VI SA/Wa 51/14

Uzasadnienie

Zaskarżoną decyzją z dnia [...] sierpnia 2011 r. Główny Inspektor Transportu Drogowego, po rozparzeniu odwołania K. W. utrzymał w mocy decyzję [...] Wojewódzkiego Inspektora Transportu Drogowego z dnia [...] czerwca 2011 r. o nałożeniu karę pieniężnej w wysokości 19 020 złotych.

Do wydania decyzji doszło w oparciu o następujące ustalenia faktyczne i wywody prawne:

W dniu [...] kwietnia 2011 r. na drodze wojewódzkiej nr [...] w miejscowości Łętkowice kontroli drogowej poddano pojazd marki [...] o numerze rejestracyjnym KT80165. Pojazdem kierował J. W., wykonujący przejazd w imieniu oraz na rzecz przedsiębiorcy A. W. prowadzącej działalność gospodarczą pod nazwą A.W. Transport – Spedycja z siedzibą w T. Załadowcą towaru, a co za tym idzie uczestnikiem postępowania był K. W. Ważenie pojazdu przeprowadzono w [...] przy drodze krajowej nr [...] w miejscu legitymującym się protokołem z pomiaru pochylenia terenu z dnia [...] października 2010 r., który zatwierdza stanowisko do ważenia pojazdów. Pojazd został zważony przy pomocy wagi samochodowej do ważenia pojazdów w ruchu Scalex 14-01-20/R o numerze fabrycznym 200310. Waga w chwili kontroli posiadała ważne świadectwo legalizacji ponownej, wydane przez Naczelnika Obwodowego Urzędu Miar w T. ważne do dnia [...] marca 2013 r.

W wyniku ważenia oraz pomiarów pojazdu stwierdzono następujące naruszenia:

- dopuszczalna masa całkowita czteroosiowego pojazdu samochodowego z dwiema osiami kierowanymi, jeśli oś napędowa jest wyposażona w opony bliźniacze i zawieszenie pneumatyczne lub równoważne albo jeżeli każda z osi napędowych jest wyposażona w opony bliźniacze po obliczeniu możliwych błędów ważenia wyniosła 39,43 t co stanowi przekroczenie o 7,43 t,

- łączna suma nacisków podwójnej osi napędowej na drogach, na których dopuszczalny ruch pojazdów o naciskach osi do 8 t. po odliczeniu możliwych błędów ważenia wynosiły 27,71 t co stanowi przekroczenie o 13,21 t względem prawidłowych 14,50 t.

Po dokonaniu pomiarów sporządzony został protokół kontroli nr [...], który kierowca podpisał bez uwag.

Pismem z dnia 13 kwietnia 2011 r. [...] Wojewódzki Inspektor Transportu drogowego poinformował K. W. o o wszczęciu przeciw niemu, jako załadowcy towaru, z urzędu postępowania administracyjnego, w sprawie naruszenia przepisów ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych. W odpowiedzi na powyższe, pismem z dnia [...] maja 2011 r. strona podniosła iż nie miała wpływu na powstanie naruszenia, jak również nie godziła się na jego powstanie. Podkreśliła również, iż w trakcie załadunku spełnione zostały wymogi przewidziane prawem a załadowany towar spełniał warunki przewozu drogowego.

Decyzją z dnia [...] czerwca 2011 r. [...] Wojewódzki Inspektor Transportu Drogowego nałożył na w/w karę pieniężną w wysokości 19 020 złotych.

Podstawę nałożenia kary stanowiło:

- przekroczenie dopuszczalnych nacisków na drogach, na których jest dopuszczalny ruch pojazdów o naciskach osi do 8.0 t dla podwójnej osi napędowej pojazdów silnikowych, przy odległości pomiędzy osiami składowymi nie mniejszej niż 1,3 m. i mniejszej niż 1,8 m. o sumie nacisków osi: powyżej 16,5 t do 17,5 t – kara pieniężna 1 740 złotych;

- przekroczenie dopuszczalnych nacisków na drogach, na których jest dopuszczalny ruch pojazdów o naciskach osi do 8.0 t. dla podwójnej osi napędowej pojazdów silnikowych, przy odległości pomiędzy osiami składowymi nie mniejszej niż 1,3 m. i mniejszej niż 1,8 m. – za każde rozpoczęte przekroczenie o 1,0 t powyżej 17,5 t dodatkowo x 11 – kara pieniężna 15 840 złotych;

- przekroczenie dopuszczalnej masy całkowitej czteroosiowego pojazdu samochodowego z dwoma osiami kierowanymi, jeżeli oś napędowa jest wyposażona w opony bliźniacze i zawieszenie pneumatyczne lub równoważne, albo jeżeli każda z

osi napędowych jest wyposażona w opony bliźniacze, a maksymalny nacisk na każdej osi nie przekracza 9,5 t – powyżej 37,0 t do 42,0 t – kara pieniężna 1 440 złotych.

W odwołaniu od powyższej decyzji K. W. wniósł o jej uchylenie w całości oraz umorzenie postępowania. Rozstrzygnięciu organu I instancji zarzucił naruszenie prawa materialnego poprzez niewłaściwe zastosowanie art. 13 g ust. 1b ustawy o drogach publicznych oraz naruszenie art. 7 i 77 kpa poprzez niewyjaśnienie w toku postępowania okoliczności czy załadowca miał wpływ lub godził się na powstałe naruszenie obowiązków lub warunków przewozu drogowego.

Po rozpatrzeniu odwołania decyzją z dnia [...] sierpnia 2011 r. Główny Inspektor Transportu Drogowego utrzymał w mocy decyzję I instancji. Wskazując na treść art. 13 g ust. 1 i ust. 1b ustawy o drogach publicznych organ podniósł, iż za przejazd pojazdów nienormatywnych bez zezwolenia określonego przepisami o ruchu drogowym lub niezgodnie z warunkami podanymi w zezwoleniu, wymierza się karę pieniężną w drodze decyzji administracyjnej którą to karę nakłada się na podmiot wykonujący przejazd oraz na nadawcę, załadowcę lub spedytora ładunku, jeżeli okoliczności sprawy i dowody jednoznacznie wskazują że podmiot ten miał wpływ lub godził się na powstanie naruszenia obowiązków lub warunków przewozu drogowego. Organ podkreślił, iż wprowadzając przepis art. 13g ust. 1b pkt 2 ustawy o drogach publicznych, ustawodawca uznał, że krąg podmiotów odpowiedzialnych za naruszenia obowiązków lub warunków przewozu drogowego może być szerszy. Dał w ten sposób sygnał, iż nie tylko przewoźnicy poruszający się po drogach publicznych powinni być zainteresowani, aby ich pojazdy nie przekraczały dopuszczalnych nacisków osi i DMC. W procesie załadunku uczestniczą bowiem nie tylko sami kierowcy pojazdów, co więcej decydującą rolę w tych czynnościach odgrywają zwykle właśnie załadowcy wydający ładunek do przewozu. Przepis art. 13g ust. 1b pkt 2 ustawy o drogach publicznych, będący podstawą do nałożenia kary pieniężnej na załadowcę, jako przesłanki warunkowej odpowiedzialności załadowcy za przekroczenia dopuszczalnych parametrów pojazdu wskazuje jedynie jego wpływ lub zgodę na powstanie naruszeń.

W ocenie organu odwoławczego, materiał dowodowy jednoznacznie wskazuje, iż odwołujący jako załadowca towaru miał wpływ lub godził się na powstanie naruszenia obowiązków lub warunków przewozu drogowego. Maksymalna dopuszczalna przez przepisy masa całkowita pojazdu poddanego kontroli wynosiła 32 t. Kontrola wykazała przekroczenie masy całkowitej pojazdu (39,43 t po odjęciu błędów pomiarów w wysokości 200 kg i 2% dla każdej osi) co ma bezpośrednie przełożenie na przekroczenie nacisków poszczególnych osi. Załadowca posiadał wagę do pomiaru masy pojazdu, mimo to załadował pojazd w sposób przekraczający dopuszczalne normy. Dodatkowo załadowca miał świadomość, iż ładuje pojazd powyżej jego dopuszczalnej ładowności o czym świadczy dokument WZ stosownie do którego załadowano 26,53 t żwiru, przy dopuszczalnej ładowności pojazdu 18 430 kg. Załadowca nie powinien dokonać załadunku niezgodnego z prawem bez okazania przez kierowcę stosownego zezwolenia. Dodatkowo załadowca umożliwił wyjazd pojazdu na drogę publiczną. W ocenie organu, obowiązki załadowcy nie kończą się tylko na umożliwieniu przewoźnikowi wjazdu/wyjazdu na jego teren. Jest on bowiem odpowiedzialny za dokonanie załadunku i to takiego, który nie będzie skutkował naruszeniem norm w zakresie dopuszczalnych parametrów pojazdu.

Organ podkreślił ponadto, iż poprzez wprowadzenie możliwości zastosowania sankcji w stosunku do załadowcy, ustawodawca pośrednio nakłada na niego pewne obowiązki związane z przestrzeganiem przepisów o ruchu drogowym i o drogach publicznych. Nie są one zapisane wprost w prawie, co oznacza li tylko, że ustawodawca dał wolną rękę podmiotom wymienionym w art. 13g ust. 1b pkt 2 w doborze środków umożliwiających zabezpieczenie się przed konsekwencjami finansowymi z tytułu zaistnienia przekroczenia parametrów pojazdu, w załadunku którego uczestniczyły.

W skardze na powyższa decyzję skarżący domagał się jej uchylenia oraz uchylenia decyzji organu I instancji. W uzasadnieniu podniósł, iż w jego ocenie przy wydawaniu zaskarżonej decyzji organ nie uwzględnił specyfiki sytuacji jaka miała miejsce w przypadku skarżącego. Jako załadowca towaru przekazał kierowcy towar - żwir, celem dokonania jego przewozu. Do kierowcy należało dokonanie wyboru odpowiedniego pojazdu do dokonania przewozu, tak by nie naruszać obowiązujących przepisów prawa. Kierowca decydował o wyborze odpowiedniej trasy, która pozwalała na przewiezienie towaru. Skarżący podkreślił, iż dokonujący przewozu towaru kierowcy nie są jego pracownikami, dlatego też nie ma wpływu na to w jaki sposób dokonają transportu przekazanego im towaru.

Skarżący odpierając argumenty organu co do odpowiedzialności załadowcy i możliwości zastosowania względem niego sankcji za nieprzestrzeganie przepisów ustawy o ruchu drogowym oraz ustawy o drogach publicznych wskazał, iż w jego ocenie, aby móc zastosować sankcję - tym bardziej tak surową, obowiązek powinien być nałożony na podstawie przepisów prawa w sposób jasny, precyzyjny i nie budzący wątpliwości. Dotyczy to w szczególności obowiązków o charakterze sankcyjnym, których nie można nakładać w drodze niedozwolonej w tym przypadku wykładni rozszerzającej. Odwoływanie się przez organ do szeroko pojętego prawa transportowego, jako normy nakładającej obowiązki na załadowcę jest bezpodstawne i nie znajduje uzasadnienia w polskim porządku prawnym.

Wskazując na zarzuty natury procesowej skarżący podniósł, iż w jego ocenie, organ naruszył przepis art. 7 i 77 kpa bowiem nie ustalił w sposób dostateczny stanu faktycznego sprawy jak również nie rozpatrzył w sposób wystarczający materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie.

Wyrokiem z dnia 13 lutego 2012 r., sygn. akt VI SA/Wa 2147/11 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie oddalił skargę.

Sąd I instancji podkreślił, że odpowiedzialność podmiotów wymienionych w art. 13g ust. 1b pkt b) ustawy o drogach publicznych jest odpowiedzialnością dodatkową w stosunku do obligatoryjnej odpowiedzialności przewoźnika wykonującego przewóz. Odpowiedzialność nadawcy, załadowcy lub spedytora ładunku za przejazd pojazdem nienormatywnym bez zezwolenia lub z warunkami podanymi w zezwoleniu uzależniona jest jednoznacznym wykazaniem – poprzez wskazanie okoliczności sprawy bądź odpowiednich dowodów - że podmiot ten miał wpływ lub godził się na powstanie naruszenia obowiązków lub warunków przewozu drogowego. Sąd stwierdził, że postępowanie, poprzedzające nałożenie kary na skarżącego, było przeprowadzone w sposób prawidłowy. W ocenie Sądu organy przedstawiły dowody, które świadczyły o wpływie a co najmniej godzeniu się skarżącego na stwierdzone naruszenia. Dowód w postaci dokumentu wydania towaru, niekwestionowany przez skarżącego, wskazywał bezsprzecznie, że skarżący jako załadowca dopuścił się przekroczenia parametru dopuszczalnej ładowności pojazdu. Przekroczenie dopuszczalnej masy pojazdu skutkowało wystąpieniem przekroczenia nacisków na osie, co znalazło potwierdzenie w wynikach dokonanych pomiarów nacisków.

W wyniku rozpoznania skargi kasacyjnej wniesionej od powyższego wyroku przez K. W., Naczelny Sąd Administracyjny wyrokiem z dnia 27 listopada 2012 r. w sprawie II GSK 1061/12 uchylił zaskarżony wyrok i sprawę przekazał Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Warszawie do ponownego rozpoznania.

Naczelny Sąd Administracyjny nie podzielił stanowiska Sądu I instancji, że postępowanie administracyjne zostało przeprowadzone przez organy obu instancji prawidłowo, a zebrany materiał dowodowy bezpośrednio wskazywał na wpływ a co najmniej na godzenie się skarżącego na stwierdzone naruszenia.

Stwierdził, że dokonując kontroli zgodności z prawem zaskarżonej decyzji Sąd I instancji nie dostrzegł, że w sprawie nie zostało w ogóle przeprowadzone postępowanie dowodowe dotyczące zaistnienia przesłanek odpowiedzialności skarżącego. Organy obu instancji nie podjęły nawet próby wyjaśnienia jak w istocie zorganizowana była praca w przedsiębiorstwie skarżącego a nade wszystko jak przebiegał proces załadunku i ważenia.

Naczelny Sąd Administracyjny nie zgodził się z zawartym w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku stanowiskiem, że organy wskazały dowody, które bezpośrednio świadczyły o wpływie załadowcy na stwierdzone naruszenie. Według Sądu I instancji dowodem tym był "przede wszystkim dokument wydania towaru",

Naczelny Sąd Administracyjny stwierdził, że kwit wagowy znajdujący się w aktach sprawy to jedyny dowód odnoszący się do załadowcy.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje:

Skarga jest zasadna.

Podkreślić należy, iż stosownie do treści art. 190 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r.-Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ( Dz. U. nr 153, poz. 1270 ze zm.), sąd, któremu sprawa została przekazana, związany jest wykładnią prawa dokonaną w tej sprawie przez Naczelny Sąd Administracyjny.

Przyjmuje się, iż ocena prawna wyrażona w orzeczeniu Naczelnego Sądu Administracyjnego jest wiążąca w sprawie dla sądu pierwszej instancji zarówno wówczas, gdy dotyczy zastosowania przepisów prawa materialnego, jak również przepisów postępowania administracyjnego. Oznacza to, że wojewódzki sąd administracyjny jest obowiązany rozpatrzyć sprawę ponownie, stosując się do oceny prawnej zawartej w uzasadnieniu wyroku, bez względu na poglądy prawne wyrażone w orzeczeniach sądowych w innych sprawach.

Przez ocenę prawną rozumie się powszechnie wyjaśnienie istotnej treści przepisów prawnych i sposobu ich stosowania w rozpoznawanej sprawie, zaś wskazania, co do dalszego postępowania stanowią z reguły konsekwencje oceny prawnej. Dotyczą one sposobu działania w toku ponownego rozpoznania sprawy i mają na celu uniknięcie błędów już popełnionych oraz wskazanie kierunku, w którym powinno zmierzać przyszłe postępowanie dla uniknięcia wadliwości w postaci np. braków w materiale dowodowym lub innych uchybień procesowych.

Niewątpliwie ocena prawna może dotyczyć stanu faktycznego, wykładni przepisów prawa materialnego i procesowego, prawidłowości korzystania z uznania administracyjnego, jak i kwestii zastosowania określonego przepisu prawa, jako podstawy do wydania właśnie takiej decyzji. Obowiązek podporządkowania się ocenie prawnej wyrażonej w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego ciążący na wojewódzkim sądzie administracyjnym, może być wyłączony tylko w wyjątkowych sytuacjach, w szczególności w przypadku istotnej zmiany stanu prawnego lub faktycznego (tak również: m.in. H. Knysiak-Molczyk /w: / T. Woś (red.), H. Knysiak-Molczyk, M. Romańska, Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz, Wydanie 2, Wydawnictwo Prawnicze LexisNexis, Warszawa 2008, s. 681-682 i powołane tam orzecznictwo).

Pamiętać należy przy tym, iż ocena prawna, w rozumieniu art. 190 p.p.s.a., to wyjaśnienie przez NSA istotnej treści przepisów prawnych i sposobu ich zastosowania w konkretnym wypadku, a więc nie tylko sama wykładnia w ścisłym tego słowa znaczeniu.

W konsekwencji należy uznać, iż związanie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, w rozumieniu art. 190 p.p.s.a., oznacza, iż nie może on formułować nowych ocen prawnych - sprzecznych z wyrażonym wcześniej poglądem, a zobowiązany jest do podporządkowania się mu w pełnym zakresie oraz konsekwentnego reagowania poprzez treść nowego wyroku.

W niniejszej sprawie Naczelny Sąd Administracyjny w uzasadnieniu powołanego wyżej wyroku wskazał mi.in, że organy nie wskazały dowodów, które bezpośrednio świadczyły o wpływie załadowcy na stwierdzone naruszenie i stwierdził, że kwit wagowy znajdujący się w aktach sprawy to jedyny dowód odnoszący się do załadowcy.

Definicja pojazdu nienormatywnego, zawarta w art. 4 pkt. 25 ustawy z dnia 21 marca 1985 o drogach publicznych (Dz. U. z 2007 r. nr 19, poz. 115 ze zm.) stanowi, iż pojazd nienormatywny to pojazd lub zespół pojazdów, którego naciski osi wraz z ładunkiem lub bez niego są większe od dopuszczalnych, przewidzianych dla danej drogi w przepisach niniejszej ustawy, albo którego wymiary i masa wraz z ładunkiem lub bez niego są większe od dopuszczalnych, przewidzianych w przepisach o ruchu drogowym, z wyłączeniem autobusów w zakresie nacisków osi.

W myśl art. 61 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. - Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. nr 108, poz. 908 ze zm.) ładunek nie może powodować przekroczenia dopuszczalnej masy całkowitej lub dopuszczalnej ładowności pojazdu (ust. 1). Ładunek na pojeździe umieszcza się w taki sposób, aby nie powodował przekroczenia dopuszczalnych nacisków osi pojazdu na drogę (ust. 2 pkt 1). Jeżeli masa, naciski osi lub wymiary pojazdu wraz z ładunkiem lub bez niego są większe od dopuszczalnych, przewidzianych dla danej drogi, przejazd pojazdu jest dozwolony tylko pod warunkiem uzyskania zezwolenia

Za przejazd po drogach publicznych pojazdów nienormatywnych bez zezwolenia określonego przepisami o ruchu drogowym lub niezgodnie z warunkami podanymi w zezwoleniu wymierza się karę pieniężną, w drodze decyzji administracyjnej.

W stanie prawnym wiążącym w niniejszej sprawie podstawę materialną do nakładania kar za przejazd po drogach publicznych pojazdem nienormatywnym bez zezwolenie określonego przepisami o ruchu drogowym lub niezgodnie z warunkami podanymi w zezwoleniu stanowiły przepisy ustawy o drogach publicznych. Stosownie do art. 13 g ust. 2 tej ustawy karę za taki przejazd ustalało się za przekroczenie dopuszczalnej wielkości parametru pojazdu, przy czym stosownie do dalszej części przepisu w przypadku przekroczenia dopuszczalnej wielkości więcej niż jednego parametru kara stanowiła sumę wysokości kar z tytułu każdego przekroczenia, a jeżeli przekroczenie dopuszczalnych nacisków osi występowało na kilku osiach pojedynczych lub osiach wielokrotnych pojazdu, karę ustalało się jako sumę wysokość kar z tytułu każdego przekroczenia. Wysokość kar pieniężnych została określona w załączniku nr 2 do ustawy

Stosownie do art. 13g ust. 1b ustawy o drogach publicznych, karę pieniężną, o której mowa w ust. 1, nakłada się na:

1) podmiot wykonujący przejazd;

2) nadawcę, załadowcę lub spedytora ładunku, jeżeli okoliczności sprawy i dowody jednoznacznie wskazują, że podmiot ten miał wpływ lub godził się na powstanie naruszenia obowiązków lub warunków przewozu drogowego.

Zgodnie z art. 40 c ust. 1 cyt. ustawy w przypadku stwierdzenia, że pojazd przekracza dopuszczalną masę całkowitą, naciski osi, wymiary lub przejazd pojazdu odbywa się bez zezwolenia wymaganego przepisami o ruchu drogowym, inspektor Inspekcji Transportu Drogowego oraz funkcjonariusz Policji mają prawo wymierzania i pobierania kary pieniężnej ustalonej, zgodnie z art. 13 g ust.1, ust. 1b i 2 ustawy, w załączniku nr 2. Załącznik ten odnosi kary pieniężne do trzech kategorii dróg, na których dopuszczony jest ruch pojazdów o naciskach osi do 8,0 t, do 10,0 t oraz do 11,5 t i przyporządkowuje wysokość kar w kategorii danej drogi dla danego rodzaju osi, jednoznacznie określając dopuszczalne wartości nacisku danych osi na danej drodze, niepowodujące nałożenia kary.

W kontekście przedstawionych uwag na temat zasad odpowiedzialności administracyjnej za naruszenie przepisów dotyczących transportu drogowego istotne znaczenie w niniejszej sprawie ma wyjaśnienie przesłanek odpowiedzialności załadowcy określonych w art. 13g ust. 1b pkt 2 ustawy o drogach publicznych.

Z treści powołanego przepisu w sposób niebudzący wątpliwości wynika, że kara za przejazd po drogach publicznych pojazdu nienormatywnego bez zezwolenia lub z naruszeniem jego warunków jest zawsze nakładana na podmiot wykonujący przejazd, a w ściśle określonych sytuacjach może być także nałożona na nadawcę, załadowcę lub spedytora ładunku. Możliwość nałożenia kary pieniężnej na podmioty wymienione w art. 13g ust. 1b pkt 2 ww. ustawy powstaje wyłącznie wtedy, gdy okoliczności sprawy i dowody jednoznacznie wykazują ich wpływ lub zgodę na powstanie naruszenia obowiązków. Przytoczona regulacja wskazuje, że w przypadku podmiotów określonych w art. 13g ust. 1b pkt 2 ustawy o drogach publicznych ich odpowiedzialność nie ma charakteru bezwzględnego- samo stwierdzenie wystąpienia naruszenia nie jest wystarczającą podstawą do nałożenia kary pieniężnej na te podmioty.

W takiej sytuacji właściwy organ musi wykazać, że okoliczności sprawy i dowody jednoznacznie wskazują na wpływ lub zgodę nadawcy, załadowcy lub spedytora ładunku na powstanie naruszenia obowiązków lub warunków przewozu (vide: wyrok NSA z dnia 28 stycznia 2011 r., sygn. akt II GSK 120/10, z dnia 6 kwietnia 2011 r., sygn. akt II GSK 406/10, opubl. http://orzeczenia.nsa.gov.pl/).

Należy zatem podkreślić, iż przesłanką odpowiedzialności nadawcy, załadowcy lub spedytora ładunku za przejazd po drogach publicznych pojazdów nienormatywnych bez zezwolenia określonego przepisami o ruchu drogowym lub niezgodnie z warunkami podanymi w zezwoleniu, jest jednoznaczne wykazanie – poprzez wskazanie okoliczności sprawy bądź odpowiednich dowodów – że podmiot ten miał wpływ lub godził się na powstanie naruszenia obowiązków lub warunków przewozu drogowego.

Odpowiedzialność wymienionych wyżej podmiotów, jest odpowiedzialnością dodatkową w stosunku do obligatoryjnej odpowiedzialności przewoźnika wykonującego przewóz- jest to odpowiedzialność równoległa w stosunku do przewoźnika a warunkiem jej poniesienia jest spełnienie przesłanek wymienionych w art. 13g ust 1b pkt 2 .

W niniejszej sprawie zakres postępowania wyjaśniającego wyznacza norma prawa materialnego – art. 13g ust. 1b pkt 2 u.d.p. Należało zatem wyjaśnić czy postępowanie poprzedzające nałożenie kary pieniężnej zostało przeprowadzone w sposób prawidłowy oraz czy organ prawidłowo zastosował przesłanki odpowiedzialności skarżącego. Rzeczą organu, przy nałożeniu kary, było wskazanie okoliczności i dowodów na ich poparcie dla przypisania odpowiedzialności załadowcy. Okoliczności i dowody muszą być jednoznaczne, a więc niewątpliwe.

Naczelną zasadą postępowania administracyjnego jest zasada prawdy obiektywnej. Została ona wyrażona w art. 7 kpa. Z zasady tej wynika obowiązek organu administracji publicznej wyczerpującego zbadania wszystkich okoliczności faktycznych dla prawidłowego ustalenia stanu faktycznego sprawy, co jest niezbędnym elementem właściwego zastosowania normy prawa materialnego. Realizację tej zasady zapewniają przede wszystkim przepisy regulujące postępowanie dowodowe. Zgodnie z art. 77 § 1 kpa organ administracji publicznej jest obowiązany w sposób wyczerpujący zebrać materiał dowodowy, a więc podjąć ciąg czynności procesowych mających na celu zebranie całego materiału dowodowego i następnie go rozpatrzyć. Decyzja powinna zawierać uzasadnienie faktyczne i prawne. W doktrynie prawa i postępowania administracyjnego obowiązek uzasadniania decyzji wiąże się zwykle z zasadą przekonywania (art. 11) oraz z wyrażoną w art. 8 zasadą pogłębiania zaufania obywateli do organów państwa oraz świadomości i kultury prawnej obywateli

Uzasadnienie stanowi integralną część decyzji i jego zadaniem jest wyjaśnienie rozstrzygnięcia, stanowiącego dyspozytywną część decyzji (wyr. NSA z dnia 30 czerwca 1983 r., I SA 178/83, ONSA 1983, nr 1 poz. 51). Obowiązek jego sporządzenia wiąże się także z wyrażoną w art. 11 k.p.a. zasadą przekonywania, która zobowiązuje organy administracji publicznej do dołożenie szczególnej staranności w uzasadnieniu swoich rozstrzygnięć, zwłaszcza tych, które nakładają na strony określone nakazy lub zakazy.

Zawarta w art. 8 k.p.a. zasada pogłębiania zaufania obywateli do organów Państwa określa wyraźnie to, co implicite jest zawarte w zasadzie praworządności. Z zasady wyrażonej w art. 8 k.p.a. wynika bowiem przede wszystkim wymóg praworządnego i sprawiedliwego prowadzenia postępowania i rozstrzygnięcia sprawy przez organ administracji publicznej, co jest zasadniczą treścią zasady praworządności. Tylko postępowanie odpowiadające takim wymogom i decyzje wydane w wyniku postępowania tak ukształtowanego mogą wzbudzać zaufanie obywateli do organów administracji publicznej nawet wtedy, gdy decyzje administracyjne nie uwzględniają ich żądań (por. Jaśkowska Małgorzata, Wróbel Andrzej, Komentarz do art. 8 kodeksu postępowania administracyjnego /Dz.U.00.98.1071/, [w:] M. Jaśkowska, A. Wróbel, Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, LEX, 2009, wyd. III).

Możliwość dokonania oceny legalności decyzji warunkowana jest spełnieniem wymogów formalnych określonych w art. 107 § 3 k.p.a. Uzasadnienie decyzji ma, bowiem na celu wykazanie procesu myślowego, który doprowadził do ustalenia treści rozstrzygnięcia

Pamiętać należy, że uzasadnienie (faktyczne i prawne) stanowi integralną część decyzji. A zatem ocenie Sądu nie podlega jedynie jej osnowa, ale decyzja jako całość, łącznie z uzasadnieniem. Tym samym, więc uzasadnienie, którego treść nie pozwala na poznanie motywów, którymi organ kierował się przy załatwianiu sprawy skutkuje wadliwością uzasadniającą uchylenie decyzji z tego powodu, że nie poddaje się kontroli i ocena jej legalności nie jest możliwa (por. wyrok NSA z 28 października 1998 r., sygn. akt I SA/Gd 1651/96; wyrok NSA z 14 grudnia 1998 r., sygn. akt II SA 1756/99).

W niniejszej sprawie, w ocenie Sądu w składzie orzekającym, organ odwoławczy uchybił powyższym zasadom.

Organy uznały, iż dowodem, który bezpośrednio świadczył o wpływie, a co najmniej godzeniu się skarżącego na stwierdzone naruszenia jest przede wszystkim niekwestionowany przez stronę dokument wydania towaru (WM) z którego wynika, iż załadowano żwir o wadze 26 530 kg (26,53 t) podczas gdy dopuszczalna ładowność pojazdu wynosiła 18 430 kg, co wynika z zapisu w dowodzie rejestracyjnym pojazdu poddanego kontroli. W ocenie organu z powyższego wynika, że załadowca dopuścił się przekroczenia parametru dopuszczalnej ładowności pojazdu, ładując więcej żwiru niż wynosiła jego dopuszczalna ładowność a zatem skarżący miał wpływ na powstanie naruszenia w postaci przekroczenia dopuszczalnej masy zespołu pojazdów. Przekroczenie dopuszczalnej masy z pojazdu zawsze skutkuje wystąpieniem przekroczenia nacisków na osie, co z kolei znalazło potwierdzenie w wynikach dokonanych pomiarów wzmiankowanych nacisków.

Tymczasem, jak stwierdził Naczelny Sąd Administracyjny w w/w wyroku, w niniejszej sprawie nie zostało w ogóle przeprowadzone postępowanie dowodowe dotyczące zaistnienia przesłanek odpowiedzialności skarżącego. Organy obu instancji nie podjęły nawet próby wyjaśnienia jak w istocie zorganizowana była praca w przedsiębiorstwie skarżącego a nade wszystko jak przebiegał proces załadunku i ważenia. Naczelny Sąd Administracyjny stwierdził, że kwit wagowy znajdujący się w aktach sprawy to jedyny dowód odnoszący się do załadowcy.

W tej sytuacji należy uznać, że organy obu instancji nie uzasadniły w sposób przekonywający, dlaczego uważają, iż skarżący jako załadowca miał wpływ lub godził się na stwierdzone naruszenie.

Podkreślić należy, iż sąd administracyjny kontrolując legalność zaskarżonej decyzji nie dokonuje własnych ustaleń faktycznych w zakresie objętym sprawą administracyjną. Sąd ten bada, czy ustalenia faktyczne dokonane przez organy administracji publicznej, których decyzje zostały zaskarżone, odpowiadają prawu (wyr. NSA z dnia 23 stycznia 2007 r., II FSK 72/06, ONSAiWSA 2008, nr 2, poz. 31).

W rozpoznawanej sprawie powodem uwzględnienia skargi było stwierdzenie przez Sąd naruszenia przepisów postępowania w stopniu mogącym mieć znaczenie dla wyniku sprawy. Konkretnie w ocenie Sądu wobec naruszenia zasad dotyczących postępowania dowodowego stan faktyczny sprawy nie został jednoznacznie ustalony i budzi wątpliwości. Dopiero na gruncie ustaleń faktycznych, które nie budzą żadnych wątpliwości, możliwe stanie się dokonywanie wykładni określonego przepisu prawa materialnego. W toku ponownego rozpoznania sprawy niezbędne będzie dokładne wyjaśnienie na jakich ustaleniach faktycznych organ oparł swoje rozstrzygnięcie. Na podstawie całokształtu materiału dowodowego organ ustali zatem, czy skarżący miał wpływ lub godził się na powstanie naruszeń a następnie podejmie decyzję administracyjną prawidłowo uzasadnioną o przekonującej treści.

Biorąc pod uwagę konieczność ponownego przeprowadzenia postępowania administracyjnego Sąd nie odniósł się do zarzutu naruszenia art. 13 g ust.1 b pkt 2 ustawy o drogach publicznych, poprzez jego niewłaściwe zastosowanie uznając, iż zajmowanie stanowiska odnośnie trafności rozstrzygnięcia jest przedwczesne.

Mając powyższe na uwadze i na zasadzie art. 145 § 1 pkt 1) c) ustawy p.p.s.a Sąd orzekł jak w pkt 1 wyroku.

W przedmiocie wykonalności Sąd orzekł na podstawie art. 152 p.p.s.a.

O kosztach postępowania Sąd postanowił na podstawie art. 200 p.p.s.a.