III SA/Gl 1844/13
Postanowienie
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach
2014-05-12Nietezowane
Artykuły przypisane do orzeczenia
Do tego artykulu posiadamy jeszcze 13 orzeczeń.
Kup dostęp i zobacz, do jakich przepisów odnosi się orzeczenie. Znajdź inne potrzebne orzeczenia.
Skład sądu
Anna Apollo /przewodniczący sprawozdawca/Sentencja
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach w składzie następującym Przewodniczący Sędzia NSA Anna Apollo po rozpoznaniu w dniu 12 maja 2014 r. na posiedzeniu niejawnym sprawy ze skargi PPHU "A" Sp. z o.o. w Z. na postanowienie Dyrektora Izby Skarbowej w K. z dnia [...] r. nr [...] w przedmiocie podatku od towarów i usług w zakresie wniosku o przyznanie prawa pomocy obejmującego zwolnienie od kosztów sądowych postanawia: odmówić przyznania prawa pomocy.
Uzasadnienie
Pismem z [...] r., nadesłanym do tut. Sądu w odpowiedzi na wezwanie do uiszczenia należnego od wniesionej skargi wpisu sądowego w kwocie 100,00 zł, skarżąca Spółka zwróciła się o zwolnienie z obowiązku jego ponoszenia. Żądanie to rozszerzyła następnie na urzędowym formularzu (PPPr), gdzie jako zakres wniosku wskazała zwolnienie od kosztów sądowych.
W uzasadnieniu powyższego podała, że działalność Spółki obejmuje handel, pośrednictwo, obrót paliwami płynnymi i obrót wierzytelnościami. Ponadto wyjaśniła, że w wyniku działań Urzędu Skarbowego w Z. oraz Urzędu Kontroli Skarbowej w K. zablokowano wszystkie konta bankowe uniemożliwiając dalsze pozyskanie i dysponowanie środkami finansowymi. Dodatkowo wszystkie składniki mienia ruchomego i nieruchomości zostały zajęte przez komorników. Obecnie trwa ich licytacja. Jednakże wpisy hipoteczne uniemożliwiają ich sprzedaż. Co więcej w wyniku działań organów skarbowych poniesiono znaczne straty finansowe i zwolniono kilkudziesięciu pracowników. Tymczasem w oświadczeniu o stanie majątkowym i dochodach strona skarżąca zadeklarowała kapitał zakładowy w wysokości [...] zł, stratę za ostatni rok obrotowy w kwocie [...] zł, wartość środków trwałych według bilansu za ostatni rok w wysokości [...] zł oraz zerowy stan środków na rachunkach bankowych.
Mając na uwadze podane wyżej dane, w tym również podnoszone w innych sprawach tejże Spółki okoliczności, pismem z [...] r. referendarz sądowy wezwał stronę skarżącą do uzupełnienia – w terminie siedmiu dni - zawartych we wniosku o przyznanie prawa pomocy danych poprzez złożenie odpisów lub kserokopii następujących dokumentów źródłowych, tj. sprawozdania finansowego za 2012 i 2013 r. oraz złożonego za ten okres zeznania podatkowego; deklaracji na podatek od towarów i usług składanych w ciągu ostatnich sześciu miesięcy i raportów kasowych za ostatnie trzy miesiące; aktualnych odpisów z ksiąg wieczystych prowadzonych dla nieruchomości posiadanych przez skarżącą, a zwłaszcza tych, na których posadowione są stacja paliw oraz kompleks biurowo-hotelowy (w tym przedmiocie należało ponadto wykazać na podstawie jakiego tytułu prawnego skarżąca korzysta z nieruchomości stanowiącej jej siedzibę); a także wyciągów i wykazów z Banku "B" i z Banku "C" obrazujących operacje dokonywane w ich ramach w ciągu ostatnich trzech miesięcy, natomiast w przypadku, gdyby ich uzyskanie w związku z zajęciem kont nie było możliwe przedłożenie aktualnych, tj. wystawionych po dacie otrzymania wezwania, zaświadczeń wystawionych przez banki, informujących o wysokości zajęć, sposobie ich spłaty oraz o wszelkich innych obciążeniach rachunków w okresie ostatnich trzech miesięcy, w szczególności o środkach wypłaconych na rzecz posiadacza rachunku, a w razie ich likwidacji – stosownych zaświadczeń lub kopii umów o zamknięciu rachunku. Ponadto wezwano o udokumentowanie np. za pomocą stosownych zaświadczeń przywołanego we wniosku faktu, iż składniki majątku skarżącej są obciążone hipoteką oraz że zostały zajęte i stanowią przedmiot licytacji; a także nadesłanie odpisu lub kserokopii dokumentów obrazujących zaciągnięte kredyty bankowe i pożyczki od osób fizycznych oraz innych podmiotów w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą.
W odpowiedzi na powyższe do tut. Sądu wpłynęło pismo procesowe z [...] r., w którym oświadczono, że żądane dokumenty nie będą stanowiły informacji o możliwości zapłaty żądanej kwoty. Jest to fikcja, która ma uzasadniać odmowę zwolnienia i ochronić naruszający prawo organ administracji. Ponieważ Spółka nie chce brać udziału w tworzeniu tej fikcji, dokumenty o które wzywano, nie zostały nadesłane. W tej sytuacji referendarz sądowy postanowieniem z 5 marca 2014 r. odmówił skarżącej Spółce przyznania prawa pomocy. Orzeczenie to zostało zaskarżone sprzeciwem, w którym Spółka PPHU ""A"" nie zgadzając się z wydanym rozstrzygnięciem domagała się zwolnienia od kosztów sądowych.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach zważył, co następuje.
Zgodnie z art. 258 § 2 pkt 7 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm. - zwanej dalej w skrócie "p.p.s.a.") postanowienie co do przyznania lub odmowy przyznania prawa pomocy może zostać wydane przez referendarza sądowego. Od takiego postanowienia stronie przysługuje środek odwoławczy określony w art. 259 ustawy, to jest sprzeciw. W razie wniesienia sprzeciwu, jeśli nie został odrzucony, postanowienie, przeciwko któremu został on wniesiony, traci moc, a sprawa będąca przedmiotem sprzeciwu podlega rozpoznaniu przez sąd na posiedzeniu niejawnym. Sąd rozstrzyga ją w drodze postanowienia, na które przysługuje zażalenie (art. 260 ustawy).
Należy w tym miejscu zauważyć, że ustawa Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi nie daje sądowi uprawnienia do merytorycznego rozpoznania zasadności sprzeciwu. Skutkiem prawidłowo wniesionego sprzeciwu jest bowiem utrata mocy wiążącej orzeczenia referendarskiego z mocy samej ustawy i przejście sprawy będącej jego przedmiotem do właściwości sądu (W. Chróścielewski, J.P. Tarno: Postępowanie administracyjne i postępowanie przed sądami administracyjnymi, Wydawnictwo Prawnicze LexisNexis, Warszawa 2004). A zatem już samo wniesienie sprzeciwu, a nie jego zakres określony przez stronę powoduje utratę mocy wiążącej postanowienia wydanego przez referendarza sądowego. W takiej sytuacji sąd rozpoznaje złożony w sprawie wniosek, w tym wypadku wniosek o przyznanie prawa pomocy. Powyższe sprowadza się do ustalenia, czy spełniona została określona w art. 246 § 2 pkt 2 ustawy przesłanka zwolnienia strony skarżącej od kosztów sądowych czy też nie. Zgodnie bowiem z treścią powołanego przepisu przyznanie osobie prawnej prawa pomocy w zakresie częściowym, o którym mowa w art. 245 § 3 ustawy, uzależnione jest od "wykazania", że strona ta nie ma dostatecznych środków na poniesienie pełnych kosztów postępowania. Pojęcie to rozumiane jest jako udowodnienie, przedstawienie w sposób przekonywujący, pokazanie bądź unaocznienie. Odnosi się ono do wnioskodawcy, co oznacza, że inicjatywa dowodowa zmierzająca do wykazania, że zachodzą przesłanki przemawiające na rzecz przyznania prawa pomocy ciąży bezpośrednio na stronie, a nie na rozpoznającym wniosek. Ma ona istotne znaczenie w sprawie, albowiem pozwala wyjaśnić wątpliwości co do wiarygodności składanych w treści wniosku oświadczeń. Te bowiem winny znaleźć odzwierciedlenie w dokumentacji źródłowej, o której mowa w § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 16 grudnia 2003 r. w sprawie określenia wzoru i sposobu udostępnienia urzędowego formularza wniosku o przyznanie prawa pomocy w postępowaniu przed sądami administracyjnymi oraz sposobu dokumentowania stanu majątkowego, dochodów lub stanu rodzinnego wnioskodawcy (Dz. U. nr 227, poz. 2245). Tymczasem w rozpoznawanej sprawie skarżąca Spółka nie wywiązała się należycie z nałożonego na nią obowiązku, albowiem odstąpiła od wykonania wezwania z 6 lutego 2014 r. Również do złożonego sprzeciwu nie załączyła odpowiednich dokumentów pozwalających na zweryfikowanie podanych w treści formularza danych. Dotyczy to zarówno sprawozdania finansowego za 2012 i 2013 r., które nie zostało nadesłane, podobnie jak zeznania podatkowe za ten okres. Również wyciągi z rachunków bankowych obrazujące operacje dokonywane w ich ramach w ciągu ostatnich trzech miesięcy, raporty kasowe z powyższego okresu oraz deklaracje VAT składane w ostatnim półroczu, w tym aktualne wyciągi z ksiąg wieczystych prowadzonych dla nieruchomości posiadanych przez skarżącą, a zwłaszcza tych na których posadowione są stacja paliw oraz kompleks biurowo-hotelowy, nie zostały nadesłane. A ponieważ instytucja prawa pomocy ma zagwarantować prawo do sądu osobom (zarówno fizycznym jak i prawnym oraz innym jednostkom organizacyjnym), których wyjątkowo trudna sytuacja materialna nie pozwala na poniesienie należnych w sprawie kosztów sądowych, art. 255 ustawy p.p.s.a. nakłada na stronę obowiązek współdziałania z Sądem w powyższym zakresie. To oznacza, że dopóki strona nie wykaże przy pomocy stosownych dokumentów źródłowych swojej obecnej sytuacji finansowej jej wniosek nie będzie zasługiwał na uwzględnienie. Orzekanie na podstawie nieaktualnych lub niekompletnych danych nie jest przecież możliwe ani dopuszczalne. Dlatego też dołączone do innych spraw zawisłych w tut. Sądzie dokumenty źródłowe pochodzące z lat wcześniejszych nie mogły być brane pod uwagę. Ich wartość dowodowa nie może mieć bowiem znaczenia przesądzającego. Tym bardziej, że mimo trudności finansowych Spółka nadal funkcjonuje na rynku, a jej kapitał zakładowy wynosi [...] zł, podczas gdy wartość środków trwałych zamyka się w kwocie [...] zł. Przyznanie prawa pomocy podmiotowi, który deklaruje taki majątek stanowiłoby rozstrzygnięcie sprzeczne z zasadami słuszności zwłaszcza, że należny w sprawie wpis wynosi jedynie 100,00 zł.
Wobec powyższego, działając na podstawie art. 260 oraz art. 245 § 3 w zw. z art. 246 § 2 pkt 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, postanowiono orzec jak w sentencji.
Nietezowane
Artykuły przypisane do orzeczenia
Kup dostęp i zobacz, do jakich przepisów odnosi się orzeczenie. Znajdź inne potrzebne orzeczenia.
Skład sądu
Anna Apollo /przewodniczący sprawozdawca/Sentencja
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach w składzie następującym Przewodniczący Sędzia NSA Anna Apollo po rozpoznaniu w dniu 12 maja 2014 r. na posiedzeniu niejawnym sprawy ze skargi PPHU "A" Sp. z o.o. w Z. na postanowienie Dyrektora Izby Skarbowej w K. z dnia [...] r. nr [...] w przedmiocie podatku od towarów i usług w zakresie wniosku o przyznanie prawa pomocy obejmującego zwolnienie od kosztów sądowych postanawia: odmówić przyznania prawa pomocy.
Uzasadnienie
Pismem z [...] r., nadesłanym do tut. Sądu w odpowiedzi na wezwanie do uiszczenia należnego od wniesionej skargi wpisu sądowego w kwocie 100,00 zł, skarżąca Spółka zwróciła się o zwolnienie z obowiązku jego ponoszenia. Żądanie to rozszerzyła następnie na urzędowym formularzu (PPPr), gdzie jako zakres wniosku wskazała zwolnienie od kosztów sądowych.
W uzasadnieniu powyższego podała, że działalność Spółki obejmuje handel, pośrednictwo, obrót paliwami płynnymi i obrót wierzytelnościami. Ponadto wyjaśniła, że w wyniku działań Urzędu Skarbowego w Z. oraz Urzędu Kontroli Skarbowej w K. zablokowano wszystkie konta bankowe uniemożliwiając dalsze pozyskanie i dysponowanie środkami finansowymi. Dodatkowo wszystkie składniki mienia ruchomego i nieruchomości zostały zajęte przez komorników. Obecnie trwa ich licytacja. Jednakże wpisy hipoteczne uniemożliwiają ich sprzedaż. Co więcej w wyniku działań organów skarbowych poniesiono znaczne straty finansowe i zwolniono kilkudziesięciu pracowników. Tymczasem w oświadczeniu o stanie majątkowym i dochodach strona skarżąca zadeklarowała kapitał zakładowy w wysokości [...] zł, stratę za ostatni rok obrotowy w kwocie [...] zł, wartość środków trwałych według bilansu za ostatni rok w wysokości [...] zł oraz zerowy stan środków na rachunkach bankowych.
Mając na uwadze podane wyżej dane, w tym również podnoszone w innych sprawach tejże Spółki okoliczności, pismem z [...] r. referendarz sądowy wezwał stronę skarżącą do uzupełnienia – w terminie siedmiu dni - zawartych we wniosku o przyznanie prawa pomocy danych poprzez złożenie odpisów lub kserokopii następujących dokumentów źródłowych, tj. sprawozdania finansowego za 2012 i 2013 r. oraz złożonego za ten okres zeznania podatkowego; deklaracji na podatek od towarów i usług składanych w ciągu ostatnich sześciu miesięcy i raportów kasowych za ostatnie trzy miesiące; aktualnych odpisów z ksiąg wieczystych prowadzonych dla nieruchomości posiadanych przez skarżącą, a zwłaszcza tych, na których posadowione są stacja paliw oraz kompleks biurowo-hotelowy (w tym przedmiocie należało ponadto wykazać na podstawie jakiego tytułu prawnego skarżąca korzysta z nieruchomości stanowiącej jej siedzibę); a także wyciągów i wykazów z Banku "B" i z Banku "C" obrazujących operacje dokonywane w ich ramach w ciągu ostatnich trzech miesięcy, natomiast w przypadku, gdyby ich uzyskanie w związku z zajęciem kont nie było możliwe przedłożenie aktualnych, tj. wystawionych po dacie otrzymania wezwania, zaświadczeń wystawionych przez banki, informujących o wysokości zajęć, sposobie ich spłaty oraz o wszelkich innych obciążeniach rachunków w okresie ostatnich trzech miesięcy, w szczególności o środkach wypłaconych na rzecz posiadacza rachunku, a w razie ich likwidacji – stosownych zaświadczeń lub kopii umów o zamknięciu rachunku. Ponadto wezwano o udokumentowanie np. za pomocą stosownych zaświadczeń przywołanego we wniosku faktu, iż składniki majątku skarżącej są obciążone hipoteką oraz że zostały zajęte i stanowią przedmiot licytacji; a także nadesłanie odpisu lub kserokopii dokumentów obrazujących zaciągnięte kredyty bankowe i pożyczki od osób fizycznych oraz innych podmiotów w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą.
W odpowiedzi na powyższe do tut. Sądu wpłynęło pismo procesowe z [...] r., w którym oświadczono, że żądane dokumenty nie będą stanowiły informacji o możliwości zapłaty żądanej kwoty. Jest to fikcja, która ma uzasadniać odmowę zwolnienia i ochronić naruszający prawo organ administracji. Ponieważ Spółka nie chce brać udziału w tworzeniu tej fikcji, dokumenty o które wzywano, nie zostały nadesłane. W tej sytuacji referendarz sądowy postanowieniem z 5 marca 2014 r. odmówił skarżącej Spółce przyznania prawa pomocy. Orzeczenie to zostało zaskarżone sprzeciwem, w którym Spółka PPHU ""A"" nie zgadzając się z wydanym rozstrzygnięciem domagała się zwolnienia od kosztów sądowych.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach zważył, co następuje.
Zgodnie z art. 258 § 2 pkt 7 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm. - zwanej dalej w skrócie "p.p.s.a.") postanowienie co do przyznania lub odmowy przyznania prawa pomocy może zostać wydane przez referendarza sądowego. Od takiego postanowienia stronie przysługuje środek odwoławczy określony w art. 259 ustawy, to jest sprzeciw. W razie wniesienia sprzeciwu, jeśli nie został odrzucony, postanowienie, przeciwko któremu został on wniesiony, traci moc, a sprawa będąca przedmiotem sprzeciwu podlega rozpoznaniu przez sąd na posiedzeniu niejawnym. Sąd rozstrzyga ją w drodze postanowienia, na które przysługuje zażalenie (art. 260 ustawy).
Należy w tym miejscu zauważyć, że ustawa Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi nie daje sądowi uprawnienia do merytorycznego rozpoznania zasadności sprzeciwu. Skutkiem prawidłowo wniesionego sprzeciwu jest bowiem utrata mocy wiążącej orzeczenia referendarskiego z mocy samej ustawy i przejście sprawy będącej jego przedmiotem do właściwości sądu (W. Chróścielewski, J.P. Tarno: Postępowanie administracyjne i postępowanie przed sądami administracyjnymi, Wydawnictwo Prawnicze LexisNexis, Warszawa 2004). A zatem już samo wniesienie sprzeciwu, a nie jego zakres określony przez stronę powoduje utratę mocy wiążącej postanowienia wydanego przez referendarza sądowego. W takiej sytuacji sąd rozpoznaje złożony w sprawie wniosek, w tym wypadku wniosek o przyznanie prawa pomocy. Powyższe sprowadza się do ustalenia, czy spełniona została określona w art. 246 § 2 pkt 2 ustawy przesłanka zwolnienia strony skarżącej od kosztów sądowych czy też nie. Zgodnie bowiem z treścią powołanego przepisu przyznanie osobie prawnej prawa pomocy w zakresie częściowym, o którym mowa w art. 245 § 3 ustawy, uzależnione jest od "wykazania", że strona ta nie ma dostatecznych środków na poniesienie pełnych kosztów postępowania. Pojęcie to rozumiane jest jako udowodnienie, przedstawienie w sposób przekonywujący, pokazanie bądź unaocznienie. Odnosi się ono do wnioskodawcy, co oznacza, że inicjatywa dowodowa zmierzająca do wykazania, że zachodzą przesłanki przemawiające na rzecz przyznania prawa pomocy ciąży bezpośrednio na stronie, a nie na rozpoznającym wniosek. Ma ona istotne znaczenie w sprawie, albowiem pozwala wyjaśnić wątpliwości co do wiarygodności składanych w treści wniosku oświadczeń. Te bowiem winny znaleźć odzwierciedlenie w dokumentacji źródłowej, o której mowa w § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 16 grudnia 2003 r. w sprawie określenia wzoru i sposobu udostępnienia urzędowego formularza wniosku o przyznanie prawa pomocy w postępowaniu przed sądami administracyjnymi oraz sposobu dokumentowania stanu majątkowego, dochodów lub stanu rodzinnego wnioskodawcy (Dz. U. nr 227, poz. 2245). Tymczasem w rozpoznawanej sprawie skarżąca Spółka nie wywiązała się należycie z nałożonego na nią obowiązku, albowiem odstąpiła od wykonania wezwania z 6 lutego 2014 r. Również do złożonego sprzeciwu nie załączyła odpowiednich dokumentów pozwalających na zweryfikowanie podanych w treści formularza danych. Dotyczy to zarówno sprawozdania finansowego za 2012 i 2013 r., które nie zostało nadesłane, podobnie jak zeznania podatkowe za ten okres. Również wyciągi z rachunków bankowych obrazujące operacje dokonywane w ich ramach w ciągu ostatnich trzech miesięcy, raporty kasowe z powyższego okresu oraz deklaracje VAT składane w ostatnim półroczu, w tym aktualne wyciągi z ksiąg wieczystych prowadzonych dla nieruchomości posiadanych przez skarżącą, a zwłaszcza tych na których posadowione są stacja paliw oraz kompleks biurowo-hotelowy, nie zostały nadesłane. A ponieważ instytucja prawa pomocy ma zagwarantować prawo do sądu osobom (zarówno fizycznym jak i prawnym oraz innym jednostkom organizacyjnym), których wyjątkowo trudna sytuacja materialna nie pozwala na poniesienie należnych w sprawie kosztów sądowych, art. 255 ustawy p.p.s.a. nakłada na stronę obowiązek współdziałania z Sądem w powyższym zakresie. To oznacza, że dopóki strona nie wykaże przy pomocy stosownych dokumentów źródłowych swojej obecnej sytuacji finansowej jej wniosek nie będzie zasługiwał na uwzględnienie. Orzekanie na podstawie nieaktualnych lub niekompletnych danych nie jest przecież możliwe ani dopuszczalne. Dlatego też dołączone do innych spraw zawisłych w tut. Sądzie dokumenty źródłowe pochodzące z lat wcześniejszych nie mogły być brane pod uwagę. Ich wartość dowodowa nie może mieć bowiem znaczenia przesądzającego. Tym bardziej, że mimo trudności finansowych Spółka nadal funkcjonuje na rynku, a jej kapitał zakładowy wynosi [...] zł, podczas gdy wartość środków trwałych zamyka się w kwocie [...] zł. Przyznanie prawa pomocy podmiotowi, który deklaruje taki majątek stanowiłoby rozstrzygnięcie sprzeczne z zasadami słuszności zwłaszcza, że należny w sprawie wpis wynosi jedynie 100,00 zł.
Wobec powyższego, działając na podstawie art. 260 oraz art. 245 § 3 w zw. z art. 246 § 2 pkt 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, postanowiono orzec jak w sentencji.
