• I GSK 466/13 - Wyrok Nacz...
  28.03.2024

I GSK 466/13

Wyrok
Naczelny Sąd Administracyjny
2014-02-25

Nietezowane

Artykuły przypisane do orzeczenia

Do tego artykulu posiadamy jeszcze 13 orzeczeń.
Kup dostęp i zobacz, do jakich przepisów odnosi się orzeczenie. Znajdź inne potrzebne orzeczenia.

Skład sądu

Czesława Socha
Gabriela Jyż /sprawozdawca/
Zofia Przegalińska /przewodniczący/

Sentencja

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Zofia Przegalińska Sędziowie NSA Gabriela Jyż (spr.) Czesława Socha Protokolant Karolina Mamcarz po rozpoznaniu w dniu 25 lutego 2014 r. na rozprawie w Izbie Gospodarczej skargi kasacyjnej Z. P. "G." S.A. w G. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w O. z dnia 9 stycznia 2013 r. sygn. akt I SA/Op 432/12 w sprawie ze skargi Z. P. "G." S.A. w G. na decyzję Dyrektora Izby Celnej w O. z dnia [...] września 2012 r. nr [...] w przedmiocie podatku akcyzowego 1. oddala skargę kasacyjną; 2. zasądza od Z. P. G. S.A. w G. na rzecz Dyrektora Izby Celnej w O. 500 (pięćset) złotych tytułem kosztów postępowania kasacyjnego.

Uzasadnienie

Wyrokiem z dnia 9 stycznia 2013 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w O. oddalił skargę Z. P. G. S.A. w G. na decyzję Dyrektora Izby Celnej w O. z dnia [...] września 2012 r. w przedmiocie podatku akcyzowego.

Stan sprawy przyjęty przez Sąd I instancji przedstawiał się następująco:

skarżąca prowadzi działalności w zakresie produkcji, magazynowania oraz sprzedaży piwa, w procedurze zawieszenia poboru akcyzy, w podległych sobie składach podatkowych, na podstawie zezwolenia na prowadzenie składu podatkowego uzyskanego na mocy decyzji Naczelnik Urzędu Celnego w O. z dnia [...] kwietnia 2004 r. W złożonej deklaracji oraz jej koreckie dla podatku akcyzowego za kwiecień 2008 r. skarżąca wykazała ogółem podatek od piwa w kwocie 1.167.021 zł. Jego sprzedaży skarżąca dokonywała poza procedurą zawieszenia akcyzy, nabycia wewnątrzwspólnotowego oraz dokonywała wyprowadzenia ze składu podatkowego piwa w procedurze zawieszenia poboru akcyzy w celu dostaw krajowych i wewnątrzwspólnotowtch.

Naczelnik Urzędu Celnego w O. decyzją z dnia [...] maja 2012 r. określił skarżącej spółce zobowiązanie podatkowe w podatku akcyzowym za miesiąc kwiecień 2008 r. w wysokości 1.327.405 zł, na którą składała się kwota 1.167.021 zł z tytułu zakończenia procedury zawieszenia poboru akcyzy w związku z wyprowadzeniem wyrobów akcyzowych zharmonizowanych ze składu podatkowego oraz kwota 160.384 zł z tytułu zakończenia procedury zawieszenia poboru akcyzy w związku z wyprowadzeniem wyrobów akcyzowych zharmonizowanych ze składu podatkowego celem realizacji dostaw wewnątrzwspółnotowych. Organ I instancji stwierdził, że w przypadku dostaw krajowych występowały nieprawidłowości w prowadzeniu ksiąg. Pozostawały one jednak bez wpływu na wysokość zobowiązania podatkowego. W odniesieniu do wysyłek piwa w procedurze zawieszenia poboru akcyzy, w tym do kontrahentów na terenie Unii Europejskiej organ stwierdził, że towary wysyłane były z zastosowaniem Administracyjnych Dokumentów Towarzyszących (ADT). W kwietniu 2008 r. skarżąca zrealizowała w procedurze zawieszenia poboru akcyzy wysyłkę produktów akcyzowych na rzecz włoskiego podmiotu P. jako miejsce dostawy wskazując O. S. V. T., M. we Włoszech. Organ ustalił, że wskazana w dokumentach ADT włoska firma nigdy nie zamawiała i nie otrzymywała od skarżącej dostaw piwa, również jako podmiot O.. Ponadto, w wyniku wystąpienia organu I instancji do włoskich władz celnych uzyskała informacje, że przedsiębiorstwo P. nie dokonywało zakupu piwa od dostawców z Unii zaś prowadzony przez spółkę O. skład celny nigdy nie otrzymała partii piwa przeznaczonych dla P.. Dodatkowo włoski organ celny poinformował, że uwidoczniona na dokumentach ADT pieczęć z logo Republiki Włoskiej z napisem Urząd Techniczno – Finansowy (13) Mediolan uważana jest za fałszywą gdyż nie figuruje na stanie tego urzędu. Organ I instancji ustalił również, że przesyłki piwa realizowane były przez zewnętrznych przewoźników, natomiast płatności za dostawy dokonano w formie wpłat na rachunek bankowy skarżącej przez P. B. J. M.. Realizacja dostaw następowała na podstawie zamówień składanych przez P. B. M. J. działającej na podstawie umowy jako agent skarżącej, zobowiązany do podjęcia wszelkich czynności służących do wykonania umowy sprzedaży piwa pomiędzy Z. P. G. a P.. Z protokołów przesłuchań pracowników skarżącej spółki wynikało natomiast, że w objętym decyzją okresie nie były zawierane z włoską firmą żadne umów lub kontrakty na dostawy piwa. Z zeznań przewoźnika oraz prowadzących firmę transportową świadczącą dla skarżącej usługę przewozu na podstawie zlecenia przesłanego i potwierdzonego przez pracownika skarżącej J. S., miejscem dostaw piwa był 3100 S., Węgry, B. ut. [...]. Wobec tego organ I instancji stwierdził, że doszło do nieprawidłowości w realizacji dostaw wewnątrzwspólnotowych, gdyż procedura zawieszenia poboru akcyzy, którą objęta była produkcja i przetwarzanie wyrobów akcyzowych zharmonizowanych w składzie podatkowym skarżącej nie przekształciła się w procedurę zawieszenia poboru akcyzy w związku z przemieszczaniem wewnątrzwspólnotowym tego wyrobu. W stosunku do tych dostaw piwa powstał obowiązek podatkowy w związku z zakończeniem procedury zawieszenia poboru akcyzy w składzie podatkowym i wyprowadzeniem tych wyrobów ze składu poza wskazaną procedurą, a więc w związku z czynnością podlegającą opodatkowaniu, wynikającą z art. 28 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 23 stycznia 2004 r. o podatku akcyzowym (Dz. U. nr 29, poz. 257 ze zm., dalej: "ustawa o podatku akcyzowym").

Dyrektor Izby Celnej w O. po rozpoznaniu odwołania skarżącej spółki, objętą skargą decyzją utrzymała w mocy rozstrzygnięcie organu I instancji. Organ odwoławczy uznał, że zgromadzony w sprawie materiał dowodowy dawał wystarczające podstawy do stwierdzenia, iż wyroby akcyzowe zharmonizowane już z chwilą ich wyprowadzenia ze składu podatkowego przeznaczone były dla odbiorcy innego niż wskazany w dokumentach ADT. Był również wystarczający do przyjęcia, że nastąpiło wyprowadzenie wyrobów poza procedurą zawieszenia poboru akcyzy. Nie wystąpiła również sytuacja, w której mogło nastąpić rozpoczęcie procedury zawieszenia poboru akcyzy w związku z przemieszczeniem wyrobu. Podmiot wskazany w dokumentach ADT, w tej sprawie, nigdy nie zamawiał ani nie dokonywał zakupu piwa od skarżącej zaś pieczęcie uwidocznione na tych dokumentach, mające potwierdzać odbiór towaru, były fałszywe. Okoliczności te zdaniem organu odwoławczego wskazywały na wyprowadzenie wyrobów akcyzowych ze składu podatkowego poza procedurą zawieszenia poboru akcyzy, co spowodowało obowiązek zapłacenia akcyzy. Dyrektor Izby Celnej nie podzielił zarzut naruszenia art. 20 Dyrektywy 92/12/EWG, który jego zdaniem nie mógł zostać w sprawie zastosowany, gdyż dotyczył wszelkich naruszeń powstałych w trakcie przemieszczania wyrobu akcyzowego zaś w sprawie procedura zawieszenia poboru akcyzy w związku z przemieszczaniem wyrobu nie została w ogóle rozpoczęta. W ocenie organu odwoławczego dowody w postaci przesłuchania świadków nie miały charakteru pierwszorzędnego jednakże potwierdzały one wynikające z pisma włoskich władz celnych oraz ustaleń organu I instancji okoliczności, że wyprowadzane ze składu podatkowego skarżącej towary nie były przeznaczone do przemieszczenia na terytorium Włoch i w rzeczywistości tam nie dotarły. Organ odmówił również przeprowadzenia dowodów na okoliczność prawidłowego wszczęcia procedury zawieszenia poboru akcyzy, zmiany miejsca przeznaczenia oraz miejsca wystąpienia nieprawidłowości, uznając, że zgromadzony w sprawie materiał dowodowy był wystarczający dla rozstrzygnięcia sprawy, a wskazane przez skarżącą okoliczności nie miały dla niej znaczenia.

Sąd I instancji oddalając skargę stwierdził, że ustalony przez organu stan faktyczny sprawy nie budził wątpliwości i został ustalony zgodnie z regułami wynikającymi z przepisów ustawy z dnia 29 lipca 1997 r. Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2012 r., poz. 749, dalej: "ordynacja podatkowa" lub "O.p."). W ocenie Sądu I instancji organy w sposób wyczerpujący i przekonujący, a także adekwatny do charakteru prowadzonego postępowania uzasadniły odmowę przeprowadzenia wnioskowanych przez skarżącą dowodów zaś swoje rozstrzygnięcia oparły o materiał dowodowy zebrany w toku postępowania oraz o materiał dowodowy włączonym z kontroli podatkowej. Sąd podzielił ocenę organu odwoławczego co do materiałów z akt śledztwa prowadzonego przez Prokuraturę Okręgową w O., która nie miała zdaniem organu wpływu na wydane rozstrzygnięcie podatkowe. Za prawidłowe uznał również stanowisko organu odnośnie niecelowości poszukiwania na terytorium, którego państwa doszło do naruszenia procedury przemieszczenia wyrobu akcyzowego w sytuacji uznania, że nie doszło w ogóle do zainicjowania tejże procedury. Prawidłowo, zdaniem Sądu I instancji, organu odwoławczy stwierdził, że nie mógł mieć wpływ na fakt powstania obowiązku podatkowego wnioskowany przez skarżącą dowód na okoliczność braku jej uczestnictwa w wysyłce piwa na terytorium Węgier, jej działania w dobrej wierze oraz winy osób trzecich w zmianie miejsca przeznaczenia towaru. Sąd zgodził się z organem, że istotne dla sprawy okoliczności związane z przebiegiem dostaw potwierdzone zostały innymi dowodami w tym przede wszystkim informacją uzyskaną od włoskich władz celnych. Wskazując na treść art. 32 rozporządzenia Rady (WE) nr 2073/2004 z dnia 16 listopada 2004 r. w sprawie współpracy administracyjnej w dziedzinie podatków akcyzowych (Dz.UE.L.2004.359.1 dalej: "rozporządzenie nr 2073/2004"), Sąd I instancji stwierdził, że organy miały pełne podstawy do przyjęcia na podstawie dokumentu włoskich władz celnych, że widniejąca na dokumentach ADT pieczęć mająca potwierdzić odbiorcę dostarczonych wyrobów akcyzowych została uznana za fałszywą jak również, że nie była na stanie byłego Urzędu Techniczno – Finansowego w Mediolanie, co dawało podstany do zakwestionowania wiarygodności dokumentów ADT i faktu potwierdzenia dostawy wyrobów akcyzowych zgodnie z ich treścią. Fakt nie odzwierciedlania w tych dokumentach rzeczywistego miejsca dostawy produktów akcyzowych dla włoskiego przedsiębiorstwa P., którym była miejscowość na terenie Węgier, potwierdzały również zeznania świadków (przewoźników) i ustalenia poczynione w toku postępowania prowadzonego przez Prokuraturę Okręgową w O. przeciwko pracownikowi skarżącej spółki zajmującego się pozyskiwaniem i obsługą zagranicznych odbiorców. Wobec tego Sąd I instancji stwierdził, że organu zasadnie uznały, iż w odniesieniu do spornych towarów doszło do zakończenia procedury zawieszenia poboru akcyzy już na etapie ich wyprowadzenia ze składu podatkowego skarżącej spółki. Nie było również w ocenie Sądu I instancji podstaw do stwierdzenia naruszenia art. 28 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatki akcyzowym oraz art. 20 Dyrektywy 92/12/EWG w sprawie ogólnych warunków dotyczących wyrobów objętych podatkiem akcyzowym, ich przechowywania, przepływu oraz kontrolowania ("Dyrektywa 92/12/EWG").

Odnosząc się do złożonego przez skarżącą na rozprawie wniosku o przeprowadzenie dowodu uzupełniającego z dokumentu w postaci zestawienia transportów za okres od listopada 2006 r. do września 2008 r., Sad I instancji stwierdził, że nie miały one znaczenia dla wyjaśnienia istotnych wątpliwości w sprawie.

W podstawie prawnej wyroki Sąd I instancji podał art. 151 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jedn. Dz. U. z 2012 r., poz. 270, dalej: "p.p.s.a.").

Skargą kasacyjną Z. P. G. S.A., zaskarżyła wyrok Sądu I instancji w całości domagając się jego uchylenia w całości, przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania temu Sądowi oraz zasądzenia kosztów postępowania kasacyjnego w tym kosztów zastępstwa procesowego.

Zaskarżonemu wyrokowi zarzucono:

I. naruszenie przepisów postępowania, które miało istotny wpływ na wynik sprawy, to jest:

1. naruszenie art. 145 § 1 pkt lit. c), art. 134 § 1 i art. 151 p.p.s.a., polegające na oddaleniu skargi i nieuchyleniu zaskarżonej decyzji pomimo licznych naruszeń regulacji procesowych wydanej decyzji w postaci:

a) naruszenia art. 122, art. 187 § 1, art. 191 i art. 194 § 1 ordynacji podatkowej oraz art. 32 rozporządzenia nr 2073/2004 z dnia 16 listopada 2004 r., poprzez sprzeczną z zasadami logiki i doświadczenia życiowego ocenę zebranego materiału dowodowego oraz wadliwe ustalenie stanu faktycznego sprawy de facto w oparciu o niezweryfikowane i błędnie zinterpretowane przez organy celne pismo włoskich władz podatkowych z pominięciem wniosków dowodowych składanych przez Spółkę dla udowodnienia istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy okoliczności, a w szczególności wniosków o:

i. przeprowadzenie dowodu z przesłuchania kierowców firm transportowych, tj. Pana B. G., A. K., A. P., Ł. D., J. A., na okoliczność dochowania przez Spółkę dobrej wiary w zakresie transakcji z P.., dochowania należytej staranności przez Spółkę w zakresie weryfikacji kontrahenta Spółki, okoliczności dotyczące zmiany miejsca przeznaczenia wysyłanych towarów oraz okoliczność dobrej wiary Spółki w zakresie dokonanych dostaw piwa;

ii. przeprowadzenie dowodu z przesłuchania funkcjonariuszy szczególnego nadzoru podatkowego Urzędu Celnego w O. – D. D. K., T. Z., P. K., P. H., G. R., I. N. oraz A. K., na okoliczność dochowania przez Spółkę dobrej wiary w zakresie transakcji z P.., dochowania należytej staranności przez Spółkę w zakresie weryfikacji kontrahenta Spółki na okoliczności dotyczące zmiany miejsca przeznaczenia wysyłanych towarów oraz na okoliczność oraz dobrej wiary Spółki w zakresie dokonanych dostaw piwa;

iii. przeprowadzenie dowodu z przesłuchania Pana M. J. oraz M. J., na okoliczność dochowania przez Spółkę dobrej wiary w zakresie transakcji z P.., dochowania należytej staranności przez Spółkę w zakresie weryfikacji kontrahenta Spółki oraz na okoliczność pośredniczenia w sprzedaży piwa produkowanego przez Spółkę na rzecz P.. oraz okoliczność dobrej wiary Spółki w zakresie dokonanych dostaw piwa;

iv. przeprowadzenie dowodu z przesłuchania w charakterze strony prezesa Spółki Pana S. K. oraz wiceprezesa Spółki Pana A. M., na okoliczność dochowania dobrej wiary w zakresie transakcji z P.., dochowania należytej staranności przez Spółkę w zakresie weryfikacji kontrahenta Spółki oraz dobrej wiary Spółki w zakresie dokonanych dostaw piwa;

v. ustalenie tożsamości i przeprowadzenie dowodu z przesłuchania kierowców zagranicznych firm transportowych oraz osób działających w ramach tych firm transportowych odpowiedzialnych za transporty piwa w okresie listopad 2006 r. - wrzesień 2008 r. na okoliczność przebiegu transportów piwa i dochowania należytej staranności przez Spółkę oraz dochowania dobrej wiary przez Spółkę w zakresie transakcji z P..

b) naruszenia art. 127, art. 229 i art. 123 § 1 ordynacji podatkowej wyrażających zasadę dwuinstancyjności postępowania podatkowego poprzez zaakceptowanie przez Dyrektora wadliwych ustaleń poczynionych w decyzji wydanej w pierwszej instancji, przy jednoczesnej odmowie przeprowadzenia wnioskowanych przez Spółkę dowodów i zmianę uzasadnienia podjętego rozstrzygnięcia, o czym Spółka dowiedziała się dopiero z uzasadnienia decyzji ostatecznej, co uczyniło przeprowadzone postępowanie odwoławcze fikcyjnym i polegającym wyłączenie na powtórzeniu twierdzeń i ocen wyrażonych przez Naczelnika, co sprzeczne jest ze wskazanymi regulacjami wymagającymi, aby postępowanie odwoławcze miało charakter reformatoryjny, tj. stanowiło rzetelne i wyczerpujące ponowne rozpoznanie sprawy podatkowej przez organ odwoławczy;

c) naruszenia art. 210 § 4, art. 121 § 2 oraz art. 124 ordynacji podatkowej, poprzez sporządzenie uzasadnienia decyzji nieodpowiadającego ustawowemu wzorcowi, polegające na nieodniesieniu się do argumentacji Skarżącej oraz naruszeniu zasady informowania poprzez skonstruowanie uzasadnienia decyzji w sposób niepełny, pomijający materiał dowodowy świadczący o braku podstaw do określenia Spółce zobowiązania w podatku akcyzowym, zawierający elementy dowolnej oceny dowodów dokonanej przez Dyrektora;

2. naruszenie art. 134 § 1, art. 135, art. 145 § 1 pkt lit. c) i art. 141 § 4 p.p.s.a. poprzez nieuchylenie zaskarżonej decyzji i oparcie zaskarżonego wyroku na podstawie wadliwie ustalonego przez organy podatkowe stanu faktycznego sprawy poczynionym w wyniku pominięcia dowodów wnioskowanych przez Spółkę w toku postępowania podatkowego dla udowodnienia istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy okoliczności oraz oceny przeprowadzonych dowodów dokonanej z nieuprawnionym wykroczeniem poza granice swobodnej oceny dowodów wbrew treści art. 122, art. 187 § 1, art. 191, art. 194 § 1 ordynacji podatkowej oraz art. 32 rozporządzenia nr 2073/2004 i nie wyjaśnienia przez Sąd podstawy prawnej takiego rozstrzygnięcia, co przejawia się w szczególności w:

i. ustaleniu, iż pracownicy Spółki kierowali dostawy piwa dla P.. na Węgry, na podstawie dowodów z zeznań osób świadczących usługi transportowe (J. O., K. Z.) w sytuacji, w której osoby te brały udział w licznych dostawach piwa produkowanego przez Spółkę do węgierskiej sieci sklepów L. w okresie lipiec 2006 r. - luty 2008 r., a twierdzenia dotyczące ich zeznań zawarte w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku dotyczyły nie dostaw dla włoskiego kontrahenta Spółki (stanowiących przedmiot sprawy), ale wyżej wskazanych dostaw niekwestionowanych przez organy celne;

ii. pominięciu przy ustaleniu i ocenie stanu faktycznego okoliczności, iż w momencie wysyłania transportów piwa do włoskiego kontrahenta prawidłowość formalna dokumentacji towarzyszącej została potwierdzona przez pracowników szczególnego nadzoru podatkowego, co przeczy twierdzeniom organów celnych zaakceptowanych przez Sąd, iż nieprawidłowości w stosowaniu procedury zawieszenia poboru akcyzy zaistniały już w momencie wyprowadzenia piwa ze składu podatkowego Spółki, co stanowi również nieuprawnione podważenie mocy dowodowej weryfikowanego przez szczególny nadzór podatkowy dokumentu towarzyszącego ADT, w którym upoważniony pracownik Spółki wskazał w momencie wysyłki towaru adres włoski jako adres prawidłowej dostawy;

iii. pominięciu przy ustaleniu stanu faktycznego sprawy dowodów z przesłuchań kierowców firm transportowych, z których wynika, iż do nieprawidłowości w transporcie piwa dochodziło na skutek wskazań właścicieli firm transportowych, a nie w wyniku działań pracowników Spółki;

iv. wadliwej identyfikacji znaczenia dowodu z dokumentu w postaci pisma włoskich władz celnych z dnia 10 marca 2011 r. z naruszeniem art. 194 § 1 ordynacji podatkowej oraz art. 32 rozporządzenia nr 2073/2004, polegającej na uznaniu, iż informacja włoskich władz celnych oparta w znacznej części wyłącznie na oświadczeniach włoskich spółek, wskazująca, że P.. nie zamawiała piwa ze Spółki, że do składu celnego spółki O. nie dotarły dostawy piwa oraz że pieczęcie na dokumentach towarzyszących ADT są sfałszowane, stanowi jednoznacznie rozstrzygający dowód na okoliczność, iż w momencie opuszczenia przez dostawy piwa składu podatkowego Spółki nastąpiło naruszenie procedury zawieszenia poboru akcyzy, podczas gdy powyższe pismo stanowi o kwestiach faktycznych nie wpływających na prawidłowość samego uruchomienia procedury zawieszenia poboru akcyzy w związku z przemieszczeniem wyrobów między składami podatkowymi znajdującymi się na terenie UE, gdyż wskazuje jedynie, iż dostawy piwa nie dotarły do miejsca, do którego wysyłała je Spółka, natomiast w żaden sposób nie może być dowodem na okoliczność, że w momencie wysyłki towary akcyzowe były kierowane poza właściwy skład akcyzowy poza procedurą zawieszenia poboru akcyzy;

v. wadliwym przyjęciu, iż postawienie J. S. zarzutów przez Prokuraturę Okręgową w O. w sprawie o sygn. akt V Ds. 9/10 stanowi dowód, iż doszło w tym postępowaniu faktycznie do wiążących ustaleń co do poświadczenia nieprawdy w wystawionych przez Spółkę dokumentach świadczących kierowaniu przez pracownika Spółki dostawy piwa na Węgry zamiast do Włoch, podczas gdy w sprawie toczy się dopiero wyjaśniające postępowanie przygotowawcze i nie sformułowano przeciwko J. S. aktu oskarżenia do sądu, co stanowi o działaniu Sądu w oparciu o zasadę domniemania winy osoby, której postawiono zarzuty w postępowaniu karnym;

vi. nieuzasadnionym przyjęciu, iż pracownicy Spółki brali udział w fałszowaniu dokumentów związanych w transportem piwa do włoskiego kontrahenta, podczas gdy brak jest podstaw w zgromadzonym materiale dowodowym sprawy dla przyjęcia takiego stwierdzenia, a ponadto z dowodów zgromadzonych w sprawie wynika, iż w momencie wysyłki dostaw piwa dokumenty towarzyszące transportom były wystawiane prawidłowo, co potwierdzane było przez pracowników szczególnego nadzoru podatkowego Urzędu Celnego w O., a do nieprawidłowości dochodziło po opuszczeniu przez transporty składu podatkowego Spółki;

vii. pominięciu faktu, że transporty piwa w zakwestionowanym przez organy celne okresie, posiadały na opakowaniach oprócz języka węgierskiego, również języki: polski, angielski, a co najważniejsze włoski, co powoduje iż stwierdzenia Sądu odnoszące się do powinności wystąpienia u pracowników Spółki wątpliwości w odniesieniu do faktycznego miejsca przeznaczenia realizowanych dostaw piwa, są bezzasadne, na okoliczność czego Spółka wnioskuje w dalszej części skargi kasacyjnej o przeprowadzenie dowodu z dokumentu w postaci wzorów litografii zatwierdzonych kolejno w dniu 29 czerwca 2007 r. i 27 listopada 2007 r. znajdujących się na puszkach piwa Specjal Pils wysyłanych do P..;

viii. pominięciu przy ustaleniu intencji i zakresu działań pracowników Spółki i ich udziale w kierowaniu dostaw piwa na Węgry zamiast do Włoch okoliczności, iż to z inicjatywy Spółki doszło do spotkania z przedstawicielem włoskiego kontrahenta w siedzibie Spółki i ustalenia jego tożsamości przy pomocy wezwanych przez pracowników Spółki funkcjonariuszy policji, co przeczy twierdzeniom wynikającym z uzasadnienia zaskarżonego wyroku (w szczególności w zakresie twierdzeń Sądu dotyczących postawienia zarzutów J. S. oraz wskazania na wadliwie ustalony fakt etykietowania opakowań piwa w języku węgierskim), iż wszystkie okoliczności sprawy świadczą, iż pracownicy Spółki byli świadomi faktycznego miejsca, do którego ostatecznie kierowane są dostawy realizowane na rzecz włoskiego kontrahenta;

ix. wadliwe ustalenie Sądu, iż nieprawidłowości związane z transakcją sprzedaży piwa w ramach przemieszczenia między składami podatkowymi w państwach UE zostały wykryte w Polsce, podczas gdy według z treści dokumentów znajdujących się w aktach sprawy, to włoskie władze celne wykryły nieprawidłowości i skierowały do władz polskich zapytanie na formularzu SCAC 2004 o numerze referencyjnym [...] z dnia 4 września 2008 r., na podstawie czego polskie organy celne podjęły czynności wyjaśniające, co w sposób jasny pokazuje, że nieprawidłowości zostały wykryte przez włoską administrację celną;

x. odmowie zasadności zarzutów i argumentacji podnoszonych przez Spółkę w zakresie znaczenia dobrej wiary Spółki w ocenie prawnopodatkowych skutków realizowanych dostaw wyrobów akcyzowych przy użyciu niewyjaśnionych pojęć (np. "konstrukcja podatku akcyzowego jako świadczenia jednofazowego"), bez wskazania faktycznego wpływu przyjmowanych założeń dla rozstrzygnięcia sprawy, co sfenowi o wadliwym odzwierciedleniu w zaskarżonym wyroku procesu stosowania prawa;

3. naruszenie art. 106 §3 p.p.s.a. poprzez niezasadne oddalenie wniosku dowodowego Spółki w postaci dokumentu zawierającego wykaz dostaw realizowanych dla włoskiego kontrahenta na okoliczność ilości tych dostaw oraz zaniechań organów celnych, które nie dokonały ustalenia rzeczywistego przebiegu transportów w odniesieniu do większości tych dostaw, co stanowi sprzeczne z zasadami dowodzenia faktów wnioskowanie polegające na założeniu, że jeśli z faktów późniejszych (dostawy realizowane przez firmy J.O. i K.Z.) wywiedzione zostały dane konkluzje, to te same konkluzje odnieść można do zupełnie innych faktów zaistniałych uprzednio (wcześniejsze transporty realizowane przez inne firmy transportowe), pomimo braku jakichkolwiek rzeczywistych ustaleń w odniesieniu do tych faktów zaistniałych wcześniej;

II. na podstawie art. 174 pkt 1 p.p.s.a. - naruszenie przepisów prawa materialnego, które miało istotny wpływ na wynik sprawy, tj.:

1. niewłaściwe zastosowanie art. 28 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku akcyzowym i jednoczesną odmowę zastosowania w sprawie art. 26 ust. 2 pkt 1 i ust. 3 pkt 1 oraz art. 27 ust. 1 i ust. 4 tej usatwy, poprzez przyjęcie błędnego założenia, że pismo włoskiej administracji celnej wskazujące na brak zlecenia dostaw piwa przez włoską spółkę i brak dotarcia piwa do włoskiego składu podatkowego powoduje automatycznie konsekwencje w postaci identyfikacji obowiązku podatkowego w podatku akcyzowym na skutek uznania, że w sprawie Skarżącej nie nastąpiło prawidłowe rozpoczęcie procedury zawieszenia poboru akcyzy i w konsekwencji zidentyfikowanie obowiązku podatkowego w momencie wyprowadzenia towaru akcyzowego ze składu podatkowego Spółki, pomimo faktu, iż procedura zawieszenia poboru akcyzy została uruchomiona w sposób prawidłowy zgodnie z literalną treścią ustawy o podatku akcyzowym poprzez złożenie zabezpieczenia akcyzowego i dołączenie do przewożonych wyrobów akcyzowych zharmonizowanych dokumentu towarzyszącego ADT zawierającego dane włoskiego odbiorcy ze wskazaniem włoskiego składu podatkowego uprawnionego do odbioru towarów w procedurze zawieszenia poboru akcyzy, którego prawidłowość została potwierdzona kontrolą i pieczęcią pracowników szczególnego nadzoru podatkowego Urzędu Celnego;

2. niewłaściwe zastosowanie polegające na odmowie zastosowania, art. 20 ust. 1 i ust. 2 Dyrektywy 92/12/EWG poprzez uznanie, iż wskazana regulacja nie ma zastosowania w sprawie na skutek pominięcia istotnych okoliczności stanu faktycznego, w szczególności treści zeznań kierowców firm transportowych realizujących dostawy piwa do włoskiego kontrahenta, i niezasadne stwierdzenie, że zastosowanie powyższej regulacji nie jest zasadne z uwagi na fakt, iż procedura zawieszenia poboru akcyzy nie została w związku z przemieszczaniem wyrobu w ogóle rozpoczęta, pomimo istnienia istotnych dowodów i potwierdzanych nimi okoliczności faktycznych, które wskazują na prawidłowość realizowanej przez Spółkę procedury zawieszenia poboru akcyzy.

Ponadto Spółka wniosła na podstawie art. 106 § 3 w zw. z art. 193 p.p.s.a. o przeprowadzenie uzupełniającego dowodu z następujących dokumentów:

i. wykaz transportów realizowanych przez firmę przewozową K. Z. w realizacji dostaw piwa ze Spółki m.in. do węgierskiej sieci L. w okresie lipiec 2006 r. - luty 2008 r., na okoliczność wadliwej oceny dowodu z zeznań K. Z. przy pominięciu faktu, że K. Z. w kwestionowanym okresie realizowała transporty piwa produkowanego przez Spółkę skierowane do od-biorcy węgierskiego; i czego nie uwzględniono przy ocenie jej zeznań;

ii. wykaz transportów realizowanych przez firmę przewozową J. O. w realizacji dostaw piwa ze Spółki m.in. do węgierskiej sieci L. w okresie lipiec 2006 r. - listopad 2007 r., na okoliczność wadliwej oceny dowodu z zeznań J. O. przy pominięciu faktu, że J. O. w kwestionowanym okresie realizował transporty piwa produkowanego przez Spółkę skierowane do odbiorcy węgierskiego, i czego nie uwzględniono przy ocenie jego zeznań;

iii. wzory litografii zatwierdzonych kolejno w dniu 29 czerwca 2007 r. i 27 listopada 2007 r. znajdujących się na puszkach piwa Specjal Pils dostarczanych P.. zawierających napisy w językach: polskim, angielskim, włoskim oraz węgierskim, na okoliczność wadliwych ustaleń Sądu i organów celnych w zakresie napisów znajdujących się na opakowaniach piwa dostarczanego do P.., skutkujących oceną świadomości pracowników Spółki, iż piwo wysyłane do Włoch faktycznie transportowane było na terytorium Węgier;

iv. wzory litografii zatwierdzonych w dniu 22 września 2005 r. znajdujących się na puszkach piwa F. 4,2% oraz 5,0% dostarczanych przez Spółkę m.in. w okresie będącym przedmiotem decyzji wymiarowej Naczelnika Urzędu Celnego w O. w przedmiotowej sprawie, do węgierskiej sieci sklepów Lidl, zawierających napisy w językach: polskim, czeskim, słowackim, węgierskim, chorwackim i słoweńskim, na okoliczność międzynarodowego charakteru prowadzonego przez Spółkę handlu piwem, co rzutuje na ocenę Sądu i organów celnych w zakresie świadomości pracowników Spółki o faktycznym miejscu przeznaczenia wysyłanych do Włoch transportów piwa, których przeznaczenie było zmieniane na węgierskie przez osoby trzecie.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Skarga kasacyjna nie ma uzasadnionych podstaw.

Należy wskazać, że zgodnie z art. 183 § 1 p.p.s.a. Naczelny Sąd Administracyjny rozpoznaje sprawę w granicach skargi kasacyjnej, z urzędu zaś bierze pod rozwagę jedynie nieważność postępowania. Z akt sprawy nie wynika, aby zaskarżone orzeczenie zostało wydane w warunkach nieważności, której przesłanki określa art. 183 § 2 p.p.s.a., zatem do rozważenia pozostały podniesione w skardze kasacyjnej zarzuty naruszenia przepisów prawa materialnego i procesowego.

Skarga kasacyjna oparta została w sprawie na obydwu podstawach kasacyjnych określonych w art. 174 p.p.s.a., tj. postawiony został zarówno zarzut naruszenia prawa materialnego, jak i przepisów postępowania. W pierwszej kolejności wskazane jest zatem rozpoznanie zarzutów dotyczących naruszenia przepisów postępowania, gdyż z ich treści wynika, że mogłyby one wpływać na ustalenia faktyczne sprawy i w konsekwencji ważyć na ocenie prawidłowej wykładni lub zastosowaniu przepisów prawa materialnego.

Zarzuty naruszenia przepisów postępowania zmierzają do podważenia ustaleń faktycznych organów, zaaprobowanych przez Sąd I instancji, w zakresie uznania, że w sprawie nastąpiło wyprowadzenie wyrobów akcyzowych zharmonizowanych ze składu podatkowego skarżącej, poza procedurą zawieszenia akcyzy przy dostawie towarów akcyzowych zharmonizowanych w postaci piwa do włoskiej firmy P.. W zakresie tych ustaleń autor skargi kasacyjnej podniósł zarzut naruszenia art. 145 § 1 pkt 1 lit. c), art. 134 § 1 i art. 151 p.p.s.a. w powiązaniu z art. 122, art. 187 § 1, art. 191, art. 194 § 1 O.p., wskutek czego – w jego ocenie – wadliwie ustalono istotne okoliczności faktyczne dotyczące zmiany miejsca przeznaczenia wysyłanych towarów, tudzież dobrej wiary skarżącej przy spornych dostawach piwa. Spółka akcentowała istotny wpływ, jaki miało nieuwzględnienie składanych przez nią wniosków dowodowych na te nieprawidłowości.

Oceniając zarzuty procesowe skargi kasacyjnej, należy uczynić ogólną uwagę odnoszącą się do zasad prowadzenia postępowania dowodowego. Otóż organy podatkowe są obowiązane dopuścić każdy dowód, który może się przyczynić do wyjaśnienia sprawy, co wprost wynika z treści art. 188 O.p. Oznacza to, że postępowanie dowodowe ma być ukierunkowane na ustalenie okoliczności faktycznych istotnych z punktu widzenia rozstrzygnięcia w sprawie, stąd organ nie ma obowiązku przeprowadzania wszelkich zgłaszanych przez stronę dowodów. Skoro teza dowodowa, na którą powołane zostają dowody przez skarżącą dotyczy okoliczności, które nie mają w sprawie znaczenia, nie można czynić zarzutu, że dowody takie nie są przeprowadzane. Uwagi te odnoszą się przede wszystkim do zarzutów opisanych w pkt I ppkt 1 lit a) skargi kasacyjnej; powołane w punktach i - v dowody osobowe, które w ocenie skarżącej zostały niezasadnie pominięte, służyć miały wykazaniu tezy dowodowej, że skarżąca pozostawała w dobrej wierze w zakresie dokonywanych dostaw piwa.

Zdaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego zasadnie kwestia dobrej wiary skarżącej, z punktu widzenia obowiązku podatkowego w podatku akcyzowym przy dokonywaniu dostaw piwa, jako towaru akcyzowego zharmonizowanego, została uznana za niemającą znaczenia dla rozstrzygnięcia w sprawie. Szersze rozważania o dobrej wierze podatnika, Naczelny Sąd Administracyjny zawarł w dalszej części uzasadnienia, przy rozważaniach dotyczących naruszenia prawa materialnego. W tym miejscu Naczelny Sąd Administracyjny stwierdza jedynie, że aprobata w zaskarżonym wyroku pominięcia powołanych przez skarżącą dowodów na okoliczność jej dobrej wiary przy dokonywaniu przedmiotowych dostaw, była zasadna o tyle, że dowodami tymi zmierzano do wykazania okoliczności nieistotnych dla rozstrzygnięcia w sprawie.

Z kolei kwestia okoliczności zmiany miejsca przeznaczenia towaru została ustalona w sposób niebudzący wątpliwości a Sąd I instancji ocenił wprost, że twierdzenia strony, jakoby zmiany miejsca dostawy dokonywali samowolnie przewoźnicy, pozostają gołosłowne. Należy podnieść, że na tę okoliczność, jakkolwiek w innych postępowaniach (kontrolnym w zakresie podatku od towarów i usług oraz karnym przygotowawczym), co jednak nie było przedmiotem zarzutu skargi kasacyjnej, zostały przesłuchane niektóre osoby wskazywane także w nieuwzględnionych wnioskach. Odnosi się to do przesłuchania T. Z., P. K., G. R., I. N., A. M., M. J., S. K.. Wnioski wywiedzione przez organy z tych zeznań zostały ocenione przez Sąd I instancji w zaskarżonym wyroku i skarżąca treści tych zeznań nie podważała. Tymczasem uwzględniając powyższe zeznania, jak również zeznania J. O., K. Z., J. S. (jednoznacznie niepotwierdzających stanowiska skarżącej) Sąd I instancji uznał, że stanowisko, jakoby zmiana miejsca dostawy piwa z Włoch na Węgry dokonała się na skutek samodzielnej inicjatywy przewoźnika jest dowolne i nie znajduje żadnego potwierdzenia w dowodach sprawy. Stąd za trafne należy uznać stanowisko Sądu I instancji o braku uzasadnienia do poszukiwania, a następnie przesłuchiwania, zagranicznych przewoźników na okoliczność realizacji dostaw pod inny adres, niż wskazany w dokumencie ADT. Skarżąca nie wyjaśniła przekonująco, w jaki sposób podmioty te – przewoźnicy i kierowcy, których danych sama nie zna, samodzielnie zmieniali miejsca przeznaczenia przy dostawie wysłanych przez nią towarów, chociażby w kontekście zasad doświadczenia życiowego, przez wykazanie interesu w takim samowolnym postępowaniu.

W tym kontekście skarżąca w skardze kasacyjnej podważała stanowisko Sądu I instancji, który zaaprobował uwzględnienie przy ustaleniach faktycznych w sprawie m.in. zeznań przewoźników przy wybranych dostawach, J. O. i K. Z.. Skarżąca zarzuciła, że zeznania te nie mogą być uznane za wiarygodne ze względu na nieprawidłowy sposób formułowania pytań podczas przesłuchania, co dyskwalifikowało udzielane odpowiedzi. Podniosła, że kiedy pytano o sporne transporty na Węgry, świadkowie udzielali odpowiedzi myląc te dostawy z innymi dostawami piwa – także na Węgry, lecz innego odbiorcy – do węgierskiej sieci sklepów L. w okresie od lipca 2006 r. do lutego 2008 r. Na tę okoliczność także wnioskowała o przeprowadzenie przez Sąd I instancji dowodu w trybie art. 106 § 3 p.p.s.a. z dokumentu w postaci wykazu transportów dostaw piwa do węgierskiej sieci L., realizowanych przez firmę przewozową K. Z. i J. O.. Stąd twierdzenia ich co do dostaw, nie dotyczyły spornych dostaw do włoskiego kontrahenta, ale dostaw innych, niekwestionowanych przez organy celne.

Odnosząc się do takich twierdzeń, zarzut powyższy należy uznać za chybiony, jako pomijający treść protokołów rejestrujących przebieg przesłuchań. Z dokumentów tych bowiem wynika, że podczas przesłuchania świadka J. O. w ramach kontroli podatkowej w dniu 4 listopada 2008 r. oraz uzupełniającego oświadczenia złożonego 24 listopada 2008 r. wynika, że w ramach pytań o sporne przewozy do Węgier okazano świadkowi konkretne listy przewozowe CMR (kserokopie dołączono do protokołu) z ich wykonywania i do tych dokumentów ograniczono pytania. Z zeznań natomiast jednoznacznie wynika, że informacje zawierające zlecenie przewozu pochodziły od skarżącej, wysłane zostały e-mail przez J. S. (wskazano adres) lub telefonicznie (wskazano nr telefonu), zawierały istotne dane, które zwykle otrzymuje podmiot wykonujący przewóz, tj. miejsce i data załadunku, adres rozładunku, dodatkowo dane firmy, na którą należało wystawić fakturę za transport. Podobnie należy ocenić okoliczności wynikające z przesłuchania innego przewoźnika – K. Z., która opisała przebieg zdarzeń odnosząc się do konkretnych spornych dostaw. Świadek zeznała, że dane adresowe, co do miejsca dostawy otrzymywała od spedytora, pracownika skarżącej J. H., który wyjaśnił jej rozbieżności w dokumentach tym, że włoska firma ma filie na Węgrzech. Na szczególną uwagę, w kontekście zarzutów skargi kasacyjnej co do przebiegu tych przesłuchań, zasługuje okoliczność, że w przeprowadzaniu dowodów uczestniczył przedstawiciel skarżącej A. M., który mógł na bieżąco ingerować w treść zadawanych pytań, o ile odpowiedź na nie mogła pozostawić wątpliwości interpretacyjne, co do zdarzeń, do których się odnosiła. Prezes skarżącej – A. M., jak wynika z kopii dokumentów z przesłuchania świadków, aktywnie uczestniczył w przesłuchaniu, zadając pytania, ale nie kwestionował wypowiedzi, co do przebiegu spornych transportów.

Zeznań tych także nie podważa obszernie przytoczone w uzasadnieniu skargi kasacyjnej zeznanie kierowcy – B. G.. Twierdzenia świadka, że informację o miejscu dostawy towarów otrzymał od K. O., "bez konsultacji ze Spółką" nie dziwi, mając na uwadze, że był pracownikiem firmy transportowej E.-T. i K. O. był kompetentny do wskazywania mu tras przejazdów. Na marginesie należy zauważyć, że z przytoczonych twierdzeń świadka wynika, iż wskazując na węgierski adres dostawy (odmienny niż na dostarczonych dokumentach), K. O. stwierdził, że tak "wynika ze zlecenia na transport". W efekcie treść przytoczonych zeznań potwierdza, że firma transportowa zrealizowała transport według wskazań tego, kto przedmiotowy transport zlecał, czyli skarżącej, nawet jeśli nie wynikało to z warunków incoterms.

W świetle powyższego twierdzenia skargi kasacyjnej, że wnioskowane a nieprzeprowadzone dowody z przesłuchania kierowców dowiodłyby, że nieprawidłowości w transporcie piwa następowały w wyniku samowolnych działań właścicieli firm transportowych, a nie działań pracowników Spółki, zasadnie ocenione zostały w zaskarżonym wyroku jako gołosłowne. Bez jakiegokolwiek uzasadnienia pozostało twierdzenie skargi kasacyjnej, że "...Skarżąca stała się ofiarą oszustwa, popełnionego przez osoby, które w toku postępowania podatkowego składały nieprawdziwe zeznania obciążające Skarżącą. Osoby te, co wynika z akt postępowania w sposób świadomy uczestniczyły w przestępstwie...". Skarżąca nie wskazała, którym osobom przypisuje takie postępowanie. Działania pracowników skarżącej muszą być traktowane, jako działania samej strony. Przeprowadzone w sprawie postępowanie dowodowe wskazuje, że cały obrót dokumentacyjny dotyczący spornych dostaw rozpoczynał się i kończył u skarżącej. W zakresie ustalenia przebiegu dostaw piwa dla włoskiej firmy P.. która powinna odbyć się pod wskazane miejsce dostawy do podmiotu O. S. V. T. N. [...] M. Włochy a odbyła się na Węgry pod wskazane adresy – niesporne w sprawie pozostawało, że zakwestionowane dostawy dotarły na Węgry a nie do Włoch.

Akceptując powyższe, skarżąca w skardze kasacyjnej zmierzała do wykazania, że tylko uchybienia w przeprowadzonym postępowaniu dowodowym uniemożliwiły jej wykazanie, że wyprowadzenie towaru ze składu podatkowego odbywało się zgodnie z prawidłowo wystawionym administracyjnym dokumentem towarzyszącym przy udziale pracowników szczególnego nadzoru podatkowego, a zmiany miejsca dowozu towarów nastąpiły w trakcie realizacji ich przemieszczenia, bez jej woli i wiedzy.

Zdaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego prawidłowo Sąd I instancji, w ślad za organami podatkowymi przyjął ustalenie, że procedura przemieszczenia wyrobów akcyzowych w systemie zawieszenia poboru akcyzy w związku z opuszczeniem składu podatkowego przez towar w ogóle się nie rozpoczęła.

Abstrahując od kwestii świadomości i dobrej wiary skarżącej, zdaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego, trudno zaakceptować ustalenie, że w przebiegu spornych transakcji nie było podstawy, aby co najmniej powziąć wątpliwości co do tego, dokąd trafiało piwo adresowane dla włoskiej spółki. Zwrócił na to uwagę Sąd I instancji wskazując, że na takie wnioski pozwala wprost efekt postępowania karnego prowadzonego przeciwko pracownikowi skarżącej, J. S., któremu postawiono zarzut poświadczenia nieprawdy na 179 fakturach, administracyjnych dokumentach towarzyszących, międzynarodowych listach przewozowych CMR. Jakkolwiek w skardze kasacyjnej skarżąca podnosi, że wadą zaskarżonego wyroku było uwzględnienie, że postępowanie karne prowadzone przez prokuraturę dostarcza wiążących ustaleń w sytuacji, gdy nie sformułowano jeszcze przeciwko J. S. aktu oskarżenia, to w wystąpieniu na rozprawie przed Naczelnym Sądem Administracyjnym pełnomocnik skarżącej przyznał, że taki akt oskarżenia został już sporządzony i przesłany do właściwego sądu. Bez względu na to, organy podatkowe nie muszą oczekiwać na zakończenie postępowania karnego a na podstawie art. 180 § 1 O.p. mogą wykorzystać wszelkie materiały z takiego postępowania.

Niezależnie od tego Naczelny Sąd Administracyjny zauważa, że kwestionowanie przez skarżącą działań jej pracownika, pełniącego od 1 kwietnia 2007 r. obowiązki Kierownika Działu Eksportu, który przesłuchany w postępowaniu kontrolnym przed organem podatkowym przyznał, że dawał polecenia, w ramach swoich kompetencji, pracownikowi (Je. H.) na organizowanie transportu piwa na Węgry, za wiedzą swoich zwierzchników, nie miało żadnego oparcia w konkretnych wnioskach dowodowych, które podważyłyby takie zeznania. Z twierdzeń J. S. wynika, że wiedział on, iż piwo w zakresie spornych dostaw wywożone było nie do Włoch, lecz na Węgry. Zwracał też uwagę swoim zwierzchnikom na nietypowy sposób rozliczeń za te dostawy, który polegał na dokonywaniu w kraju wpłat gotówkowych na rachunek skarżącej w walucie euro.

Z zeznań członków zarządu skarżącej, Prezesa i Vice Prezesa, S. K. i A. M., którzy prezentowali pogląd, że o tym, iż dostawy piwa dotarły do Włoch wywodzili z administracyjnych dokumentów towarzyszących (ADT), wynika, że nie interesowali się sposobem dokonywania zapłaty w formie gotówkowej za sporne dostawy, mimo że sprawowali nadzór nad księgowością, która podnosiła kwestię zapłaty za towar przez firmę P.. Wpłaty gotówkowe dokonywane były przez różne podmioty w Polsce, w tym osoby których nie można było zidentyfikować, nieznane skarżącej (J. T.), o czym prezesi byli informowani. W tym miejscu należy wskazać także na zeznania złożone w postępowaniu przygotowawczym przez pracowników szczególnego nadzoru podatkowego Urzędu Celnego w O. (I. N., G. R., T. Z., P. K.), którzy zgodnie przyznali, że już na początku dokonywania wysyłek piwa do włoskiego kontrahenta P.. w 2006 r. dowiedzieli się od kierowcy przygotowującego się do wyjazdu, że towar jedzie na Węgry, a nie do Włoch, co zainicjowało z ich strony działania sprawdzające. W świetle zgromadzonych, zaakceptowanych przez Sąd I instancji dowodów, nie sposób uznać za przekonujące twierdzenia skargi kasacyjnej, że "...stwierdzenia Sądu odnoszące się do powinności wystąpienia u pracowników Spółki wątpliwości w odniesieniu do faktycznego miejsca przeznaczenia realizowanych dostaw piwa były bezzasadne.", skoro wiedzę taką można było powziąć – bez specjalnych starań – przy okazji przypadkowej rozmowy z kierowcą ładującym towar z magazynu skarżącej. Żadne z wnioskowanych przez skarżącą dowodów, które zostały pominięte przez organy, co zaakceptował Sąd w zaskarżonym wyroku, nie zmierzały do podważenia powyższych ustaleń.

Za niezasadny Naczelny Sąd Administracyjny uznał zarzut skargi kasacyjnej dotyczący wadliwej identyfikacji dowodu z dokumentu w postaci pisma włoskich organów celnych z 10 marca 2011 r., z uwagi na to, że informacja z niego wynikająca oparta została jedynie na oświadczeniu spółki P.., że nie zamawiała piwa od skarżącej oraz od spółki O., że do jej składu celnego nie dotarły dostawy piwa. W tym kontekście skarżąca sformułowała zarzut naruszenia art. 194 § 1 O.p. oraz art. 32 rozporządzenia 2073/2004 w sprawie współpracy administracyjnej w dziedzinie podatków akcyzowych. Sąd I instancji obszernie przeanalizował w zaskarżonym wyroku znaczenie regulacji zawartych w rozporządzeniu 2073/2004 podkreślając, że uzyskana odpowiedź była efektem szczególnego trybu współpracy i wymiany informacji w dziedzinie podatków akcyzowych, a nie gromadzenia informacji w zwykłym trybie, jak zdaje się to sugerować skarżąca, marginalizując doniosłość uzyskanej informacji przez podkreślanie, że oparta jest tylko na oświadczeniu włoskich podmiotów. Na szczególny charakter uzyskanej odpowiedzi Sąd I instancji wskazał, przywołując treść art. 31 i 32 powołanego rozporządzenia. Wynika z nich jednoznacznie, do jakich celów mogą z założenia zostać wykorzystane informacje nadesłane w tym trybie (ustalenie podstawy wymiaru podatku, poboru, kontroli podatków akcyzowych, użycie ich w postępowaniu sądowym, administracyjnym zmierzającym do nałożenia kary pieniężnej itp.), z uwzględnieniem kwalifikowanego charakteru dowodowego, jakiemu służą. Podmioty realizujące współpracę na podstawie wyżej wskazanego rozporządzenia mają świadomość rangi udzielanej odpowiedzi. Stąd podważanie – bez konkretnych zarzutów – treści informacji uzyskanej w tym trybie, nie mogło być skuteczne i w ten sposób prawidłowo ocenione zostało w zaskarżonym wyroku. Skarżąca pozostaje zresztą niekonsekwentna w swoich twierdzeniach, bowiem z jednej strony podważa informację władz włoskich, z której wynika, że ani kontrahent włoski, ani wskazany skład podatkowy nie otrzymały spornych dostaw, a z drugiej strony akceptuje w sprawie ostateczne ustalenia, że towar nie dotarł do Włoch, lecz zawieziony został na Węgry, starając się wykazać jedynie, że stało się to bez jej wiedzy. Skarżąca nie uzasadniła szerzej, na czym polegało naruszenie art. 32 rozporządzenia 2073/2004 w sprawie współpracy administracyjnej w związku z wykorzystaniem informacji od władz włoskich.

Poza jakąkolwiek argumentacją skarżąca pozostawiła w skardze kasacyjnej zarzut niezasadności uznania na podstawie analizowanej odpowiedzi włoskich władz celnych informacji, że pieczątka na dokumentach ADT nie jest prawdziwa. Informacja bowiem udzielona w tym trybie przez kompetentny organ, kwestionująca autentyczność użytej pieczątki w porównaniu z oficjalną pieczęcią pozostającą w zasobach urzędu państwowego, musi być uznana za wystarczającą dla podważenia wiarygodności potwierdzeń na administracyjnych dokumentach towarzyszących. Za w pełni uzasadnione uznać więc należy stanowisko Sądu I instancji, który w ślad za organami podatkowymi przyjął, że przedmiotowe pismo władz włoskich skutecznie podważyło moc dowodową administracyjnych dokumentów towarzyszących wynikającą z art. 194 § 1 O.p., bowiem to organ państwa przeznaczenia jest organem uprawnionym, który na dokumencie tym stwierdza dostarczenie wyrobu do miejsca przeznaczenia i jego informacja, że nie potwierdza dostawy wyrobów musi być uznana za wystarczający dowód dla podważenia ADT.

Odnosząc się do twierdzeń skargi kasacyjnej, że w momencie wysyłki piwa dokumenty towarzyszące transportom były wystawione prawidłowo, co potwierdzali pracownicy szczególnego nadzoru podatkowego Urzędu Celnego w O., a do nieprawidłowości dochodziło na etapie przemieszczania wyrobów, Naczelny Sąd Administracyjny w tym zakresie podzielił ocenę organów wyrażoną w zaskarżonym wyroku. Skarżąca akcentuje formalną poprawność sporządzonej dokumentacji, co w jej ocenie wypełniło wszystkie obowiązki wynikające z art. 26 ust. 2 pkt 1 i art. 27 ust. 4 u.p.a., sprowadzające się do prawidłowego dołączenia do przewożonych wyrobów akcyzowych zharmonizowanych administracyjnego dokumentu towarzyszącego oraz złożenia we właściwym urzędzie celnym zabezpieczenia akcyzowego. Tymczasem formalna poprawność administracyjnego dokumentu towarzyszącego, odpowiadającego w treści wypełnionym wzorom zgodnie z postanowieniami rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 24 lutego 2009 r. w sprawie dokumentacji i procedur związanych z przemieszczeniem wyrobów akcyzowych, nie oznacza jeszcze uznania, że procedura przemieszczenia piwa w systemie zawieszenia poboru akcyzy została prawidłowo wszczęta. Procedury te przecież nie są celem samym w sobie, lecz utworzone zostały po to, aby zapobiegając nieopodatkowanej konsumpcji umożliwić zapłatę podatku akcyzowego w fazie najbardziej zbliżonej do konsumpcji. Do kontynuowania zawieszenia poboru akcyzy po opuszczeniu składu podatkowego, w ramach jego przemieszczenia konieczne jest, aby administracyjny dokument towarzyszący był nie tylko poprawny formalnie, ale nade wszystko, aby był rzetelny, to znaczy odzwierciedlał rzeczywisty przepływ wyrobu pomiędzy podmiotami wykazanymi na tym dokumencie. Przepis art. 15 Dyrektywy Horyzontalnej statuuje zasadę, że przepływ wyrobów akcyzowych w ramach procedury zawieszenia poboru akcyzy dokonuje się między składami podatkowymi, na prowadzenie których, zgodnie z art. 13 tej Dyrektywy, podmiot musi uzyskać stosowne pozwolenie. Wiąże się to ze szczególnymi obowiązkami gwarancyjnymi podmiotów, które prowadzą takie składy. Poprawny formalnie wpis w zakresie danych nabywcy i składu podatkowego (w tym znaczeniu, że podmioty te nie są fikcyjne), nie wypełnia obowiązku dysponowania prawidłowym administracyjnym dokumentem towarzyszącym, o ile w rzeczywistości nie są one realnymi stronami przemieszczania wyrobów w procedurze zawieszenia poboru akcyzy.

Obowiązek posiadania takiego dokumentu, dokładnie sformułowany w ustawie o podatku akcyzowym, uszczegółowiony w rozporządzeniu Ministra Finansów w sprawie dokumentacji i procedur związanych z przemieszczeniem wyrobów akcyzowych, swoje pierwotne umocowanie znajduje w art. 18 i 19 Dyrektywy Horyzontalnej. Ma on na celu wzmocnienie kontroli przemieszczania wyrobów akcyzowych, od których nie została zapłacona akcyza po to, aby nie doszło do unikania jej zapłaty. Stąd dokumenty, na które powołuje się w sprawie skarżąca nie mogą być dowodem prawidłowego wyprowadzenia wyrobów akcyzowych ze składu podatkowego i kontynuowania, w procedurze zawieszenia poboru podatku, ich przemieszczania pomiędzy składami podatkowymi, ponieważ nie potwierdzają rzeczywistych czynności. Wskazany w nich nabywca towaru nie nabył go, a wskazany skład podatkowy nie przyjął przedmiotowych wyrobów, co nie jest w sprawie kwestionowane. Postępowanie w zakresie ustalenia, że stan taki istniał jeszcze przed opuszczeniem składu podatkowego, zgodnie ze stanowiskiem Sądu I instancji należało uznać za uzasadnione. Skarżąca skutecznie nie podważyła tych ustaleń. Trafnie więc nie przyjęto ustalenia, że do nieprawidłowości nie doszło w fazie prawidłowo rozpoczętej procedury przemieszczania wyrobów a pismo włoskich władz celnych dowodzi wyłącznie tego, że przesyłka nie dotarła do miejsca przeznaczenia. Zdaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego z przedmiotowego pisma, jak zostało to ocenione w zaskarżonym wyroku wynikało, że przesyłka nigdy nie była kierowana do wskazanego w dokumentach miejsca i odbiorcy.

Odnosząc się do zarzutu, że przy ustaleniu intencji i zakresu działań pracowników skarżącej przy kierowaniu dostaw piwa na Węgry, zamiast do Włoch, pominięto okoliczność zorganizowania z inicjatywy skarżącej spotkania w jej siedzibie z przedstawicielem włoskiego kontrahenta, Naczelny Sąd Administracyjny wobec braku szerszego uzasadnienia, nie mógł odczytać, jaki wpływ ta okoliczność miałaby na istotne ustalenia w sprawie, w kontekście przesłanki z art. 174 pkt 2 p.p.s.a. Poza oceną pozostaje podejmowanie działań, jako aktów podstawowej staranności skarżącej w zakresie identyfikacji kontrahentów, z którymi przez okres blisko dwóch lat utrzymywała kontakty handlowe, jednakże z uzasadnienia skargi nie wynika, jakie wnioski dla ustalenia przebiegu spornych dostaw wynikały z tego spotkania. Wnosić można, że nie wyjaśniło ono przebiegu dostaw, skoro na etapie skargi kasacyjnej dla tych ustaleń aktualne pozostawały wnioski o poszukiwanie nieznanych skarżącej zagranicznych firm i ich kierowców, którzy mogli przewozić przedmiotowe wyroby.

Zdaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego na wynik sprawy nie miała wpływu uwaga zawarta w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku (bo brak w tym zakresie szerszych rozważań Sądu I instancji), że piwo wysyłane do Włoch miało etykiety z napisami w języku węgierskim. Nie wynika z treści zaskarżonego orzeczenia, aby te okoliczności zaważyły na podjętym rozstrzygnięciu. Stąd Naczelny Sąd Administracyjny wydając wyrok w sprawie i oceniając zarzuty skargi kasacyjnej w zakresie podważenia istotnych okoliczności sprawy, pominął wywody w tym przedmiocie. Gdyby uznać, że okoliczność ta miała istotne znaczenie w sprawie niewątpliwie zasadne pozostawałoby szersze przeanalizowanie treści etykiet w kontekście możliwości wywiedzenia z nich wniosku, że towar adresowany jest do klienta węgierskiego, co jednak nie wyklucza, że za pośrednictwem nabywcy włoskiego. Stąd zarzut w tym zakresie niepozbawiony podstaw, w ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego, nie mógł mieć istotnego wpływu na wynik sprawy.

Odnosząc się do pozostałych procesowych zarzutów skargi kasacyjnej, Naczelny Sąd Administracyjny za niezasadny uznał zarzut wskazany w pkt I ppkt 1 i 2 skargi kasacyjnej, dotyczący naruszenia przez Sąd I instancji art. 134 § 1 p.p.s.a. Oparcie zarzutu skargi kasacyjnej na art. 134 § 1 p.p.s.a. wiąże się z koniecznością wykazania tych przepisów, którym uchybił organ administracji, a które nie będąc powołanymi w skardze, nie zostały uwzględnione, jako przedmiot kontroli przez Sąd I instancji. Tymczasem skarżąca naruszenie tego przepisu, wymienianego w połączeniu z innymi przepisami procedury sądowoadministracyjnej uzasadnia jedynie brakiem prawidłowych ustaleń faktycznych przejawiającym się pomijaniem składanych przez nią wniosków dowodowych w sprawie. Uzasadnienie takie nie odpowiada warunkom uznania naruszenia wskazanego przepisu.

Oceniając zarzut akceptacji w zaskarżonym wyroku decyzji wydanej z naruszeniem art. 127, art. 229, art. 123 § 1 O.p., jak również art. 210 § 4, art. 121 § 2 oraz art. 124 O.p., Naczelny Sąd Administracyjny uznał go za niezasadny. Sąd I instancji odnosząc się do tożsamo sformułowanych zarzutów skargi, przeanalizował rozstrzygnięcie organu odwoławczego zarówno pod względem realizacji obowiązków rozpatrzenia sprawy przez organy dwóch instancji, jak i zasad ustawowych sporządzania uzasadnienia decyzji. Naczelny Sąd Administracyjny podziela tę ocenę, zwłaszcza gdy skarżąca nie wzbogaciła zarzutu skargi kasacyjnej w tym zakresie inną argumentacją, niż podniesiona w skardze. W szczególności zarzut nie odnosi się do stanowiska Sądu wypowiadającego się w tej kwestii w zaskarżonym wyroku, lecz ponownie przytacza pogląd skarżącej.

Odnosząc się do zarzutu naruszenia przez Sąd I instancji art. 106 § 3 p.p.s.a. przez niezasadne oddalenie wniosku dowodowego skarżącej, Naczelny Sąd Administracyjny uznał, że zarzut ten nie zasługuje na uwzględnienie. Sąd w zaskarżonym wyroku wskazał, że wnioskowane dowody niczego do sprawy nie wnoszą, bowiem mają dowodzić nieistotnych okoliczności. W istocie zarzut ten jest pochodną oceny zarzutów procesowych w zakresie prawidłowości ustalenia stanu faktycznego.

Mając na uwadze przedstawione wyżej argumenty Naczelny Sąd Administracyjny uznał, że skarżąca, zarzutami procesowymi podniesionymi w skardze kasacyjnej, nie podważyła ustaleń faktycznych, przyjętych przez organy podatkowe za podstawę rozstrzygnięcia, zaaprobowanych następnie przez Sąd I instancji w zaskarżonym wyroku. W efekcie należy przyjąć, że z uwagi na ustalone nieprawidłowości, po opuszczeniu przez wyroby akcyzowe zharmonizowane składu podatkowego skarżącej nie została skutecznie rozpoczęta procedura przemieszczenia ich przy zawieszeniu poboru akcyzy. Następstwem takiego stanowiska było skontrolowanie przez Naczelny Sąd Administracyjny zasadności zawartych w skardze kasacyjnej zarzutów naruszenia prawa materialnego. W tym zakresie skarżąca postawiła zarzut niewłaściwego zastosowania art. 28 ust. 1 pkt 2 u.p.a. i odmowę zastosowania w sprawie art. 26 ust. 2 pkt 1 i ust. 3 pkt 1 oraz art. 27 ust. 1 i ust. 4 u.p.a. przez przyjęcie, że pismo włoskiej administracji celnej spowodowało automatycznie konsekwencje w postaci identyfikacji obowiązku podatkowego na skutek uznania, że nie nastąpiło prawidłowe rozpoczęcie procedury zawieszenia poboru akcyzy w momencie wyprowadzenia wyrobów ze składu podatkowego skarżącej.

W ramach tej grupy zarzutów Spółka wskazała także na niewłaściwe zastosowanie, polegające na odmowie zastosowania, art. 20 ust. 1 i ust. 2 Dyrektywy Horyzontalnej przez uznanie, że wskazana regulacja nie ma zastosowania w sprawie, co było skutkiem pominięcia dowodów skarżącej i przyjęcia ustalenia, że procedura zawieszenia poboru akcyzy nie została w związku z przemieszczeniem wyrobu akcyzowego w ogóle rozpoczęta.

Naczelny Sąd Administracyjny zauważa, że w skardze kasacyjnej zarzuty naruszenia prawa materialnego skarżąca w znaczącym zakresie uzasadniła polemizując z ustaleniami faktycznymi, co nie odpowiada zasadom prawidłowego konstruowania zarzutów naruszenia prawa materialnego. Naruszenie prawa przez niewłaściwe zastosowanie (także przez brak zastosowania przepisu prawa, mimo takiego obowiązku) oznacza tzw. błąd subsumcji, czyli wadliwe uznanie, że ustalony w sprawie stan faktyczny odpowiada hipotezie danej normy prawnej. Przy prawidłowym konstruowaniu tego zarzutu nie ma już możliwości, aby kwestionować ustalenia faktyczne w sprawie. Tymczasem głównym motywem uzasadnienia skargi kasacyjnej w tym przedmiocie jest akcentowanie braku aprobaty dla ustalenia, że wyroby akcyzowe zharmonizowane, po opuszczeniu składu podatkowego nie zostały objęte procedurą zawieszenia poboru podatku w związku z ich przemieszczeniem, lecz zidentyfikowany został obowiązek podatkowy w zakresie podatku akcyzowego na ten moment.

Odnosząc się do zarzutu naruszenia prawa materialnego w zakresie wskazanych przepisów ustawy o podatku akcyzowym, poza tą częścią argumentacji, która stanowi kontynuację zarzutu naruszenia przepisów postępowania, zdaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego na ocenę zasługiwał zarzut odnoszący się do nieuwzględnienia dobrej wiary skarżącej przy zrealizowaniu obowiązków uprawniających do kontynuowania procedury zawieszenia poboru akcyzy po opuszczeniu składu podatkowego przez przedmiotowy wyrób, w kontekście powstania obowiązku podatkowego.

Zasadne pozostaje przytoczenie wskazanych przez skarżącą przepisów w tym zakresie; zgodnie z art. 26 ust. 2 pkt 1 u.p.a. pobór akcyzy od wyrobów akcyzowych zharmonizowanych jest również zawieszony, jeżeli wyroby są przemieszczane między składami podatkowymi na terytorium Wspólnoty Europejskiej. Jednocześnie na podstawie art. 26 ust. 3 pkt 1 u.p.a. pobór akcyzy od wyrobów akcyzowych zharmonizowanych zawiesza się, jeżeli wyroby te są objęte zawieszającą procedurą celną. Na podstawie art. 27 ust. 1 u.p.a., jeżeli procedura zawieszenia poboru akcyzy jest związana z prowadzeniem składu podatkowego, to warunkiem zawieszenia poboru akcyzy jest zezwolenie na prowadzenie przez podmiot składu podatkowego wydane przez właściwego naczelnika urzędu celnego. Szczególnie eksponowany przez skarżącą przepis art. 27 ust. 4 stanowi, że jeżeli procedura zawieszenia poboru akcyzy jest związana z przemieszczaniem wyrobów akcyzowych zharmonizowanych, to warunkiem zawieszenia poboru akcyzy jest łączne spełnienie przez podatnika następujących warunków w postaci: 1. dołączenia do przewożonych wyrobów akcyzowych zharmonizowanych administracyjnego dokumentu towarzyszącego; 2. złożenia we właściwym urzędzie celnym zabezpieczenia akcyzowego.

Skarżąca prezentuje stanowisko, że wypełnienie formalnie poprawnego (aczkolwiek nierzetelnego, bo nieodzwierciedlającego rzeczywistych danych) administracyjnego dokumentu towarzyszącego i złożenie zabezpieczenia akcyzowego przy dobrej wierze skarżącej, co do prawidłowości (w tym rzetelności ADT) skutkuje prawidłowym rozpoczęciem przemieszczenia wyrobu akcyzowego, po opuszczeniu składu podatkowego, w procedurze zawieszenia poboru akcyzy. W ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego pogląd taki nie ma uzasadnienia prawnego. Procedura zawieszenia poboru akcyzy służy temu, aby jej zapłata nie następowała w miejscu produkcji, lecz w miejscu, do którego towar dociera, jako miejsca przeznaczenia, bardziej zbliżonego do miejsca konsumpcji, co z kolei stanowi element konstrukcji zasad wspólnego rynku europejskiego. Wspólny rynek nie posiadałby cech rynku jednolitego, gdyby nie zniesiono w jego ramach kontroli celnej, co z kolei w obrocie wewnątrzwspólnotowym wymagało wprowadzenia przepisów dotyczących zawieszenia poboru akcyzy. Wprowadzenie w życie Dyrektywy Horyzontalnej jest następstwem finalizowania budowy jednolitego rynku, jej instytucje służą jego funkcjonowaniu. (zob. Krzysztof Lasiński-Sulecki "Prawna regulacja akcyzy w europejskim prawie wspólnotowym na tle teorii opodatkowania konsumpcji" Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2007, str. 300) Procedura zawieszenia poboru podatku akcyzowego oznacza przesunięcie momentu powstania obowiązku podatkowego; z istoty akcyzy wynika bowiem, że powinna być pobierana z chwilą przeznaczenia towaru do konsumpcji (zob. Elżbieta Grzelak "Składy podatkowe" PP 2003/8/20).

Trzeba przy tym zauważyć, że wspólnotowe przepisy dotyczące harmonizacji akcyz w swoich regulacjach koncentrują się na ustanawianiu rozwiązań, które doprowadzą do ograniczenia oszustw podatkowych. Konsekwencją takiego celu jest brak regulacji prawnych, które pozwalałyby na "odstąpienie" od opodatkowania podatkiem akcyzowym podmiotu, który spełnił przesłanki do takiego opodatkowania "bez swojej winy".

Naczelny Sąd Administracyjny zwraca uwagę, że obowiązek podatkowy w podatku akcyzowym (podobnie jak obowiązek podatkowy w innych podatkach) ma charakter obiektywny co oznacza, że w przypadku zaistnienia ustawowych przesłanek opodatkowania, podmiotowych i przedmiotowych, dochodzi do powstania stosunku podatkowo prawnego, łączącego dany podmiot ze związkiem publicznoprawnym uprawnionym do pobierania podatków (zob. Bogumił Brzeziński, Agnieszka Olesińska "Prawo podatkowe. Część szczególna", Toruń 2001, str. 33). Zgodnie z art. 6 ust. 1 u.p.a. obowiązek podatkowy w akcyzie powstaje z dniem wykonania czynności podlegających opodatkowaniu, do których należą zgodnie z art. 4 ust. 1 u.p.a. m.in., produkcja wyrobów akcyzowych zharmonizowanych (pkt 1), wyprowadzenie wyrobów akcyzowych zharmonizowanych ze składu podatkowego (pkt 2). W myśl art. 6 Dyrektywy Horyzontalnej o zakończeniu procedury zawieszenia poboru akcyzy przesądza wprowadzenie wyrobów akcyzowych do konsumpcji albo stwierdzenie ubytków tych wyrobów. Z regulacją tą koresponduje treść art. 28 ust. 1 pkt 2 u.p.a. stanowiącego, że zakończenie procedury zawieszenia poboru akcyzy następuje w przypadku wyprowadzenia wyrobów akcyzowych zharmonizowanych ze składu podatkowego poza procedurą zawieszenia poboru akcyzy; obowiązek podatkowy powstaje w dniu wyprowadzenia tych wyrobów poza teren składu podatkowego.

S

Szukaj: Filtry
Ładowanie ...