III SA/Łd 501/14

Uzasadnienie

Decyzją z dnia [...] Samorządowe Kolegium Odwoławcze w P., na podstawie art. 138 § 1 pkt 1 k.p.a. (Dz. U. z 2013 r. poz. 267 t.j.) , po rozpoznaniu odwołania P. B. od decyzji Starosty [...] z dnia [...] r. znak: [...] w przedmiocie skierowania na kontrolne sprawdzenie kwalifikacji, utrzymało w mocy zaskarżone rozstrzygnięcie.

Powyższe decyzje zapadły w następującym stanie sprawy:

Decyzją z dnia [...] r. organ I instancji, na podstawie art. 114 ust. 1 pkt 1 lit. b ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. z 2012r. poz. 1137 ze zm.), skierował P. B. na kontrolne sprawdzenie kwalifikacji. Decyzję podjęto w związku z wnioskiem Komendanta Wojewódzkiego Policji w Ł., z którego wynika, że skarżący wielokrotnie naruszył przepisy ruchu drogowego otrzymując łącznie liczbę 26 punktów.

W odwołaniu P. B. podniósł, że postępowanie w sprawie zatrzymania prawa jazdy zostało prawomocnie umorzone. Nie jest zatem możliwe wszczęcie nowego postępowania z uwagi na powagę rzeczy osądzonej, a ponadto z uwagi też na zatarcie wykroczeń, które z upływem czasu uważa się za niebyłe. Przytoczył treść przepisu art. 46 k.w. Do odwołania dołączył potwierdzenie zatarcia ukarania w sprawie VI W 168/11 z Sądu Rejonowego w W., VI Zamiejscowy Wydział Karny zs. w P.

Zaskarżoną decyzją Samorządowe Kolegium Odwoławcze w P. utrzymało w mocy powyższe rozstrzygnięcie. W uzasadnieniu organ wskazał, że zgodnie z art. 114 ust. 1 pkt 1 lit. b ustawy Prawo o ruchu drogowym kontrolnemu sprawdzeniu kwalifikacji podlega, na wniosek komendanta wojewódzkiego Policji, posiadająca uprawnienia do kierowania pojazdami osoba, która otrzymała ponad 24 punkty na podstawie art. 130 ust. 1 tej ustawy. W myśl art. 130 ust. 1 ustawy policja prowadzi ewidencję kierowców naruszających przepisy ruchu drogowego. Ponadto organ wskazał, że zgodnie z § 7 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 25 kwietnia 2012 r. w sprawie postępowania z kierowcami naruszającymi przepisy ruchu drogowego (Dz. U. z 2012 r. poz. 488), Komendant Wojewódzki Policji właściwy ze względu na miejsce zamieszkania kierowcy wpisanego do ewidencji występuje do organu właściwego w sprawach wydawania prawa jazdy z wnioskiem o kontrolne sprawdzenie kwalifikacji kierowcy w zakresie wszystkich posiadanych przez niego kategorii praw jazdy w razie przekroczenia przez niego 24 punktów otrzymanych za naruszenia.

Organ odwoławczy wyjaśnił, że decyzja o skierowaniu osoby na kontrolne sprawdzenie kwalifikacji w zakresie posiadanych przez nią kategorii praw jazdy ma charakter związany. Oznacza to, że w wypadku zaistnienia okoliczności opisanych w danym przepisie prawa organ administracyjny jest zobligowany nałożyć na obywatela, w drodze decyzji administracyjnej, określony w przepisie obowiązek.

Kolegium podniosło, że wniosek Komendanta Wojewódzkiego Policji w Ł. z dnia 28 lutego 2012 r. zawiera informacje dotyczące rodzaju i dat naruszenia przez skarżącego poszczególnych przepisów ruchu drogowego oraz liczby otrzymanych z tego tytułu punktów i wskazuje, że w okresie od 25 czerwca 2010 r. do dnia 29 maja 2011 r. otrzymał łącznie 26 punktów, tj.:

- 25 czerwca 2010 r. G, przekroczenie prędkości od 41 do 50 km/h -

8 punktów,

- 10 sierpnia 2010 r. G, przekroczenie prędkości od 21 do 30 km/h - 4 punkty,

- 27 stycznia 2011 r. W, przekroczenie prędkości od 21 do 30 km/h -

4 punkty,

- 29 maja 2011 r. N, przekroczenie prędkości powyżej 50 km/h -

10 punktów.

Organ pokreślił, że punkty objęte wnioskiem są punktami ostatecznymi. W piśmie z dnia 20 marca 2014 r. Komendant Wojewódzki Policji w Ł. potwierdził aktualność wniosku z dnia 28 lutego 2012 r. Skoro więc skarżący posiada w ewidencji kierowców naruszających przepisy ruchu drogowego przekroczenie dopuszczalnych 24 punktów ostatecznych, skierowanie go na kontrolne sprawdzenie kwalifikacji jest w pełni uzasadnione.

Odnosząc się do zarzutów odwołania organ wyjaśnił, że przedmiotem niniejszego postępowania jest skierowanie skarżącego na egzamin sprawdzający, nie zaś zatrzymanie prawa jazdy. Bez znaczenia pozostaje kwestia, czy w dniu orzekania przez organ właściwy w sprawie sprawdzenia kwalifikacji do kierowania pojazdami wpisy stanowiące podstawę sporządzenia wniosku przez wojewódzkiego komendanta Policji pozostają nadal w ewidencji, czy też stosownie do § 5 ust. 2 ww. rozporządzenia zostały z niej usunięte wobec zatarcia ukarania. Zatarcie ukarania za czyny stanowiące naruszenie przepisów ruchu drogowego po skierowaniu wniosku o kontrolne sprawdzenie kwalifikacji nie ma wpływu na możliwość orzekania w przedmiocie skierowania na egzamin sprawdzający. Kolegium podkreśliło, że zgodnie z art. 130 ust. 2 Prawa o ruchu drogowym punkty za naruszenie przepisów ruchu drogowego wpisane do ewidencji usuwa się po upływie 1 roku od dnia naruszenia, chyba że przed upływem tego okresu kierowca dopuścił się naruszeń, za które na podstawie prawomocnych rozstrzygnięć przypisana liczba punktów przekroczyłaby 24 punkty lub w przypadku kierowców, o których mowa w art. 140 ust. 1 pkt 3 -20 punktów.

Zdaniem organ odwoławczego przekroczenie liczby 24 punktów w ciągu roku od pierwszego naruszenia przepisów ruchu drogowego, z którym wiązało się przypisanie odpowiedniej liczby punktów skutkuje obligatoryjnym skierowaniem na kontrolne sprawdzenie kwalifikacji, jeżeli liczba punktów znajduje oparcie we wpisach ostatecznych istniejących na dzień sporządzenia wniosku, a taka sytuacja ma miejsce w przedmiotowej sprawie.

W skardze z dnia 8 maja 2014 r. P B. zarzucił naruszenie art. 110 k.p.a. poprzez wydanie ponownie decyzji przez obydwa organy tj. Starostwo Powiatowe w R. i Samorządowe Kolegium Odwoławcze w P. oraz naruszenie art. 77 k.p.a. poprzez rozpatrzenie materiału dowodowego w sposób niewyczerpujący, ponieważ organ nie wziął pod uwagę, ze nastąpiło zatarcie skazania i skarżący nie posiada punktów karnych. Strona zarzuciła także błąd w ustaleniach faktycznych poprzez uznanie, że pierwsza decyzja Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia [...] r. nie była decyzją w tej samej sprawie i podjęcie kolejnej decyzji. Skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonej decyzji oraz poprzedzającej ją decyzji Starosty [...] oraz zasądzenie kosztów postępowania według norm przepisanych.

W odpowiedzi na skargę Samorządowe Kolegium Odwoławcze w P. wniosło o jej oddalenie, podtrzymując dotychczasową argumentację.

Na rozprawie w dniu 19 sierpnia 2014 r. pełnomocnik skarżącego poparła skargę oraz wniosła o uchylenie decyzji I i II instancji i umorzenie postępowania administracyjnego. Rozszerzyła skargę o zarzut nierozpoznania przez SKO kwestii powagi rzeczy osądzonej.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Skarga P. B. jest niezasadna.

Zgodnie z treścią art. 1 § 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz. 1269 ze zm.) sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę działalności administracji publicznej. Kontrola, o której mowa w § 1 sprawowana jest pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej (art. 1 § 2 powołanej ustawy).

Stosownie zaś do treści art. 3 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r. poz. 270 t.j. ze zm.) sądy administracyjne sprawują kontrolę działalności administracji publicznej i stosują środki określone w ustawie.

W myśl natomiast przepisu art. 134 § 1 p.p.s.a. Sąd wydaje rozstrzygnięcie w granicach danej sprawy, nie będąc przy tym związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawa prawną. Oznacza to, że Sąd bierze z urzędu pod uwagę wszelkie naruszenia prawa proceduralnego i materialnego niezależnie od podnoszonych w skardze zarzutów, jednakże tylko w granicach sprawy, w której skarga została wniesiona.

Przedmiotem kontroli Sądu jest decyzja Samorządowego Kolegium Odwoławczego P. z dnia [...] r. utrzymująca w mocy decyzję Starosty [...] z dnia[...]. o skierowaniu P. B. na kontrolne sprawdzenie kwalifikacji w zakresie prawa jazdy kategorii T. B, B+E, C, C+E. W rozpoznawanej sprawie Sąd nie stwierdził naruszenia przez organy administracji przepisów postępowania administracyjnego ani prawa materialnego, co skutkowałoby koniecznością uchylenia zaskarżonych decyzji, bowiem są one zgodne z prawem.

Bezsporna w rozpatrywanej sprawie jest okoliczność, że skarżący przekroczył dopuszczalny limit punktów karnych, bowiem za poszczególne naruszenia przepisów ruchu drogowego w okresie od 25.06.2010 r. do 29.05.2011 r., a więc w okresie krótszym niż 1 rok, otrzymał 26 punktów. Istotę sporu natomiast stanowi rozstrzygnięcie, czy zatracie skazania za czyny stanowiące naruszenie przepisów ruchu drogowego ma wpływ na możliwość orzekania w przedmiocie skierowania na kontrolne sprawdzenie kwalifikacji. W ocenie skarżącego, w jego sytuacji nastąpiło zatarcie skazania, co powoduje, że nie posiada już punktów karnych. Ponadto skarżący podnosi, że organ odwoławczy wydał już w dniu 1 marca 2013 r. decyzję w tej samej sprawie, zatem zachodzi powaga rzeczy osądzonej. Tymczasem organ administracji stoi na stanowisku, że zatarcie skazania nie wpływu na możliwość skierowania na kontrolne sprawdzenie kwalifikacji, jeżeli liczba punktów za poszczególne naruszenia znajduje opacie we wpisach statecznych istniejących na dzień sporządzenia wniosku.

Wobec tak zarysowanego przedmiotu sporu przypomnieć należy, że zaskarżona decyzja została wydana w oparciu przepis art. 114 ust. 1 pkt 1 lit. b ustawy Prawo o ruchu drogowym, który jest podstawą do wydania przez starostę decyzji o skierowaniu osoby posiadającej uprawnienie do kierowania pojazdem, na wniosek komendanta wojewódzkiego Policji, na kontrolne sprawdzenie kwalifikacji, w razie przekroczenia 24 punktów otrzymanych na podstawie art. 130 ust. 1 ustawy.

Dokonując kontroli zgodności z prawem zaskarżonej decyzji należy stwierdzić, że przepis, do którego odsyła art. 114 ust. 1 pkt 1 lit. b ustawy, stanowi w ust. 1, że Policja prowadzi ewidencję kierowców naruszających przepisy ruchu drogowego. Określonemu naruszeniu przypisuje się zaś odpowiednią liczbę punktów w skali od 0 – 10 i wpisuje się do tej ewidencji.

Punkty za naruszenie przepisów ruchu drogowego wpisane do ewidencji usuwa się, zgodnie z art. 130 ust. 2 ustawy, po upływie 1 roku od dnia naruszenia, chyba że przed upływem tego okresu kierowca dopuścił się naruszeń, za które na podstawie prawomocnych rozstrzygnięć przypisana liczba punktów przekroczyłaby 24 punkty (w przypadku kierowców, o których mowa w art. 140 ust. 1 pkt 3 ustawy, tj. kierowców w okresie 1 roku od dnia wydania po raz pierwszy prawa jazdy – 20 punktów).

Wprowadzenie do porządku prawnego systemu punktowego za naruszenia przepisów ruchu drogowego miało na celu zdyscyplinowanie i wdrażanie kierujących pojazdami do przestrzegania przepisów ruchu drogowego oraz zapobieganie wielokrotnemu naruszaniu tych przepisów. Przekroczenie przez kierującego pojazdem 24 punktów w ciągu 1 roku od dnia pierwszego naruszenia powoduje skierowanie na kontrolne sprawdzenie kwalifikacji (art. 114 ust. 1 pkt 1 lit. b). Użyty przez ustawodawcę w ostatnio wymienionym przepisie zwrot, że osoba posiadająca uprawnienie do kierowania pojazdami "podlega" kontrolnemu sprawdzeniu kwalifikacji oznacza, że kompetencja starosty do orzeczenia w drodze decyzji o skierowaniu na kontrolne sprawdzenie tego uprawnienia ma charakter związany, wykluczający tym samym jakąkolwiek sferę uznania administracyjnego, a warunkiem wydania decyzji w tym przedmiocie jest stwierdzenie, w oparciu o wniosek komendanta wojewódzkiego Policji, że osoba posiadająca uprawnienie przekroczyła 24 punkty otrzymane na podstawie art. 130 ust. 1 ustawy.

Jak wynika z wniosku Komendanta Wojewódzkiego Policji w Ł. o kontrolne sprawdzenie kwalifikacji z dnia 28 lutego 2012r. (k. 31 akt admin.) skarżący w okresie od 25 czerwca 2010 r. do dnia 29 maja 2011 r. otrzymał łącznie 26 punktów w dniach: 25 czerwca 2010 r. - 8 punktów, 10 sierpnia 2010r. - 4 punkty, 27 stycznia 2011 r. - 4 punkty, 29 maja 2011 r. - 10 punktów. Ostateczność powyższych wpisów w ewidencji kierowców została potwierdzona w piśmie Komendanta Wojewódzkiego Policji w Ł. z dnia[...] r. znak [...] (akt admin.). Wobec tak ustalonego stanu faktycznego organy prawidłowo skierowały skarżącego na kontrolne sprawdzenie kwalifikacji, gdyż jak powyżej wskazano, organ związany jest informacją komendanta wojewódzkiego Policji co do liczby punktów karnych. W tym miejscu warto zwrócić uwagę na wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 9 sierpnia 2013 r. sygn. I OSK 855/12, w którym uznano, że ani starosta, ani samorządowe kolegium odwoławcze, prowadząc postępowania w sprawie dotyczącej uprawnień do kierowania pojazdami mechanicznymi, nie mają kompetencji do samodzielnego ustalania ilości punktów przypisanych kierowcy ze względu na naruszenie przez niego przepisów ruchu drogowego. Jeżeli jedynie komendant wojewódzki Policji jest organem, który dokonuje wpisów do ewidencji, a więc w drodze czynności materialno-technicznych ujawnia w ewidencji punkty karne przyznane poszczególnym kierowcom i dokonuje ich wykreśleń, a zainteresowany kierowca może zaskarżyć do sądu administracyjnego powyższe czynności, to kwestia prawidłowości takich wpisów, a co za tym idzie, ilości punktów karnych przyznanych danemu kierowcy, może być jedynie rozważana w sprawie ze skargi na taką czynność (publ. Baza orzeczeń CBOIS). Zatem organy administracyjne w postępowaniu w sprawie o skierowanie na kontrolne sprawdzenie kwalifikacji związane były liczbą punktów wpisanych do ewidencji kierowców. Stosownie bowiem do treści § 7 ust. 2 rozporządzenia z dnia 25 kwietnia 2012 r. wniosek, o którym mowa w ust. 1 (o kontrolne sprawdzenie kwalifikacji), sporządza się wyłącznie na podstawie wpisów ostatecznych, na formularzu, którego wzór jest określony w załączniku nr 7 do rozporządzenia. Zdaniem Sądu na treść rozstrzygnięcia w przedmiocie skierowania na kontrolne sprawdzenie kwalifikacji nie ma wpływu zatarcie skazania za czyny stanowiące naruszenie przepisów ruchu drogowego, które nastąpiło po skierowaniu wniosku o kontrolne sprawdzenie kwalifikacji. Organ bowiem sprawdza jedynie czy wpisy wskazane we wniosku są wpisami ostatecznymi. Skoro nie zostały usunięte z ewidencji, tak jak niniejszym postępowaniu, organ, wobec związania wnioskiem, nie prowadzi w tym zakresie odrębnego postępowania. Przypisywanie punktów za konkretne naruszenia, dokonywanie wpisów do ewidencji i ich usuwanie należy do wyłącznej kompetencji Policji. Czynności te nie mogą być dokonane ani przez starostę jako organ administracji publicznej, ani też przez samorządowe kolegium odwoławcze (por. m.in. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Kielcach z dnia 6 lutego 2013 r. sygn. II SA/Ke 11/13, wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 15 marca 2012 r. sygn. I OSK 413/11, publ. Baza orzeczeń CBOIS).

Reasumując, Sąd uznał, że zaskarżone decyzje są zgodne z prawem materialnym, tj. art. 114 ust. 1 pkt 1 lit. b ustawy Prawo o ruchu drogowym, nie stwierdził również naruszenia przepisów postępowania administracyjnego, które dawałoby podstawę do wyeliminowania rozstrzygnięć z obrotu prawnego.

Odnosząc się do zarzutu naruszenia art. 77 § 1 k.p.a. polegającego na nieuwzględnieniu przez organ zatarcia skazania i pominięciu okoliczności, że skarżący nie posiada już punktów karnych, Sąd uznał, że jest niezasadny. Stosownie do treści powołanego przepisu organ administracji publicznej jest obowiązany w sposób wyczerpujący zebrać i rozpatrzyć cały materiał dowodowy. Zdaniem Sądu organ I instancji prawidłowo ustalił stan faktyczny sprawy, a uzasadnienie wydanych decyzji wskazuje na jakich ustaleniach faktycznych oparte zostało rozstrzygnięcie oraz zawiera analizę okoliczności faktycznych mających istotny wpływ na rozstrzygnięcie sprawy. Należy podkreślić, że wydane w sprawie rozstrzygnięcie ma charakter związany i jedyną okolicznością faktyczną uzasadniającą jego wydanie jest fakt dopuszczenia się naruszeń, za które na podstawie prawomocnych rozstrzygnięć przypisana liczba punków przekroczyła 24 punkty. Okoliczność ta została ustalona na podstawie danych wynikających z ewidencji (wniosek KWP z dnia 28 lutego 2012 r. i pismo KWP z dnia 20 marca 2014 r.).

W zakresie natomiast naruszenia przez organy treści art. 110 k.p.a. poprzez wydanie po raz drugi decyzji w tej samej sprawie Sąd uznał, że strona skarżąca nie ma racji. Powołany przepis stanowi, że organ administracji publicznej, który wydał decyzję, jest nią związany od chwili jej doręczenia lub ogłoszenia, o ile kodeks nie stanowi inaczej. Wyjaśnić należy, że decyzją z dnia [...] r. Starosta [...], na podstawie art. 138 ust. 1 b ustawy Prawo o ruchu drogowym w związku z art. 136 ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. o kierujących pojazdami (Dz. U. nr 30 poz. 151 ze zm.), orzekł o zatrzymaniu skarżącemu prawa jazdy. W wyniku rozpoznania odwołania skarżącego, Samorządowe Kolegium Odwoławcze w P. decyzją z dnia [...] r. uchyliło powyższą decyzję i umorzyło postępowanie w I instancji w przedmiocie zatrzymania prawa jazdy. Jak wynika z treści uzasadnienia, organ I instancji, dopuścił się naruszenia przepisów, bowiem z dniem 19 stycznia 2013 r. przepis art. 138 ustawy Prawo o ruchu drogowym został uchylony przez art. 125 pkt 14 ustawy o kierujących pojazdami. Organ odwoławczy uznał, że skoro odpadła przyjęta przez organ I instancji podstawa zatrzymania prawa jazdy to decyzję należało wyeliminować z obrotu prawnego i umorzyć postępowanie w I instancji. Należy zauważyć także, że obowiązująca ustawa o kierujących pojazdami w treści art. 102 nie przewiduje prowadzenia postępowania w sprawie zatrzymania prawa jazdy w związku z przekroczeniem przez kierującego 24 punktów za naruszenia przepisów ruchu drogowego. Wobec powyższego, prawidłowo organ I instancji wszczął postępowanie w sprawie kontrolnego sprawdzenia kwalifikacji na podstawie obowiązującego art. 114 ust. 1 pkt 1 lit. b ustawy Prawo o ruchu drogowym (zawiadomienie z dnia 21 października 2013 r. znak WKII.5430.373.2013PI). Postępowanie w przedmiocie zatrzymania prawa jazdy jest postępowaniem odrębnym od postępowania w przedmiocie kontrolnego sprawdzenia kwalifikacji. Podstawa prawna wydanych w tych trybach rozstrzygnięć jest inna i organy badają różne przesłanki. W przedmiotowym natomiast postępowaniu nie zachodzi powaga rzeczy osądzonej, a organy nie naruszyły treści art. 110 k.p.a. Postępowanie w przedmiocie zatrzymania skarżącemu prawa jazdy zakończyło się bowiem wydaniem decyzji, która uchyliła rozstrzygnięcie organu I instancji i umorzyła postępowanie w przedmiocie zatrzymania prawa jazdy, w związku ze zmianą od dnia 19 stycznia 2013r. stanu prawnego. Wobec skarżącego nie toczyło się więc wcześniej postępowanie w sprawie skierowania na kontrolne sprawdzenie kwalifikacji.

W zakresie zarzutu nierozpoznania kwestii powagi rzeczy osądzonej zgłoszonego na rozprawie wskazać należy, Samorządowe Kolegium Odwoławcze w zaskarżonej decyzji wyjaśniło, że przedmiotowe postępowanie dotyczy skierowania na kontrolne sprawdzenia kwalifikacji, a nie zatrzymania prawa jazdy. Zatem zarzut ten jest bezzasadny.

Wobec powyższego, Wojewódzki Sąd Administracyjny na podstawie art. 151 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi skargę oddalił.

k.p.