• VI SA/Wa 3309/13 - Wyrok ...
  28.03.2024

VI SA/Wa 3309/13

Wyrok
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie
2014-05-14

Nietezowane

Artykuły przypisane do orzeczenia

Do tego artykulu posiadamy jeszcze 13 orzeczeń.
Kup dostęp i zobacz, do jakich przepisów odnosi się orzeczenie. Znajdź inne potrzebne orzeczenia.

Skład sądu

Danuta Szydłowska /sprawozdawca/
Dariusz Zalewski /przewodniczący/
Elżbieta Olechniewicz

Sentencja

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Dariusz Zalewski Sędziowie Sędzia WSA Elżbieta Olechniewicz Sędzia WSA Danuta Szydłowska (spr.) Protokolant st. sekr. sąd. Karolina Pilecka po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 14 maja 2014 r. sprawy ze skargi A.W. na decyzję Głównego Inspektora Transportu Drogowego z dnia [...] października 2013 r. nr [...] w przedmiocie nałożenia kary pieniężnej za przejazd pojazdem nienormatywnym 1. uchyla zaskarżoną decyzję; 2. stwierdza, że uchylona decyzja nie podlega wykonaniu; 3. zasądza od Głównego Inspektora Transportu Drogowego na rzecz skarżącego A. W. kwotę złotych 2945 (dwa tysiące dziewięćset czterdzieści pięć) tytułem zwrotu kosztów postępowania.

Uzasadnienie

Zaskarżoną decyzją z dnia [...] października 2013 roku, Główny Inspektor Transportu Drogowego, po rozpatrzeniu odwołania A. W., na podstawie art. 138 § 1 pkt 1 kpa, art. 13 ust. 1 pkt 2,art. 13g ust. 1, ust. 1a i ust. 1b pkt 2, art. 40 c, art. 41 ust. 4 i 5 ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (Dz. U. z 2013 r. poz. 260) oraz lp. 6 pkt 9 lit. d) i e), lp. 9 pkt 15 lit. c) załącznika nr 2 do ww. ustawy, art. 64 ust. 1 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. z 2012 r. poz. 1137 ze zm.), art. 5 w zw. z art. 8 ustawy z dnia 18 sierpnia 2011 r. o zmianie ustawy Prawo o ruchu drogowym oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2011 r. Nr 222, poz. 1321), utrzymał w mocy decyzję [...] Wojewódzkiego Inspektora Transportu Drogowego z dnia [...] sierpnia 2013 roku nakładającą karę pieniężną w wysokości 17580 złotych za przejazd pojazdem nienormatywnym bez zezwolenia.

W uzasadnieniu swojego stanowiska organ odwoławczy wyjaśnił, iż podstawę faktyczną rozstrzygnięcia stanowiło przekroczenie dopuszczalnego nacisku osi na drodze, na której jest dopuszczalny ruch pojazdów o naciskach osi do 8,0 t, dla podwójnej osi napędowej pojazdów silnikowych, przy odległości pomiędzy osiami składowymi nie mniejszej niż 1,3 m i mniejszej niż 1,8 m oraz przekroczenie dopuszczalnej masy całkowitej czteroosiowego pojazdu samochodowego z dwoma osiami kierowanymi, jeżeli oś napędowa jest wyposażona w opony bliźniacze i zawieszenie pneumatyczne lub równoważne albo jeżeli każda z osi napędowych jest wyposażona w opony bliźniacze a maksymalny nacisk każdej z tych osi nie przekracza 9,5 t.

W wyniku przeprowadzonego ważenia oraz pomiarów zatrzymanego w dniu [...] września 2012 r. do kontroli pojazdu marki [...] o nr rej. [...] stwierdzono następujące naruszenia dopuszczalnych norm:

-nacisk 26,75 t na podwójną oś napędową- przekroczenia o 12,25 t.

- masa całkowita pojazdu 41,75 t- przekroczenia o 9,75 t.

-przewoźnik nie miał zezwolenia na przejazd pojazdem nienormatywnym.

Załadowcą przewożonego towaru był A. W. prowadzący działalność gospodarczą pod nazwą P.P.U.H "A." A. W.. Przebieg kontroli utrwalono protokołem nr [...] z dnia [...] września 2012 r.

Dnia [...] marca 2013 r. [...] Wojewódzki Inspektor Transportu Drogowego wydał decyzję którą nałożył na stronę karę pieniężną w wysokości 17580 złotych, od której strona złożyła odwołanie. Organ odwoławczy decyzją z dnia [...] maja 2013 r. uchylił decyzję organu I instancji i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania.

W wyniku ponownie prowadzonego postępowania [...] Wojewódzki Inspektor Transportu Drogowego dnia [...] sierpnia 2013 r. wydał decyzję którą nałożył na stronę karę pieniężną w wysokości 17580 złotych.

Rozpoznając ponownie sprawę w wyniku złożonego przez A.W. odwołania Główny Inspektor Transportu Drogowego przytoczył treść przepisów stanowiących podstawę materialnoprawną rozstrzygnięcia i wyliczył jak w konkretnym przypadku przedstawiała się wysokość kary za przekroczenie nacisków na podwójną oś napędową i dopuszczalnej masy całkowitej pojazdu.

Stwierdził, że miejsce ważenia legitymuje się protokołem z pomiaru pochylenia terenu z dnia [...] września 2012 r., który zatwierdza stanowisko do ważenia pojazdów. Ważenie odbyło się za pomocą nieautomatycznych wag przenośnych do pomiarów statycznych typu SAW 10C/II o nr fabr. [...] i [...], które legitymowały się ważnymi świadectwami legalizacji ponownej wydanymi przez Dyrektora Okręgowego Urzędu Miar w [...] z przewidzianymi terminami ważności odpowiednio do dnia 31 maja 2013 r. oraz do dnia 31 lipca 2014 r. Powyższe dokumenty zostały okazane kierowcy przed dokonaniem ważenia. Kierowca został również poinformowany o sposobie przeprowadzania pomiarów oraz o przysługujących mu uprawnieniach. Pojazd zważono jednokrotnie, kierowca nie wnosił o ponowne ważenie. Po dokonaniu pomiarów sporządzono protokół kontroli nr [...] z dnia [...] września 2012 r., który kierowca podpisał bez uwag.

Organ wyjaśnił, iż zgodnie z art. 13g ust. 1b pkt 2 ustawy o drogach publicznych, karę pieniężną, o której mowa w ust. 1, nakłada się na także na nadawcę, załadowcę lub spedytora ładunku, jeżeli okoliczności sprawy i dowody jednoznacznie wskazują, że podmiot ten miał wpływ lub godził się na powstanie naruszenia obowiązków lub warunków przewozu drogowego. A zatem nie tylko przewoźnicy poruszający się po drogach publicznych powinni być zainteresowani, aby ich pojazdy nie przekraczały dopuszczalnych nacisków osi i DMC. Podniósł, iż decydującą rolę w procesie załadunku odgrywają załadowcy wydający ładunek do przewozu. Tym samym nie można przyjąć, iż tylko jeden z elementów łańcucha: załadowca (sprzedawca) - przewoźnik - odbiorca ładunku ma być odpowiedzialny za powstałe w wyniku określonej transakcji handlowej naruszenie norm dotyczących dopuszczalnych parametrów pojazdu poruszającego się po drogach publicznych.

Wywiódł, iż z istoty umowy przewozu wynika określony zakres obowiązków jej stron i nie wynika z nich konkluzja, iż kwestia załadunku towaru miałaby nie być przedmiotem zainteresowania załadowcy, a za końcowy efekt czynności załadunkowych miałby odpowiadać wyłącznie przewoźnik.

Z punktu widzenia szeroko pojętych przepisów transportowych przewoźnik jest odpowiedzialny m.in. za dostosowanie się do obowiązujących norm dotyczących nacisków osi i DMC. Odpowiedzialność ta może być dodatkowo rozciągnięta na inny podmiot, który przyczynił się do powstania stwierdzonych w trakcie kontroli drogowej naruszeń.

W ocenie organu odwoławczego, materiał dowodowy jednoznacznie wskazuje, że A.W. prowadzący działalność gospodarczą pod nazwą P.P.U.H "A." A.W. jako załadowca towaru miał wpływ i godził się na powstanie naruszenia obowiązków lub warunków przewozu drogowego. Maksymalna dopuszczalna przez przepisy masa całkowita czteroosiowego pojazdu samochodowego z dwoma osiami kierowanymi jeżeli oś napędowa jest wyposażona w opony bliźniacze i zawieszenie pneumatyczne lub równoważne, albo jeżeli każda z osi napędowych jest wyposażona w opony bliźniacze, a maksymalny nacisk każdej z tych osi nie przekracza 9,5 tony może wynosić 32 t. Kontrola wykazała przekroczenie masy całkowitej pojazdu (41,75 t po odjęciu błędów pomiarów w wysokości 2% zaokrąglonych do 0,1 t w górę dla każdej osi) co ma bezpośrednie przełożenie na przekroczenie nacisków osi.

Ponadto załadowca posiadał wiedzę w zakresie możliwości przekroczenia dopuszczalnej masy całkowitej pojazdu w wielkości 32 t o czym świadczy znajdujący się w aktach sprawy kwit wagowy nr 49490 w którym wskazano, iż waga brutto pojazdu wynosiła 43,24 t, a przesłuchany w trakcie kontroli kierowca, oświadczył, iż osoba obsługująca wagę wiedziała ile jest załadowane.

Odnosząc się szczegółowo do argumentów podniesionych w odwołaniu organ uznał je za bezzasadne.

Wyjaśnił m.in., iż sam producent wag typu SAW 10 C/II – C. Sp. z o.o. w piśmie z dnia [...] października 2012 r. do [...] Wojewódzkiego Inspektora Transportu Drogowego informuje, iż wyznaczenie masy pojazdu za pomocą pary wag typu SAW 10 C (SAW 10C/II) poprzez sumowanie poszczególnych nacisków osi przy spełnieniu wymagań homologacji wagi, (odpowiednie spadki, równość nawierzchni), technicznie jest możliwe z uwzględnieniem błędu wagi tabela 2.3 instrukcji wagi. Inspekcja Transportu Drogowego wykonując czynności kontrolne korzysta właśnie z miejsc odpowiednio zbadanych oraz zatwierdzonych przez właściwy organ. Kontrolę w przedmiotowej sprawie przeprowadzono na miejscu do tego zatwierdzonym przez kompetentny organ, legitymującym się protokołem z pomiaru pochylenie terenu z dnia 4 września 2012 r. Pomiary zawarte w jego treści wskazują, że pomierzone spadki mieszczą się także w normie, przewidzianej nawet dla wag do pomiarów dynamicznych (do ważenia pojazdów w ruchu) tj. 0,3 % spadku podłużnego (przy dopuszczalnym 1 %), 2 % spadku poprzecznego (przy dopuszczalnym 2%), co oznacza, że na takim miejscu mogłyby być również dokonywane pomiary dynamiczne.

Zdaniem organu odwoławczego stanowisko Głównego Urzędu Miar, iż "odpowiednie do ustalenia dmc są wagi nieautomatyczne klasy dokładności III o odpowiednim obciążeniu maksymalnym Max" nie zostało poparte żadną analizą prawną, ani tym bardziej faktyczną. Nie zawiera uzasadnienia, które doprowadziłoby do tejże konkluzji. Tym samym nie pozwala na dokonanie analizy logiczności i poprawności wniosków bez wkraczania w sferę wiedzy specjalistycznej.

Istotne jest to chociażby, że wagi o dokładności IIII (dokładność zwykła) zostały dopuszczone do dokonywania za ich pomocą procesu ważenia stosownymi dokumentami. Nie wiadomo zatem skąd Główny Urząd Miar doszedł do takiej konkluzji, skoro zakaz o którym pisze Główny Urząd Miar w piśmie z dnia [...] kwietnia 2011 r. nie jest ujęty w żadnym przepisie.

Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 31 stycznia 2008 r. w sprawie wymagań, którym powinny odpowiadać wagi nieautomatyczne, oraz szczegółowego zakresu sprawdzeń wykonywanych podczas prawnej kontroli metrologicznej tych przyrządów pomiarowych (Dz. U. z 2008 r., Nr 26, poz. 152) także określa wagi o klasie dokładności od I do IIII. Ponadto obowiązująca dyrektywa 2009/23/WE z dnia 23 kwietnia 2009 r. w sprawie wag nieautomatycznych, którą to obecnie stosuje się do wszystkich wag nieautomatycznych w art. 2 ust. 2 jasno określa wykorzystanie wag nieautomatycznych do określania m.in. masy do obliczania kary. W załączniku nr 1 w wymogach metrologicznych określono klasy dokładności wag od I do IIII. Jednocześnie w ww. dyrektywie brak jest stwierdzenia, że wagami o klasie dokładności IIII nie można dokonywać pomiaru masy całkowitej. W ocenie organu nie wiadomo zatem skąd Główny Urząd Miar doszedł do takiej konkluzji, skoro zakaz o którym pisze Główny Urząd Miar w piśmie z dnia [...] kwietnia 2011 nie jest ujęty w żadnym przepisie. Co więcej jest wręcz odwrotnie, bowiem przepisy dopuszczają wagi o klasie dokładności IIII do ważeń wykorzystywanych dla ustalenia masy do obliczania kary (art. 2 ust. 2 w zw. z załącznikiem nr 1 "wymogi metrologiczne" Ip. 2.1 ww. Dyrektywy). Ze świadectwa homologacji nr [...] dołączonego do instrukcji wag SA W 10 wynika, że są one zgodne z wymaganiami dyrektywy WE nr 90/384/EWG wdrożonej do systemu prawa polskiego rozporządzeniem Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia [...] grudnia 2003 r. w sprawie zasadniczych wymagań dla wag nieautomatycznych podlegających ocenie zgodności (Dz. U. z 2004- r. Nr 4, poz. 23). Zgodnie z § 2 pkt 2 tego rozporządzenia jego przepisy stosuje się do wag nieautomatycznych służących do określania masy będącej podstawą obliczania (...) kar (...) lub podobnych typów opłat. Zatem wagami tymi organ administracji mógł ustalić także naciski osi wielokrotnych i masę całkowitą kontrolowanego pojazdu (DMC). Organ wskazał na pkt 2.5 instrukcji obsługi wag użytych do kontroli, który dopuszcza sumowanie nacisków osi przy użyciu konfiguracji dwóch wag przy ważeniu różnego typu pojazdów, w tym z osiami wielokrotnymi. Ponadto użycie w sprawie wag IIII klasy dokładności nie miało żadnego wpływu na wymiar nałożonej kary. W aktach sprawy znajduje się kserokopie świadectw legalizacji ponownych wag użytych w sprawie z których wynika, iż są one wagami IIII klasy dokładności przy czym wartość działki legalizacyjnej "e" = 50 kg. W załączniku do Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 31 stycznia 2008 r. (Dz.U. Nr 26, poz. 152) w sprawie wymagań, którym powinny odpowiadać wagi nieautomatyczne, oraz szczegółowego zakresu sprawdzeń wykonywanych podczas prawnej kontroli metrologicznej tych przyrządów pomiarowych, określono błędy graniczne dopuszczalne wskazań wag nieautomatycznych podczas legalizacji ponownej. Wynika z niego, iż największy dopuszczalny błąd graniczny dla wag nieautomatycznych klasy IIII wynosi +/- 1,5 e. W przedmiotowej sprawie zatem będzie to masa 75 kilogramów. Stosownie do § 6 ust 2 ww. rozporządzenia "błędy graniczne dopuszczalne wskazań wag nieautomatycznych w użytkowaniu równe są dwukrotnym wartościom błędów granicznych dopuszczalnych wskazań wag podczas legalizacji ponownej, określonym w załączniku do rozporządzenia". W przedmiotowej sprawie zatem będzie to masa 150 kilogramów. Tymczasem uzyskane w sprawie wyniki ważenia każdej osi zostały pomniejszone o 2 % zaokrąglone do 0,1 t w górę.

Uznając za bezzasadny zarzut dotyczący prawidłowości pomiaru nacisków osi przy zastosowaniu dwóch wag SAW oraz mat wyrównujących o długości 3 m, oraz argument dotyczący różnej wysokości przedmiotowych wag i mat, organ zauważył, iż z odpowiedzi producenta wag C.Sp. z o.o. z dnia [...] czerwca 2013 r. niewątpliwe wynika, iż sposób ważenia przeprowadzony w trakcie kontroli jest prawidłowy jeżeli spełniony został warunek homologacji wagi zawarty w Świadectwie Homologacji typu WE o numerze [...] wydanym przez [...]. Zgodnie natomiast z pkt. 5.1. warunki lokalizacji ww. homologacji wynika, iż "Powierzchnia wagi pomiarowej w obszarze osi (3 m z przodu i tyłu wagi) musi znajdować się w tej samej płaszczyźnie co podłoże, szczególnie podczas ważenia pojazdów wieloosiowych. W razie potrzeby trzeba użyć podkładek wyrównujących".

Dodał, iż zarządzenie Głównego Inspektora Transportu z dnia [...] listopada 2011 r. w sprawie zasad prowadzenia kontroli przez Inspektorów Inspekcji Transportu Drogowego nie stanowi źródła prawa powszechnie obowiązującego, lecz swego rodzaju instrukcję dla kontrolujących inspektorów. Organ zobowiązany jest jedynie do stosowania przepisów prawa powszechnie obowiązującego.

W skardze złożonej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, A.W.zwany dalej skarżącym, wniósł o uchylenie zaskarżonej decyzji i decyzji organu I instancji i umorzenie postępowania administracyjnego, wstrzymanie ich wykonania oraz zasądzenie kosztów postępowania.

Podniósł zarzut naruszenia:

- art. 6, art. 7, art. 8 oraz 9 kpa poprzez brak podjęcia przez organ 11 instancji odpowiednich działań, które miałyby na celu wnikliwe i ostateczne wyjaśnienie stanu faktycznego oraz załatwienie sprawy, jak również brak jakichkolwiek działań na rzecz słusznego interesu obywateli, w tym przypadku na rzecz jego firmy

-art. 10 § 1 k.p.a. poprzez uniemożliwienie przez organ I instancji wypowiedzenia się co do zebranych dowodów i materiałów oraz zgłoszonych żądań przed wydaniem decyzji z decyzji z dnia 14 sierpnia 2013 r. i akceptacja powyższego przez organ odwoławczy;

- art. 68 k.p.a. poprzez nieprecyzyjne wskazanie w protokole kontroli odległości pomiędzy poszczególnymi osiami kontrolowanych pojazdów oraz wadliwe ustalenie w protokole kontroli okoliczności, stanowiących podstawę do wydania skarżonej decyzji w zakresie zastosowania pod wszystkimi kołami kontrolowanego pojazdu mat wyrównujących i akceptacja powyższego przez organ odwoławczy;

-art. 75 § 1 k.p.a. poprzez:

-przyjęcie jako dowód wyniku pomiaru dokonanego dwoma wagami nieautomatycznymi SAW 10C/II z naruszeniem przepisów rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 31 stycznia 2008 r. w sprawie wymagań, którym powinny odpowiadać wagi nieautomatyczne, oraz szczegółowego zakresu sprawdzeń wykonywanych podczas prawnej kontroli metrologicznej tych przyrządów pomiarowych, tj. poprzez nie przeprowadzenie drugiego pomiaru w celu weryfikacji poprawności ich działania;

-przyjęcie jako dowód wyniku pomiaru dokonanego dwoma wagami nieautomatycznymi SAW 10C/II z naruszeniem procedury przeprowadzania pomiarów, przewidzianej w instrukcji obsługi użytych wag, tj. poprzez zastosowanie w trakcie pomiaru mat wyrównujących o wysokości nie zapewniającej wypoziomowania pozostałych kół nie poddawanych w danym momencie kontroli nacisku na drogę;

-przyjęcie jako dowód sumarycznego wyniku pomiaru poszczególnych osi kontrolowanej pojazdu w celu wyznaczenia dopuszczalnej masy całkowitej oraz nacisku podwójnej osi napędowej, dokonanego dwoma przenośnymi, nieautomatycznymi wagami do pomiarów statycznych, niezgodnie z ich przeznaczeniem określonym przez producenta wag;

- art. 77 § 1 k.p.a. poprzez wydanie skarżonej decyzji bez wyczerpującego zebrania i rozpatrzenia całego materiału dowodowego;

- art. 80 k.p.a. i art. 81 k.p.a. poprzez wydanie skarżonej decyzji bez wyczerpującej oceny przeprowadzonej na podstawie całokształtu materiału dowodowego, czy dana okoliczność została udowodniona oraz na podstawie okoliczności faktycznej, która nie mogła być uznana za udowodnioną, ponieważ strona nie miała możności wypowiedzenia się co do przeprowadzonych dowodów,

- art. 107 § 1 k.p.a. poprzez brak uzasadnienia faktycznego skarżonej decyzji w zakresie nieuwzględnienia wszystkich zarzutów strony;

-błędną wykładnię przez organy obu instancji art. 13g ust. 1b pkt 1 ustawy o drogach publicznymi w związku z art. 5 ust. 2 ustawy z dnia 18 sierpnia 2011 r. o zmianie ustawy Prawo o ruchu drogowym oraz niektórych innych ustaw, co skutkowało wydaniem skarżonej decyzji z naruszeniem art. 105 k.p.a., pomimo posiadania przez organy obu instancji wiedzy, iż podmiot nie miał wpływu, a przede wszystkim nie godził się, na powstanie naruszenia obowiązków lub warunków przewozu drogowego;

- art. 77 ust. 6 ustawy z dnia 2 lipca 2004r. o swobodzie działalności gospodarczej poprzez wykorzystanie w postępowaniu administracyjnym dowodów zebranych z naruszeniem prawa;

9. naruszenie zasady demokratycznego państwa prawnego, określonej w art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej oraz art. 7 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, poprzez złamanie generalnych zasad kodeksu postępowania administracyjnego oraz naruszenie przepisów prawa określonych w ustawie o transporcie drogowym, ustawie o drogach publicznych i ustawie - Prawo o ruchu drogowym oraz innych aktach prawnych w zakresie przyjęcia jako podstawę wydania decyzji administracyjnej, dowodów zebranych niezgodnie z obowiązującymi przepisami prawa materialnego

W obszernym uzasadnieniu (22 strony) skargi skarżący szczegółowo rozwinął i uzasadnił podniesione zarzuty

W odpowiedzi na skargę organ wniósł o jej oddalenie podtrzymując swoją dotychczasową argumentację.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje.

Skarga jest zasadna.

Definicja pojazdu nienormatywnego, zawarta w art. 4 pkt. 25 ustawy z dnia 21 marca 1985 o drogach publicznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 1137 ze zm.) stanowi, iż pojazd nienormatywny to pojazd lub zespół pojazdów w rozumieniu art. 2 pkt 35a ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. - Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. z 2012 r. poz. 1137 i 1448).

W myśl art. 61 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. - Prawo o ruchu drogowym ładunek nie może powodować przekroczenia dopuszczalnej masy całkowitej lub dopuszczalnej ładowności pojazdu (ust. 1). Ładunek na pojeździe umieszcza się w taki sposób, aby nie powodował przekroczenia dopuszczalnych nacisków osi pojazdu na drogę (ust. 2 pkt 1). Jeżeli masa, naciski osi lub wymiary pojazdu wraz z ładunkiem lub bez niego są większe od dopuszczalnych, przewidzianych dla danej drogi, przejazd pojazdu jest dozwolony tylko pod warunkiem uzyskania zezwolenia

Za przejazd po drogach publicznych pojazdów nienormatywnych bez zezwolenia określonego przepisami o ruchu drogowym lub niezgodnie z warunkami podanymi w zezwoleniu wymierza się karę pieniężną, w drodze decyzji administracyjnej.

W niniejszej sprawie podstawę materialną do nakładania kar za przejazd po drogach publicznych pojazdem nienormatywnym bez zezwolenie określonego przepisami o ruchu drogowym lub niezgodnie z warunkami podanymi w zezwoleniu stanowiły przepisy ustawy o drogach publicznych.

Stosownie do art. 13g ust. 1b tej ustawy, karę pieniężną, o której mowa w ust. 1, nakłada się na:

1) podmiot wykonujący przejazd;

2) nadawcę, załadowcę lub spedytora ładunku, jeżeli okoliczności sprawy i dowody jednoznacznie wskazują, że podmiot ten miał wpływ lub godził się na powstanie naruszenia obowiązków lub warunków przewozu drogowego.

Zgodnie z art. 40 c ust. 1 cyt. ustawy w przypadku stwierdzenia, że pojazd przekracza dopuszczalną masę całkowitą, naciski osi, wymiary lub przejazd pojazdu odbywa się bez zezwolenia wymaganego przepisami o ruchu drogowym, inspektor Inspekcji Transportu Drogowego oraz funkcjonariusz Policji mają prawo wymierzania i pobierania kary pieniężnej ustalonej, zgodnie z art. 13 g ust.1, ust. 1b i 2 ustawy, w załączniku nr 2. Załącznik ten odnosi kary pieniężne do trzech kategorii dróg, na których dopuszczony jest ruch pojazdów o naciskach osi do 8,0 t, do 10,0 t oraz do 11,5 t i przyporządkowuje wysokość kar w kategorii danej drogi dla danego rodzaju osi, jednoznacznie określając dopuszczalne wartości nacisku danych osi na danej drodze, niepowodujące nałożenia kary.

W kontekście przedstawionych uwag na temat zasad odpowiedzialności administracyjnej za naruszenie przepisów dotyczących transportu drogowego istotne znaczenie w niniejszej sprawie ma wyjaśnienie przesłanek odpowiedzialności załadowcy określonych w art. 13g ust. 1b pkt 2 ustawy o drogach publicznych.

Z treści powołanego przepisu w sposób niebudzący wątpliwości wynika, że kara za przejazd po drogach publicznych pojazdu nienormatywnego bez zezwolenia lub z naruszeniem jego warunków jest zawsze nakładana na podmiot wykonujący przejazd, a w ściśle określonych sytuacjach może być także nałożona na nadawcę, załadowcę lub spedytora ładunku. Możliwość nałożenia kary pieniężnej na podmioty wymienione w art. 13g ust. 1b pkt 2 ww. ustawy powstaje wyłącznie wtedy, gdy okoliczności sprawy i dowody jednoznacznie wykazują ich wpływ lub zgodę na powstanie naruszenia obowiązków. Przytoczona regulacja wskazuje, że w przypadku podmiotów określonych w art. 13g ust. 1b pkt 2 ich odpowiedzialność nie ma charakteru bezwzględnego- samo stwierdzenie wystąpienia naruszenia nie jest wystarczającą podstawą do nałożenia kary pieniężnej na te podmioty.

W takiej sytuacji właściwy organ musi wykazać, że okoliczności sprawy i dowody jednoznacznie wskazują na wpływ lub zgodę nadawcy, załadowcy lub spedytora ładunku na powstanie naruszenia obowiązków lub warunków przewozu (vide: wyrok NSA z dnia 28 stycznia 2011 r., sygn. akt II GSK 120/10, z dnia 6 kwietnia 2011 r., sygn. akt II GSK 406/10, opubl. http://orzeczenia.nsa.gov.pl/).

Należy podkreślić, iż warunkiem odpowiedzialności nadawcy, załadowcy lub spedytora ładunku za przejazd po drogach publicznych pojazdów nienormatywnych bez zezwolenia określonego przepisami o ruchu drogowym lub niezgodnie z warunkami podanymi w zezwoleniu, jest jednoznaczne wykazanie – poprzez wskazanie okoliczności sprawy bądź odpowiednich dowodów – że podmiot ten miał wpływ lub godził się na powstanie naruszenia obowiązków lub warunków przewozu drogowego.

Odpowiedzialność wymienionych wyżej podmiotów, jest odpowiedzialnością dodatkową w stosunku do obligatoryjnej odpowiedzialności przewoźnika wykonującego przewóz- jest to odpowiedzialność równoległa w stosunku do przewoźnika a warunkiem jej poniesienia jest spełnienie przesłanek wymienionych w art. 13g ust 1b pkt 2 .

Skoro zatem w niniejszej sprawie zakres postępowania wyjaśniającego wyznacza norma prawa materialnego – art. 13g ust. 1b pkt 2 u.d.p. to należało wyjaśnić czy postępowanie poprzedzające nałożenie kary pieniężnej zostało przeprowadzone w sposób prawidłowy oraz czy organ prawidłowo zastosował przesłanki odpowiedzialności skarżącego. Rzeczą organu, przy nałożeniu kary, było wskazanie okoliczności i dowodów na ich poparcie dla przypisania odpowiedzialności załadowcy. Okoliczności i dowody muszą być jednoznaczne, a więc niewątpliwe.

Naczelną zasadą postępowania administracyjnego jest zasada prawdy obiektywnej. Została ona wyrażona w art. 7 kpa. Z zasady tej wynika obowiązek organu administracji publicznej wyczerpującego zbadania wszystkich okoliczności faktycznych dla prawidłowego ustalenia stanu faktycznego sprawy, co jest niezbędnym elementem właściwego zastosowania normy prawa materialnego. Realizację tej zasady zapewniają przede wszystkim przepisy regulujące postępowanie dowodowe. Zgodnie z art. 77 § 1 kpa organ administracji publicznej jest obowiązany w sposób wyczerpujący zebrać materiał dowodowy, a więc podjąć ciąg czynności procesowych mających na celu zebranie całego materiału dowodowego i następnie go rozpatrzyć. Decyzja powinna zawierać uzasadnienie faktyczne i prawne. W doktrynie prawa i postępowania administracyjnego obowiązek uzasadniania decyzji wiąże się zwykle z zasadą przekonywania (art. 11) oraz z wyrażoną w art. 8 zasadą pogłębiania zaufania obywateli do organów państwa oraz świadomości i kultury prawnej obywateli

Uzasadnienie stanowi integralną część decyzji i jego zadaniem jest wyjaśnienie rozstrzygnięcia, stanowiącego dyspozytywną część decyzji (wyr. NSA z dnia 30 czerwca 1983 r., I SA 178/83, ONSA 1983, nr 1 poz. 51). Obowiązek jego sporządzenia wiąże się także z wyrażoną w art. 11 k.p.a. zasadą przekonywania, która zobowiązuje organy administracji publicznej do dołożenie szczególnej staranności w uzasadnieniu swoich rozstrzygnięć, zwłaszcza tych, które nakładają na strony określone nakazy lub zakazy.

Zawarta w art. 8 k.p.a. zasada pogłębiania zaufania obywateli do organów Państwa określa wyraźnie to, co implicite jest zawarte w zasadzie praworządności. Z zasady wyrażonej w art. 8 k.p.a. wynika bowiem przede wszystkim wymóg praworządnego i sprawiedliwego prowadzenia postępowania i rozstrzygnięcia sprawy przez organ administracji publicznej, co jest zasadniczą treścią zasady praworządności. Tylko postępowanie odpowiadające takim wymogom i decyzje wydane w wyniku postępowania tak ukształtowanego mogą wzbudzać zaufanie obywateli do organów administracji publicznej nawet wtedy, gdy decyzje administracyjne nie uwzględniają ich żądań (por. Jaśkowska Małgorzata, Wróbel Andrzej, Komentarz do art. 8 kodeksu postępowania administracyjnego /Dz.U.00.98.1071/, [w:] M. Jaśkowska, A. Wróbel, Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, LEX, 2009, wyd. III).

Możliwość dokonania oceny legalności decyzji warunkowana jest spełnieniem wymogów formalnych określonych w art. 107 § 3 k.p.a. Uzasadnienie decyzji ma, bowiem na celu wykazanie procesu myślowego, który doprowadził do ustalenia treści rozstrzygnięcia

Pamiętać należy, że uzasadnienie (faktyczne i prawne) stanowi integralną część decyzji. A zatem ocenie Sądu nie podlega jedynie jej osnowa, ale decyzja jako całość, łącznie z uzasadnieniem. Tym samym, więc uzasadnienie, którego treść nie pozwala na poznanie motywów, którymi organ kierował się przy załatwianiu sprawy skutkuje wadliwością uzasadniającą uchylenie decyzji z tego powodu, że nie poddaje się kontroli i ocena jej legalności nie jest możliwa (por. wyrok NSA z 28 października 1998 r., sygn. akt I SA/Gd 1651/96; wyrok NSA z 14 grudnia 1998 r., sygn. akt II SA 1756/99).

W niniejszej sprawie, w ocenie Sądu w składzie orzekającym, organy administracji uchybiły powyższym zasadom.

Jak wynika z akt niniejszej sprawy, w toku postępowania administracyjnego skarżący kwestionował wiarygodność dowodów, stanowiących podstawę ustaleń faktycznych przyjętych przez organ. Tymczasem organ odwoławczy odmawiając słuszności zarzutowi w kwestii zastosowania niewłaściwych wag wskazał na pismo z dnia 31 października 2012 r. skierowane przez C. sp. z o.o. do [...] WITD podnosząc w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji, że sam producent wag typu SAW 10 C/II - C. Sp. z o.o. informuje, iż wyznaczenie masy pojazdu za pomocą pary wag typu SAW10C (SAW10C/II) poprzez sumowanie poszczególnych nacisków osi przy spełnieniu wymagań homologacji wagi, (odpowiednie spadki, równość nawierzchni), technicznie jest możliwe z uwzględnieniem błędu wagi tabela 2.3 instrukcji wagi.

Należy w pierwszej kolejności wskazać, że w nadesłanych aktach administracyjnych brak w/w pisma C. a także nie znajduje się w nich pismo przewodnie organu na które C. udzielił odpowiedzi.

Brak powyższych dokumentów nie pozwala na ocenę prawidłowości stanowiska organu odwoławczego. Należy także dodać, że C. - wbrew twierdzeniom organu zawartym w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji - nie jest producentem wag SAW 10 C i SAW 10C/II, a jedynie dystrybutorem tych urządzeń. Organ odwoławczy nie wyjaśnił także dlaczego uznał wyjaśnienia spółki C. za miarodajne w sytuacji gdy istnieje rozbieżność między zaprezentowanym stanowiskiem dystrybutora a danymi zawartymi w instrukcjach spornych wag wydanych przez ich producenta firmę I. Ponadto wbrew zaleceniom organu odwoławczego zawartym w decyzji kasatoryjnej z dnia[...] maja 2013 r. organ I instancji nie uzyskał stanowiska producenta, lecz wyjaśnienia dystrybutora co do tego, czy podczas ważenia osi pojazdu – pozostałe osie winny znajdować się w jednej płaszczyźnie względem osi ważonej.

Zdaniem Sądu, w przypadku kwestionowania przez stronę sposobu przeprowadzonego ważenia istotnym było zgromadzenie stosownej dokumentacji potwierdzającej spełnienie zarówno wymogów prawnych jak i wymogów technicznych stawianych przez producenta. Koniecznym było także odniesienie się w uzasadnieniu decyzji do ww. zarzutów strony istotnych z punktu widzenia podjętego przez organ rozstrzygnięcia, jakim było nałożenie kary pieniężnej za stwierdzone podczas kontroli przekroczenia nacisków osi oraz DMC pojazdu.

Nadto należy także podnieść, że podstawę ustaleń organów orzekających stanowił protokół kontroli sporządzony z czynności zatrzymania i ważenia pojazdu i zeznanie w charakterze świadka jego kierowcy.

Organy uznały, że skarżący miał wpływ lub godził się na powstanie naruszenia obowiązków lub warunków przewozu drogowego albowiem maksymalna dopuszczalna przez przepisy masa całkowita czteroosiowego pojazdu samochodowego z dwoma osiami kierowanymi jeżeli oś napędowa jest wyposażona w opony bliźniacze i zawieszenie pneumatyczne lub równoważne, albo jeżeli każda z osi napędowych jest wyposażona w opony bliźniacze, a maksymalny nacisk każdej z tych osi nie przekracza 9,5 tony może wynosić 32 t. Kontrola wykazała przekroczenie masy całkowitej pojazdu (41,75 t po odjęciu błędów pomiarów w wysokości 2% zaokrąglonych do 0,1 t w górę dla każdej osi) co ma bezpośrednie przełożenie na przekroczenie nacisków osi. Ponadto załadowca posiadał wiedzę w zakresie możliwości przekroczenia dopuszczalnej masy całkowitej pojazdu w wielkości 32 t o czym świadczy znajdujący się w aktach sprawy kwit wagowy nr 49490 w którym wskazano, iż waga brutto pojazdu wynosiła 43,24 t. a przesłuchany w trakcie kontroli kierowca, oświadczył, iż osoba obsługująca wagę wiedziała ile jest załadowane.

W ocenie Sądu w rozpoznawanej sprawie nie zostało w ogóle przeprowadzone postępowanie dowodowe dotyczące zaistnienia przesłanek odpowiedzialności skarżącego. Organy administracji nie podjęły nawet próby wyjaśnienia jak w istocie zorganizowana była praca w przedsiębiorstwie skarżącego a nade wszystko jak przebiegał proces załadunku i ważenia. Nie wyjaśniły również jakie działania powinien podjąć załadowca w celu uniemożliwienia wjazdu nienormatywnego pojazdu na drogę publiczną, a których nie podjął, godząc się na to naruszenie przepisów prawa i z jakich przepisów wynika obowiązek ich podjęcia, ewentualnie jakie działania podjął przyczyniając się do wjazdu nienormatywnego pojazdu na drogę publiczną.

W konsekwencji zdaniem Sądu uznać należy, że organy administracji oparły swoje rozstrzygnięcia w kwestii wpływu lub godzenia się skarżącego na powstałe naruszenia na dowodach niezbędnych dla ustalenia odpowiedzialności przewoźnika (ustalenia kontroli z ważenia samochodu oraz zeznania kierowcy). Tymczasem odpowiedzialność załadowcy za przekroczenie dopuszczalnej masy całkowitej pojazdu oraz dozwolonego nacisku osi na drogę, oparta jest na innych podstawach niż odpowiedzialność przewoźnika i jak wynika z orzecznictwa sądów administracyjnych, nie można jej wywodzić automatycznie z samego faktu stwierdzenia tych naruszeń, gdyż niezbędne jest dokonanie szczegółowych ustaleń.

Sąd uznał, że niepodjęcie wszelkich czynności niezbędnych do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego, stanowi naruszenia art. 7 k.p.a. Sąd zatem stwierdza, że organy nie zebrały i nie rozpatrzyły w sposób wyczerpujący materiału dowodowego, naruszając art. 77 § 1 k.p.a. W konsekwencji organy nie były w stanie ocenić na podstawie całokształtu materiału dowodowego, czy okoliczności warunkujące odpowiedzialność skarżącego jako załadowcy zostały udowodnione co stanowi obrazę art. 80 k.p.a.

Podkreślić należy, iż sąd administracyjny kontrolując legalność zaskarżonej decyzji nie dokonuje własnych ustaleń faktycznych w zakresie objętym sprawą administracyjną. Sąd ten bada, czy ustalenia faktyczne dokonane przez organy administracji publicznej, których decyzje zostały zaskarżone, odpowiadają prawu (wyr. NSA z dnia 23 stycznia 2007 r., II FSK 72/06, ONSAiWSA 2008, nr 2, poz. 31).

Natomiast odnosząc się do zarzutu naruszenia art. 10 § 1 k.p.a. należy zauważyć, że z analizy akt administracyjnych sprawy wynika, iż skarżący został powiadomiony o wszczęciu postępowania oraz aktywnie w nim uczestniczył.

Skład orzekający w niniejszej sprawie opowiada się za taką linią orzecznictwa, która naruszenia art. 10 k.p.a. nie traktuje w sposób automatyczny, upatrując w nim bezwzględnego uchybienia zasadzie czynnego udziału strony w postępowaniu. Dopiero wykazanie przez stronę, że brak możliwości zajęcia stanowiska oraz złożenia ewentualnych wniosków dowodowych, uniemożliwił podjęcie konkretnie wskazanej czynności procesowej, mogącej mieć przy tym wpływ na wynik sprawy, daje podstawę do przyjęcia, że doszło do naruszenia art. 10 k.p.a.

W rozpoznawanej sprawie powodem uwzględnienia skargi było stwierdzenie przez Sąd naruszenia przepisów postępowania w stopniu mogącym mieć znaczenie dla wyniku sprawy. Konkretnie w ocenie Sądu wobec naruszenia zasad dotyczących postępowania dowodowego stan faktyczny sprawy nie został jednoznacznie ustalony i budzi wątpliwości. Dopiero na gruncie ustaleń faktycznych, które nie budzą żadnych wątpliwości, możliwe stanie się dokonywanie wykładni określonego przepisu prawa materialnego. W toku ponownego rozpoznania sprawy niezbędne będzie dokładne wyjaśnienie na jakich ustaleniach faktycznych organ oparł swoje rozstrzygnięcie. Organ dokona oceny wyników ważenia uzyskanych przy użyciu wag opisanych w załączniku do protokołu kontroli, co nie wyklucza przeprowadzenia dodatkowego postępowania wyjaśniającego, a także odniesie się do wszystkich istotnych z punktu widzenia rozstrzygnięcia zarzutów podniesionych przez skarżącego. Na podstawie całokształtu materiału dowodowego organ ustali nadto, czy skarżący miał wpływ lub godził się na powstanie naruszeń a następnie podejmie decyzję administracyjną prawidłowo uzasadnioną o przekonującej treści.

Biorąc pod uwagę konieczność ponownego przeprowadzenia postępowania administracyjnego Sąd nie odniósł się do zarzutów naruszenia prawa materialnego uznając, iż zajmowanie stanowiska odnośnie trafności rozstrzygnięcia jest przedwczesne.

W tym stanie rzeczy Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. c ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. nr 153, poz. 1270) orzekł jak w sentencji.

Rozstrzygnięcie w kwest wykonalności zostało wydane na zasadzie art. 152 cyt., zaś o zwrocie kosztów postępowania w oparciu o art. 200 p.p.s.a.

Szukaj: Filtry
Ładowanie ...