• I SA/Ke 41/14 - Postanowi...
  28.03.2024

I SA/Ke 41/14

Postanowienie
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Kielcach
2014-02-20

Nietezowane

Artykuły przypisane do orzeczenia

Do tego artykulu posiadamy jeszcze 13 orzeczeń.
Kup dostęp i zobacz, do jakich przepisów odnosi się orzeczenie. Znajdź inne potrzebne orzeczenia.

Skład sądu

Agnieszka Karyś-Adamczyk /przewodniczący sprawozdawca/

Sentencja

Referendarz sądowy Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Kielcach – Wydział I w składzie następującym: Referendarz sądowy WSA Agnieszka Karyś-Adamczyk po rozpoznaniu w dniu 20 lutego 2014 r. na posiedzeniu niejawnym wniosku D. M. o zwolnienie od kosztów sądowych w sprawie ze skargi D. M. na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w K. z dnia [...] r. znak: [...] w przedmiocie podatku od towarów i usług za IV kwartał 2012 r. postanawia: oddalić wniosek.

Uzasadnienie

W odpowiedzi na zarządzenie o wezwaniu do uiszczenia wpisu sądowego z dnia 16 stycznia 2014 r. w kwocie 100 zł od skargi na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w K. z dnia 12 listopada 2013 r. w przedmiocie podatku od towarów i usług D. M. złożył sporządzony na urzędowym formularzu PPF wniosek o przyznanie prawa pomocy w zakresie zwolnienia od kosztów sądowych.

Z oświadczenia złożonego pod odpowiedzialnością karną za podanie nieprawdziwych danych lub zatajenie prawdy o stanie rodzinnym, majątkowym i uzyskiwanych dochodach zawartego we wniosku o przyznanie prawa pomocy wynika, że skarżący pozostaje w gospodarstwie domowym wraz z żoną i małoletnim synem. Dochód jego rodziny stanowi wynagrodzenie żony za pracę/ZUS – urlop macierzyński w kwocie 9.334,00 zł miesięcznie oraz wynagrodzenie skarżącego z za pracę w łącznej kwocie 6.014,00 zł. Jako posiadany majątek skarżący wykazał nieruchomość rolną /żony/ wielkości ok. 1,35 ha oraz akcje A. w upadłości układowej S.A. – 119 047 szt., przy kursie z dn. 04.02.2014 r. wartość nominalna 2380,94 zł. W uzasadnieniu wniosku skarżący wskazał, że z żoną od stycznia 2013 r. ma ustanowioną rozdzielność majątkową. Rodzina jego zamieszkuje z rodzicami w ich domu. Miesięczne wydatki na utrzymanie siebie i syna skarżący szacuje na kwotę ok. 2.000zł. Skarżący spłaca kredyt w wysokości 170 000 zł tj. 2.500 zł miesięcznie, spłaty są nieregularne. Skarżący wskazał, że z prowadzonej przez niego działalności gospodarczej aktualnie ponosi stratę w wysokości 2 mln zł, prowadzone są postępowania egzekucyjne. Skarżącego wspomaga finansowo jego żona oraz rodzina.

Zdaniem orzekającego, wniosek skarżącego nie zasługuje na uwzględnienie.

Przyznanie osobie fizycznej prawa pomocy, zgodnie z art. 246 § 1 pkt 1 i 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm. dalej ustawa p.p.s.a.) następuje w określonych przypadkach. W zakresie całkowitym, gdy osoba ta wykaże, że nie jest w stanie ponieść jakichkolwiek kosztów postępowania. W zakresie częściowym natomiast, gdy wykaże, że nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania, bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny. W niniejszej sprawie wnioskodawca domaga się przyznania prawa pomocy w zakresie zwolnienia od kosztów sądowych.

Na wstępie należy zaakcentować, że każdy kto wszczyna postępowanie sądowe, powinien liczyć się z koniecznością opłacenia kosztów sądowych, a co za tym idzie tak planować swój budżet, aby wygospodarować kwotę konieczną do ich uiszczenia. Podkreślenia także wymaga fakt, że udzielenie stronie prawa pomocy w postępowaniu przed sądem administracyjnym jest formą jej dofinansowania z budżetu państwa i przez to powinno się sprowadzać do wypadków, w których zdobycie przez stronę środków na sfinansowanie udziału w postępowaniu sądowym jest rzeczywiście, obiektywnie niemożliwe. Dostępność do sądu wymaga bowiem z natury rzeczy posiadania środków finansowych.

Natomiast strona ubiegająca się przed Sądem Administracyjnym o przyznanie prawa pomocy musi wykazać, że nie jest w stanie ponieść jakichkolwiek kosztów postępowania, bądź też ponieść tych kosztów bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny. Udowodnienie przez wnioskodawcę tych okoliczności daje podstawę do pozytywnego rozpatrzenia wniosku. Jeżeli pokrycie kosztów postępowania sądowego może spowodować, że strona postępowania nie będzie mogła uiścić opłat za usługi konieczne do prawidłowej egzystencji czy kupić żywności należy przyznać stronie prawo pomocy w zakresie pełnym lub częściowym.

Prawo do zwalniania z kosztów sądowych nie ma jednak charakteru swobodnego uznania, lecz podlega określonym regułom, których należy przestrzegać przy każdorazowym rozpatrywaniu takiego wniosku. Zwrócić bowiem należy uwagę, że Naczelny Sąd Administracyjny w postanowieniu z dnia 10 stycznia 2005 r. (sygn. akt FZ 478/04, niepublik.), stwierdził, że opłaty sądowe stanowią rodzaj danin publicznych. Zwolnienia od ponoszenia tego rodzaju danin stanowią odstępstwo od konstytucyjnego obowiązku ich powszechnego i równego ponoszenia, wynikającego z art. 84 ustawy zasadniczej. Dlatego też muszą być stosowane w sytuacjach wyjątkowych, gdy istnieją uzasadnione powody do przerzucenia ciężaru dotyczącego danej osoby, czy osób, na współobywateli. Z ich bowiem środków pochodzą dochody budżetu państwa, z których pokrywa się koszty postępowania sądowego w razie zwolnienia strony skarżącej z obowiązku ich ponoszenia. Strona musi zatem wykazać, że jej sytuacja materialna jest na tyle trudna, iż uzasadnia poczynienie odstępstwa od tej generalnej reguły.

Oceniając całokształt okoliczności w sprawie uznać należało, że brak jest podstaw do uwzględnienia wniosku skarżącego o zwolnienie od kosztów sądowych. Z istoty regulacji dotyczącej przyznania prawa pomocy wynika, że powinno się ją kierować w pierwszej kolejności do osób, które w sposób oczywisty nie są w stanie opłacić kosztów sądowych. Tymczasem badając sytuację majątkową skarżącego nie można ponad wszelką wątpliwość stwierdzić, że nie jest on w stanie opłacić kosztów sądowych

Przyznanie prawa pomocy w zakresie zwolnienia od kosztów sądowych, którego domaga się skarżący, jak już wcześniej podkreślono ma charakter wyjątkowy i jest stosowane w stosunku do osób charakteryzujących się ubóstwem – przykładowo do takich osób można zaliczyć osoby bezrobotne bez prawa do zasiłku lub osoby ze względu na okoliczności życiowe pozbawione całkowicie środków do życia.

Bezspornie do żadnej z wyżej wymienionych grup społecznych skarżący nie należy, a jego sytuacja finansowa nie uzasadnia zwolnienia od kosztów sądowych. Podkreślić należy, że skarżący przedstawiając sytuację majątkową swojej rodziny wykazał, nieruchomość oraz akcje, ponadto wraz z żoną uzyskuje stały miesięczny dochód w łącznej kwocie 15.348 zł. Wskazać natomiast należy, że posiadanie majątku oraz osiąganie przez rodzinę skarżącego dochodów w wykazanej wysokości umożliwia planowanie wydatków, a racjonalne gospodarowanie uzyskiwanym dochodem pozwoli na poniesienie przez skarżącego kosztów związanych z postępowaniem bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny.

W odniesieniu do oświadczenia skarżącego o ustanowieniu z żoną rozdzielności majątkowej wskazać należy, że ugruntowany jest w orzecznictwie pogląd, że rozdzielność majątkowa małżeńska, prowadzenie oddzielnych gospodarstw domowych, czy fakt pozostawania w separacji nie zwalnia małżonków z obowiązku wzajemnej pomocy wynikającego z art. 23 ustawy z dnia 25 lutego 1964r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 2012 r., poz. 788 ze zm.). W świetle tego przepisu małżonkowie są zobowiązani m.in. do wzajemnej pomocy. Obowiązek ten jest niezależny od rodzaju ustroju majątkowego małżeńskiego, a ponadto obejmuje on również wydatki związane z prowadzeniem postępowań sądowych. Zauważyć należy, że rozdzielność majątkowa małżeńska w świetle przepisów prawa rodzinnego odnosi się, jak sama nazwa wskazuje, do majątków małżonków, a nie do ich wzajemnych obowiązków. Rozdzielność majątkowa dotyczy kwestii zobowiązań każdego z małżonków wobec osób trzecich, a także kwestii samodzielnego dysponowania i zarządzania swoimi majątkami.

Nie jest również wystarczającym do przyznania prawa pomocy oświadczenie wnioskodawcy dotyczące spłaty kredytu. W tym miejscu podkreślić należy, że fakt spłaty zobowiązań kredytowych nie jest argumentem za przyznaniem prawa pomocy. Obowiązek spłaty zobowiązań finansowych ma oczywiście wpływ na sytuację finansową strony, nie stanowi jednak przesłanki, która przesądziłaby o przyznaniu prawa pomocy w zakresie zwolnienia od kosztów sądowych i okoliczność ta nie przesądza o braku możliwości poniesienia kosztów związanych z postępowaniem sądowoadministracyjnym. Spłata kredytu nie jest wydatkiem, którego ponoszeniu należy przyznać pierwszeństwo przed wydatkami związanymi z udziałem w postępowaniu przed sądem administracyjnym. W orzecznictwie sądowym ukształtowało się już stanowisko, że zobowiązania cywilnoprawne (raty kredytu) nie mogą mieć pierwszeństwa przed kosztami postępowania sądowego (postanowienie Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 7 lutego 2006 r., I OZ 83/06).

W tym kontekście zauważyć należy, że wysokość środków zaangażowanych w spłatę kredytu (2500 zł miesięcznie) świadczy o posiadaniu zasobów finansowych wystarczających do pokrycia wpisu od wniesionej skargi.

W ocenie orzekającego za zasadnością wniosku nie przemawia również powoływanie się przez stronę na ponoszenie z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej straty. Strata sama w sobie nie jest odzwierciedleniem braku możliwości finansowych strony skarżącej i co za tym idzie sama ta okoliczność nie warunkuje potrzeby udzielenia prawa pomocy. Wskazać bowiem należy, że strata w zakresie prowadzonej działalność gospodarczej jest jedynie wynikiem bilansowym nadwyżek kosztów nad przychodami, nie oznacza natomiast braku środków finansowych, co za tym idzie sama ta okoliczność nie warunkuje potrzeby udzielenia prawa pomocy. Wykazanie w danym roku straty nie musi oznaczać utraty płynności finansowej.

Mając zatem na uwadze powołane wyżej okoliczności, mimo wskazywania przez skarżącego na problemy finansowe negatywnie ocenić należy próbę przeniesienia na Skarb Państwa kosztów postępowania sądowego.

Wymaga podkreślenia, że możliwość przyznania prawa pomocy dotyczy sytuacji, gdy wnioskodawca nie jest w stanie obiektywnie ponieść kosztów postępowania, a nie takich, w których brak możliwości uiszczenia kosztów sądowych jest subiektywnym przekonaniem strony o braku możliwości uiszczenia takich kosztów (por. postanowienie NSA z dnia 29 października 2010 r. sygn. akt I FZ 323/10, dostępne na www.orzeczenia.nsa.gov.pl).

Biorąc pod uwagę wszystkie te okoliczności uznać należało, że skarżący nie wykazał dostatecznie zasadności swojego wniosku o zwolnienie od kosztów sądowych i dlatego orzeczono jak w sentencji na podstawie art. 258 § 1 i § 2 pkt 7 i art. 246 § 1 p.p.s.a.

Szukaj: Filtry
Ładowanie ...