III SA/Wa 172/14

Uzasadnienie

Skarżąca - Przedsiębiorstwo [...] sp. z o.o. z siedzibą w K. w odpowiedzi na wezwanie do uiszczenia w niniejszej sprawie wpisu sądowego w wysokości 100 zł, wniosła o zwolnienie jej od kosztów sądowych.

W osnowie wniosku stwierdziła, że nie posiada środków na poczet kosztów sądowych. Prowadzi spory z organami skarbowymi na terenie całej Polski, zatem jej obciążenie jest równe sumie wpisów we wszystkich kilkuset sprawach. Od wielu z tych spraw wymagany jest wpis stosunkowy. Kapitał zakładowy Skarżącej wynosi [...] zł. Skarżąca posiada na rachunku bankowym około 180.000 zł, wartość środków trwałych wynosi [...] zł, zysk za ostatni rok wyniósł 713.731,90 zł. Spółka posiada w swoim majątku automaty o niskich wygranych, które ze względu na nowe regulacje prawne w ustawie o grach hazardowych nie przedstawiają realnej wartości rynkowej.

W toku postępowania Skarżąca złożyła m.in. rachunki zysków i strat, bilanse, wprowadzenia do sprawozdania finansowego, dodatkowe informacje i wyjaśnienia do sprawozdania finansowego, zestawienie zmian w środkach trwałych, podział zobowiązań do spłaty, sprawozdanie zarządu z działalności, deklaracje VAT-7, zeznania podatkowe oraz wyciągi z rachunku bankowego.

Referendarz sądowy Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie postanowieniem z 26 marca 2014 r. odmówił Skarżącej przyznania prawa pomocy w zakresie zwolnienia od kosztów sądowych.

W sprzeciwie od powyższego postanowienia Skarżąca podniosła, że powyższe postanowienie referendarza WSA w Warszawie opiera się na błędnych ustaleniach faktycznych, które nie uwzględniają specyfiki działalności gospodarczej prowadzonej przez Skarżącą. Skarżąca musi mieć możliwość aby regulować na bieżąco i bez opóźnień zobowiązania względem wynajmujących lokale na punkty gier, wypłacać wygrane graczom, opłacać serwis i obsługę urządzeń, a także uiszczać podatek od gier niezależnie od tego, czy działalność przynosi pozytywny wynik finansowy.

W ocenie Skarżącej wartość bilansowa aktywów nie odzwierciedla ich wartości rzeczywistej, a jedynie wartość księgową. Z uwagi na obecną sytuację prawną automaty o niskich wygranych mają realnie wartość rynkową taką, jak materiały wtórne, które można z nich uzyskać po demontażu. Ponadto zbycie środków trwałych w celu pozyskania środków na setki postępowań sądowoadministracyjnych oznaczałoby brak możliwości dalszego prowadzenia działalności. Niniejsze postępowanie stanowi przy tym jedynie próbę ochrony przed niedającą się przewidzieć przed uchwaleniem ustawy o grach hazardowych agresywną polityką państwa względem przedsiębiorców branży hazardowej.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, zważył co następuje:

Stosownie do art. 245 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.) - dalej "p.p.s.a.", stronie postępowania sądowo-administracyjnego może zostać przyznane prawo pomocy w zakresie całkowitym lub częściowym.

Celem instytucji "prawa pomocy" jest zapewnienie realizacji prawa do sądu stronie, która ze względu na stan majątkowy nie może ponieść kosztów związanych ze swym udziałem w sprawie. Przyznanie lub odmowa przyznania prawa pomocy winna wynikać z wzajemnej oceny dwóch elementów: kosztów, jakie musi ponieść strona na poczet prowadzonego postępowania i jej aktualnej kondycji finansowej. W konsekwencji, przyznanie prawa pomocy może mieć miejsce w przypadkach wyjątkowych, a strona ubiegająca się o przyznanie prawa pomocy (w niniejszej sprawie – osoba prawna) musi spełnić którąś z przesłanek, o jakich mowa w art. 246 § 2 p.p.s.a.

Na obecnym etapie postępowania sądowoadministracyjnego wymagalnym kosztem Skarżącej jest wpis sądowy od skargi w wysokości 100 zł. Na Spółce ciąży ponadto obowiązek uiszczenia wpisów sądowych w innych, zawisłych przed tutejszym Sądem, sprawach w łącznej wysokości około 3.000 zł.

W ocenie Sądu, już z samego zestawienia kwoty wymaganych kosztów sądowych z kwotą posiadanych przez Skarżącą środków na rachunku bankowym (około 180.000 zł), wynika, że Skarżąca nie mieści się w hipotezie art. 246 § 2 p.p.s.a. i pomoc nie może zostać jej udzielona.

Nie sposób bowiem uznać, że jednorazowe wygospodarowanie kwoty 100 zł (około 3.000 zł we wszystkich zawisłych sprawach) tytułem wpisu sądowego od skargi, który na obecnym etapie postępowania jest jedynym kosztem sądowym, spowoduje uszczerbek w środkach finansowych Skarżącej. Podnoszone przez nią okoliczności takie jak konieczność regulowania na bieżąco zobowiązań względem wynajmujących lokale na punkty gier, konieczność wypłacania wygranych, czy konieczność serwisowania urządzeń, nie są wystarczające dla przyjęcia stanowiska, że Skarżąca nie posiada obiektywnej możliwości zgromadzenia środków finansowych celem uiszczenia wymaganego wpisu sądowego. Zobowiązania prywatnoprawne, na które wskazuje Skarżąca, nie korzystają z pierwszeństwa zaspokajania w stosunku do kosztów sądowych.

Ponadto, racjonalny uczestnik obrotu gospodarczego powinien zabezpieczyć środki na ponoszenie wszelkich zobowiązań publicznoprawnych, w tym ponoszenie kosztów ewentualnych postępowań sądowych. Czyni to argument Skarżącej o pierwszeństwie uiszczania podatku od gier niezasadnym.

Skarżąca nie wykazała również, iż zmaga się z groźbą niewypłacalności. Przedłożone dokumenty świadczą o prowadzeniu działalności na dużą skalę, z której uzyskiwane były znaczne przychody, tj. około 51 mln zł w 2011 r. i około 43 mln zł w 2012 r., a także znaczny dochód, tj. 521.436,43 zł w 2011 r. i 713.731,90 zł w 2012 r. Skarżąca dysponuje majątkiem trwałym o sporej wartości. Bezzasadny jest przy tym argument o niemożności spieniężenia automatów do gry, gdyż nie stanowią one jedynych środków trwałych Skarżącej. W świetle tak znacznych przychodów, a także wartości majątku trwałego Skarżącej, niedopuszczalne byłoby więc przyjęcie, że spełnia ona przesłanki przyznania prawa pomocy.

Zauważenia wymaga przy tym, że osoba prawna oraz inna organizacja nieposiadająca osobowości prawnej nie może powoływać się tylko na to, że aktualnie nie dysponuje środkami na poniesienie kosztów sądowych, ale musi także wykazać, że nie ma ich, mimo, iż podjęła wszelkie niezbędne działania, by zdobyć fundusze na pokrycie wydatków (por. postanowienie Naczelnego Sądu Administracyjnego z 29 marca 2011 r. o sygn. akt I OZ 191/11).

Odnosząc się natomiast do argumentacji Skarżącej, iż przedmiotowe postępowanie sądowoadministracyjne stanowi próbę ochrony przed niedającą się przewidzieć agresywną polityką państwa względem przedsiębiorców branży hazardowej, Sąd stwierdza, że argumentacja ta, jako nieodnosząca się w żaden sposób do określonych w art. 246 § 2 p.p.s.a. przesłanek przyznania prawa pomocy, jest bez znaczenia w niniejszym postępowaniu wpadkowym.

W tym stanie rzeczy Sąd, na mocy art. 243, art. 245, art. 246 § 2 oraz art. 259 p.p.s.a., postanowił o odmowie przyznania prawa pomocy.