I SA/Lu 1359/13
Postanowienie
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Lublinie
2014-04-11Nietezowane
Artykuły przypisane do orzeczenia
Do tego artykulu posiadamy jeszcze 13 orzeczeń.
Kup dostęp i zobacz, do jakich przepisów odnosi się orzeczenie. Znajdź inne potrzebne orzeczenia.
Skład sądu
Marcin Małek /przewodniczący sprawozdawca/Sentencja
Referendarz sądowy Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Lublinie Marcin Małek po rozpoznaniu w dniu 11 kwietnia 2014 r. na posiedzeniu niejawnym wniosku E. Z. o przyznanie prawa pomocy w zakresie zwolnienia od kosztów sądowych w sprawie ze skargi E. Z. na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w L. z dnia [...] października 2013 r. nr [...] w przedmiocie podatku od czynności cywilnoprawnych p o s t a n a w i a odmówić przyznania prawa pomocy.
Uzasadnienie
W skardze z dnia 18 listopada 2013 r. skarżący zwrócił się o zwolnienie z obowiązku ponoszenia kosztów sądowych.
W motywach powyższego podał, że jest osobą niepracującą i nieposiadającą żadnego majątku, przeciwko której prowadzone jest postępowanie egzekucyjne na kwotę przekraczającą 6.000.000,00 zł. W codziennej egzystencji pomaga mu jedynie syn A. Z., u którego obecnie zamieszkuje.
Uzupełniając przedmiotowy wniosek skarżący nadesłał wyciągi z kont bankowych należących do niego oraz syna oraz oświadczenia syna w przedmiocie posiadanego majątku, wielkości wynagrodzenia za prace oraz wielkości posiadanych udziałów w spółkach prawa handlowego.
Referendarz sądowy Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego zważył, co następuje:
Wniosek nie zasługuje na uwzględnienie.
Tytułem wstępu podkreślić należy, że celem instytucji prawa pomocy jest zapewnienie prawa do sądu tym podmiotom, które ze względu na swoją trudną sytuację ekonomiczną nie są w stanie uiścić kosztów sądowych. Prawo pomocy stanowi bowiem wyjątek od zasady ponoszenia przez stronę pełnych kosztów postępowania, wyrażonej w art. 199 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz. U. z 2012 r. poz. 270 ze zm.), dalej: p.p.s.a. Skoro zaś przyznanie prawa pomocy ma charakter wyjątkowy, okoliczności przytoczone przez stronę ubiegającą się o to prawo powinny uzasadniać takie (wyjątkowe) traktowanie (por. postanowienie NSA z 19 listopada 2004 r., FZ 463/04, niepubl.).
Prawo pomocy to inaczej prawo ubogich i jako instytucja wyjątkowa powinno być udzielane przede wszystkim osobom bezrobotnym, samotnym, bez środków do życia i bez majątku. Nie można, stosując prawo pomocy, chronić czy też wzbogacać majątku podmiotów prywatnych, gdyż celem instytucji prawa pomocy jest zapewnienie dostępu do sądu osobom, którym brak środków finansowych ten dostęp uniemożliwia (por. postanowienie NSA z dnia z dnia 17 kwietnia 2013 r., sygn. akt II FZ 199/13 oraz H. Knysiak - Molczyk (w:) Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, Komentarz, Wydawnictwo Prawnicze LexisNexis, Warszawa 2005, s. 628).
W niniejszej sprawie skarżący wnosi o zwolnienie z obowiązku ponoszenia kosztów postępowania, tj. o przyznanie prawa pomocy w zakresie częściowym. Warunki jakie powinien spełnić by skorzystać z tego prawa określa art. 246 § 1 pkt 2 p.p.s.a., zgodnie z którym przyznanie osobie fizycznej prawa pomocy w tym zakresie następuje, gdy wykaże ona, że nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny.
Oceniając z tej perspektywy wniosek strony skarżącej, uwzględniwszy jednocześnie powyższe uwagi teoretyczne, referendarz sądowy nie znalazł podstaw do uznania go za zasadny. Mianowicie - w jego ocenie - sytuacja finansowa strony nie pozwala przyjąć, że w sprawie zachodzą szczególne okoliczności pozwalające na skuteczne ubieganie się o przyznanie prawa pomocy w postaci zwolnienia od kosztów sądowych.
W pierwszej kolejności dostrzec należy, że oprócz wniosku o przyznanie prawa pomocy w sprawie niniejszej, skarżący złożył wnioski o prawo pomocy jeszcze w dwóch innych sprawach zawisłych przed tut. Sądem na skutek jego skarg (sygn. akt I SA/Lu 1357/13 i sygn. akt I SA/Lu 1358/13). Dokonując zatem oceny możliwości poniesienia kosztów postępowania, wzięto pod uwagę wielkość kosztów zarówno w tej jak i w pozostałych dwóch sprawach w których skarżący zwrócił się o przyznanie prawa pomocy.
I tak wysokość wpisu w niniejszej sprawie wynosi 5.573 zł. Natomiast w sprawach: sygn. akt I SA/Lu 1357/13 i sygn. akt I SA/Lu 1358/13 odpowiednio 400 zł i 223 zł. Tym samym łączna wysokość należnych do uiszczenia wpisów wynosi 6.196 zł. Wymagane na obecnym etapie postępowania koszty wpisów od skarg nie należą zatem do najniższych. Dokonując jednak zestawienie ww. niezbędnych na obecnym etapie postępowania kosztów w obydwu sprawach, z sytuacją finansową skarżącego stwierdzić należy, że nie zachodzą przesłanki do uwzględnienia jego wniosku.
Konkluzja taka nasuwa się w wyniku analizy dokumentacji przedstawionej przez stronę na wezwanie referendarza sądowego, a w szczególności wyciągów z rachunków bankowych syna skarżącego, które stanowią wystarczający i zarazem przesądzający argument nie pozwalający przyznać wnioskodawcy prawa pomocy zarówno w tej jak i w dwóch pozostałych sprawach w których o to wnioskował.
Z dokumentów tych wynika bowiem, że syn skarżącego z którym prowadzi on wspólne gospodarstwo domowe w miesiącu w którym zostały wniesione skargi wraz z wnioskami o przyznanie prawa pomocy dysponował środkami pieniężnymi, które wielokrotnie, przewyższały koszty sądowe nie tylko w niniejszej sprawie, lecz we wszystkich trzech sprawach.
Dla zobrazowanie powyższych twierdzeń można wskazać, że w dniu 4 listopada 2013 r., a zatem po doręczeniu spornej decyzji, a przed jej zaskarżeniem, syn skarżącego posiadał na rachunku bankowym środki w wysokości [...] zł. Suma uznań na tym rachunku w miesiącu listopadzie 2013 r. wyniosła natomiast [...] zł. Bez znaczenia przy tym jest, że kwota ta w krótkim odstępie czasu została rozdysponowana (przelewy wychodzące, wypłaty za bankomatu). Skarżący już na etapie postępowania odwoławczego winien uwzględnić potrzebę gromadzenia środków na prowadzenie ewentualnych postępowań sądowych i liczyć się z koniecznością ponoszenia kosztów na ten cel. Innymi słowy winien przewidzieć możliwość wydania przez organ odwoławczy niekorzystnego dla niego rozstrzygnięcia, wymagającego zaskarżenia do sądu administracyjnego. Planowanie wydatków bez uwzględnienia zasady, o której wspomniano wyżej, jest naruszeniem równoważności w traktowaniu swoich powinności finansowych, zaś strona, która realizuje swoje zobowiązania w taki sposób, że wyzbywa się zdolności do zapłaty kosztów sądowych - preferencyjnie traktując inne zobowiązania - nie może prawnie skutecznie podnieść ewentualnego zarzutu, iż odmowa zwolnienia jej od kosztów sądowych jest ograniczeniem dostępności do realizacji jej praw przed sądami.
Bez znaczenie przy tym jest, że wskazane środki nie należały do skarżącego, lecz jego syna. Zgodnie z powszechnie przyjętym w tym zakresie orzecznictwem w przypadku, gdy wnioskodawca prowadzi wspólne gospodarstwo domowe z innymi osobami, nie można badając jego sytuacji materialnej przy rozpoznawaniu wniosku o przyznanie prawa pomocy, ograniczać się jedynie do jego sytuacji majątkowej i dochodów. Należy wówczas uwzględnić sytuację majątkową i dochody wszystkich domowników prowadzących wspólne gospodarstwo domowe (por. postanowienie NSA z dnia 10 września 2013 r., sygn. akt I GZ 375/13, LEX nr 1363597).
Przywołane okoliczności całkowicie podważają twierdzenia skarżącego o braku środków finansowych na poniesienie kosztów postępowania sądowego, które nie znajdują jakiegokolwiek potwierdzenia w treści przywołanych dokumentów.
Nie bez znaczenia jest również fakt posiadania przez syna skarżącego udziałów w trzech spółkach prawa handlowego, o znacznej wartości, co dodatkowa wskazuje na jego dobrą pozycję majątkową.
Poczynione wyżej uwagi pozwoliły na negatywną ocenę działań skarżącego zmierzających do przeniesienia ciężaru ponoszenia kosztów sądowych na Skarb Państwa, a w ostatecznym rozrachunku na innych obywateli, w sytuacji, gdy posiadane przez skarżącego środki są w stanie zabezpieczyć rzeczone należności budżetowe.
Na marginesie należy jeszcze zaznaczyć, iż w razie uwzględnienia skargi przez sąd administracyjny pierwszej instancji, przysługuje stronie skarżącej (na jej wniosek) od organu, który wydał zaskarżony akt - zwrot kosztów postępowania niezbędnych do celowego dochodzenia swoich praw (art. 200 p.p.s.a.).
Mając na uwadze wszystkie przywołane wyżej okoliczności postanowiono jak w sentencji działając na podstawie art. 246 § 1 pkt 2 p.p.s.a.
Nietezowane
Artykuły przypisane do orzeczenia
Kup dostęp i zobacz, do jakich przepisów odnosi się orzeczenie. Znajdź inne potrzebne orzeczenia.
Skład sądu
Marcin Małek /przewodniczący sprawozdawca/Sentencja
Referendarz sądowy Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Lublinie Marcin Małek po rozpoznaniu w dniu 11 kwietnia 2014 r. na posiedzeniu niejawnym wniosku E. Z. o przyznanie prawa pomocy w zakresie zwolnienia od kosztów sądowych w sprawie ze skargi E. Z. na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w L. z dnia [...] października 2013 r. nr [...] w przedmiocie podatku od czynności cywilnoprawnych p o s t a n a w i a odmówić przyznania prawa pomocy.
Uzasadnienie
W skardze z dnia 18 listopada 2013 r. skarżący zwrócił się o zwolnienie z obowiązku ponoszenia kosztów sądowych.
W motywach powyższego podał, że jest osobą niepracującą i nieposiadającą żadnego majątku, przeciwko której prowadzone jest postępowanie egzekucyjne na kwotę przekraczającą 6.000.000,00 zł. W codziennej egzystencji pomaga mu jedynie syn A. Z., u którego obecnie zamieszkuje.
Uzupełniając przedmiotowy wniosek skarżący nadesłał wyciągi z kont bankowych należących do niego oraz syna oraz oświadczenia syna w przedmiocie posiadanego majątku, wielkości wynagrodzenia za prace oraz wielkości posiadanych udziałów w spółkach prawa handlowego.
Referendarz sądowy Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego zważył, co następuje:
Wniosek nie zasługuje na uwzględnienie.
Tytułem wstępu podkreślić należy, że celem instytucji prawa pomocy jest zapewnienie prawa do sądu tym podmiotom, które ze względu na swoją trudną sytuację ekonomiczną nie są w stanie uiścić kosztów sądowych. Prawo pomocy stanowi bowiem wyjątek od zasady ponoszenia przez stronę pełnych kosztów postępowania, wyrażonej w art. 199 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz. U. z 2012 r. poz. 270 ze zm.), dalej: p.p.s.a. Skoro zaś przyznanie prawa pomocy ma charakter wyjątkowy, okoliczności przytoczone przez stronę ubiegającą się o to prawo powinny uzasadniać takie (wyjątkowe) traktowanie (por. postanowienie NSA z 19 listopada 2004 r., FZ 463/04, niepubl.).
Prawo pomocy to inaczej prawo ubogich i jako instytucja wyjątkowa powinno być udzielane przede wszystkim osobom bezrobotnym, samotnym, bez środków do życia i bez majątku. Nie można, stosując prawo pomocy, chronić czy też wzbogacać majątku podmiotów prywatnych, gdyż celem instytucji prawa pomocy jest zapewnienie dostępu do sądu osobom, którym brak środków finansowych ten dostęp uniemożliwia (por. postanowienie NSA z dnia z dnia 17 kwietnia 2013 r., sygn. akt II FZ 199/13 oraz H. Knysiak - Molczyk (w:) Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, Komentarz, Wydawnictwo Prawnicze LexisNexis, Warszawa 2005, s. 628).
W niniejszej sprawie skarżący wnosi o zwolnienie z obowiązku ponoszenia kosztów postępowania, tj. o przyznanie prawa pomocy w zakresie częściowym. Warunki jakie powinien spełnić by skorzystać z tego prawa określa art. 246 § 1 pkt 2 p.p.s.a., zgodnie z którym przyznanie osobie fizycznej prawa pomocy w tym zakresie następuje, gdy wykaże ona, że nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny.
Oceniając z tej perspektywy wniosek strony skarżącej, uwzględniwszy jednocześnie powyższe uwagi teoretyczne, referendarz sądowy nie znalazł podstaw do uznania go za zasadny. Mianowicie - w jego ocenie - sytuacja finansowa strony nie pozwala przyjąć, że w sprawie zachodzą szczególne okoliczności pozwalające na skuteczne ubieganie się o przyznanie prawa pomocy w postaci zwolnienia od kosztów sądowych.
W pierwszej kolejności dostrzec należy, że oprócz wniosku o przyznanie prawa pomocy w sprawie niniejszej, skarżący złożył wnioski o prawo pomocy jeszcze w dwóch innych sprawach zawisłych przed tut. Sądem na skutek jego skarg (sygn. akt I SA/Lu 1357/13 i sygn. akt I SA/Lu 1358/13). Dokonując zatem oceny możliwości poniesienia kosztów postępowania, wzięto pod uwagę wielkość kosztów zarówno w tej jak i w pozostałych dwóch sprawach w których skarżący zwrócił się o przyznanie prawa pomocy.
I tak wysokość wpisu w niniejszej sprawie wynosi 5.573 zł. Natomiast w sprawach: sygn. akt I SA/Lu 1357/13 i sygn. akt I SA/Lu 1358/13 odpowiednio 400 zł i 223 zł. Tym samym łączna wysokość należnych do uiszczenia wpisów wynosi 6.196 zł. Wymagane na obecnym etapie postępowania koszty wpisów od skarg nie należą zatem do najniższych. Dokonując jednak zestawienie ww. niezbędnych na obecnym etapie postępowania kosztów w obydwu sprawach, z sytuacją finansową skarżącego stwierdzić należy, że nie zachodzą przesłanki do uwzględnienia jego wniosku.
Konkluzja taka nasuwa się w wyniku analizy dokumentacji przedstawionej przez stronę na wezwanie referendarza sądowego, a w szczególności wyciągów z rachunków bankowych syna skarżącego, które stanowią wystarczający i zarazem przesądzający argument nie pozwalający przyznać wnioskodawcy prawa pomocy zarówno w tej jak i w dwóch pozostałych sprawach w których o to wnioskował.
Z dokumentów tych wynika bowiem, że syn skarżącego z którym prowadzi on wspólne gospodarstwo domowe w miesiącu w którym zostały wniesione skargi wraz z wnioskami o przyznanie prawa pomocy dysponował środkami pieniężnymi, które wielokrotnie, przewyższały koszty sądowe nie tylko w niniejszej sprawie, lecz we wszystkich trzech sprawach.
Dla zobrazowanie powyższych twierdzeń można wskazać, że w dniu 4 listopada 2013 r., a zatem po doręczeniu spornej decyzji, a przed jej zaskarżeniem, syn skarżącego posiadał na rachunku bankowym środki w wysokości [...] zł. Suma uznań na tym rachunku w miesiącu listopadzie 2013 r. wyniosła natomiast [...] zł. Bez znaczenia przy tym jest, że kwota ta w krótkim odstępie czasu została rozdysponowana (przelewy wychodzące, wypłaty za bankomatu). Skarżący już na etapie postępowania odwoławczego winien uwzględnić potrzebę gromadzenia środków na prowadzenie ewentualnych postępowań sądowych i liczyć się z koniecznością ponoszenia kosztów na ten cel. Innymi słowy winien przewidzieć możliwość wydania przez organ odwoławczy niekorzystnego dla niego rozstrzygnięcia, wymagającego zaskarżenia do sądu administracyjnego. Planowanie wydatków bez uwzględnienia zasady, o której wspomniano wyżej, jest naruszeniem równoważności w traktowaniu swoich powinności finansowych, zaś strona, która realizuje swoje zobowiązania w taki sposób, że wyzbywa się zdolności do zapłaty kosztów sądowych - preferencyjnie traktując inne zobowiązania - nie może prawnie skutecznie podnieść ewentualnego zarzutu, iż odmowa zwolnienia jej od kosztów sądowych jest ograniczeniem dostępności do realizacji jej praw przed sądami.
Bez znaczenie przy tym jest, że wskazane środki nie należały do skarżącego, lecz jego syna. Zgodnie z powszechnie przyjętym w tym zakresie orzecznictwem w przypadku, gdy wnioskodawca prowadzi wspólne gospodarstwo domowe z innymi osobami, nie można badając jego sytuacji materialnej przy rozpoznawaniu wniosku o przyznanie prawa pomocy, ograniczać się jedynie do jego sytuacji majątkowej i dochodów. Należy wówczas uwzględnić sytuację majątkową i dochody wszystkich domowników prowadzących wspólne gospodarstwo domowe (por. postanowienie NSA z dnia 10 września 2013 r., sygn. akt I GZ 375/13, LEX nr 1363597).
Przywołane okoliczności całkowicie podważają twierdzenia skarżącego o braku środków finansowych na poniesienie kosztów postępowania sądowego, które nie znajdują jakiegokolwiek potwierdzenia w treści przywołanych dokumentów.
Nie bez znaczenia jest również fakt posiadania przez syna skarżącego udziałów w trzech spółkach prawa handlowego, o znacznej wartości, co dodatkowa wskazuje na jego dobrą pozycję majątkową.
Poczynione wyżej uwagi pozwoliły na negatywną ocenę działań skarżącego zmierzających do przeniesienia ciężaru ponoszenia kosztów sądowych na Skarb Państwa, a w ostatecznym rozrachunku na innych obywateli, w sytuacji, gdy posiadane przez skarżącego środki są w stanie zabezpieczyć rzeczone należności budżetowe.
Na marginesie należy jeszcze zaznaczyć, iż w razie uwzględnienia skargi przez sąd administracyjny pierwszej instancji, przysługuje stronie skarżącej (na jej wniosek) od organu, który wydał zaskarżony akt - zwrot kosztów postępowania niezbędnych do celowego dochodzenia swoich praw (art. 200 p.p.s.a.).
Mając na uwadze wszystkie przywołane wyżej okoliczności postanowiono jak w sentencji działając na podstawie art. 246 § 1 pkt 2 p.p.s.a.
