I GZ 27/14

Uzasadnienie

Wojewódzki Sąd Administracyjny w K. oddalił wniosek "W. E." S.A. w O. Ś. o zwolnienie od kosztów sądowych w sprawie ze skargi tej spółki na decyzję Dyrektora Izby Celnej w K. z dnia [...] lipca 2013 r. w przedmiocie podatku akcyzowego.

Relacjonując przebieg sprawy Sąd I instancji podał, że skarżąca w odpowiedzi na wezwanie do uiszczenia wpisu od skargi wniosła o przyznanie jej prawa pomocy w zakresie zwolnienia od kosztów sądowych. W uzasadnieniu wniosku spółka wskazała, że obecnie nie posiada środków finansowych. W okresie od stycznia do września 2013 r. poniosła stratę w wysokości 1.570.173,78 złotych zaś strata za poprzedni rok obrotowy wyniosła 2.701.459 zł. Posiada zaległości względem kontrahentów oraz zaległości publicznoprawne zaś jej konta pozajmowane są przez komorników, co uniemożliwia jej korzystanie z osiągniętych przychodów. Spółka podała również, że posiadane przez nią nieruchomości obciążone są hipoteką co w istocie wyklucza ich zbycie. Wysokość kapitału zakładowego, majątku lub środków finansowych wynosi 62.500.000 zł, a wartość środków trwałych to kwota 49.890.356 zł.

Sąd I instancji wskazując na przesłanki przyznania prawa pomocy osobie prawnej określone w art. 246 § 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jedn. Dz. U. z 2012 r., poz. 270, dalej: p.p.s.a.) stwierdził, że skarżąca spółka nie wykazała aby nie miała dostatecznych środków na poniesienie pełnych kosztów postępowania. W ocenie Sądu, wobec wartości majątku trwałego skarżącej niedopuszczalnym było przyjęcie, że spełnia ona przesłanki przyznania prawa pomocy. Wykazana strata również nie mogła wpłynąć na tę ocenę, gdyż jak stwierdził Sąd I instancji jest ona wynikiem bilansowym nadwyżek kosztów nad przychodami i nie oznacza braku środków finansowych. Sąd stwierdził w tym zakresie, że istotnym był fakt osiągnięcia przez skarżącą w okresie od stycznia do października 2013 r. przychodu netto ze sprzedaży w kwocie 83.818,25 zł oraz pozostałych przychodów operacyjnych w wysokości 214.335,52 zł. Okoliczności istnienia hipotek na nieruchomościach oraz prowadzenia postępowań egzekucyjnych przeciwko skarżącej również nie miała wpływu na ocenę możliwości finansowych spółki z uwagi na fakt prowadzenia działalności na znaczną skalę oraz ponoszenia wydatków związanych z jej bieżącym funkcjonowaniem, co zdaniem Sądu świadczy o dysponowaniu przez spółkę środkami na ich pokrycie.

Zażaleniem spółka "W. E." zaskarżyła postanowienie Sądu I instancji zarzucając mu naruszenie art. 246 § 2 p.p.s.a. poprzez błędne przyjęcie, że posiada ona dostateczne środki na poniesienie kosztów postępowania, podczas gdy zostało wykazane, iż takowych środków nie posiada.

Podnosząc ten zarzut skarżąca wniosła o zmianę zaskarżonego postanowienia i zwolnienie jej od ponoszenia kosztów sądowych.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Zażalenie nie znajduje usprawiedliwionych podstaw.

Zgodnie z art. 246 § 2 pkt 2 p.p.s.a. osobie prawnej prawo pomocy może być przyznane w zakresie częściowym gdy wykaże, że nie ma dostatecznych środków na poniesienie pełnych kosztów postępowania. Przyznanie prawa pomocy w zakresie częściowym, a więc stosownie do treści art. 245 § 3 p.p.s.a., obejmującego zwolnienie tylko od opłat sądowych w całości lub w części albo tylko od wydatków albo od opłat sądowych i wydatków lub obejmującego ustanowienie profesjonalnego pełnomocnika, uwarunkowane jest wykazaniem przez wnioskodawcę, że jego sytuacja majątkowa i zdolności płatnicze nie są wystarczające dla poniesienia pełnych kosztów postępowania przed sądem. W przypadku osoby prawnej oznaczać to będzie wykazanie takiej sytuacji, będąc zobowiązaną na mocy generalnej zasady ponoszenia przez strony postępowania kosztów swojego w nim uczestnictwa (art. 199 p.p.s.a.), która uniemożliwia jej realne wygospodarowanie środków finansowych niezbędnych na pokrycie pełnych kosztów postępowania przed sądem administracyjnym.

Mając na uwadze przedstawioną we wniosku i dokumentach z nim związanych sytuację majątkową i finansową skarżącej spółki, za prawidłową uznać należy ocenę Sądu I instancji, iż nie wykazała ona braku dostatecznych środków na poniesienie pełnych kosztów postępowania. Za trafnością tej oceny przemawia przede wszystkim okoliczność posiadania przez wnioskodawczynię majątku trwałego, którego wartość znacznie przekracza wartość wpisu do wniesionej w sprawie skargi oraz okoliczność osiągania przychodu, który w zestawieniu ze stratą, nawet jeśli przewyższającą przychód, pozwala na stwierdzenie bieżącego dysponowania środkami finansowymi umożliwiającymi wygospodarowanie kwot niezbędnych dla pokrycia choćby części zobowiązań, do których w sytuacji wstąpienia przez stronę na drogę sądową zaliczać się będą również koszty postępowania sądowego.

Niezasadnie skarżąca zarzuca Sądowi I instancji, iż ten stwierdzając posiadanie przez spółkę środków finansowych oparł się wyłącznie na fakcie posiadania środków (majątku) trwałych, a pominął okoliczność zajęcia składników tego majątku i istnienia hipotek na nieruchomościach spółki. Zauważyć należy, że w żadnym z dokumentów nadesłanych w związku z wnioskiem jak i w samym wniosku skarżąca nie wskazała w jakikolwiek sposób, co składa się na majątek trwały spółki. Przedłożyła jedynie dokumenty wskazujące na istnienie hipotek na nieruchomościach spółki, które, co wynika z bilansu jednostek nie są jedynymi aktywami trwałymi. Złożone zaś zawiadomienia o zajęciach praw majątkowych stanowiących wierzytelności (...), kierowane były przez organ egzekucyjny do banków, w których skarżąca spółka posiadała rachunki. Dokumenty te nie dawały zatem podstaw do stwierdzenia okoliczności zajęcia środków trwałych w drodze egzekucji komorniczej.

Odnosząc się do kwestii trudnej sytuacji finansowej spółki wskazać należy, że ujemny wynik dochodu rocznego nie przesądza o utracie płynności finansowej strony wnoszącej o przyznanie jej prawa pomocy i nie stanowi automatycznie o braku środków finansowych (por. postanowienie NSA z dnia 15 marca 2012 r., sygn. akt II GZ 93/12). Skarżąca spółka podkreślając okoliczności poniesienia strat w istocie nie wykazała braku płynności finansowej, a tym samym nie wykazała, aby nie posiadała możliwości wygospodarowania dostatecznych środków na poniesienie kosztów sądowych, które na tym etapie postępowania sprowadzają się do wpisu od skargi w kwocie 100 złotych.

Prawidłowo Sąd I instancji stwierdził również, że dla oceny wniosku skarżącej nie miał wpływu fakt złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości. Zauważyć, bowiem należy, że w dacie wydania zaskarżonego postanowienia okoliczność ta nie była poparta jakimkolwiek dokumentem, poza samym stwierdzeniem skarżącej. Skoro nie było wiadomym czy wniosek ten złożony został skutecznie lub jaką formę miało przyjąć postępowanie upadłościowe, to niemożliwym było uwzględnienie tej okoliczności przy ocenie przesłanek z art. 246 § 2 pkt 2 p.p.s.a.

Mając powyższe na uwadze Naczelny Sąd Administracyjny w oparciu o art. 184 w zw. z art. 197 § 1 i 2 p.p.s.a. postanowił jak w sentencji.