I SA/Bd 1184/13

Uzasadnienie

W dniu [...]2014r. wpłynął do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego wniosek skarżącej o przyznanie prawa pomocy w zakresie całkowitym tj. o zwolnienie od kosztów sądowych oraz ustanowienie radcy prawnego.

W oświadczeniu o stanie rodzinnym, majątku i dochodach, sporządzonym na urzędowym formularzu PPF, wnioskodawczyni podała, że prowadzi wspólne gospodarstwo domowe wraz z mężem oraz dwójką dzieci którego miesięczny dochód stanowi kwota [...] zł brutto. Miesięczne koszty związane z utrzymaniem domu stanowiącego własność córek strona określiła na kwotę ok. [...] zł. Koszty związane z utrzymaniem starszej córki strona określiła na kwotę [...] zł miesięcznie, natomiast młodszej na kwotę [...] zł. Jako majątek nieruchomy strona wskazała nieruchomości rolne o pow. [...] ha oraz [...] ha obciążone hipoteką przymusową przez Dyrektora Izby Celnej w T. na poczet zaległości podatkowych. Wnioskodawczyni wskazała również, że posiada [...] udziałów w [...] o wartości [...]zł które obecnie są zajęte w całości przez Dyrektora Izby Celnej w T.. Wyjaśniła, że spółka prowadzi działalność od [...] 2010r. Rok 2010 zakończyła stratą. W roku 2011 uchwałą wspólników zysk został przeznaczony na kapitał zapasowy, natomiast rok 2012 zakończył się stratą w związku z czym nie dokonano podziału zysków. Skarżąca oświadczyła również, że ze względu na stan zdrowia nie jest w stanie pracować obecnie w pełnym wymiarze czasu pracy.

Zarządzeniem z dnia 05 lutego 2014r. referendarz sądowy wezwał stronę

do nadesłania dokumentów obrazujących jej sytuację finansową i majątkową.

W odpowiedzi skarżąca przedłożyła zeznania podatkowe swoje oraz męża za lata 2011-2012 z których wynika, że za powyższe okresy osiągnęli dochód w kwotach [...] oraz [...] zł. Oświadczyła, że nie posiada oszczędności oraz pojazdów mechanicznych. Jedynym źródłem utrzymania są wynagrodzenia za pracę. Ponadto strona przedłożyła: wyciąg z rachunku bankowego; zaświadczenia o zarobkach z których wynika, że obecnie otrzymuje wynagrodzenie w kwocie [...] zł brutto, natomiast je mąż w kwocie [...]zł brutto; zeznania podatkowe spółki w której jest udziałowcem (CIT-8) za lata 2011-2012; kartę informacyjną z leczenia szpitalnego; zawiadomienie o zajęciu prawa majątkowego stanowiącego udział w spółce; dokumenty potwierdzające okoliczność obciążenia nieruchomości hipoteką.

Mając na uwadze powyższe zważono, co następuje:

Zgodnie z art. 245 § 1 ustawy z 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tj. Dz. U. z 2012 r. poz. 270 ze zm.) – dalej zwana p.p.s.a. - prawo pomocy może być przyznane w zakresie całkowitym lub częściowym. Prawo pomocy w zakresie całkowitym obejmuje zwolnienie od kosztów sądowych oraz ustanowienie adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego lub rzecznika patentowego (art. 245 § 2 p.p.s.a.). Natomiast prawo pomocy w zakresie częściowym obejmuje zwolnienie od opłat sądowych w całości lub w części albo tylko od wydatków albo od opłat sądowych i wydatków lub obejmuje tylko ustanowienie adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego lub rzecznika patentowego (art. 245 § 3 p.p.s.a.). Stosownie do art. 246 § 1 pkt 1 p.p.s.a. przyznanie prawa pomocy osobie fizycznej w zakresie całkowitym następuje, gdy osoba ta wykaże, że nie jest w stanie ponieść jakichkolwiek kosztów postępowania. Natomiast przyznanie prawa pomocy w zakresie częściowym jest możliwe wówczas, gdy osoba ta wykaże, że nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny (art. 246 § 1 pkt 2 p.p.s.a.). Instytucja prawa pomocy jest jednak wyjątkiem od ogólnej zasady ustanowionej w art. 199 p.p.s.a., zgodnie z którą strony ponoszą koszty postępowania związane ze swym udziałem w sprawie, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej. Ciężar wykazania okoliczności uzasadniających przyznanie prawa pomocy, o których mowa w art. 246 § 1 p.p.s.a. spoczywa na stronie składającej wniosek o jego przyznanie. Oznacza to, że powinna ona poczynić wszelkie kroki mające na celu uprawdopodobnienie tych okoliczności.

W wyniku dokonanej analizy sytuacji finansowej i majątkowej skarżącej należy stwierdzić, że wykazała ona, iż nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny. Wpływ na takie rozstrzygnięcie miało to, że aktualnie dochód na jednego członka rodziny w gospodarstwie domowym skarżącej wynosi [...] zł. Ponadto z przedłożonych dokumentów wynika, że majątek nieruchomy skarżącej jest obciążony hipoteka przymusową. Również udziały wnioskodawczyni w spółce zostały zajęte przez Dyrektora Izby Celnej w T. w związku z toczącymi się postępowaniami podatkowymi. Na uwadze również należy mieć fakt, że obecnie przed tut. Sądem prowadzonych jest 26 spraw strony gdzie łączny wpis sądowy wyniesie ok. [...] zł, a więc jest kilkukrotnie większy niż miesięczny dochód gospodarstwa domowego.

Odnosząc się natomiast do wniosku strony w zakresie ustanowienia zawodowego pełnomocnika wskazać należy, że decydując o udzieleniu stronie prawa pomocy w tym zakresie, należy przede wszystkim kierować się przesłankami z art. 246 § 1 pkt 1 p.p.s.a., a więc brakiem jakichkolwiek środków na pokrycie kosztów sądowych, ale również odnośnie wniosku o przyznanie pełnomocnika procesowego z powinno uwzględnić procesową konieczność jego powołania. W tym aspekcie sąd bierze pod uwagę, w szczególności aktualne stadium postępowania, dotychczasowy sposób postępowania strony przed sądem, konieczność posiadania szczególnych uprawnień przy wykonywaniu czynności procesowych (por. postanowienie Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 15 marca 2010 r., sygn. akt II FZ 62/10). Ponadto jak wynika z orzecznictwa ustanowienie stronie w toku postępowania przed sądem administracyjnym pierwszej instancji pełnomocnika z urzędu powinno mieć charakter zupełnie wyjątkowy, bowiem sąd ten obowiązany jest czuwać nad tym by stronom występującym w sprawie bez adwokata lub radcy prawnego udzielać potrzebnych wskazówek co do czynności procesowych oraz pouczać ich o skutkach prawnych tych czynności i skutkach zaniedbań (art. 6 p.p.s.a.). Skarga dla sądu ma wyłącznie walor niewiążącej informacji o wadliwości aktu czy działania (zaniechania) organu, bowiem sąd z urzędu zobowiązany jest do wzięcia pod uwagę wszelkich naruszeń prawa jakie stwierdzi badając daną sprawę. Sąd także ocenia czy organy administracyjne zastosowały wszystkie przepisy, które powinny znaleźć zastosowanie w rozpoznawanej sprawie, niezależnie od żądań i zarzutów podniesionych w skardze (art. 134 p.p.s.a.). Wskazane uregulowania gwarantują, że niezależnie od błędnie lub nieudolnie formułowanych przez skarżącą zarzutów czy braku jej zaangażowania w postępowanie sądowoadministracyjne (skarżąca nie ma obowiązku uczestniczenia w posiedzeniach sądu) akt będący przedmiotem zaskarżenia zostanie wszechstronnie przez sąd zbadany pod względem jego zgodności z prawem (por. postanowienie Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 4 stycznia 2011 r., sygn. akt I OZ 987/10, z dnia 30 sierpnia 2011 r., sygn. akt I FZ 227/11, postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z dnia 26 października 2010 r., sygn. akt III SA/Wr 387/10). Skarżąca w przedmiotowej sprawie wykonuje terminowo i w sposób prawidłowy wszystkie polecenia sądu. Treść jej pism wskazuje, że skarżąca nie ma problemu z formułowaniem logicznych wniosków. Okoliczności te powodują, że przynajmniej na etapie postępowania przed Wojewódzkim Sądem Administracyjnym w Bydgoszczy skarżąca jest w stanie działać samodzielnie bez uszczerbku dla swojego interesu. Tym bardziej, że skargi wywiedzione przez wnioskodawczynię zostały sporządzone przez profesjonalnego pełnomocnika, z którego usług jak podnosi strona z przyczyn finansowych była zmuszona zrezygnować.

Z tych powodów na podstawie art. 246 § 1 pkt 2 p.p.s.a. w związku z art. 258 §1 i 2 pkt 7 p.p.s.a. orzeczono jak w sentencji.