IV SA/Gl 648/13

Uzasadnienie

Decyzją z dnia [...] r. Nr[...]działający z upoważnienia Prezydenta Miasta Z. Kierownik Działu Świadczeń Rodzinnych Miejskiego Ośrodka Pomocy Rodzinie w Z. odmówił A. L. prawa do specjalnego zasiłku opiekuńczego w związku ze sprawowaniem opieki nad matką K.G.

W uzasadnieniu wydanego rozstrzygnięcia organ pierwszej instancji przytoczył przepisy ustawy o świadczeniach rodzinnych w części dotyczącej ogólnych zasad przyznawania świadczeń oraz specjalnego zasiłku opiekuńczego. Wyjaśnił, że w dniu 11 marca 2013 r. A. L. złożyła wniosek o przyznawanie specjalnego zasiłku opiekuńczego w związku z opieką nad matką ale przedmiotowe świadczenie stronie nie przysługuje, gdyż strona nie zrezygnowała z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w związku z koniecznością sprawowania tej opieki.

A.L. wniosła odwołanie od tej decyzji, kwestionując rozstrzygnięcie. Podniosła, że jako jedyne niepracujące dziecko opiekuje się matką K. G. Wyjaśniła, że pracowała na umowę zlecenia do dnia 30 października 2010 r., lecz umowa nie została przedłużona na dalszy okres. Wyjaśniła, że w dniu 15 listopada 2010 r. zarejestrowała się w urzędzie pracy, a w dniu 27 listopada 2010 r. mama dostała udaru i paraliżu. Po wyjściu ze szpitala opiekowała się matką w swoim mieszkaniu, a po powrocie matki z sanatorium, tj. w kwietniu 2011 r. opiekuje się matką w jej mieszkaniu dojeżdżając do niej codziennie z najmłodszą córką. Powołała się na swoją sytuację rodzinną i wniosła o pozytywne rozpatrzenie odwołania.

Decyzją z dnia [...] r. [...] wydaną na podstawie art. 138 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r.- Kodeks postępowania administracyjnego Samorządowe Kolegium Odwoławcze w K. orzekło utrzymać w mocy zaskarżoną decyzję.

W uzasadnieniu organ odwoławczy, że zgodnie z art. 16a ust. 1 ustawy o świadczeniach rodzinnych specjalny zasiłek opiekuńczy przysługuje osobom, na których zgodnie z przepisami ustawy z dnia 25 lutego 1996 r.- Kodeks rodzinny i opiekuńczy ( Dz. U. z 2012 r. poz. 788 i 1529 ) ciąży obowiązek alimentacyjny, jeżeli rezygnują z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w związku z koniecznością sprawowanie stałej opieki nad osobą legitymującą się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności albo orzeczeniem o niepełnosprawności łączenie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz koniecznością stałego współdziałania na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji. Kolegium ustaliło, że w dniu 11 marca 2013 r. A. L. złożyła w organie pierszej instancji wniosek o ustalenie prawa do specjalnego zasiłku opiekuńczego w związku z opieką nad matką K. G. Z orzeczenia lekarza orzecznika ZUS 0ddział Z. z dnia [...] r. Nr [...] wynika, że K. G. jest niezdolna do samodzielnej egzystencji do dnia 29 lutego 2016 r., a przy dokonaniu ustaleń orzeczniczych wzięto pod uwagę naruszenia sprawności organizmu, konieczność stałej lub długotrwałej opieki i pomocy innej osoby w zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych. Z przedmiotowego orzeczenia nie wynika, w jakiej dacie powstała niezdolność do samodzielnej egzystencji, a organ pierwszej instancji nie przeprowadził w tym zakresie żadnego postępowania wyjaśniającego. Dalej Kolegium ustaliło, na podstawie zaświadczenia wystawionego przez właściciela Prywatnej Firmy A z siedzibą w Z. z dnia 29 marca 2013 r., że A. L. pracowała u K. M. na podstawie umowy zlecenia, a ostatnia umowa była zawarta na okres od dnia 01 stycznia 2010 r. do dnia 31 października 2010 r. W zaświadczeniu tym zleceniodawca zaznaczył, że po tym okresie umowy nie były kontynuowane. Kolegium podniosło, że z treści rodzinnego wywiadu środowiskowego przeprowadzonego u A. L. w dniu 20 marca 2013 r., jak również z odwołania strony i kserokopii decyzji Prezydenta Miasta Z. z dnia [...] r. Nr [...] wynika, że w dniu 15 listopada 2010 r. strona zarejestrowała się w Powiatowym Urzędzie Pracy w Z. jako osoba bezrobotna. Nadto, na podstawie oświadczenia strony złożonego do protokołu w trakcie wywiadu środowiskowego i wyjaśnienia złożonego w odwołaniu, Kolegium ustaliło, że matka strony doznała udaru mózgu w dniu 27 listopada 2010 r., zatem w momencie, gdy A. L. już nie wykonywała pracy zarobkowej na podstawie umowy zlecenia i była zarejestrowania w Powiatowym Urzędzie Pracy w Z. jako osoba bezrobotna - wyrejestrowanie nastąpiło w dniu 01 marca 2012 r. (z uwagi na ubieganie się przez skarżącą o przyznanie świadczenia pielęgnacyjnego na matkę), co wynika z kserokopii decyzji Powiatowego Urzędu Pracy z dnia [...] r. Nr [...]

W tym stanie rzeczy organ odwoławczy stwierdził, że nie istnieje związek przyczynowy między rezygnacją przez stronę z pracy zarobkowej, bowiem A.L. pracowała do dnia 31 października 2010 r. i od dnia 15 listopada 2010 r. miała status osoby bezrobotnej- a opieką nad matką, która zachorowała w dniu 27 listopada 2010 r. Strona opiekowała się matką po wyjściu Pani K. G. ze szpitala tj. od grudnia 2010 r. do stycznia 2011 r. i następnie od powrotu z sanatorium tj. od kwietnia 2011 r. do nadal.

Reasumując Samorządowe Kolegium Odwoławcze w K. stwierdziło, że skoro przyczyną rezygnacji przez A. L. z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej nie była choroba K. G. i konieczność sprawowania nad nią opieki, to organ pierwszej instancji słusznie odmówił stronie przyznania specjalnego zasiłku opiekuńczego.

W skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach skarżąca A. L. wyjaśniła, że opiekuje się matką która ma niedowład lewej strony ciała po udarze. Wskazała, że matka wymaga pomocy przy codziennych czynnościach, co powinno znaleźć potwierdzenie w przeprowadzonym wywiadzie środowiskowym. Wyjaśniła, że pracowała na podstawie umowy zlecenia do dnia 30 października 2010 r. i umowa nie została przedłużona na dalszy okres, dlatego w dniu 15 listopada 2011 r. zarejestrowała się w urzędzie pracy jako osoba bezrobotna. Podniosła, że w dniu 27 listopada 2010 r. matka doznała udaru oraz paraliżu lewej strony ciała i po wyjściu matki ze szpitala najpierw opiekowała się matką u siebie w domu, a obecnie w domu matki. Nadmieniła, że dojeżdża do matki autobusem z najmłodszą córką i pomaga matce w codziennych czynnościach. Zauważyła, że jest dla niej niezrozumiałe jak mogła przewidzieć chorobę matki, podjąć pracę, a następnie z niej zrezygnować, by zając się matką. Wniosła o pozytywne rozpatrzenie skargi.

Odpowiadając na skargę Samorządowe Kolegium Odwoławcze wniosło o jej oddalenie i podtrzymało wcześniej prezentowaną argumentację.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

W dniu 12 grudnia 2013 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu postanowił przedstawić Trybunałowi Konstytucyjnemu pytanie prawne: czy art. 16a ust. 1 ustawy z dnia 28 listopada 2003r. o świadczeniach rodzinnych (t.j. Dz.U. z 2006 r. Nr 139, poz. 992 z późniejszymi zmianami), w zakresie w jakim pomija wśród uprawnionych do uzyskania specjalnego zasiłku opiekuńczego osoby, na których ciąży obowiązek alimentacyjny i które nie podejmują zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w związku z koniecznością sprawowania stałej opieki nad osobą legitymującą się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności albo orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby, w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji, jest zgodny z: art. 2, art. 18, art. 32 ust. 1, art. 71 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.

W ocenie Sądu, wyrok Trybunału Konstytucyjnego, rozstrzygający czy, mający w sprawie niniejszej zastosowanie przepis art. 16a ust. 1 ustawy z dnia 28 listopada 2003r. o świadczeniach rodzinnych (t.j. Dz.U. z 2006 r. Nr 139, poz. 992 z późniejszymi zmianami) jest zgodny z art. 2, art. 18, art. 32 ust. 1, art. 71 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, będzie miał wpływ na ocenę legalności zaskarżonej decyzji.

Zgodnie z treścią art. 125 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. z 2012 r., poz. 270 ), sąd może zawiesić postępowanie z urzędu, jeżeli rozstrzygnięcie sprawy zależy od wyniku innego toczącego się postępowania administracyjnego, sądowoadministracyjnego, sądowego lub przed Trybunałem Konstytucyjnym.

Mając powyższe na uwadze, Sąd uznał, że zachodzi w sprawie przesłanka do zawieszenia postępowania sądowego, o której mowa w art. 125 § 1 pkt 1 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi i na tej podstawie zawiesił postępowanie sądowe do czasu rozstrzygnięcia powyższego pytania prawnego przez Trybunał Konstytucyjny.