Ustawa o pobieraniu, przechowywaniu i przeszczepianiu komórek, tkanek i narządów

Stan prawny aktualny na dzień: 19.04.2024

Dz.U.2023.0.1185 t.j. - Ustawa z dnia 1 lipca 2005 r. o pobieraniu, przechowywaniu i przeszczepianiu komórek, tkanek i narządów

Ustawa o pobieraniu, przechowywaniu i przeszczepianiu komórek, tkanek i narządów

Rozdział 2. Pobieranie komórek, tkanek lub narządów ze zwłok ludzkich

Obserwuj akt

Rozdział 2. Pobieranie komórek, tkanek lub narządów ze zwłok ludzkich

Art. 4. Cel pobierania komórek, tkanek i narządów ze zwłok ludzkich

1.

Komórki, tkanki i narządy mogą być pobierane ze zwłok ludzkich po stwierdzeniu zgonu w sposób określony w ustawie z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty w celach diagnostycznych, leczniczych, naukowych i dydaktycznych.

2.

Komórki, tkanki lub narządy ze zwłok ludzkich mogą być pobierane również w czasie sekcji zwłok dokonywanej na podstawie odrębnych przepisów.

Art. 5. Sprzeciw na pobranie komórek, tkanek i narządów

1.

Pobrania komórek, tkanek lub narządów ze zwłok ludzkich w celu ich przeszczepienia lub pobrania komórek lub tkanek w celu ich zastosowania u ludzi można dokonać, jeżeli osoba zmarła nie wyraziła za życia sprzeciwu.

2.

W przypadku małoletniego lub innej osoby, która nie ma pełnej zdolności do czynności prawnych, sprzeciw może wyrazić za ich życia przedstawiciel ustawowy.

3.

W przypadku małoletniego powyżej lat szesnastu sprzeciw może wyrazić również ten małoletni.

4.

Przepisów ust. 1-3 nie stosuje się w przypadku pobierania komórek, tkanek i narządów w celu rozpoznania przyczyny zgonu i oceny w czasie sekcji zwłok postępowania leczniczego.

Art. 6. Wyrażanie sprzeciwu na pobranie komórek, tkanek i narządów

1.

Sprzeciw wyraża się w formie:

1)

wpisu w centralnym rejestrze sprzeciwów na pobranie komórek, tkanek i narządów ze zwłok ludzkich;

2)

oświadczenia pisemnego zaopatrzonego we własnoręczny podpis;

3)

oświadczenia ustnego złożonego w obecności co najmniej dwóch świadków, pisemnie przez nich potwierdzonego.

2.

Przepisy ust. 1 stosuje się również do sprzeciwu wyrażanego przez przedstawiciela ustawowego.

3.

Sprzeciw jednego przedstawiciela ustawowego lub osoby, o której mowa w art. 5 sprzeciw na pobranie komórek, tkanek i narządów ust. 3, jest skuteczny w stosunku do pozostałych.

4.

Sprzeciw może być cofnięty w każdym czasie w formach, o których mowa w ust. 1.

Art. 7. Centralny rejestr sprzeciwów na pobranie komórek, tkanek i narządów

1.

W celu rejestrowania, przechowywania i udostępniania wpisu, o którym mowa w art. 6 wyrażanie sprzeciwu na pobranie komórek, tkanek i narządów ust. 1 pkt 1, oraz zgłoszeń o wykreślenie wpisu sprzeciwu, tworzy się centralny rejestr sprzeciwów na pobranie komórek, tkanek i narządów ze zwłok ludzkich, zwany dalej "centralnym rejestrem sprzeciwów".

2.

O dokonaniu wpisu sprzeciwu w centralnym rejestrze sprzeciwów lub o jego wykreśleniu niezwłocznie zawiadamia się przesyłką poleconą osobę, której sprzeciw dotyczy, lub przedstawiciela ustawowego takiej osoby.

3.

W centralnym rejestrze sprzeciwów zamieszcza się następujące dane osoby, której sprzeciw dotyczy:

1)

imię i nazwisko;

2)

datę i miejsce urodzenia;

3)

numer PESEL, jeżeli posiada;

4)

adres i miejsce zamieszkania;

5)

datę oraz miejscowość, w której sprzeciw albo jego cofnięcie zostały sporządzone;

6)

datę wpłynięcia sprzeciwu albo datę wpłynięcia zgłoszenia o wykreślenie wpisu sprzeciwu.

4.

W przypadku, o którym mowa w art. 5 sprzeciw na pobranie komórek, tkanek i narządów ust. 2, w centralnym rejestrze sprzeciwów zamieszcza się również dane określone w ust. 3 pkt 1-3 dotyczące przedstawiciela ustawowego.

5.

Dane, o których mowa w ust. 3 i 4, przechowuje się przez okres 5 lat, licząc od dnia śmierci osoby, której sprzeciw dotyczy, a po jego upływie - niszczy się w sposób uniemożliwiający identyfikację tej osoby.

6.

Informacji o tym, czy sprzeciw danej osoby jest umieszczony w centralnym rejestrze sprzeciwów udziela się niezwłocznie po otrzymaniu pytania od lekarza zamierzającego dokonać pobrania lub osoby przez niego upoważnionej.

7.

Centralny rejestr sprzeciwów prowadzi Centrum Organizacyjno-Koordynacyjne do Spraw Transplantacji "Poltransplant".

7a.

Centrum Organizacyjno-Koordynacyjne do Spraw Transplantacji "Poltransplant" udostępnia dane zawarte w centralnym rejestrze sprzeciwów systemowi informacji w ochronie zdrowia, o którym mowa w ustawie z dnia 28 kwietnia 2011 r. o systemie informacji w ochronie zdrowia (Dz. U. z 2022 r. poz. 1555, 2280 i 2705 oraz z 2023 r. poz. 650).

8.

Minister właściwy do spraw zdrowia w porozumieniu z Ministrem Sprawiedliwości określi, w drodze rozporządzenia, sposób prowadzenia centralnego rejestru sprzeciwów oraz sposób ustalania istnienia wpisu w tym rejestrze, uwzględniając możliwość prowadzenia tego rejestru w formie elektronicznej.

Art. 8. Wymóg uzyskania stanowiska przed pobraniem komórek, tkanek i narządów

1.

Jeżeli zachodzi uzasadnione podejrzenie, że zgon nastąpił w wyniku czynu zabronionego stanowiącego przestępstwo, pobrania komórek, tkanek i narządów można dokonać po uzyskaniu od właściwego prokuratora informacji, że nie wyraża sprzeciwu wobec zamiaru pobrania komórek, tkanek i narządów, a gdy postępowanie jest prowadzone przeciwko nieletniemu - stanowiska sądu rodzinnego.

2.

Minister Sprawiedliwości w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw zdrowia określi, w drodze rozporządzenia, sposób i tryb uzyskania informacji lub stanowiska, o których mowa w ust. 1, uwzględniając w szczególności potrzeby postępowania dowodowego oraz sposób postępowania w przypadkach niecierpiących zwłoki.

Art. 9. Wyłączenie z postępowania lekarzy stwierdzających śmierć mózgu

1.

(uchylony)

2.

(uchylony)

3.

(uchylony)

4.

(uchylony)

5.

(uchylony)

6.

W postępowaniu obejmującym pobieranie i przeszczepianie komórek, tkanek lub narządów od osoby zmarłej nie mogą brać udziału lekarze, o których mowa w art. 43a stwierdzenie śmierci mózgu i nieodwracalnego zatrzymania krążenia poprzedzającego pobranie narządów ust. 5 ustawy z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty, którzy stwierdzili u tej osoby trwałe nieodwracalne ustanie czynności mózgu (śmierć mózgu).

Art. 9a. Wyłączenie z postępowania lekarzy stwierdzających nieodwracalne zatrzymanie krążenia

1.

(uchylony)

2.

W postępowaniu obejmującym pobieranie i przeszczepianie komórek, tkanek lub narządów od osoby zmarłej nie mogą brać udziału lekarze, o których mowa w art. 43a stwierdzenie śmierci mózgu i nieodwracalnego zatrzymania krążenia poprzedzającego pobranie narządów ust. 6 ustawy z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty, którzy stwierdzili u tej osoby nieodwracalne zatrzymanie krążenia poprzedzające pobranie narządów.

3.

(uchylony)

Art. 9b. Wyłączenie z postępowania lekarza stwierdzającego zgon

W postępowaniu obejmującym pobieranie i przeszczepianie komórek, tkanek lub narządów od osoby zmarłej nie może brać udziału lekarz, który stwierdził zgon tej osoby.

Art. 10. Obowiązki lekarza przed pobraniem komórek, tkanek lub narządów

Przed pobraniem komórek, tkanek lub narządów od osoby zmarłej lekarz lub osoba przez niego upoważniona:

1)

zasięgają informacji, czy nie został zgłoszony sprzeciw w formie określonej w art. 6 wyrażanie sprzeciwu na pobranie komórek, tkanek i narządów ust. 1 pkt 1;

2)

ustalają istnienie sprzeciwu wyrażonego w formach, o których mowa w art. 6 wyrażanie sprzeciwu na pobranie komórek, tkanek i narządów ust. 1 pkt 2 i 3, na podstawie dostępnych informacji lub dokumentów.

Art. 11. Obowiązek nadania zwłokom należytego wyglądu

Lekarz pobierający ze zwłok ludzkich komórki, tkanki lub narządy jest obowiązany zapewnić nadanie zwłokom należytego wyglądu.