II SA/Łd 1232/13

Uzasadnienie

Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Ł., decyzją z dnia [...] r., utrzymało w mocy decyzję Burmistrza R. z dnia [...] r. o odmowie zmiany decyzji ustalającej G. R. odpłatność za pobyt w domu pomocy społecznej.

Z akt sprawy wynika, że Burmistrz R., decyzją z dnia [...] r., nr [....], na podstawie art. 3, art. 12, art. 110 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (t.j. Dz. U. z 2013 r., poz.182 ze zm.), powoływanej jako u.p.s., odmówił zmiany decyzji własnej z dnia [...] r., nr [...], zmienionej decyzją z dnia [...] r., nr [...], którą ustalono opłatę za pełen miesiąc pobytu G. R. w Domu Pomocy Społecznej w W. od 1 lutego 2013 r., w wysokości nie więcej niż 70 % dochodu własnego, tj. 2991,57 złotych. Organ ustalił, iż wymieniona kwota zgodnie z obwieszczeniem Starosty [....] z dnia [...] r. (Dz. Urz. [...]) stanowiła od dnia 1 lutego 2013 r. pełen koszt utrzymania mieszkańca w Domu Pomocy Społecznej w W. G. R. jako osoba całkowicie niezdolna do pracy, niepełnosprawna w stopniu znacznym, wymaga całodobowej opieki. Zadeklarowany przez niego dochód nie przekracza ustawowego kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej, tj. 542 zł., bowiem składa się nań zasiłek pielęgnacyjny w kwocie 153 złotych i dochód z wynajmu lokalu na sklep - 150 złotych. Jest współwłaścicielem w ½ części czterech nieruchomości, tj. działki o powierzchni 1494 m.kw. wraz z domem o powierzchni ok. 160 m.kw, położonej w S. oraz 3 nieruchomości zlokalizowanych na terenie Ł.. Poza tym posiada oszczędności w wysokości 48 318, 50 złotych, co potwierdza jego oświadczenie majątkowe z 20 lutego 2013 r. Powyższe, w ocenie organu, wskazuje na dysproporcje pomiędzy deklarowanymi przez stronę dochodami, a rzeczywistą sytuacją majątkową G. R., co skutkowało ustaleniem odpłatności za pobyt w domu pomocy społecznej we wskazanej wyżej wysokości.

Od powyższej decyzji odwołanie złożył G.R., wnosząc o jej uchylenie i wydanie decyzji o przyznaniu dopłaty do pobytu w domu pomocy społecznej. Podkreślił, że jako osoba skierowana do domu pomocy społecznej ma prawo swobodnego dysponowania swoim majątkiem, a tylko jeśli osiągałby dochód z tego majątku, to winien być on brany pod uwagę przy ustalaniu odpłatność za pobyt w placówce.

Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Ł., decyzją z dnia [...] r., nr [...], na podstawie art. 138 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (t.j. Dz. U. z 2013, poz. 267), powoływanej jako k.p.a. oraz art. 2 ust. 1, art. 3 ust. 1 i 3, art. 12, art. 60, art. 61, art. 62, art. 63, art. 64 ustawy o pomocy społecznej, utrzymało w mocy zaskarżoną decyzję. Organ odwoławczy powtórzył za organem pierwszej instancji, że w niniejszej sprawie występują dysproporcje pomiędzy deklarowanymi dochodami G. R., a rzeczywistą jego sytuacją majątkową, co skutkować musiało odmową przyznania pomocy w odpłatności za pobyt w placówce. Wnioskodawca jest bowiem w stanie samodzielnie przezwyciężyć trudną sytuację życiową, która nie polega na braku środków finansowych, ale wynika z niepełnosprawności oraz stanu zdrowia strony. Udokumentowane przez wnioskodawcę dochody, w rzeczywistości niskie, nie przekładają się bowiem na sytuację majątkową oraz posiadane uprawnienia, zasoby, czy możliwości G. R.. Może on bowiem dowolnie zarządzać posiadanymi nieruchomościami tak, aby przyniosły efekt w postaci zwiększenia posiadanych środków finansowych, może je wynająć lub sprzedać, jednak tego nie czyni.

Skargę na powyższą decyzję do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Ł. wniósł G. R., wnosząc o jej uchylenie i przyznanie dopłaty do pobytu w Domu Pomocy Społecznej w W. od maja 2013 r. W uzasadnieniu skargi podtrzymał argumentację zawartą w odwołaniu, dodając że obecnie jest zastój na rynku nieruchomości, a tym samym pozyskanie środków finansowych na regulowanie zobowiązań wobec domu pomocy społecznej nie jest możliwe, bowiem działki, których jest współwłaścicielem są trudno zbywalne. Nie posiada już oszczędności w kwocie 48 318, 50 złotych, gdyż po dokonaniu opłat za pobyt w domu pomocy społecznej i ubezpieczenie zdrowotne, stan jego środków finansowych zmniejszył się do kwoty 22 151.57 złotych. Dodał, że jego sytuacja majątkowa w dacie przyjęcia do placówki była taka sama jak obecnie, a mimo to wcześniej zostało mu przyznane dofinansowanie.

W odpowiedzi na skargę Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Ł. wniosło o jej oddalenie, podtrzymując stanowisko wyrażone w zaskarżonej decyzji.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył co następuje

Skarga jest nieusprawiedliwiona.

Zasadą jest, iż pobyt w domu pomocy społecznej jest odpłatny, do wysokości średniego miesięcznego kosztu utrzymania mieszkańca – art. 60 ust. 1 u.p.s.. Obowiązek ponoszenia opłaty za pobyt w domu pomocy społecznej obciąża w pierwszej kolejności mieszkańca domu. A dopiero w dalszej kolejności małżonka, zstępnych przed wstępnymi i gminę, z której osoba została skierowana do domu pomocy społecznej. Przy czym osoby te i gmina nie mają obowiązku wnoszenia opłat, jeżeli mieszkaniec domu ponosi pełną odpłatność. Mieszkaniec domu wnosi opłatę za pobyt w domu pomocy społecznej nie więcej jednak niż 70% swojego dochodu (art. 61 ust. 1 i ust. 2 pkt 1 u.p.s.).

Dochód, rozumiany jako suma miesięcznych przychodów z miesiąca poprzedzającego złożenie wniosku (art. 8 ust. 3 u.p.s.), został prawidłowo przez organ administracji ustalony na kwotę 303 zł miesięcznie, co nie było kwestionowane przez stronę. Kryterium dochodowym osoby samotnie gospodarującej, od którego zależy prawo do świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej, wynosi 542 zł (§ 1 pkt 1 lit. a rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 17 lipca 2012 r. w sprawie zweryfikowanych kryteriów dochodowych oraz kwot świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej - Dz. U. z 2012 r., poz. 823). Jednakże sytuacja majątkowa strony, posiadane nieruchomości oraz zasoby pieniężne zgromadzone na koncie bankowym pozwalały na ocenę, iż strona jest w stanie, bez pomocy finansowej ze strony Państwa, sprostać obowiązkowi uiszczenia opłaty w pełnej wysokości.

Z zasad ogólnych ustawy o pomocy społecznej wynika, iż pomoc społeczna jest instytucją polityki społecznej państwa, mającą na celu umożliwienie osobom i rodzinom przezwyciężanie trudnych sytuacji życiowych, których nie są one w stanie pokonać, wykorzystując własne uprawnienia, zasoby i możliwości (art. 2 ust. 1 u.p.s.). Przyznanie określonej pomocy ze środków społecznych jest więc możliwe dopiero wówczas, gdy osoba ubiegająca się o taką pomoc nie jest w stanie pokonać trudnej sytuacji życiowej, wykorzystując własne zasoby, możliwości i uprawnienia. Wykorzystanie swoich zasobów, możliwości i uprawnień warunkuje zatem możność otrzymania świadczenia z pomocy społecznej.

W sytuacji więc gdy stan majątkowy osoby wskazuje, że osoba ta jest w stanie przezwyciężyć trudną sytuację życiową, wykorzystując własne zasoby majątkowe, w szczególności w przypadku posiadania znacznych zasobów finansowych, wartościowych przedmiotów majątkowych lub nieruchomości, można odmówić przyznania świadczenia (art. 12 u.p.s.).

Regulacje te wskazują na subsydiarną funkcję pomocy społecznej. Pomoc ta nie powinna być udzielana, jeżeli osoba jest w stanie samodzielnie przezwyciężyć trudną sytuację życiową. Możliwość samodzielnego pokonania sytuacji kryzysowych zależy zwykle od posiadania odpowiednich środków finansowych, a ich brak jest powodem ubiegania się o pomoc świadczoną przez instytucje publiczne. Dobra sytuacja majątkowa nie wyklucza oczywiście wszelkich trudnych sytuacji życiowych. Dotyczy to głównie osób starszych, chorych, nieporadnych. Zamożność nie może być powodem pozostawienia ich bez pomocy i opieki, zwłaszcza wobec unormowania zasad odpłatnego udzielania pomocy i zwrotu świadczeń.

Skarżący jako osoba o znacznym stopniu niepełnosprawności ma zapewnioną całodobowa opiekę oraz zaspokojone niezbędne potrzeby bytowe i społeczne przez dom pomocy społecznej. Nie zgadza się jednak na pełną odpłatność za pobyt w tym domu.

Z ustaleń organu, znajdujących odzwierciedlenie w aktach sprawy i niekwestionowanych przez stronę, wynika że skarżący 30 marca 2012 r. uzyskał kwotę 78 915 złotych z tytułu sprzedaży nieruchomości (akt notarialny Rep. [...]). W dniu 20 lutego 2013 r. posiadał oszczędności w kwocie 48 318, 50 złotych (oświadczenie o stanie majątkowym), zaś w odwołaniu zadeklarował, że jego oszczędności, na dzień 16 września 2013 r. stanowiły kwotę 25 521, 21 złotych. Trafnie więc ocenił organ, iż posiadanie nadal znacznych środków pieniężnych przez beneficjenta pomocy społecznej jest przesłanką uzasadniającą ustalenie w niniejszej sprawie pełnej odpłatności za pobyt w domu pomocy społecznej, ustalonej obwieszczeniem Starosty [...] z dnia [...] r., na kwotę 2.991,57 zł.

Zgodzić się należy z organami, że posiadane przez skarżącego środki finansowe wskazują, że jest w stanie przezwyciężyć trudną sytuację życiową, wykorzystując własne zasoby majątkowe. Podnoszony w skardze zarzut dotyczący aktualnej sytuacji na rynku nieruchomości oraz indywidualne decyzje skarżącego, co do zarządzania własnym majątkiem, nie mogą uzasadniać obecnie zastosowania postulowanej w skardze ulgi.

Oczywistym jest, że zasoby finansowe zgromadzone na koncie skarżącego zmniejszają się, lecz adekwatnym dla oceny możliwości strony ponoszenia opłat był stan z daty orzekania przez organ drugiej instancji, kiedy strona dysponowała kwotą ponad 20 000 zł. Okoliczność, podnoszona w skardze oraz potwierdzona na rozprawie, że skarżący nie ma już oszczędności na koncie, a sytuacja na rynku nieruchomości nie pozwala mu na uzyskanie takich korzyści, które umożliwiałyby ponoszenie, w dalszym ciągu pełnej odpłatności za pobyt w domu pomocy społecznej stwarza nowy stan faktyczny w sytuacji strony, który może być podstawą do uzyskania wsparcia ze środków pomocy społecznej, jeżeli skarżący wystąpi z nowym wnioskiem o pomoc, wykazując aktualne dochody i stan majątkowy.

Zaznaczyć bowiem należy, iż sąd administracyjny kontrolując działalność administracji publicznej, za miarodajny dla oceny zgodności z prawem zaskarżonej decyzji przyjmuje stan faktyczny i prawny z daty orzekania przez organ drugiej instancji.

Sąd badając, stosownie do art. 1 § 1 i 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. - Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. nr 153, poz. 1269 ze zm.), w związku z art. 3 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.), legalność decyzji Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Ł., utrzymującej w mocy decyzję Burmistrza R. o odmowie zmiany decyzji ustalającej G. R. odpłatność za pobyt w domu pomocy społecznej stwierdził, że odpowiada ona przepisom obowiązującego prawa, wobec czego brak jest podstaw do uwzględnienia skargi.

Mając powyższe na względzie, sad orzekł jak w sentencji wyroku, na podstawie art. 151 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi.

m.ch.