• I FZ 510/13 - Postanowien...
  29.03.2024

I FZ 510/13

Postanowienie
Naczelny Sąd Administracyjny
2014-02-05

Nietezowane

Artykuły przypisane do orzeczenia

Do tego artykulu posiadamy jeszcze 13 orzeczeń.
Kup dostęp i zobacz, do jakich przepisów odnosi się orzeczenie. Znajdź inne potrzebne orzeczenia.

Skład sądu

Barbara Wasilewska /przewodniczący sprawozdawca/

Sentencja

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie Sędzia NSA Barbara Wasilewska, , , po rozpoznaniu w dniu 5 lutego 2014 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Finansowej zażalenia M. Ł. na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z dnia 5 listopada 2013 r., sygn. akt I SA/Po 892/13, w zakresie prawa pomocy w sprawie ze skargi M. Ł. na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w P. z dnia 2 lipca 2013 r. nr [...] w przedmiocie podatku od towarów i usług za poszczególne miesiące od stycznia do grudnia 2007 r. postanawia: 1. uchylić zaskarżone postanowienie, 2. przyznać prawo pomocy w zakresie częściowym poprzez zwolnienie skarżącego od kosztów sądowych ponad kwotę 500 (pięćset) zł.

Uzasadnienie

Postanowieniem z dnia 5 listopada 2013 r., sygn. akt I SA/Po 892/13, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu odmówił M.Ł. (zwanego dalej "stroną" bądź "skarżącym") przyznania prawa pomocy poprzez zwolnienie od kosztów sądowych.

Sąd I instancji na wstępie swoich rozważań przedstawił treść oświadczeń skarżącego dotyczących jego sytuacji majątkowej. Wynikało z nich, że wspólne dochody uzyskiwane przez niego i jego żonę nie pozwalają na opłacenie w 100% wysokich kosztów bieżących. Wnioskodawca podał, że czynsz za mieszkanie wynosi 800 zł, opłaty za energię elektryczną 100 zł, spłata kredytu 1.065 zł, żłobek 290 zł, na pozostałe wydatki bytowe zostaje niewielka kwota. Skarżący podał, że nie ma możliwości na dodatkowe zatrudnienie. Wnioskodawca oświadczył, że pozostaje we wspólnym gospodarstwie domowym z żoną i z dwuletnią córką, nie posiada domu, mieszkania, nieruchomości rolnej, innych nieruchomości, oszczędności, papierów wartościowych i przedmiotów o wartości powyżej 3.000 euro. Skarżący uzyskuje miesięczne dochody brutto w wysokości 900 zł z tytułu zatrudnienia na ½ etatu, żona z tytułu umowy o pracę uzyskuje dochód miesięczny brutto w wysokości 1.900,- zł. Skarżący podał, że Sąd Rejonowy wydał postanowienie, na mocy którego nie może pełnić żadnych funkcji w spółkach. Do wniosku załączył odpis postanowienia referendarza sądowego Sądu Rejonowego [...] w P. z dnia 9 lipca 2013r. , sygn. akt PO. VIII Ns-Rej. KRS 15938/13/452, kserokopię faktury za energię elektryczną, informację o opłatach za użytkowanie lokalu, informację o dokonanej operacji z rachunku bankowego żony dokumentującej uiszczenie opłaty za żłobek, harmonogram spłat rat pożyczki gotówkowej, z którego wynika, że termin płatności pierwszej raty upłynął z dniem 20 listopada 2012 r., kwota pożyczki brutto wynosiła 57.750,00 zł, liczba miesięcznych rat 84.

Na wezwanie z dnia 9 września 2013 r. do uzupełnienia wniosku o przyznanie prawa pomocy skarżący w odpowiedzi z dnia 15 września 2013 r. oświadczył, że nie posiada żadnych pojazdów podlegających obowiązkowi rejestracji. Żona posiada natomiast samochód osobowy marki Saab, model 93, rocznik 1998, wartość rynkowa ok. 6.000 zł. Z informacji skarżącego wynika, że on i osoby pozostające z nim we wspólnym gospodarstwie domowym ponoszą koszty miesięcznego utrzymania w wysokości od ok. 3.270 do 3.370 zł, przy czym czynsz za mieszkanie o pow. 65 m2, 780 zł, energia elektryczna 180 zł, telefon stacjonarny z Internetem 130 zł, telefon komórkowy 120 zł, żona posiada telefon komórkowy na kartę i ponosi koszty w wysokości 100 zł, wyżywienie skarżącego i jego rodziny od 500 do 600 zł, inne wydatki m.in. na środki czystości ok. 200 zł, koszty leczenia średniomiesięcznie 200, zł, rata kredytu 1.060 zł. Skarżący wyjaśnił, że kredyt gotówkowy w wysokości 57.000 zł zaciągnął na spłatę zadłużenia na kartach kredytowych, plan spłaty kredytu obowiązuje do 20 października 2019 r. Podał, że jego żona spłaca pożyczkę mieszkaniową zaciągniętą w Zakładowym Funduszu Świadczeń Socjalnych w wysokości ok. 4.000 zł, rata miesięczna wynosi 110 zł, termin spłaty do lutego 2016 r. Skarżący oświadczył, że jego żona nie uzyskuje żadnych dodatkowych dochodów. Skarżący podał, że do marca 2013 r. pełnił funkcje prezesa w dwóch spółkach z łącznym wynagrodzeniem 2.500 zł. Od kwietnia jest zatrudniony w spółce J. na ½ etatu. Podał, że nie uzyskuje żadnych innych dodatkowych dochodów. Otrzymuje natomiast pomoc i wsparcie finansowe od syna z pierwszego małżeństwa oraz od brata, który mieszka w Norwegii oraz rodziców i żony. Skarżący oświadczył, że żona nie posiada żadnych nieruchomości, lokat, papierów wartościowych i wartościowych przedmiotów. Podał, że mieszkanie, w którym mieszka należy do jego syna z pierwszego małżeństwa i jest użyczone nieodpłatnie. Skarżący ponosi natomiast wszystkie pozostałe koszty eksploatacji. Podał, że nie prowadzi działalności gospodarczej od 1 czerwca 2008 r. Do pisma załączył kserokopie: zeznań rocznych podatkowych za 2011 i 2012 r., decyzji Prezydenta Miasta P. z dnia 19 maja 2008 r. o wykreśleniu z ewidencji działalności gospodarczej. Załączył również zaświadczenie o dochodach z dnia 16 września 2013 r., z którego wynika, że jest zatrudniony w firmie J. Sp. z o.o. w P. od dnia 15 kwietnia 2013 r. na czas nieokreślony w wymiarze ½ etatu na stanowisku Dyrektora Handlowego ze stałym miesięcznym wynagrodzeniem w wysokości 800 zł brutto, zaświadczenie z dnia 12 września 2013 r., z którego wynika, że małżonka jest zatrudniona w Ginekologiczno-Położniczym Szpitalu Klinicznym w P. na czas nieokreślony na stanowisku młodszego asystenta, dochód brutto żony za miesiąc marzec 2013 r. wyniósł 3.354,81 zł, kwiecień 2013r. 4.057,51 zł, maj 2013r. 3.954,73 zł, czerwiec 2013 r. 3.962,26 zł, lipiec 2013r. 3.857,33 zł i sierpień 2013 r. 4.363,68 zł, z tytułu pożyczki mieszkaniowej potrącana jest rata w kwocie 110 zł. Skarżący oświadczył, że różnica między otrzymanymi a deklarowanymi przychodami żony wnioskodawcy wynika z faktu wykonywania przez nią pracy w godzinach nadliczbowych, w niedzielę oraz w święta, w zależności od potrzeb pacjentów oraz sytuacji kadrowej w szpitalu, w którym jest zatrudniona. Określenie czy, i ewentualnie w jakiej ilości nadgodziny będzie obowiązana przepracować w danym miesiącu jest niemożliwe. Ponadto wyjaśnił, że zarejestrowane wpłaty własne na rachunek wnioskodawcy jest to wpłata wynagrodzenia wcześniej wypłacanego w gotówce. Podobnie nieregularne wsparcie otrzymywane od rodziny jest przekazywane w gotówce i następnie wpłacane na konto. Wnioskodawca również wyjaśnił, że wpływ kwoty 28.000 zł był związany z zaciągniętą pożyczką z karty kredytowej przeznaczoną na spłatę zadłużenia na innej karcie, co miało na celu uzyskanie niższego oprocentowania. Skarżący podkreślił, że limity kredytowe na kartach wnioskodawcy zostały ustalone w 1998 r., gdy jego sytuacja finansowa była znacząco lepsza, niż w chwili obecnej.

Sąd I instancji, analizując powyższe okoliczności, uznał, że skarżący nie wykazał w sposób przekonujący, że znajduje się w sytuacji uzasadniającej zastosowanie wobec niego instytucji prawa pomocy. W ocenie Sądu zarówno wnioskodawca jak i jego żona mają stałe dochody z wynagrodzenia za pracę kwocie ok. 4700 zł brutto. Ponadto jak wskazał skarżący, w ponoszeniu kosztów miesięcznego utrzymania, uzyskują pomoc od syna z pierwszego małżeństwa, brata, który mieszka w Norwegii i od rodziców swoich i żony. Jak wynika z wyjaśnień skarżącego zawartych w sprzeciwie kwota 13.650 zł zarejestrowana na rachunku skarżącego jako "wpłaty własne" w okresie od maja do września stanowi wynagrodzenie wnioskodawcy oraz wsparcie od rodziny. W ocenie Sądu nie bez znaczenia dla oceny możliwości płatniczych skarżącego jest fakt reprezentowania go w postępowaniu sądowym, przez profesjonalnego pełnomocnika. Okoliczność ta sama w sobie przeczy bowiem dopuszczalności uznania, że skarżący nie jest w stanie ponieść opłat sądowych, gdyż albo już na ustanowienie adwokata wygospodarował pewne środki finansowe, albo też oceniając swoje możliwości finansowe liczył się z taką potrzebą w przyszłości.

Skarżący nie zgodził się ze stanowiskiem Sądu I instancji i w złożonym zażaleniu wyjaśnił, że różnica między otrzymanymi a deklarowanymi przychodami jego żony wynika z faktu wykonywania przez nią pracy w godzinach nadliczbowych, w niedzielę i święta, w zależności od potrzeb pacjentów oraz sytuacji kadrowej w szpitalu, w którym jest zatrudniona. Określenie czy, i ewentualnie w jakiej ilości nadgodziny będzie obowiązana przepracować w danym miesiącu są niemożliwe do przewidzenia z odpowiednim wyprzedzeniem, nie sposób zatem czynić wnioskodawcy zarzutu w związku z podaniem kwoty przeciętnego wynagrodzenia uzyskiwanego przez małżonkę wnioskodawcy. Podkreślił ponownie, że pozostaje we wspólnym gospodarstwie domowym z żoną i dwuletnią córką, a ze wskazanych przez niego okoliczności wynika, iż znajduje się w sytuacji uzasadniającej zastosowanie wobec niego instytucji prawa pomocy w zakresie częściowym poprzez zwolnienie od kosztów sądowych, ponieważ nie jest w stanie ponieść kosztów postępowania bez poważnego uszczerbku majątkowego dla siebie i rodziny, nawet mimo poczynionych oszczędności w wydatkach koniecznych, ponieważ zawsze należy brać pod uwagę wydatki losowe, nieprzewidziane, niezależne od woli wnioskodawcy, tj. chociażby wydatki na leki. Podniósł, że fakt reprezentowania wnioskodawcy przez profesjonalnego pełnomocnika nie może stanowić okoliczności obciążającej, ponieważ nie jest rolą Sądu ocenianie czy w ogóle, a jeśli tak to jakie środki wnioskodawca przeznacza na wynagrodzenie swojego pełnomocnika. Zarzucił ponadto Sądowi, że nie ustosunkował się do wszystkich argumentów przedstawionych przez skarżącego. Podkreślił również, że otrzymuje pomoc od swojej rodziny, co świadczy o tym, że samodzielnie nie jest w stanie pokryć wszystkich niezbędnych wydatków na rzecz siebie i rodziny. Nie można oczekiwać, iż rodzina wnioskodawcy udzieli mu jeszcze większej pomocy na pokrycie wpisu od skargi w kwocie kilku tysięcy złotych.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 246 § 1 pkt 1 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r., nr 270 ze zm.) przyznanie prawa do pomocy osobie fizycznej w zakresie całkowitym następuje gdy wykaże ona, że nie jest w stanie ponieść jakichkolwiek kosztów postępowania. Z kolei przyznanie prawa pomocy w zakresie częściowym możliwe jest, gdy osoba ta wykaże, iż nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla niej i jej rodziny.

Słusznie Sąd I instancji wskazał, iż instytucja zwolnienia od kosztów ma charakter wyjątkowy i jest stosowana wobec osób o bardzo trudnej sytuacji materialnej, czyli takich, które ze względu na okoliczności życiowe pozbawione są jakichkolwiek środków do życia, lub środki te są tak bardzo ograniczone, iż wystarczają jedynie na zaspokojenie podstawowych potrzeb życiowych. W niniejszej sprawie wprawdzie skarżący uzyskuje stały miesięczny dochód z tytułu umowy o pracę (1/2 etatu), jednakże jego wysokość (9000 zł) wraz z dochodem małżonki w zestawieniu z kosztami, które musi ponosić wskazuje, iż nie jest ona osobą, wobec której nie istnieje możliwość zastosowania częściowego chociażby zwolnienia od kosztów postępowania.

Podkreślenia wymaga bowiem, że skarżący przedstawił szereg dokumentów obrazujących zarówno uzyskiwane przez siebie, jak również swoich domowników dochody. Ponadto udokumentował ponoszone comiesięcznie koszty utrzymania siebie oraz swojej rodziny. Wynika z nich, że sytuacja majątkowa, w której się obecnie znajduje jest złożona. Uzyskuje on co prawda wraz z małżonką dochody, które wraz z pomocą otrzymywaną od rodziny pozwalają mu na pokrycie niezbędnych kosztów utrzymania, jednakże zestawiając możliwości finansowe strony z wysokością kosztów sądowych, jakie będzie musiał ponieść należy dojść do wniosku, że nie będzie w stanie wygospodarować odpowiednich środków umożliwiających mu prowadzenie postępowania przed sądem. W związku z powyższym Naczelny Administracyjny uznał, że zaskarżone w przedmiotowej sprawie postanowienie, w zakresie w jakim odmawia skarżącemu uwzględnienia wniosku o zwolnienie od kosztów sądowych zostało wydane z naruszeniem art. 246 § 1 pkt 1 i 2 przywołanej ustawy i z tego względu podlega uchyleniu.

Uznając, że wniosek skarżącego o przyznanie prawa pomocy w zakresie zwolnienie od kosztów sądowych zasługuje na częściowe uwzględnienie z powyżej podanych powodów, orzekł jak w sentencji, na podstawie art. 188 w zw. z art. 197 § 2 i art. 246 § 1 pkt 2 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi.

Szukaj: Filtry
Ładowanie ...