III SA/Lu 805/13

Uzasadnienie

Zaskarżonym postanowieniem z dnia [...] sierpnia 2013 r., Nr [...], Dyrektor L. Oddziału Regionalnego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (dalej: ARiMR) odmówił Z. O. przywrócenia terminu do wniesienia odwołania od decyzji Kierownika Biura Powiatowego ARiMR w B., z dnia [...] kwietnia 2013 r., Nr [...].

Powyższe rozstrzygnięcie zapadło w sprawie, której stan faktyczny przedstawia się następująco:

Decyzją z dnia [...] kwietnia 2013 r., Nr [...], Kierownik Biura Powiatowego ARiMR w B. przyznał Z. O. płatności w ramach systemów wsparcia bezpośredniego. Decyzja została doręczona skarżącemu w dniu 24 kwietnia 2013 r. i zawierała pouczenie o prawie odwołania.

Niezgadzając się z powyższym rozstrzygnięciem, Z. O. wniósł odwołanie do Dyrektora L. Oddziału Regionalnego ARiMR. Odwołanie zostało złożone przez skarżącego osobiście, w Biurze Powiatowym ARiMR w Biłgoraju, w dniu 10 maja 2013 r.

Postanowieniem z dnia [...] lipca 2013 r., Nr [...], Dyrektor L. Oddziału Regionalnego ARiMR stwierdził, że powyższe odwołanie zostało wniesione z uchybieniem terminu.

Pismem z dnia [...] lipca 2013 r. Z. O. zwrócił się do Dyrektora L. Oddziału Regionalnego ARiMR z wnioskiem o przywrócenie terminu do złożenia odwołania od decyzji Kierownika Biura Powiatowego ARiMR w B., z dnia [...] kwietnia 2013 r., Nr [...]. W uzasadnieniu wniosku skarżący wskazał, że uchybił terminowi bez swojej winy. W piśmie zawarł również odwołanie od decyzji z dnia [...] kwietnia 2013 r.

Postanowieniem z dnia [...] sierpnia 2013 r., Nr [...], Dyrektor L. Oddziału Regionalnego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (dalej: ARiMR) odmówił Z. O. przywrócenia terminu do wniesienia odwołania od decyzji Kierownika Biura Powiatowego ARiMR w B., z dnia [...] kwietnia 2013 r., Nr [...]. W ocenie organu skarżący nie uprawdopodobnił dochowania należytej staranności w zachowaniu terminu do złożenia odwołania. Skarżący w ogóle nie wykazał, że nie był w stanie złożyć odwołania we właściwym terminie.

W skardze do Wojewódzkiego Sadu Administracyjnego Z. O. wniósł o uchylenie powyższego postanowienia i przywrócenie terminu do złożenia odwołania.

Zaskarżonemu postanowieniu zarzucił błąd w ustaleniach faktycznych, polegający na przyjęciu, że skarżący ponosi winę w uchybieniu terminowi, błędną interpretację przepisu art. 58 § 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2013 r., poz. 267 z późn. zm), dalej: k.p.a., poprzez uznanie, że wyjątkowy charakter środka przewidzianego w tym przepisie nie obejmuje sytuacji, w której znalazł się skarżący oraz naruszenie przepisu art. 7 i art. 8 k.p.a., poprzez działanie w niniejszej sprawie w sposób sprzeczny z zasadami w nich określonymi, tj. w sposób niebudzący zaufania do organów administracji państwowej oraz sprzeczny z zasadami praworządności.

W odpowiedzi na skargę Dyrektor L. Oddziału Regionalnego ARiMR wniósł o oddalenie skargi, podtrzymując dotychczasową argumentację.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Lublinie zważył, co następuje:

Skarga jest nieuzasadniona, ponieważ zaskarżone postanowienie nie narusza prawa.

Tytułem wstępu należy wskazać, że stosownie do art. 1 § 1 i 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. – Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz. 1269, z późn. zm.) sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości poprzez kontrolę działalności administracji publicznej, przy czym kontrola ta jest sprawowana pod względem zgodności z prawem. Powyższa kontrola jest wyłącznie kontrolą legalności zaskarżonych do sądu aktów, bowiem sądy administracyjne nie są powołane do kontroli słuszności, czy też celowości działań organów administracji publicznej. Oznacza to m.in., że w granicach danej sprawy sąd dokonuje wyłącznie oceny zgodności zaskarżonego aktu z przepisami prawa, bez względu na zarzuty podniesione w skardze.

Przedmiotem kontroli w niniejszej sprawie jest postanowienie Dyrektora L. Oddziału Regionalnego ARiMR odmawiające Z. O. przywrócenia terminu do wniesienia odwołania od decyzji organu I instancji.

Stosownie do art. 129 § 2 k.p.a., odwołanie wnosi się w terminie 14 dni od dnia doręczenia decyzji stronie. Natomiast zgodnie z art. 58 §1 i 2 k.p.a. w razie uchybienia terminu należy przywrócić termin na prośbę zainteresowanego jeżeli uprawdopodobni, że uchybienie nastąpiło bez jego winy. Prośbę o przywrócenie terminu należy wnieść w ciągu siedmiu dni od dnia ustania przyczyny uchybienia terminu. Jednocześnie z wniesieniem prośby należy dopełnić czynności, dla której określony był termin.

Organ administracji publicznej jest zatem obowiązany przywrócić termin, gdy zostaną spełnione łącznie następujące przesłanki: a) uchybienie terminu nastąpiło bez winy zainteresowanego i brak winy zostanie uprawdopodobniony, b) zainteresowany złożył wniosek o przywrócenie terminu w ciągu siedmiu dni od ustania przyczyny uchybienia terminowi, c) zainteresowany dopełnił czynności, dla której określony był termin jednocześnie ze złożeniem wniosku o przywrócenie terminu.

W tym miejscu należy podkreślić, że w orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego ukształtował się pogląd, zgodnie z którym, jeżeli strona nie była świadoma uchybienia terminu (była przeświadczona, że dokonała czynności z zachowaniem przepisanego terminu), to wówczas termin do złożenia prośby o jego przywrócenie liczy się od dnia uzyskania przez stronę wiadomości o tym, iż czynności dokonała z uchybieniem terminu.

W rozpatrywanej sprawie nie budzi wątpliwości okoliczność uchybienia przez skarżącego terminu do wniesienia odwołania od decyzji Kierownika Biura Powiatowego ARiMR w B. z dnia [...] kwietnia 2013 r. Decyzja ta została doręczona skarżącemu w dniu 24 kwietnia 2013 r., natomiast odwołanie zostało wniesione przez skarżącego w dniu 10 maja 2013 r., a więc po upływie czternastodniowego terminu do jego wniesienia.

Wniosek o przywrócenie terminu do wniesienia odwołania został natomiast złożony przez skarżącego w dniu 22 lipca 2013 r. W uzasadnieniu wniosku skarżący zawarł odwołanie od decyzji z dnia [...] kwietnia 2013 r. oraz podniósł, że uchybił terminowi do jego złożenia bez swojej winy, bowiem o fakcie tym dowiedział się dopiero z doręczonego mu w dniu 15 lipca 2013 r. postanowienia stwierdzającego wniesienie odwołania z uchybieniem terminu.

Biorąc pod uwagę tak ustalony stan faktyczny i prawny należy stwierdzić, że w niniejszej sprawie nie zostały spełnione przesłanki uzasadniające przywrócenie terminu do wniesienia odwołania od decyzji Kierownika Biura Powiatowego ARiMR w B. z dnia [...] kwietnia 2013 r. Co prawda skarżący dopełnił czynności, dla której określony był termin jednocześnie ze złożeniem wniosku o przywrócenie terminu oraz zachował termin do złożenia wniosku o przywrócenie terminu, jednak nie można uznać, że skarżący uprawdopodobnił, iż uchybienie nastąpiło bez jego winy.

W orzecznictwie sądów administracyjnych wielokrotnie podkreśla się, że kryterium braku winy, o jakim mowa w art. 58 k.p.a. należy wiązać z obowiązkiem strony dołożenia szczególnej staranności przy dokonywaniu czynności procesowej. Przywrócenie terminu nie jest zatem dopuszczalne, gdy strona dopuściła się choćby lekkiego niedbalstwa. W konsekwencji, o braku winy można mówić tylko w sytuacji, gdy dopełnienie obowiązku stało się niemożliwe z powodu przeszkody nie do przezwyciężenia, której strona nie mogła usunąć nawet przy użyciu największego w danych warunkach wysiłku oraz należytej staranności (tak m.in. B. Adamiak [w:] Kodeks postępowania administracyjnego, Komentarz, Wydawnictwo C.B. Beck Warszawa 2012, art. 58 Nb 4, wyrok NSA z 20 maja 1998 r., sygn. akt I SA/Ka 1718/96, LEX nr 33415).

Do okoliczności faktycznych uzasadniających brak winy w uchybieniu terminu przez stronę zalicza się np. przerwę w komunikacji, nagłą lub obłożną chorobę zainteresowanego, która nie pozwoliła na wyręczenie się inną osobą, powódź, pożar (por. m.in. wyroki Naczelnego Sądu Administracyjnego: z dnia 17 grudnia 2013 r., sygn. akt II GSK 1435/12, z dnia 20 listopada 2013 r., sygn. akt II GSK 1169/12, z dnia 17 lutego 2010 r., sygn. akt II GSK 367/09, z dnia 4 listopada 2009 r., sygn. akt II GSK 150/09). Podstawy do uwzględnienia wniosku o przywrócenie terminu do wniesienia odwołania nie stanowi natomiast powoływanie się przez stronę na nieznajomość prawa (por. postanowienie NSA z dnia 1 lutego 2005 r., sygn. akt FZ 713/04; LEX nr 302279).

W niniejszej sprawie skarżący podniósł jedynie, że uchybił terminowi do złożenia odwołania bez swojej winy, bowiem o fakcie tym dowiedział się dopiero z doręczonego mu w dniu 15 lipca 2013 r. postanowienia stwierdzającego wniesienie odwołania z uchybieniem terminu, a z racji, że jest prostym rolnikiem nie posiada odpowiedniej wiedzy. Argumentu tego nie można jednak uznać za uzasadniający przywrócenie terminu, tym bardziej, że skarżący został prawidłowo pouczony w decyzji Kierownika Biura Powiatowego ARiMR w B. z dnia [...] kwietnia 2013 r. o terminie i sposobie odwołania. Sytuacji, w której strona nie zwróciła uwagi na zawarte w otrzymanej decyzji pouczenie o sposobie odwołania nie można uznać za przeszkodę nie do przezwyciężenia, której nie można usunąć nawet przy użyciu największego w danych warunkach wysiłku oraz należytej staranności. Również nieznajomość prawa, czy błędne działania prawne nie mogą usprawiedliwiać strony, a przez to prowadzić do korzystnego dla niej rozstrzygnięcia. Przepis art. 58 k.p.a. nie uzależnia bowiem uprawnienia do przywrócenia terminu od stopnia zawinienia, co oznacza, że każdy, nawet najlżejszy stopień zawinienia w uchybieniu terminu wyłącza możliwość zastosowania tej instytucji.

W tym też kontekście należy stwierdzić, że skarżący nie wskazał żadnych obiektywnych powodów, które pozwalałyby przyjąć, że uchybienie nie zostało przez niego zawinione. Skarżący nie uprawdopodobnił, iż nawet przy dołożeniu należytej staranności, jakiej należy wymagać od strony dbającej należycie o swoje interesy, nie był w stanie złożyć odwołania od decyzji Kierownika Biura Powiatowego ARiMR w B. z dnia [...] kwietnia 2013 r. we właściwym terminie, zwłaszcza, że w decyzji tej został prawidłowo pouczony o terminie wniesienia odwołania.

Mając powyższe na względzie Wojewódzki Sąd Administracyjny w Lublinie oddalił skargę na podstawie art. 151 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r., poz. 270 z późn. zm.).