I SA/Lu 690/14

Uzasadnienie

Przy skardze na wskazaną w sentencji decyzję skarżąca spółka złożyła wniosek o zwolnienie jej od obowiązku uiszczania kosztów sądowych.

Zgodnie z oświadczeniem o majątku i dochodach wysokość kapitału zakładowego, majątku lub środków finansowych spółki wynosi 1.113.419,07 zł, wartość środków trwałych 387.999,00 zł, zaś wysokość zysku za ostatni rok obrotowy 41.918,53 zł. Ponadto spółka posiada jeden rachunek bankowy na którym na koniec czerwca 2014 r. zgromadzone były środki pieniężne w wysokości 124.896,57 zł.

Uzasadniając wniosek skarżąca wskazała, że łączna kwota zobowiązania w podatku akcyzowym wynosi ponad 600.000,00 zł, a wydane w tym przedmiocie decyzje podlegają wykonaniu. Spółki nie stać natomiast na spłatę tak wysokiego zobowiązania nawet w systemie ratalnym. Dodatkowo znaczny wydatek stanowią koszta sądowe od wniesionych skarg. Obecnie spółka zatrudnia siedem osób, co wymaga utrzymywania dyscypliny finansowej i wcześniejszego zaplanowania wydatków niespodziewanych, jakim jest konieczność wykonania decyzji podatkowych. Spółka nie miała natomiast podstaw sądzić, że wobec niej zostanie wymierzona bliżej niezdefiniowana kara i dodatkowo w takiej wysokości. Ponadto dodała, że posiada zobowiązania kredytowe oraz sama jest wierzycielem na kwotę przekraczająca 350.000,00 zł, co odbija się na płynności finansowej spółki.

Do wniosku strona dołączyła następujące załączniki: bilans spółki sporządzony na dzień 31 grudnia 2013 r., rachunek zysków i strat, zbiorcze zestawienie list płac za maja 2014 r. oraz zestawienie sald i obrotów za okres od 1 stycznia 2014 r. do 30 kwietnia 2014 r.

Referendarz sądowy zważył, co następuje:

Wniosek nie zasługuje na uwzględnienie.

Tytułem wstępu wskazania wymaga, iż zgodnie z art. 245 § 1 i § 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.), dalej jako p.p.s.a., prawo pomocy może być przyznane w zakresie całkowitym lub częściowym. Prawo pomocy w zakresie całkowitym obejmuje zwolnienie od kosztów sądowych oraz ustanowienie profesjonalnego pełnomocnika. Prawo pomocy w zakresie częściowym obejmuje zaś tylko zwolnienie od opłat sądowych w całości lub w części albo tylko od wydatków albo od opłat sądowych i wydatków lub obejmuje tylko ustanowienie profesjonalnego pełnomocnika.

Zgodnie natomiast z art. 246 § 2 pkt 1 i 2 p.p.s.a. osobie prawnej, a także innej jednostce organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej, prawo pomocy może być przyznane w zakresie całkowitym - gdy wykaże, że nie ma żadnych środków na poniesienie jakichkolwiek kosztów postępowania; w zakresie częściowym - gdy wykaże, że nie ma dostatecznych środków na poniesienie pełnych kosztów postępowania.

Jak wynika z powołanego wyżej przepisu, przyznanie prawa pomocy tej kategorii podmiotom uzależnione jest od wykazania przez wnioskodawcę braku możliwości wyłożenie środków niezbędnych na pokrycie kosztów postępowania. Tak więc wykazanie braku środków jest warunkiem niezbędnym do uzyskania ulgi w postaci prawa pomocy, nie kreuje jednakże po stronie wnioskodawcy swoistego rodzaju roszczenia o jego przyznanie. Zasadą bowiem jest, że każdy kto wnosi do Sądu pismo podlegające opłacie lub powodujące wydatki, obowiązany jest do uiszczenia stosownych kosztów sądowych. Udzielenie stronie prawa pomocy jest niczym innym jak formą jej dofinansowania z budżetu państwa i przez to powinno się sprowadzać do wypadków, w których zdobycie przez stronę środków na sfinansowanie udziału w postępowaniu sądowym jest rzeczywiście, obiektywnie niemożliwe. Przy czym przyznanie lub odmowa przyznania prawa pomocy winna wynikać z wzajemnej oceny dwóch elementów: kosztów, jakie musi ponieść skarżąca na poczet prowadzonego postępowania i jej aktualnej kondycji finansowej. Jednocześnie w wypadku skarżącej spółki należy uwzględnić fakt, że oprócz wniosku o przyznanie prawa pomocy w sprawie niniejszej, skarżąca złożyła wniosek o prawo pomocy jeszcze w 22 pozostałych sprawach zawisłych przed sądem na skutek wniesionych przez nią skarg. Dokonując zatem oceny możliwości poniesienia kosztów postępowania, wzięto pod uwagę wysokość kosztów we wszystkich tych sprawach.

I tak wysokość wpisu w niniejszej sprawie wynosi 263,00 zł. Natomiast łączna wysokość wpisów we wszystkich 23 sprawach zawisłych przed Sądem na skutek skarg spółki wynosi 20,032,00 zł.

Mając zatem na względzie z jednej strony wielkość niezbędnych na obecnym etapie postępowania kosztów we wszystkich zawisłych przed Sądem sprawach, z drugiej zaś strony sytuację finansową skarżącej stwierdzić należy, że nie zachodzą przesłanki do uwzględnienia jej wniosku.

Konkluzja taka nasuwa się w wyniku analizy oświadczeń strony zawartych w złożonym wniosku, a w szczególności danych dotyczących posiadanych środków pieniężnych, osiągniętego w ostatnim roku obrotowym zysku, wielkości obrotów jak i będącego w posiadaniu strony majątku, które to dane stanowią wystarczający i zarazem przesądzający argument nie pozwalający przyznać skarżącej prawa pomocy zarówno w tym jak i w pozostałych toczących się równolegle postępowaniach.

Przede wszystkim wskazania wymaga, że wnioskodawca jest osobową spółką prawa handlowego, powołaną celem prowadzenia działalności gospodarczej, a więc w celu zarobkowym, nastawionym na przynoszenie zysków wspólnikom. Z jej działalnością związane są również wydatki do których należy zaliczyć także wydatki związane z toczącymi się postępowaniami sądowymi. Przy czym na korzyść skarżącej nie mogą przemawiać te jego argumenty, że wśród stałych miesięcznych wydatków znajdują się raty kredytów, wynagrodzenia pracowników oraz składki ubezpieczeniowe. W orzecznictwie sądowym ukształtowało się stanowisko, że zobowiązania cywilnoprawne, w tym raty kredytów, nie mogą mieć pierwszeństwa przed kosztami postępowania sądowoadministracyjnego (por. postanowienia Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 7 lutego 2006 r., sygn. akt I OZ 83/06, z dnia 15 czerwca 2012 r., sygn. akt I FZ 189/12 i z dnia 12 marca 2014 r., sygn. akt II GZ 96/14). Wystąpienie kosztów sądowych wchodzi w zakres ryzyka prowadzonej działalności gospodarczej. Ryzyko niepowodzenia takiej działalności nie powinno zaś obciążać dochodów budżetowych państwa związanych z działalnością sądów. W przeciwnym razie, to budżet, a w konsekwencji całe społeczeństwo musiałoby kredytować działania podmiotu gospodarczego polegające na kwestionowaniu na drodze sądowej rozstrzygnięć organów podatkowych.

Odnosząc się natomiast do sytuacji finansowej spółki nie sposób uznać, iż nie jest ona w stanie opłacić kosztów sądowych w zawisłych sprawach, nawet przy uwzględnieniu tego obowiązku jednocześnie we wszystkich sprawach zawisłych przed tutejszym Sądem.

Jak wynika z kat sprawy spółka posiada kapitał zakładowy w kwocie 1.113.419,07 zł, oraz aktywa o wartości 1.604.770,04 zł, w tym aktywa trwałe o wartości 387.999.08 zł (budynki i lokale - 236.662,44 zł, środki transportu - 91.293,25 zł, urządzenia techniczne i maszyny - 40.042,66 zł) i aktywa obrotowe w wysokości 1.216.771,08 zł, w tym należności krótkoterminowe na kwotę 444.208,68 zł. Nadto spółka ostatni rok obrotowy zakończyła zyskiem wielkości 41.918,53 zł, a na koniec czerwca 2014 r. posiadała na rachunku bankowym kwotę 124.896,57 zł.

Powyższe jednoznacznie wskazuje, że spółka ma możliwość opłacenia wymaganych na obecnym etapie postępowania kosztów z posiadanych środków. Tym samym brak jest podstaw do stwierdzenia zależności pomiędzy przedstawioną przez skarżącą sytuacją materialno-finansową, a brakiem po jej stronie możliwości wywiązania się z obowiązku poniesienia kosztów związanych z udziałem w sprawie. W przypadku skarżącej źródeł ich pokrycia można upatrywać w bieżących zyskach z prowadzonej działalności gospodarczej, posiadanych środkach trwałych, aktywach obrotowych, należnych wierzytelności lub kwotach znajdujących się na rachunku bankowym spółki.

Ubocznie należy wskazać, że w razie uwzględnienia skargi przez sąd, przysługuje stronie skarżącej (na jej wniosek) od organu który wydał zaskarżony akt zwrot kosztów postępowania niezbędnych do celowego dochodzenia swoich praw.

Reasumując, w ocenie referendarza sądowego, skarżąca nie wykazała, że zachodzą okoliczności do uwzględnienia jej wniosku o przyznanie prawa pomocy poprzez zwolnienie od kosztów sądowych.

W tym stanie rzeczy na podstawie art. 246 § 2 pkt 2 p.p.s.a. referendarz sądowy orzekł jak na wstępie.