Zarząd krajowego zakładu ubezpieczeń, z wyłączeniem towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych, składa się z co najmniej dwóch członków.

2.

Zarząd krajowego zakładu reasekuracji, z wyłączeniem towarzystwa reasekuracji wzajemnej, składa się z co najmniej dwóch członków.

3.

W skład zarządu krajowego zakładu ubezpieczeń i krajowego zakładu reasekuracji wchodzi prezes.

4.

Co najmniej połowa członków zarządu krajowego zakładu ubezpieczeń i krajowego zakładu reasekuracji, w tym prezes zarządu oraz członek zarządu odpowiedzialny za zarządzanie ryzykiem, posiada udowodnioną znajomość języka polskiego.

5.

Organ nadzoru, na wniosek krajowego zakładu ubezpieczeń lub krajowego zakładu reasekuracji, odstąpi, w drodze decyzji, od stosowania wymogu znajomości języka polskiego w stosunku do danej osoby, jeżeli nie będzie to niezbędne ze względów nadzoru ostrożnościowego, biorąc w szczególności pod uwagę zakres działalności tego zakładu.

6.

Co najmniej połowa członków zarządu krajowego zakładu ubezpieczeń i krajowego zakładu reasekuracji, w tym prezes zarządu oraz członek zarządu odpowiedzialny za zarządzanie ryzykiem, posiada doświadczenie zawodowe niezbędne do zarządzania zakładem ubezpieczeń lub zakładem reasekuracji.

7.

W przypadku jednoosobowego zarządu towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych lub towarzystwa reasekuracji wzajemnej prezes zarządu posiada udowodnioną znajomość języka polskiego oraz doświadczenie zawodowe niezbędne do zarządzania zakładem ubezpieczeń lub zakładem reasekuracji. Przepisu ust. 5 nie stosuje się.

Art. 51. Zgoda organu nadzoru na powołanie członków zarządu krajowego zakładu ubezpieczeń lub krajowego zakładu reasekuracji

1.

Powołanie dwóch członków zarządu krajowego zakładu ubezpieczeń lub krajowego zakładu reasekuracji w osobach prezesa zarządu oraz członka zarządu odpowiedzialnego za zarządzanie ryzykiem następuje za zgodą organu nadzoru wyrażoną w drodze decyzji wydawanej na wniosek tego zakładu, osobno dla każdej z powoływanych osób, chyba że powołanie dotyczy osoby, która uzyskała taką zgodę w poprzedniej kadencji.

2.

W przypadku gdy wniosek krajowego zakładu ubezpieczeń lub krajowego zakładu reasekuracji o wyrażenie zgody organu nadzoru dotyczy członka zarządu wykonującego mandat, członek ten do czasu wydania decyzji przez organ nadzoru może wykonywać mandat członka zarządu w dotychczasowym zakresie.

3.

Organ nadzoru może odmówić, w drodze decyzji, wyrażenia zgody na powołanie członka zarządu krajowego zakładu ubezpieczeń lub krajowego zakładu reasekuracji, jeżeli nie spełnia on wymagań określonych w ustawie.

4.

Z dniem doręczenia decyzji, o której mowa w ust. 3, akt powołania członka zarządu, którego dotyczy decyzja, nie wywołuje skutków prawnych, a mandat członka zarządu wygasa.

Art. 52. Decyzja stwierdzająca niespełnianie wymagań przez osobę pełniącą kluczową funkcję

1.

W przypadku gdy osoba pełniąca kluczową funkcję nie spełnia wymagań określonych w przepisach ustawy, organ nadzoru może, w drodze decyzji, stwierdzić niespełnienie przez daną osobę wymagań dotyczących pełnienia kluczowej funkcji.

2.

Z dniem doręczenia decyzji, o której mowa w ust. 1, akt powołania członka zarządu lub członka rady nadzorczej, którego dotyczy decyzja, nie wywołuje skutków prawnych, a mandat członka zarządu lub członka rady nadzorczej wygasa.

3.

Z dniem doręczenia decyzji, o której mowa w ust. 1, dyrektor głównego oddziału lub jego zastępca nie może pełnić swojej funkcji.

4.

Z dniem doręczenia decyzji, o której mowa w ust. 1, osoba, której zakład ubezpieczeń lub zakład reasekuracji powierzył pełnienie innej niż określona w ust. 2 i 3 kluczowej funkcji, nie może pełnić swojej funkcji.

Art. 53. Zakaz łączenia funkcji członka organów zarządzających

1.

Członkiem zarządu zakładu ubezpieczeń lub zakładu reasekuracji nie może być osoba będąca członkiem organu zarządzającego:

1)

towarzystwa funduszy inwestycyjnych lub zarządzającego ASI w rozumieniu ustawy o funduszach inwestycyjnych prowadzącego działalność na podstawie zezwolenia;

2)

podmiotu prowadzącego działalność maklerską w rozumieniu ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (Dz. U. z 2022 r. poz. 1500, 1488, 1933, 2185 i 2640) lub inną działalność w zakresie obrotu instrumentami finansowymi w rozumieniu tej ustawy;

3)

powszechnego towarzystwa emerytalnego;

4)

banku.

2.

Członkiem zarządu zakładu ubezpieczeń nie może być osoba będąca członkiem zarządu zakładu reasekuracji.

Art. 54. Obowiązek dostosowania działalności do wymagań przepisów ustawy

Jeżeli wymagania określone w przepisach ustawy nie są spełnione w związku z wygaśnięciem mandatu członka zarządu wskutek rezygnacji, śmierci, odwołania go ze składu zarządu albo decyzji organu nadzoru o odmowie wyrażenia zgody na powołanie albo o stwierdzeniu niespełnienia wymagań dotyczących pełnienia kluczowej funkcji, zakład ubezpieczeń lub zakład reasekuracji, w terminie 6 miesięcy, dostosowuje swoją działalność do wymagań określonych w przepisach ustawy.

Art. 55. Wymóg spełniania wymagań proporcjonalnie do wykonywanych czynności

Osoby wykonujące czynności należące do innych kluczowych funkcji spełniają wymagania kompetencji i rękojmi proporcjonalnie do wykonywanych czynności.

Art. 56. Efektywny system zarządzania ryzykiem

1.

Zakład ubezpieczeń i zakład reasekuracji wprowadzają efektywny system zarządzania ryzykiem obejmujący strategie, procesy i procedury sprawozdawcze konieczne do określenia, pomiaru i monitorowania ryzyk, na które są lub mogą być narażone, oraz współzależności między nimi, zarządzania tymi rodzajami ryzyka i sprawozdawczości w ich zakresie, w sposób ciągły, zarówno na poziomie indywidualnym, jak i zagregowanym.

2.

Zakład ubezpieczeń i zakład reasekuracji zapewniają efektywność i właściwe zintegrowanie systemu zarządzania ryzykiem ze strukturą organizacyjną oraz z procesami decyzyjnymi, z uwzględnieniem osób pełniących kluczowe funkcje.

Art. 57. Zakres systemu zarządzania ryzykiem

1.

System zarządzania ryzykiem obejmuje ryzyka, które należy uwzględnić w obliczeniach kapitałowego wymogu wypłacalności, oraz ryzyka, które są uwzględniane jedynie częściowo lub są w tych obliczeniach pomijane.

2.

System zarządzania ryzykiem obejmuje co najmniej:

1)

ocenę ryzyka przyjmowanego do ubezpieczenia i tworzenie rezerw techniczno-ubezpieczeniowych dla celów wypłacalności;

2)

zarządzanie aktywami i zobowiązaniami;

3)

lokaty, w szczególności w instrumenty pochodne;

4)

zarządzanie płynnością i ryzykiem koncentracji;

5)

zarządzanie ryzykiem operacyjnym;

6)

reasekurację i inne techniki przenoszenia ryzyka.

3.

W przypadku gdy zakład ubezpieczeń lub zakład reasekuracji stosuje korektę dopasowującą do odpowiedniej struktury terminowej stopy procentowej wolnej od ryzyka lub korektę z tytułu zmienności do odpowiedniej struktury terminowej stopy procentowej wolnej od ryzyka, opracowuje plan płynności prognozujący wpływy pieniężne i wypływy pieniężne związane z aktywami i zobowiązaniami podlegającymi tym korektom.

Art. 58. Zarządzanie aktywami i zobowiązaniami

1.

W zakresie zarządzania aktywami i zobowiązaniami zakład ubezpieczeń i zakład reasekuracji regularnie oceniają:

1)

wrażliwość rezerw techniczno-ubezpieczeniowych dla celów wypłacalności i dopuszczonych środków własnych na założenia stanowiące podstawę ekstrapolacji odpowiedniej struktury terminowej stopy procentowej wolnej od ryzyka;

2)

w przypadku gdy stosują korektę dopasowującą do odpowiedniej struktury terminowej stopy procentowej wolnej od ryzyka:
a) wrażliwość rezerw techniczno-ubezpieczeniowych dla celów wypłacalności i dopuszczonych środków własnych na założenia stanowiące podstawę obliczania korekty dopasowującej do odpowiedniej struktury terminowej stopy procentowej wolnej od ryzyka, w tym obliczania spreadu bazowego, oraz możliwy wpływ przymusowej sprzedaży aktywów na wielkość dopuszczonych środków własnych,
b) wrażliwość rezerw techniczno-ubezpieczeniowych dla celów wypłacalności i dopuszczonych środków własnych na zmiany składu wyznaczonego portfela aktywów,
c) wpływ obniżenia korekty dopasowującej do odpowiedniej struktury terminowej stopy procentowej wolnej od ryzyka do zera;

3)

w przypadku gdy stosują korektę z tytułu zmienności do odpowiedniej struktury terminowej stopy procentowej wolnej od ryzyka:
a) wrażliwość rezerw techniczno-ubezpieczeniowych dla celów wypłacalności i dopuszczonych środków własnych na założenia stanowiące podstawę obliczania korekty z tytułu zmienności do odpowiedniej struktury terminowej stopy procentowej wolnej od ryzyka oraz możliwy wpływ przymusowej sprzedaży aktywów na wielkość dopuszczonych środków własnych,
b) wpływ obniżenia korekty z tytułu zmienności do odpowiedniej struktury terminowej stopy procentowej wolnej od ryzyka do zera.

2.

Zakład ubezpieczeń i zakład reasekuracji co roku przedstawiają organowi nadzoru wyniki ocen, o których mowa w ust. 1.

3.

W przypadku gdy obniżenie korekty dopasowującej do odpowiedniej struktury terminowej stopy procentowej wolnej od ryzyka albo korekty z tytułu zmienności do odpowiedniej struktury terminowej stopy procentowej wolnej od ryzyka do zera skutkowałoby niezgodnością z kapitałowym wymogiem wypłacalności, zakład ubezpieczeń i zakład reasekuracji przedstawiają organowi nadzoru analizę środków, które mogłyby podjąć w celu przywrócenia poziomu dopuszczonych środków własnych pokrywających kapitałowy wymóg wypłacalności lub obniżenia profilu ryzyka, aby przywrócić zgodność z kapitałowym wymogiem wypłacalności.

Art. 59. Zarządzanie ryzykiem inwestycyjnym

W zakresie zarządzania ryzykiem inwestycyjnym zakład ubezpieczeń i zakład reasekuracji wykazują, że spełniają wymagania, o których mowa w art. 276 lokowanie środków finansowych.

Art. 60. Funkcja zarządzania ryzykiem

Zakład ubezpieczeń i zakład reasekuracji ustanawiają funkcję zarządzania ryzykiem, zorganizowaną w sposób ułatwiający wdrożenie systemu zarządzania ryzykiem.

Art. 61. Weryfikacja odpowiedniości zewnętrznych ocen wiarygodności

W przypadku gdy zakład ubezpieczeń i zakład reasekuracji wykorzystują zewnętrzną ocenę wiarygodności kredytowej przy ustalaniu wartości rezerw techniczno-ubezpieczeniowych dla celów wypłacalności i przy obliczaniu kapitałowego wymogu wypłacalności, w celu uniknięcia nadmiernego polegania na zewnętrznych instytucjach oceny wiarygodności kredytowej, w miarę możliwości, weryfikują odpowiedniość tych zewnętrznych ocen wiarygodności kredytowej w ramach zarządzania ryzykiem, dokonując dodatkowych ocen oraz uwzględniając wykonawcze standardy techniczne Komisji Europejskiej wydane na podstawie art. 44 ust. 4a dyrektywy 2009/138/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 25 listopada 2009 r. w sprawie podejmowania i prowadzenia działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej (Wypłacalność II) (Dz. Urz. UE L 335 z 17.12.2009, s. 1, z późn. zm.), zwanej dalej „dyrektywą 2009/138/WE”.

Art. 62. Dodatkowe zadania funkcji zarządzania ryzykiem

W przypadku zakładu ubezpieczeń i zakładu reasekuracji stosujących zatwierdzony przez organ nadzoru pełny albo częściowy model wewnętrzny funkcja zarządzania ryzykiem obejmuje dodatkowo następujące zadania:

1)

opracowanie i wdrożenie modelu wewnętrznego;

2)

weryfikację i walidację modelu wewnętrznego;

3)

opracowanie dokumentacji modelu wewnętrznego i dokumentacji późniejszych zmian wprowadzanych w modelu wewnętrznym;

4)

analizę działania modelu wewnętrznego i opracowywanie w tym zakresie raportów podsumowujących;

5)

informowanie zarządu o działaniu modelu wewnętrznego, ze wskazaniem obszarów wymagających poprawy, oraz bieżące powiadamianie zarządu o działaniach podejmowanych w celu usprawnienia poprzednio stwierdzonych przypadków, w których model wewnętrzny nie działał prawidłowo.

Art. 63. Własna ocenę ryzyka i wypłacalności

1.

W ramach systemu zarządzania ryzykiem zakład ubezpieczeń i zakład reasekuracji przeprowadzają własną ocenę ryzyka i wypłacalności, która obejmuje co najmniej:

1)

ogólne potrzeby w zakresie wypłacalności przy uwzględnieniu specyficznego profilu ryzyka, zatwierdzonych limitów tolerancji ryzyka oraz strategii działalności zakładu;

2)

ciągłą zgodność z kapitałowym wymogiem wypłacalności i minimalnym wymogiem kapitałowym oraz wymogami odnoszącymi się do rezerw techniczno-ubezpieczeniowych dla celów wypłacalności;

3)

stopień odchylenia profilu ryzyka danego zakładu od założeń stanowiących podstawę kapitałowego wymogu wypłacalności obliczonego według formuły standardowej lub przy zastosowaniu częściowego albo pełnego modelu wewnętrznego zakładu.

2.

W przypadku towarzystw ubezpieczeń wzajemnych uznanych za małe własna ocena ryzyka i wypłacalności obejmuje co najmniej potrzeby, o których mowa w ust. 1 pkt 1, oraz:

1)

ciągłą zgodność z wymogami odnoszącymi się do rezerw techniczno-ubezpieczeniowych dla celów wypłacalności;

2)

sporządzenie prognozy wartości składki przypisanej brutto w kolejnych 5 latach obrotowych działalności.

3.

Na potrzeby stosowania ust. 1 pkt 1 zakład ubezpieczeń i zakład reasekuracji posiadają procedury odpowiednie do charakteru, skali i złożoności ryzyk właściwych dla jego działalności, umożliwiające im właściwe określenie i ocenę ryzyk napotykanych w perspektywie krótkoterminowej i długoterminowej, na jakie są lub mogą być narażone. Zakłady przedstawiają metody stosowane do dokonania tej oceny.

4.

W przypadku gdy zakład ubezpieczeń lub zakład reasekuracji stosuje korektę dopasowującą do odpowiedniej struktury terminowej stopy procentowej wolnej od ryzyka lub korektę z tytułu zmienności do odpowiedniej struktury terminowej stopy procentowej wolnej od ryzyka, zakład przeprowadza ocenę ciągłej zgodności z kapitałowym wymogiem wypłacalności i minimalnym wymogiem kapitałowym z uwzględnieniem i bez uwzględnienia tych korekt.

5.

W przypadku, o którym mowa w ust. 1 pkt 3, jeżeli stosowany jest model wewnętrzny, ocenę przeprowadza się wraz z przekalibrowaniem przekształcającym wewnętrzne dane dotyczące ryzyka na miarę ryzyka i kalibrację kapitałowego wymogu wypłacalności.

6.

Własna ocena ryzyka i wypłacalności stanowi integralną część strategii działalności i jest uwzględniana przy podejmowaniu strategicznych decyzji przez zakład ubezpieczeń i zakład reasekuracji.

7.

Zakład ubezpieczeń i zakład reasekuracji przeprowadzają własną ocenę ryzyka i wypłacalności co najmniej raz w roku, a także bezzwłocznie po wystąpieniu istotnych zmian w profilu ryzyka zakładu.

8.

Zakład ubezpieczeń i zakład reasekuracji informują organ nadzoru o wynikach przeprowadzonej własnej oceny ryzyka i wypłacalności zgodnie z przepisami art. 304 przeniesienie aktywów zakładu ubezpieczeń i art. 306 warunki przeniesienia portfela reasekuracji rozporządzenia delegowanego Komisji (UE) 2015/35 z dnia 10 października 2014 r. uzupełniającego dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/138/WE w sprawie podejmowania i prowadzenia działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej (Wypłacalność II) (Dz. Urz. UE L 12 z 17.01.2015, s. 1), zwanego dalej "rozporządzeniem delegowanym Komisji (UE) 2015/35”.

9.

Własna ocena ryzyka i wypłacalności nie służy do obliczania kapitałowego wymogu wypłacalności i minimalnego wymogu kapitałowego.

Art. 64. System kontroli wewnętrznej

1.

Zakład ubezpieczeń i zakład reasekuracji zapewniają efektywny system kontroli wewnętrznej, który obejmuje w szczególności procedury administracyjne i księgowe, organizację kontroli wewnętrznej, odpowiednie ustalenia w zakresie sporządzania raportów na wszystkich szczeblach struktury organizacyjnej zakładu oraz funkcję zgodności z przepisami.

2.

Funkcja zgodności z przepisami obejmuje:

1)

doradzanie zarządowi i radzie nadzorczej zakładu w zakresie zgodności wykonywania działalności ubezpieczeniowej lub reasekuracyjnej z przepisami prawa;

2)

ocenę możliwego wpływu wszelkich zmian stanu prawnego na operacje zakładu;

3)

określenie i ocenę ryzyka związanego z nieprzestrzeganiem przepisów prawa, regulacji wewnętrznych oraz przyjętych przez zakład standardów postępowania.

Art. 65. Audyt wewnętrzny

1.

Zakład ubezpieczeń i zakład reasekuracji zapewniają skuteczną funkcję audytu wewnętrznego, która obejmuje ocenę adekwatności i efektywności systemu kontroli wewnętrznej i innych elementów systemu zarządzania.

2.

Funkcja audytu wewnętrznego jest obiektywna i niezależna od funkcji operacyjnych.

3.

Osoba lub komórka organizacyjna wykonująca funkcję audytu wewnętrznego, z zastrzeżeniem art. 271 obliczanie minimalnego wymogu kapitałowego rozporządzenia delegowanego Komisji (UE) 2015/35, nie może wykonywać tej funkcji łącznie z innymi funkcjami należącymi do systemu zarządzania.

4.

O wynikach i zaleceniach audytu wewnętrznego jest informowany zarząd zakładu ubezpieczeń i zarząd zakładu reasekuracji, które określają, jakie działania mają zostać podjęte w odniesieniu do wyników i zaleceń audytu wewnętrznego, oraz zapewniają wykonanie tych działań.

5.

Rada nadzorcza zakładu ubezpieczeń i rada nadzorcza zakładu reasekuracji odpowiadają za weryfikację realizacji działań zarządu podjętych w związku z wynikami i zaleceniami audytu wewnętrznego.

Art. 66. Funkcja aktuarialna

1.

Zakład ubezpieczeń i zakład reasekuracji zapewniają skuteczną funkcję aktuarialną.

2.

Do celów funkcji aktuarialnej należy w szczególności:

1)

koordynacja ustalania wartości rezerw techniczno-ubezpieczeniowych dla celów wypłacalności;

2)

zapewnienie adekwatności metodyki stosowanych modeli, jak również założeń przyjętych do ustalania wartości rezerw techniczno-ubezpieczeniowych dla celów wypłacalności;

3)

ocena, czy dane wykorzystane do ustalania wartości rezerw techniczno-ubezpieczeniowych dla celów wypłacalności są wystarczające i czy są odpowiedniej jakości;

4)

porównywanie najlepszych oszacowań z danymi wynikającymi ze zgromadzonych doświadczeń;

5)

informowanie zarządu i rady nadzorczej zakładu ubezpieczeń oraz zarządu i rady nadzorczej zakładu reasekuracji o wiarygodności i adekwatności ustalania wartości rezerw techniczno-ubezpieczeniowych dla celów wypłacalności;

6)

nadzorowanie ustalania wartości rezerw techniczno-ubezpieczeniowych dla celów wypłacalności w przypadkach stosowania przybliżeń, w tym podejścia indywidualnego;

7)

wyrażanie opinii na temat ogólnej polityki przyjmowania ryzyka do ubezpieczenia;

8)

wyrażanie opinii na temat adekwatności rozwiązań w zakresie reasekuracji;

9)

współpracowanie przy efektywnym wdrażaniu systemu zarządzania ryzykiem, w szczególności w zakresie:
a) modelowania ryzyka stanowiącego podstawę obliczeń kapitałowego wymogu wypłacalności i minimalnego wymogu kapitałowego,
b) własnej oceny ryzyka i wypłacalności zakładu ubezpieczeń i zakładu reasekuracji, o której mowa w art. 63 własna ocenę ryzyka i wypłacalności;

10)

ustalanie wartości rezerw techniczno-ubezpieczeniowych dla celów rachunkowości.

Art. 67. Nadzorowanie funkcji aktuarialnej przez aktuariusza

1.

Osobą nadzorującą funkcję aktuarialną w zakładzie ubezpieczeń i zakładzie reasekuracji może być wyłącznie aktuariusz.

2.

Aktuariusza nadzorującego funkcję aktuarialną powołuje i odwołuje zarząd, a jeżeli aktuariusz nadzorujący funkcję aktuarialną jest członkiem zarządu – organ właściwy w sprawie powołania lub odwołania zarządu.

3.

Organ właściwy w sprawie powołania aktuariusza nadzorującego funkcję aktuarialną powołuje nowego aktuariusza nadzorującego funkcję aktuarialną nie później niż w terminie 30 dni od dnia odwołania poprzedniego aktuariusza.

4.

W razie naruszenia przez organ właściwy w sprawie powołania aktuariusza nadzorującego funkcję aktuarialną obowiązku, o którym mowa w ust. 3, organ nadzoru jest uprawniony do wskazania, w drodze natychmiast wykonalnej decyzji, aktuariusza nadzorującego funkcję aktuarialną na okres nieprzekraczający 6 miesięcy.

5.

Aktuariusz nadzorujący funkcję aktuarialną niezwłocznie informuje zarząd zakładu ubezpieczeń i zarząd zakładu reasekuracji o ujawnieniu podczas realizacji celów funkcji aktuarialnej faktów wskazujących na popełnienie przestępstwa lub przestępstwa skarbowego lub naruszenie przepisów prawa.

6.

Aktuariusz nadzorujący funkcję aktuarialną, w terminie 30 dni od dnia poinformowania zarządu zakładu ubezpieczeń lub zakładu reasekuracji o ujawnieniu faktów, o których mowa w ust. 5, informuje organ nadzoru o ujawnionych faktach oraz podjętych przez zakład ubezpieczeń lub zakład reasekuracji działaniach w związku z ich ujawnieniem.

Art. 68. Wymogi wobec aktuariusza

1.

Aktuariuszem jest osoba fizyczna wykonująca czynności w zakresie matematyki ubezpieczeniowej, finansowej i statystyki, wpisana do rejestru aktuariuszy.

2.

Organ nadzoru prowadzi rejestr aktuariuszy.

3.

Do rejestru aktuariuszy może być wpisana osoba fizyczna, która spełnia następujące wymagania:

1)

ukończyła studia wyższe;

2)

przez okres co najmniej roku wykonywała czynności z zakresu matematyki ubezpieczeniowej, finansowej i statystyki, pod kierunkiem aktuariusza;

3)

złożyła z pozytywnym wynikiem egzamin aktuarialny;

4)

posiada pełną zdolność do czynności prawnych;

5)

korzysta z pełni praw publicznych;

6)

nie była prawomocnie skazana za umyślne przestępstwo przeciwko wiarygodności dokumentów, przestępstwo przeciwko mieniu lub za przestępstwo skarbowe.

4.

Wymogu złożenia egzaminu aktuarialnego nie stosuje się do osoby fizycznej, która:

1)

uzyskała zwolnienie z egzaminu aktuarialnego, o którym mowa w ust. 5;

2)

posiada pozytywną opinię aktuariusza, pod kierunkiem którego wykonywała czynności, o których mowa w ust. 3 pkt 2.

5.

Komisja Egzaminacyjna dla Aktuariuszy, zwana dalej „Komisją”, na wniosek kandydata na aktuariusza, zwalnia go z wymogu złożenia egzaminu aktuarialnego, jeżeli ukończył on uznane przez Komisję studia wyższe, o których mowa w art. 70 Komisja Egzaminacyjna dla Aktuariuszy ust. 5 pkt 4, oraz złożył z wynikiem pozytywnym egzaminy na tych studiach przeprowadzone w formie pisemnej, a od ukończenia studiów nie upłynęło więcej niż 3 lata.

6.

Organ nadzoru, w drodze decyzji wydanej na wniosek zainteresowanej osoby, dokonuje wpisu do rejestru aktuariuszy.

7.

Wpis aktuariusza do rejestru aktuariuszy obejmuje:

1)

imię i nazwisko, datę urodzenia i miejsce zamieszkania;

2)

numer zaświadczenia Komisji o złożeniu egzaminu aktuarialnego albo informację o zwolnieniu z wymogu złożenia egzaminu;

3)

datę wpisu.

8.

Aktuariusz niezwłocznie zgłasza organowi nadzoru zmianę danych podlegających wpisowi.

9.

Rejestr aktuariuszy jest ogłaszany przez ministra właściwego do spraw instytucji finansowych w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”.

10.

Organ nadzoru, po uzyskaniu opinii ogólnopolskich organizacji aktuariuszy, może zwolnić od wymogu złożenia egzaminu aktuarialnego osobę, która uzyskała uprawnienia aktuarialne w innym państwie oraz która spełnia warunki, o których mowa w ust. 3 pkt 4–6.

Art. 69. Skreślenie z rejestru aktuariuszy

1.

Organ nadzoru, w drodze decyzji, skreśla aktuariusza z rejestru aktuariuszy w przypadku:

1)

wniosku aktuariusza;

2)

utraty przez aktuariusza pełnej zdolności do czynności prawnych;

3)

prawomocnego orzeczenia wobec aktuariusza utraty praw publicznych;

4)

skazania aktuariusza prawomocnym wyrokiem sądu za umyślne przestępstwo przeciwko wiarygodności dokumentów, przestępstwo przeciwko mieniu lub za przestępstwo skarbowe;

5)

orzeczenia prawomocnym wyrokiem sądu o pozbawieniu prawa do wykonywania zawodu aktuariusza.

2.

Organ nadzoru skreśla aktuariusza z rejestru aktuariuszy również w przypadku śmierci aktuariusza. Czynność ta nie wymaga decyzji.

Art. 70. Komisja Egzaminacyjna dla Aktuariuszy

1.

Tworzy się Komisję.

2.

Osoby wchodzące w skład Komisji powołuje i odwołuje minister właściwy do spraw instytucji finansowych na wniosek organu nadzoru.

3.

Komisja składa się z:

1)

przewodniczącego Komisji;

2)

zastępcy przewodniczącego Komisji;

3)

sekretarza Komisji;

4)

siedmiu członków Komisji.

4.

W skład Komisji wchodzą osoby posiadające wiedzę z zakresu matematyki ubezpieczeniowej, finansowej i statystyki.

5.

Do zadań Komisji należy w szczególności:

1)

przygotowywanie testów egzaminacyjnych;

2)

przeprowadzanie egzaminów aktuarialnych;

3)

rozpatrywanie odwołań od wyników egzaminów, składanych przez jego uczestników;

4)

uznawanie, na wniosek jednostek organizacyjnych uczelni uprawnionych do nadawania stopnia naukowego doktora nauk ekonomicznych, matematycznych lub fizycznych, po zasięgnięciu opinii ogólnopolskich organizacji aktuariuszy, studiów wyższych ukończonych w Rzeczypospolitej Polskiej lub zagranicznych studiów wyższych uznawanych w Rzeczypospolitej Polskiej za równorzędne, które zakresem kształcenia obejmują zakres egzaminu aktuarialnego lub częściowy zakres egzaminu aktuarialnego, oraz cofanie tego uznania.

6.

Za udział w przeprowadzeniu egzaminu aktuarialnego, udział w posiedzeniu Komisji oraz za przygotowanie zadań egzaminacyjnych osobom wchodzącym w skład Komisji przysługuje wynagrodzenie.

7.

Obsługę Komisji zapewnia Urząd.

8.

W przypadku uznania przez Komisję studiów wyższych, o którym mowa w ust. 5 pkt 4, Przewodniczący Komisji Nadzoru Finansowego zawiera z uczelnią umowę, o której mowa w art. 61 prowadzenie studiów we współpracy z innymi podmiotami ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (Dz. U. z 2022 r. poz. 574, z późn. zm.).

Art. 71. Zakres i zasady egzaminu aktuarialnego

1.

Tematy egzaminów aktuarialnych dotyczą w szczególności zagadnień z zakresu matematyki ubezpieczeniowej, finansowej i statystyki.

2.

Warunkiem przystąpienia do egzaminu aktuarialnego jest złożenie w Urzędzie pisemnego wniosku o przystąpienie do egzaminu oraz wniesienie opłaty egzaminacyjnej.

3.

Urząd jest odpowiedzialny za przechowywanie testów egzaminacyjnych.

4.

Urząd nie ponosi kosztów uczestnika związanych z przystąpieniem do egzaminu aktuarialnego.

5.

W przypadku stwierdzenia nieprawidłowości co do trybu przeprowadzenia egzaminu aktuarialnego lub merytorycznych błędów popełnionych przez osoby wchodzące w skład Komisji organ nadzoru może unieważnić egzamin aktuarialny i zarządzić jego powtórzenie.

Art. 72. Rozporządzenie w sprawie Komisji i egzaminu aktuarialnego

1.

Minister właściwy do spraw instytucji finansowych, w drodze rozporządzenia:

1)

nadaje Komisji regulamin, uwzględniając konieczność zapewnienia działania Komisji w sposób sprawny i skuteczny;

2)

ustala wysokość opłat egzaminacyjnych dla osób składających egzaminy aktuarialne przed Komisją i sposób ich uiszczania, uwzględniając koszty przeprowadzenia egzaminu i zasady dostępu do zawodu aktuariusza oraz mając na względzie, aby opłata ta nie była wyższa niż 25% przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej ogłoszonego przez prezesa Głównego Urzędu Statystycznego za poprzedni rok kalendarzowy;

3)

ustala wysokość wynagrodzenia dla osób wchodzących w skład Komisji oraz przypadki, gdy wynagrodzenie to nie przysługuje, uwzględniając nakład pracy i zakres obowiązków osób wchodzących w skład Komisji.

2.

Minister właściwy do spraw instytucji finansowych określi, w drodze rozporządzenia:

1)

zakres obowiązujących tematów egzaminu aktuarialnego,

2)

sposób i tryb przeprowadzania egzaminu aktuarialnego,

3)

sposób kontroli przeprowadzenia egzaminu aktuarialnego,

4)

sposób i tryb uznawania studiów wyższych, o których mowa w art. 70 Komisja Egzaminacyjna dla Aktuariuszy ust. 5 pkt 4, oraz cofania tego uznania,

5)

sposób i tryb zwalniania kandydata z egzaminu aktuarialnego
– uwzględniając konieczność sprawdzenia wiedzy, umiejętności i kompetencji kandydatów, sprawnego przeprowadzenia egzaminów oraz działania Komisji w sposób sprawny i skuteczny.

Art. 73. Powierzenie w drodze outsourcingu wykonywanie czynności ubezpieczeniowych i reasekuracyjnych oraz funkcji z systemu zarządzania

1.

Zakład ubezpieczeń może, w drodze outsourcingu, powierzyć, w formie pisemnej, wykonywanie czynności ubezpieczeniowych, o których mowa w art. 4 pojęcie działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej ust. 7 pkt 3, ust. 8 i 9.

2.

Zakład ubezpieczeń i zakład reasekuracji mogą, w drodze outsourcingu, powierzyć, w formie pisemnej, wykonywanie czynności, o których mowa w art. 4 pojęcie działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej ust. 2 pkt 2 i 4 oraz ust. 5.

3.

Zakład ubezpieczeń i zakład reasekuracji mogą, w drodze outsourcingu, powierzyć, w formie pisemnej, innym podmiotom wykonywanie funkcji należących do systemu zarządzania.

Art. 74. Warunki outsourcingu czynności ubezpieczeniowych i reasekuracyjnych oraz funkcji systemu zarządzania

Outsourcing czynności ubezpieczeniowych lub reasekuracyjnych oraz funkcji należących do systemu zarządzania może odbywać się, pod warunkiem że:

1)

dostawca usług będzie współpracował z organem nadzoru w zakresie powierzonych czynności lub funkcji;

2)

zakład ubezpieczeń, zakład reasekuracji, firma audytorska badająca sprawozdania finansowe zakładu ubezpieczeń i zakładu reasekuracji, firma audytorska badająca sprawozdania o wypłacalności i kondycji finansowej zakładu ubezpieczeń i zakładu reasekuracji oraz organ nadzoru będą posiadać dostęp do danych związanych z powierzonymi czynnościami lub funkcjami;

3)

organ nadzoru będzie miał możliwość przeprowadzania kontroli działalności i stanu majątkowego dostawcy usług w zakresie powierzonych czynności lub funkcji.

Art. 75. Ograniczenia outsourcingu funkcji należących do systemu zarządzania

1.

Outsourcing funkcji należących do systemu zarządzania oraz podstawowych lub ważnych czynności nie może odbywać się w sposób prowadzący do:

1)

przekazania zarządzania zakładem ubezpieczeń lub zakładem reasekuracji, o którym mowa w art. 368 zarząd spółki akcyjnej § 1 ustawy z dnia 15 września 2000 r. – Kodeks spółek handlowych;

2)

przekazania wykonywania działalności ubezpieczeniowej lub reasekuracyjnej w sposób powodujący brak faktycznego wykonywania działalności przez zakład ubezpieczeń lub zakład reasekuracji;

3)

pogorszenia jakości systemu zarządzania zakładu ubezpieczeń lub zakładu reasekuracji;

4)

zwiększenia ryzyka operacyjnego zakładu ubezpieczeń lub zakładu reasekuracji;

5)

pogorszenia możliwości monitorowania przez organ nadzoru przestrzegania przez zakład ubezpieczeń lub zakład reasekuracji jego obowiązków;

6)

pogorszenia jakości świadczenia usług ubezpieczającym, ubezpieczonym lub uprawnionym z umów ubezpieczenia oraz cedentom.

2.

Zakład ubezpieczeń i zakład reasekuracji zawiadamiają organ nadzoru co najmniej na 30 dni przed wdrożeniem outsourcingu funkcji należących do systemu zarządzania oraz podstawowych lub ważnych czynności, a także o istotnej zmianie w outsourcingu tych funkcji lub czynności.

Art. 76. Niedopuszczalność wyłączenia odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń i zakładu reasekuracji

1.

Odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń za szkody wyrządzone ubezpieczającym, ubezpieczonym lub uprawnionym z umów ubezpieczenia wskutek niewykonania lub nienależytego wykonania outsourcingu nie można wyłączyć ani ograniczyć.

2.

Odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń i zakładu reasekuracji za szkody wyrządzone cedentom wskutek niewykonania lub nienależytego wykonania outsourcingu nie można wyłączyć ani ograniczyć.

Art. 77. Ewidencja umów outsourcingu

Zakład ubezpieczeń i zakład reasekuracji prowadzą ewidencję umów outsourcingu zawierającą co najmniej:

1)

dane identyfikujące przedsiębiorców, z którymi zostały zawarte umowy powierzające wykonywanie czynności oraz funkcji należących do systemu zarządzania;

2)

zakres powierzonych czynności i funkcji należących do systemu zarządzania oraz miejsce ich wykonywania;

3)

okres obowiązywania umów.

Dz.U.2023.0.656 t.j. - Ustawa z dnia 11 września 2015 r. o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej